Koty zawładnęły internetem już dawno temu. O ich wielu, niewątpliwych walorach, nie będę pisała – każdy opiekun puszystego pupila wie, że są to niezwykłe stworzenia. O tym, że koty wyznaczają trendy mody, również każdy wie.
W ostatnich latach zarost na twarzy wrócił do łask – może również za sprawą kocich trendsetterów? 😉 Wąsy niewątpliwie dodają uroku, ale tylko niektórym. Kotu wąsy pasują do każdego umaszczenia i długości sierści.
Do czego jednak służą wąsy kotu? Czy są niezbędne do życia? Jak radzą sobie koty, które straciły wąsy?
Postaram się odpowiedzieć na to, i inne pytania o wibrysy w poniższym artykule.
Co to są wibrysy?
Kocie wąsy, jak już wspomniałam, są nazywane także wibrysami. Są to mocno unerwione włosy czuciowe, grubsze od włosów okrywowych i puchowych.
Wibrysy u kota są też osadzone w głębszych partiach skóry. Mieszki włosowe włosów czuciowych leżą blisko zatok żylnych, które tworzą poduszeczkę zatokową. Jest w niej wiele zakończeń nerwowych, przekazujących do układu nerwowego bodźce, odbierane przez włosy zatokowe.
Wibrysy u kota rosną w kilku lokalizacjach na ciele kota – wyróżniamy:
- wibrysy nadoczodołowe (“brwi”),
- wibrysy podoczodołowe,
- wibrysy wargowe na dolnej wardze i górnej wardze,
- wibrysy bródkowe,
- wibrysy jarzmowe.
Co ciekawe, włosy czuciowe nazywane też włosami dotykowymi występują nie tylko na twarzy – u kotów można je też spotkać także na nadgarstkach. Zazwyczaj włosy czuciowe rosną pojedynczo, chociaż nadgarstkowe mogą występować w kępce, po 3 – 5 włosów.
Na samej tylko twarzy kot może mieć około 24- 30 charakterystycznych, długich wąsów.
Koty mogą poruszać wibrysami, zwiększając ich możliwości.
Wibrysy występują także u kotów bezsierstnych lub o mocno zredukowanej okrywie włosowej. Jest ich jednak zdecydowanie mniej, mogą też nie występować we wszystkich, wymienionych przeze mnie lokalizacjach. Z powodu bliskości zatoki żylnej i poduszeczek zatokowych włosy czuciowe są bardzo wrażliwe na ból.
Ucisk na wibrysy, lub ciągłe dotykanie, pociąganie jest dość nieprzyjemne, dlatego powstały specjalne miski dla kotów, które nie powodują żadnego ucisku w tej okolicy. Im bardziej głęboka i wąska jest miska na karmę dla kota, tym bardziej jest niewygodna do spożywania posiłków przez naszego pupila.
Po co kotu wąsy?
Wibrysy kota są przedłużeniem zmysłu wzroku
Tak jak wspomniałam, wibrysy pomagają kotu w odbieraniu bodźców, potrafią wychwycić nawet najlżejszy podmuch powietrza lub wibrację. Dzięki temu kot może ocenić kierunek przemieszczania się ofiary, szybkość jej poruszania się. Kiedy wibrysy zetkną się z jakąś przeszkodą, kot może w przybliżeniu poznać jej wielkość, poruszając wibrysami bada ją.
Uważa się, że to dzięki wibrysom koty są w stanie przewidzieć nadchodzące trzęsienie ziemi lub huragan.
Co ciekawe, długość wibrysów jest zależna od szerokości kota. Jednym słowem, im większy (lub grubszy) kot, tym dłuższe są jego wąsy – przynajmniej w teorii. Jest to bardzo przydatne przy ocenie przemieszczania się przez przeszkody, czy kot da radę przecisnąć się przez jakiś wąski otwór.
Koty są dalekowidzami. Oznacza to, że z bliskich odległości nie są w stanie obejrzeć wszystkiego dokładnie, mogą mieć trudność z dokładnym rozpoznaniem kształtu lub tekstury. Koty poruszają wąsami aby “dostrzec” szczegóły przedmiotów leżących w bliskim sąsiedztwie kota.
Widzenie w ciemnościach
Są również niezwykle istotne, jeśli chodzi o widzenie w ciemnościach. Wibrysy są szczególnie ważne u kotów, które są niewidome – dzięki nim potrafią się doskonale orientować w znanej sobie przestrzeni. W nowym miejscu natomiast szybko “poznają” ustawienie mebli i sprzętów, nie wpadają na nie. Jednym słowem, włosy czuciowe zastępują kocie oko.
Nastrój kota
Niektórzy opiekunowie uważają, że wąsy mogą świadczyć o nastroju kota. Nastroszone wąsy, skierowane do przodu mówią o niepokoju, lęku i przesyłają sygnał: muszę ci się przyjrzeć. Ułożone luźno sugerują stan zrelaksowania, odpoczynku, luzu. Jeśli są położone przy ciele zwierzęcia, skierowane nieco do tyłu mówią: lepiej się do mnie nie zbliżaj, jestem groźny.
Wypadanie wibrysów
Wibrysy z wiekiem mogą tracić pigment i siwieć. Jest to jak najbardziej normalne zjawisko.
Co zrobić, gdy jeden z wibrysów wypadnie? Wypadanie wibrysów zdarza się dość rzadko, ich cebulki są bowiem dużo silniejsze niż cebulki pozostałych włosów. Nie trzeba panikować, to w zupełności normalne – jego funkcje przejmą inne włosy czuciowe, a pupil nie odczuje wielkiego braku. Uszkodzone wibrysy odrastają. Wibrysy, które wypadły, zwykle odrastają po około 3 miesiącach.
Jeśli jednak kot przeszedł silny uraz, lub uszkodzenie dużych partii nerwów w okolicy twarzy, może zdarzyć się, że włosy czuciowe nie odrosną, lub będzie ich dużo mniej w danej partii twarzy.
Obcinanie wibrysów
Wąsów kota absolutnie nie można skracać, ani obcinać!
Długość wibrysów jest zależna od rozmiaru kota, skracanie wibrysów może spowodować zaburzenia w pomiarze szerokości otworów, przez które pupil będzie chciał się przecisnąć – kot może się zaklinować.
Kot pozbawiony wąsów, lub z obciętymi wąsami, ma problem z zachowaniem równowagi. Nie tylko w ekstremalnych sytuacjach, ale także nawet na płaskiej powierzchni. Ich skoki na wysokie płaszczyzny są obarczone dużym ryzykiem – bez dokładnej świadomości swojego ciała, nie są w stanie zaplanować skoku, często kończy się to upadkiem.
Wąsy u kota choroby
Zespół stresu wąsów
Choroby, związane z wibrysami mają różne podłoże. Jedną z jednostek związanych z włosami czuciowymi jest tak zwany zespół stresu wąsów.
Wibrysy są bardzo czułe na wszelkiego rodzaju bodźce. Zespół stresu wąsów występuje u kotów szczególnie wrażliwych i delikatnych i ma związek z nieodpowiednim dobraniem misek. Kot nie chce jeść pokarmu bezpośrednio z miseczki, wyciąga kęsy i spożywa je poza miską, robiąc bałagan. Właściciele uważają, że kot robi to złośliwie, lub jest na bakier z higieną, jednak jest to związane z nadmiernym podrażnieniem wibrysów w trakcie jedzenia. Kot woli tego unikać, właśnie przez wyciąganie kęsów z miski.
Lekarstwem na tą przypadłość jest wymiana kociej zastawy na taką, która nie będzie podrażniała wąsów – tak jak wspomniałam, dobrze w tym celu sprawdzają się płaskie talerzyki.
Połamane i rozdwojone wibrysy
Połamane i rozdwojone wibrysy również mogą niepokoić kocich opiekunów. Najczęściej przyczyną są niedobory witamin i minerałów w kociej diecie, a zwłaszcza niedobór tauryny. Wprowadzenie odpowiednich suplementów oraz zmiana karmy dla kota na lepszą jakościowo zwykle jest rozwiązaniem problemu. Innymi przyczynami mogą być choroby przewlekłe, prowadzące do wyniszczenia organizmu, infekcje skóry oraz intensywnie wyrażone alergie.
Podsumowanie
Ciężko wyobrazić sobie kota bez wąsów. Mimo, że są niepozorne, wibrysy kota pełnią ważne funkcje i są bardzo ważnym elementem kociego życia, który ułatwia kotu codzienne funkcjonowanie.
