Czkawka (po łacinie singultus) jest bardzo często spotykanym objawem chorobowym, zarówno u ludzi jak i u zwierząt.
Polega na rytmicznych, powtarzających się skurczach przepony i mięśni międzyżebrowych, często istniejących wraz z zamknięciem głośni.
Jest to prymitywny odruch, który teoretycznie ma zabezpieczać organizm przed zachłyśnięciem. Jedna z teorii na temat pochodzenia odruchu czkawki mówi o tym, że jest to ogniwo, które łączy ssaki z gadami.
Długość pojedynczego ataku czkawki może wahać się od kilku do kilkudziesięciu minut. Najdłużej trwająca, udokumentowana czkawka trwała przez 68 lat – cierpiał na nią Charles Osborne, od 1922 roku.
Czkawka u psa objawy
Objawy czkawki u psów są identyczne jak u ludzi.
- Pierwszym etapem jest gwałtowne nabranie powietrza w formie szybkiego, urwanego wdechu.
- Następnie następuje zaciśnięcie głośni, zamknięcie krtani. To właśnie powoduje charakterystyczny odgłos, powstający w trakcie czkawki.
- Po krótkotrwałym zaciśnięciu głośni następuje swobodny wydech powietrza. W trakcie zaciśnięcia głośni, kurczy się też przepona – z tego powodu szczenię, cierpiące z powodu ataku czkawki, wygląda jakby lekko podskakiwało.
Pojedyncze “czknięcia” powtarzają się co kilkanaście – kilkadziesiąt sekund.
Dlaczego pies ma czkawkę?
Nie ma jednoznacznej przyczyny wystąpienia czkawki u psów.
Najczęściej spotykaną na forach teorią jest ta, która mówi o zbyt łapczywym jedzeniu i łykaniu powietrza w trakcie przełykania kęsów. Poniekąd jest to prawda.
Przyczyną czkawki po jedzeniu lub w jego trakcie jest gwałtowne pobudzenie nerwu błędnego, które następuje w wyniku szybkiego rozszerzenia żołądka w trakcie łapczywego jedzenia.
Dodatkowo, czkawka może pojawić się w stanach bardzo emocjonalnych – przy intensywnej zabawie, radości (na przykład przy powrocie opiekuna do domu, przy wyjściu na spacer), ale też przy gwałtownym obudzeniu z drzemki.
Zbyt gwałtowna zmiana temperatury otoczenia a także za ciepła lub za zimna woda podawana do picia również mogą powodować atak czkawki.
U dorosłych zwierząt przyczyny czkawki są podobne do tych, które powodują ją u szczeniąt.
Dodatkowo, często czkawka występuje przy obecności pasożytów wewnętrznych, chociaż nie jest do końca poznany mechanizm wiążący czkawkę z pasożytami.
Pojawia się ona także jako objaw niewydolności oddechowej, spowodowanej przez:
- astmę,
- zapalenie płuc,
- zapalenie oskrzeli.
Czkawka może też wystąpić u psów, które zachłysnęły się kęsem pokarmu, wodą lub zaaspirowały ciało obce (na przykład fragment zabawki) do dróg oddechowych.
Ostatniej przyczynie czkawki towarzyszy sinienie dziąseł, odruch wymiotny oraz trudność w złapaniu powietrza i ogromny niepokój psa.
Jak pozbyć się czkawki u psa?
Jeśli atak czkawki jednorazowo jest krótki i nie przekracza kilku minut – nie ma powodów do niepokoju.
U młodych, dwu lub trzymiesięcznych szczeniąt, czkawka może pojawiać się nawet kilkanaście razy na dobę i jest to normalne.
U dorosłych psów czkawka nie powinna pojawiać się częściej niż raz na trzy tygodnie.
Jeśli jednak atak trwa nieprzerwanie przez więcej niż 20 minut i dołączają się do niego inne objawy, takie jak kaszel, skurcze mięśni, duży niepokój zwierzęcia – należy się skontaktować z lekarzem weterynarii.
Niebezpieczna jest czkawka w trakcie jedzenia, kiedy kęs pokarmu jest przełykany, ponieważ istnieje ryzyko, że może dojść do zachłyśnięcia i zaaspirowania kęsa do dróg oddechowych.
Dlatego, jeśli Twój pupil dostał czkawki w trakcie przyjmowania karmy, najbezpieczniej dla niego jest zabrać mu miskę.
Jak można przeciwdziałać lub zapobiegać czkawce?
Jeśli obserwujemy, że pojawia się ona przy zbyt szybkim jedzeniu, warto jest spowolnić proces pobierania pokarmu. Interesującym sposobem jest zastosowanie specjalnych misek spowalniających jedzenie, z systemem otworów i dołków, lub w formie jeża, z elastycznymi, silikonowymi “kolcami”.
Zwierzę musi się skupić na wyjęciu kęsów, w efekcie jedzenie jest zdecydowanie wolniejsze.
Równie warte uwagi jest zastosowanie mat węchowych. Kęs pokarmu musi najpierw zostać odszukany w gąszczu materiałowych elementów.
Jeśli czkawka pojawia się w momencie silnego pobudzenia emocjonalnego, strachu lub stresu, warto postarać się o przekierowanie uwagi pupila na inną czynność, na przykład zabawkę, spacer, pieszczoty. Dobrze jest też spokojnie przemawiać do niego, uspokajać, głaskać.
Proszę pamiętać, że metody “wyleczenia” czkawki, które są stosowane u ludzi nie sprawdzają się u zwierząt.
Mitem jest, że najskuteczniejszą metodą na czkawkę jest ciągnięcie psa za język. Jest to bardzo niebezpieczne, bolesne i nieprzyjemne dla zwierzęcia, dodatkowo najczęściej nie przynosi żadnych efektów – zwierzę nadal ma czkawkę i dodatkowo obolały język.
Przestraszenie pupila także nie jest najlepszą metodą na pozbycie się uciążliwej czkawki – silne pobudzenie emocjonalne może pogłębić problem.
Proszę nie stosować też bodźców bólowych – jeśli czkawka pojawia się w stresie, tylko pogorszymy problem.
W niektórych przypadkach, u dorosłych zwierząt zaleca się podanie odrobiny cukru na język, jednak nie jest to metoda o potwierdzonej skuteczności.
Jedną z “ludzkich” metod pozbycia się czkawki jest powolne picie letniej wody lub słabej herbaty. Jednak nie sprawdzi się to u psów. Absolutnie nie wolno wlewać psu nic do gardła! Może to grozić zachłyśnięciem.
Kiedy wybrać się z psem do weterynarza?
Kiedy warto zgłosić się z problemem czkawki do lekarza?
Oprócz wymienionych wyżej przyczyn, warto skonsultować problem częstych ataków czkawki u dorosłych zwierząt.
Jeśli pupil miewa czkawkę częściej niż raz w tygodniu, może to świadczyć na przykład o refluksie żołądkowo – przełykowym, mocznicy, lub też schorzeniach zlokalizowanych w klatce piersiowej.
Nie jest to co prawda objaw charakterystyczny dla tych schorzeń, ale wiele z nich można wykryć i skutecznie leczyć dzięki wczesnemu rozpoznaniu.
