Alergia u kota: jak ją rozpoznać i leczyć atopowe zapalenie skóry?

Współczesne koty domowe w ciągu ostatniego ćwierćwiecza dostąpiły niebywałego awansu stając się coraz częściej typowym zwierzęciem towarzyszącym, żyjącym w ścisłym kontakcie ze swoim właścicielem.

Bytowanie w ściśle kontrolowanym, czystym i schludnym otoczeniu domowego zacisza z całą pewnością odbija się korzystnie na zdrowiu naszych podopiecznych, chroniąc ich przed szeregiem groźnych chorób.

Nie gwarantuje jednak pewności, że nasze zwierzę nie zachoruje na jakąkolwiek chorobę o czym musimy dokładnie pamiętać.

Niebywały rozwój cywilizacji ze wszystkimi tego konsekwencjami generalnie podnosi jakość i długość życia zarówno ludzi jak i zwierząt ale jednocześnie powoduje pojawienie się szeregu innych chorób w miejsce tych, nad którymi już zapanowaliśmy.

Chyba wszyscy zdają sobie sprawę co mam na myśli choćby w kontekście coraz częstszych chorób cywilizacyjnych wynikających w dużym uproszczeniu z “życia w dobrobycie”

Lepsza opieka, żywienie czy komfortowe warunki życia nie są w stanie zabezpieczyć nas w pełni i zapewnić zdrowia dotyczącego każdego narządu i organu.

Wiele grup chorób nawet w ostatnim czasie występuje częściej co zmusiło lekarzy do opracowania pewnych algorytmów i zasad rozpoznawania i leczenia.

Doskonałym przykładem tego o czym pisze jest alergia i choroba atopowa kiedyś diagnozowana tylko u psów a obecnie także coraz częściej u naszych kocich podopiecznych.

W artykule postaram przybliżyć się właśnie tematykę choroby atopowej i alergii u kota oraz zasady rozpoznawania i leczenia tej uciążliwej przypadłości.

Co to jest atopia u kota?

Atopia jest jako genetycznie uwarunkowana predyspozycja organizmu do rozwoju alergii zależnej od immunoglobulin typu E (IgE).

Istotą atopii jest zwiększone wytwarzanie przeciwciał na niskie stężenie alergenów, powszechnie i wszędzie występujących w otaczającym nas środowisku i co ważne, na które większość zdrowych organizmów nie reaguje.

Jak więc jasno widzimy jest to wrodzona skłonność danego organizmu i idąca za nią stosowna reakcja dająca bardzo konkretne objawy kliniczne.

Inaczej mówiąc normalny, zdrowy organizm pozostaje w pełni niewrażliwy na obecne w jego środowisku życia alergeny co manifestuje się stanem zdrowia, w tym przypadku skóry.

Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) jest częstą, zapalną, o przewlekłym i nawrotowym charakterze chorobą manifestująca się świądem i mająca typowy obraz kliniczny i bardzo charakterystyczną lokalizację w pewnych partiach skóry kota.

Często towarzyszą mu inne objawy o charakterze alergicznym dotyczące nosa i spojówek (nieżytowe zapalenie) czy symptomy z układu oddechowego w postaci dobrze wszystkim znanej astmy oskrzelowej u kota.

Atopowe zapalenie skóry jest nieodłącznie związane z przeciwciałami typu E reagującymi na występujące w środowisku alergeny.

Podejrzewa się, że za rozwój schorzenia odpowiadają czynniki genetyczne co mają potwierdzać trwające w medycynie ludzkiej badania genetyczne wykazujące dziedziczenie choroby z rodziców na potomstwo.

Żeby zrozumieć czym tak naprawdę jest atopia u kota, musimy poznać mechanizmy immunologiczne odpowiadające za jej rozwój.

Trochę immunologii w powstawaniu choroby atopowej: czyli prosto o tym co trudne

Żeby zrozumieć, uzmysłowić sobie istotę choroby musimy poznać zjawiska, jakie dzieją się od momentu kontaktu alergenu z organizmem, czyli skórą lub błoną śluzową do pojawienia się typowych objawów klinicznych i rozwoju choroby.

Skóra jak dobrze wiemy jest największym narządem organizmu mającym kontakt ze środowiskiem zewnętrznym i stanowi barierę między ustrojem a otoczeniem.

Nic więc dziwnego, że to właśnie ona będzie pierwszą linią obrony i miejscem, gdzie osiadały będą wszelkie alergeny oraz brud, kurz czy różnego rodzaju pyłki.

W rozwoju atopii najważniejsza rola przypada uwalnianiu miejscowych cytokin, powstawanie specyficznych przeciwciał klasy IgE, składniki infekcyjne oraz różnicowaniu komórek T pomocniczych.

Najważniejszą odpowiedzią immunologiczną w rozwoju atopii jest ta natychmiastowa, czyli typu I według Gella i Combsa, która uzależniona jest właśnie od przeciwciał typu E.

W odpowiedzi na powszechnie występujące alergeny dochodzi również do wzrostu specyficznych IgG, ale ich znaczenie w rozwoju choroby nie jest jeszcze poznane i wyjaśnione.

Atopia jest chorobą trudna do opisania dla kogoś, kto nie posiada wiedzy z zakresu immunologii i swoistych mechanizmów odpornościowych dotyczących skóry.

Dzieje się tak między innymi dlatego, że w patomechanizmie choroby uczestniczy równocześnie wiele różnych komórek w tym:

• mastocyty,
• eozynofile,
• neutrofile,
• komórki Langerhansa,
• komórki dendrytyczne,
• limfocyty,
• makrofagi.

Są to komórki układu odpornościowego obecne w skórze i stanowiące istotny element układu odpornościowego w walce z patogenami.

I tak przykładowo w trakcie rozwoju objawów choroby atopowej dochodzi do ekspresji pewnych receptorów na powierzchni mastocytów co skutkuje uwalnianiem mediatorów zapalnych (histaminy, leukotrienów czy tryptazy) i uwarunkowanych nimi zmian w mikrokrążeniu czy rozwojowi procesu zapalnego.

Ważna rola w rozwoju atopii przypada limfocytom typu B i T.

Limfocyty typu B produkują przeciwciała, a limfocyty typu T z receptorem CD4 kontaktują antygeny z komórkami je prezentującymi.

Ich liczba zdecydowanie rośnie w skórze objętej procesem zapalnym na skutek choroby atopowej.

Granulocyty kwasochłonne występujące w zwiększonej ilości w skórze atopowej posiadają właściwości fagocytarne czym mogą powodować uszkadzanie tkanki.

Komórki dendrytyczne zaś aktywują limfocyty typu T.

Wiele mechanizmów w rozwoju atopii nie jest jeszcze w pełni poznanych, ale co wiemy na pewno to, że wczesna faza alergicznej, a więc powstanie świądu i rumienia wynika z degranulacji mastocytów i uwalnianiu przez nich mediatorów zapalnych.

W atopii obserwujemy zaburzenie równowagi między populacjami limfocytów Th1 i Th2 oraz wzrost wydzielania pewnych interleukin (np. Il4 czy Il5).

Mechanizmy immunologiczne, choć wydają się trudne do zrozumienia nie odpowiadają wyłącznie za rozwój atopii, lecz ważna rola przypada także zmianom w budowie oraz funkcjonowaniu naskórka i tzw. filmu skórnego.

U osobników atopowych dochodzi bowiem w dużym skrócie do ułatwionego przechodzenia alergenów przez naskórek głębiej co skutkuje rozwojem objawów klinicznych.

Podstawową i główną drogą wnikania alergenów do organizmu jest właśnie droga przezskórna co powoduje pobudzenie limfocytów Th2 i rozwój zapalenia.

To właśnie poszerzone przestrzenie międzykomórkowe, osłabienie połączeń między komórkami naskórka powodują łatwiejsze wnikanie alergenów i kontakt z komórkami układu odpornościowego.

U zwierząt atopowych dochodzi do zwiększonej utraty wody przez naskórek co świadczy o upośledzonej funkcji skóry jako bariery zewnętrznej.

Inną nieprawidłowością, z jaką spotykamy się w atopii są zaburzenia dotyczące lipidów skóry.

Są one produkowane w warstwie ziarnistej naskórka i powodują zabezpieczenie przed utratą wody oraz wnikaniu substancji egzogennych.

Lipidy naskórka to estry cholesterolu, ceramidy, kwasy tłuszczowe.

To między innymi ich brak w przestrzeniach międzykomórkowych powoduje zaburzenie w funkcjonowaniu bariery jaką jest naskórek.

Spadek poziomu ceramidów prowadzi z kolei do zwiększonej utraty wody oraz większej podatności na infekcje oportunistycznymi, bytującymi na skórze gronkowcami.

Widzimy więc dokładnie, że w rozwoju atopii i zapalenia skóry współuczestniczą liczne procesy czego prostą konsekwencją są obecne zmiany skórne.

Przyczyny alergii u kota

Przez wiele lat uważano, że atopia dotyczy jedynie koni oraz psów i to właśnie u tych gatunków przebieg choroby jest najlepiej poznany.

Bardzo dokładnie poznano i opisano przypadki tej choroby u psów z uwagi na liczne ich występowanie u tego gatunku.

Koty pomijano, błędnie uważając, że nie chorują na atopię i atopowe zapalenie skóry.

Przez wiele lat funkcjonowało określenie dermatoza z objawami zbliżonymi do atopowego zapalenia skóry opisujące objawy kliniczne występujące u kotów.

Tak naprawdę to dopiero od początku lat 80 ubiegłego wieku zaczęło mówić się głośno o atopii u kota a kilkanaście lat temu wykazano genetyczne predyspozycje do jej rozwoju czym udowodniono dziedziczne podłoże.

Ciągle jednak nawet w środowisku naukowym zdania co występowania atopii u kotów są nadal podzielone.

Wielu badaczy uważa, że objawy kliniczne jakie występują u kota, jedynie przypominają atopię psią.

Dzieje się tak między innymi dlatego, że atopowe zapalenie skóry u kotów, choć przebiega z licznymi podobieństwami jak u psów to wykazuje także różnice w rozpoznawaniu oraz podejściu terapeutycznym.

Pamiętajmy jednak jak mówi wielu znawców, że “kot nigdy nie będzie małym psem” i nie wolno stosować tak dalece idących uproszczeń.

U kotów przez atopię rozumiemy przebiegająca ze świądem chorobę skóry oraz układu oddechowego nieodłącznie związaną z rozwojem nadwrażliwości na powszechnie występujące w środowisku alergeny.

Objawami choroba bardzo przypomina tą występująca u ludzi.

Istotą choroby jest wytwarzanie przeciwciał klasy IgE w odpowiedzi na kontakt ze wszechobecnymi alergenami, najczęściej z grupy roztoczy, np.:

• Dermatophagoides farinae,
• Dermatophagoides pteronyssinus,
• Acarus siro,
• Typophagus putrescientiae.

U kotów przeciwciała klasy IgE są heterogenne, nie należą do jednej frakcji i jak się przypuszcza nie pełnią kluczowej roli w rozwoju objawów klinicznych.

Być może mamy tutaj do czynienia ze swoistymi, dotychczas niezbadanymi klasami tych przeciwciał.

To właśnie z tego powodu część naukowców nie jest zgodnych co do występowania atopii u kotów.

Często również powoduje używanie innego określenia opisującego chorobę, a mianowicie “zapalenie skóry na tle wrażliwości”.

Co nie budzi wątpliwości w pobranych próbkach histopatologicznych skóry chorych kotów wykazano większą ilość mastocytów i eozynofili co wyraźnie wskazuje na udział tych komórek w procesie zapalnym.

Zwiększeniu ulegają też komórki Langerhansa oraz komórki dendrytyczne, oraz populacja limfocytów typu T i produkowana przez nie IL 4.

Nie znamy ciągle skali zaburzeń dotyczących bariery naskórkowej, gdyż nie przeprowadzono dotychczas takich badań.

Powinniśmy za to wiedzieć, że atopowe zapalenie skóry jest jedną z najczęściej występujących chorób alergicznych skóry u kota wraz z alergicznym pchlim zapaleniu skóry stąd warto wiedzieć o niej troszkę więcej.

Alergia u kota objawy

Choroba jak już sobie pisaliśmy wykazuje pewne podobieństwa do tego co obserwujemy u psów, widoczne są też niemałe różnice.

Przejdźmy zatem do konkretów.

U kotów brak predylekcji rasowej i płciowej do rozwoju atopii i alergii.

Możemy za to wykazać predyspozycje rodzinne.

Pierwsze objawy alergii u kota, podobnie jak u psów, pojawiają się przeważnie u młodych, kilkumiesięcznych kotów, w przedziale między 6 a 24 miesiącem życia.

Choroba powinna więc ujawnić się w młodym wieku powiedzmy sobie do 3 roku życia (mowa o pierwszych objawach klinicznych).

Co istotne to skóra jest narządem dominującym, w którym będą manifestowały się objawy kliniczne alergii u kota, takie jak na przykład drapanie.

Wprawdzie możliwe są także objawy alergii u kota ze strony układu oddechowego w postaci astmy oskrzelowej, czy kichania, ale występują one rzadziej.

Bardzo charakterystycznym objawem atopii u kotów jest silny świąd przejawiający się koniecznością drapania.

Objaw ten ustępuje po podaniu leków z grupy kortykosteroidów co też jest ważną cechą swoistą dla tej choroby.

Innymi objawami mogą być prosówkowe zapalenie skóry oraz przebiegający w kilku postaciach klinicznych zespół eozynofilowy:

• wrzód eozynofilowy,
• ziarniniak eozynofilowy,
• płytka eozynofilowa.

Dla przypomnienia zespołu eozynofilowego nie wolno traktować jako jednej, konkretnej jednostki chorobowej, ale swoistą, typową dla kotowatych reakcję skóry na konkretne czynniki uczulające.

• Wrzód eozynofilowy jest wrzodziejącą zmianą koloru żółto brązowego lub czerwonego zlokalizowaną na wardze górnej, lub w jamie ustnej i przebiega często bez miejscowego świądu czy bolesności.
• Płytka eozynofiilowa (zwane też tarczką eozynofilową) jest z kolei przebiegającą ze świądem zmianą skórną zlokalizowaną na brzuchu, bokach ciała i udach.
• Ziarniniak eozynofilowy, czyli liniowy umiejscawia się na tylnych powierzchniach ud, na twarzy, grzbiecie nosa czy na języku.

Co ważne wymienione postacie zespołu eozynofilowego mogą występować z osobna lub jednocześnie u tego samego kota.

Choroba może cechować się sezonowością występowania, ale również tej cechy możemy nie zaobserwować.

Wszystko zależy bowiem od czynnika wywołującego reakcję alergiczną.

W przypadku uczulenia na powszechnie występujące alergeny całoroczne nie stwierdzamy sezonowości w przebiegu atopii i może ona występować także, wtedy gdy teoretycznie nic już nie pyli.

Opiekun może mieć też ogromne problemy ze stwierdzeniem objawów świądu u swego kota z uwagi na skryty charakter drapania i wylizywania się wielu kotów.

Koty często drapią się w sytuacji, gdy pozostają same, przez nikogo nieobserwowane lub czynią to w nocy, gdy ich opiekunowie śpią.

Wtedy jedynie po skutkach tego drapania w postaci wyłysień czy ubytków włosa lub jego przerzedzenia możemy wykazać objaw świądu.

Pomocne w stwierdzeniu świądu może też być badanie mikroskopowe samego włosa stwierdzające ułamanie wierzchołka lub uszkodzenie mechaniczne warstwy korowej.

Typowe zmiany dermatologiczne i świąd stwierdzimy w przypadku atopii w okolicy:

• głowy,
• szyi,
• okolic małżowin usznych,
• powiek.

Kot może wylizywać także brzuszek, przestrzenie międzypalcowe czy uda.

Czasem może rozwijać się alergiczne zapalenie oskrzeli, czy nosa.

Objawy alergii u kota mogą też dotyczyć oczu, manifestując się w postaci zapalenia spojówek.

Atopia u kota rzadziej przebiega za to z wtórnymi zakażeniami bakteryjnymi czy grzybiczymi co różni ją od postaci choroby u psów.

U psów zdecydowanie częściej stwierdzimy Malasezię czy zliszajowacenie skóry powodowane przez gronkowce.

Drożdżaki mogą się nadmiernie namnażać w okolicy:

• twarzowej części głowy,
• na karku,
• na brzuchu,
• w kanale słuchowym zewnętrznym.

Atopia u kotowatych może przebiegać razem z innymi dermatozami o alergicznym podłożu, jak np:

• alergiczne pchle zapalenie skóry u kota,
• alergia pokarmowa u kota.

Widzimy więc dobitnie jak mało specyficzne objawy dermatologiczne towarzyszą atopii i jak trudne może być poprawne rozpoznanie, które jest przecież podstawą każdego leczenia.

Rozpoznanie atopii u kotów

Jak pamiętamy choroba została stosunkowo późno rozpoznana u kotów i ciągle istnieją podzielone zdania specjalistów z dziedziny dermatologii co do jej występowania i stosowanego nazewnictwa stąd też wynikają duże trudności diagnostyczne i brak jasno określonych algorytmów postępowania.

Brak ściśle określonych zasad rozpoznawania czyni tę chorobę trudniejszą do leczenia w porównaniu z atopią występującą u psów.

Rozpoznanie atopii u kota, choć nie należy do najprostszych powinniśmy zawsze rozpocząć od pogłębionego wywiadu z opiekunem zwierzęcia.

Bardzo pomocne może bowiem się okazać obserwacja sezonowości występowania objawów klinicznych, czy ich analiza.

Najczęściej stosujemy rozpoznanie poprzez wykluczenie wszelkich innych chorób przebiegających ze świądem i podobnymi objawami klinicznymi.

Musimy więc na wstępie wykluczyć wszystkie możliwe przyczyny powodujące świąd i objawy zespołu eozynofilowego.

Powinniśmy ponad wszelką wątpliwość wykluczyć wszelkie choroby o pasożytniczym podłożu, na przykład świerzbowce:

• Sarcoptes,
• Notoedres,
• Otodectes,
• Ceiletiella spp.

Choroby te możemy wykluczyć poprzez wykonanie zeskrobin, testów z taśma przylepną, czy badaniu mikroskopowym włosa.

Możemy też uciec się do zastosowania leczenia i na jego podstawie postawić rozpoznanie wtedy mówimy o rozpoznaniu po skutecznym leczeniu.

Powinniśmy wykluczyć też dermatofitozy (np. badanie hodowlane) oraz inne choroby alergiczne (alergię pokarmową czy alergiczne pchle zapalenie skóry).

Wykonanie badania cytologicznego zmian skórnych nie postawi wprawdzie pewnego rozpoznania, ale może ułatwić diagnostykę.

Wykrywane pod mikroskopem liczne eozynofile są charakterystyczne dla wszelkich chorób alergicznych, a nie tylko dla atopii.

Badanie cytologiczne będzie więc badaniem pomocniczym.

W badaniu hematologicznym krwi stwierdzimy również eozynofilię.

W alergologii ludzkiej za złoty standard w rozpoznawaniu atopii uważa się testy śródskórne.

Tego typu procedury powinny być przeprowadzane w sytuacji, gdy planujemy później stosowanie immunoterapii swoistej, czyli odczulania.

U kotów testy śródskórne są trudne do wykonania a wyniki mogą przysparzać nie lada problemów.

Samo techniczne podanie alergenów nie jest proste z uwagi na cienką skórę kota.

Brak też swoistych zestawów, typowych dla tego gatunku.

Interpretacja uzyskanych wyników też może być kłopotliwa z racji słabej reakcji po podaniu alergenów i samej histaminy.

Samo wykonanie testów wymaga zazwyczaj znieczulenia kota czym ograniczamy wpływ stresu i hormonów z nim związanych na funkcjonowanie skóry.

Przed wykonaniem testów odstawiamy podobnie jak u psów, leki sterydowe (2 tygodnie przed podawaniem leków doustnych i 4 tygodnie iniekcyjnych).

Odczyt samych wyników przeprowadzonych testów wykonujemy po 5 i 20 minutach od iniekcji alergenów.

Jako reakcję dodatnią traktujemy wystąpienie bąbla lub rumienia.

W rozpoznaniu atopii u kotów pomocna może być serologia.

Oczywiście w czasie ich wykonywania nie powinniśmy ordynować sterydów.

Musimy jednak pamiętać, że nawet najbardziej czułe metody serologiczne nie mogą być podstawą do wykrywania atopii u kotów i póki co powinniśmy traktować je jako metody pomocnicze.

Badanie histopatologiczne nie jest obecnie zalecane w rozpoznawaniu choroby atopowej, ale można dzięki niemu wykluczyć inne jednostki chorobowe.

Badanie to nie rozróżnia atopowego zapalenia skóry, alergii pokarmowej czy alergicznego pchlego zapalenia skóry.

Widzimy więc jak wiele różnych badań trzeba czasem wykonać aby z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że mamy do czynienia z atopią.

Alergia u kota leczenie

Generalne zasady postępowania w atopii kotów są podobne do tych stosowanych w przypadku psów.

Podstawową, aczkolwiek praktycznie niewykonalną czynnością jest unikanie kontaktu atopowego kota z uczulającym go alergenem.

Musimy jednak mieć dokładnie zidentyfikowany alergen co jest jak najbardziej wykonalne.

Trudne a wręcz niemożliwe jest za to unikanie jego w środowisku z uwagi na powszechność występowania.

Dobrą i skuteczną metodą leczenia jest immunoterapia swoista, czyli odczulanie.

W wielu przypadkach musimy też zastosować leczenie objawowe polegające na walce z współistniejącymi powikłaniami bakteryjnymi będącymi konsekwencją świądu.

Skuteczna terapia w przypadku alergii polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych i leków przeciwświądowych ze sterydowymi, przeciwhistaminowymi lekami na czele.

Immunoterapia swoista skuteczna jest pod warunkiem ustalenia wcześniej czynnika uczulającego kota.

Jej skuteczność oscyluje wokół 60-80 % (50-80 %, a nawet 90 % według innych danych), a więc jest naprawdę wysoka.

Zawsze stosując gotowy zestaw alergenów powinniśmy podawać go zgodnie z ustalonym przez producenta schematem aplikacji.

W sytuacji, gdy chcemy osiągnąć szybszy efekt możemy zastosować protokół szybki zwany z angielskiego RIT, który polega na skróceniu okresu indukcji do kilku godzin. Musimy jednak pamiętać, że takie postępowanie niesie ze sobą większe ryzyko powikłań w postaci choćby wstrząsu anafilaktycznego czy uogólnionego świądu i drapania i wymaga większej uwagi ze strony lekarza prowadzącego.

Alergia u kota leki

Kotom przed wdrożeniem odczulania podajemy triamcynolon i hydroksyzynę.

W odczulaniu szybkim sposobem podajemy roztwory alergenów o niskiej koncentracji (1500-2000 PNU) i wysokiej (15000-20000 PNU).

Po okresie indukcji aplikujemy dawki przypominające w odstępie tygodniowym.

Szybka metoda odczulania, choć dostępna, nie jest powszechnie stosowana u kotów.

Tradycyjna immunoterapia uwzględnia podanie alergenów w odstępach 2-dniowych, w tym pierwsze siedem iniekcji wykonujemy podając stężenie 100-200 PNU a następne siedem 1000-2000 PNU.

Jak już wspomnieliśmy stosowanie immunoterapii swoistej u kotów jest jednak trudniejsze niż w przypadku psów podobnie jak identyfikacja czynników uczulających.

W atopowym zapaleniu skóry u kotów ważnym problemem, z którym musimy się zmierzyć są często wtórne powikłania bakteryjne.

Każdorazowo ich zwalczania poprzez najczęściej kilkutygodniową antybiotykoterapia gwarantuje szybsze ustąpienie świądu i gojenie się skóry.

Leczenie miejscowe należy traktować jako wspomagające, gdyż samo w sobie jest mniej skuteczne.

Podajemy więc empirycznie antybiotyki działające na skórę (np. amoksycylinę czy cefaleksynę) oraz leki przeciwgrzybiczne.

Pamiętajmy, aby zawsze zwalczać istniejący świąd, który jak wiemy, nie tylko uprzykrza życie kotu i powoduje dyskomfort, ale też wtórnie przyczynia się do samouszkodzenia skóry.

W tym celu stosujemy leki przeciwświądowe sterydowe i immunomodulujące. Nie bójmy się sterydów u kotów, gdyż ten gatunek o wiele lepiej znosi nawet długotrwałe ich podawanie, a efekty niepożądane tak częste u psów należą do rzadkości.

Z reguły podajemy je w iniekcjach lub doustnie, rzadziej miejscowo.

Na skórę możemy zastosować acepionian hydrokortyzonu w preparacie Cortavance choć lek ten jest zarejestrowany tylko dla psów.

Ze sterydów doustnych na alergię kota najczęściej zalecane są prednizolon w dawce 1-2 mg/ kg m. c. i triamcynolon w dawce 0,1-02 mg/ kg m. c.

Koty mają zdecydowanie mniejszą liczbę receptorów dla sterydów, stąd dawki w okresie indukcji zwykle oscylują wokół 2-2,2 mg/kg m. c. prednizolonu.

W wielu przypadkach podawanie tabletek może okazać się nie lada problemem technicznym stąd wybiera się iniekcyjne postacie sterydów.

Kotom można ordynować:

• flumetazon (0,3-0,125 mg/ kota),
• triamcynolon (0,1-0,2 mg/kg m. c.),
• metylprednizolon (10-20 mg kota).

Długotrwałe stosowanie sterydów u kotów jest bezpieczniejsze niż u psów a zespół Cushinga występuje niezbyt często stąd nie bójmy się ich w przypadku atopii.

Pamiętajmy, że często podajemy je tylko w okresie nasilenia objawów, a nie stale.

Z innych leków na alergię u kota możemy używać kombinacji nienasyconych kwasów tłuszczowych z lekami przeciwhistaminowymi.

Zalecane przez specjalistów dermatologów są tutaj:

• klemastyna (np. w dawce 0,6 mg/ kota 2 x dziennie),
• hydroksyzyna (12 mg na kota 2 x dziennie),
• cyproheptadyna (2 mg na kota 2 x dziennie).

Ich skuteczność jest jednak o wiele niższa w porównaniu ze sterydami i efekty niepożądane mogą być nieakceptowane przez opiekuna (np. wymioty, posmutnienie, czy zmiany w zachowaniu).

Najlepiej sprawdza się chyba cyproheptadyna.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są dobrym sposobem kontrolowania świądu, ale pierwsze efekty ich stosowania pojawiają się po kilku tygodniach (z reguły po około miesiącu).

Mogą być stosowane równolegle z lekami sterydowymi i tymi przeciwhistaminowymi bowiem działają synergistycznie z nimi.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe pozwalają obniżyć dawki sterydów, co jest niebywałą zaletą.

Lekiem immonomodulującym stosowanym w leczeniu atopii u kota jest cyklosporyna.

Okazała się ona skuteczna w kontrolowaniu zespołu eozynofilowego.

Stosowano ją w dawce 5 mg/kg m. c.

Cyklosporyna powoduje obniżenie odporności stąd możliwe efekty uboczne w postaci rozwoju toksoplazmozy, czy choćby ujawnieniu się objawów klinicznych w przypadku FIV.

Po uzyskaniu poprawy zawsze dążymy do ustalenia najniższej skutecznej dawki podawanej najrzadziej jak się to da.

Czasem możemy ograniczyć podawanie do 2-3 x w tygodniu (co 2-3 dni).

U kotów możemy też zastosować interferon omega w dawce 5 MU podawanej 3 razy w tygodniu.

Do monitorowania i kontroli leczenia stosujemy zaś podobnie jak u psów system oceny zmian skórnych nazywany tutaj FeDESI.

Według niego oceniamy otarcia, wyłysienia i rumień w 42 okolicach ciała kota stosując odpowiednią skalę od 0 do 6.

Atopowe zapalenie skóry u kotów nadal jest mniej poznane niż u psów a stosowane metody leczenia, schematy rozpoznawania czy algorytmy terapeutyczne są niejako kopiowane i dostosowane do organizmów kotów, bazując na tym wszystkim co dobrze funkcjonuje u psów.

Jeśli chodzi o żywienie kota alergika, warto przeczytać artykułu poświęcony karmieniu kota z alergią: Karma dla kota z alergią i AZS

Podsumowanie

Atopia i choroba atopowa skóry u kotów z całą pewnością jest jeszcze nie do końca poznaną chorobą u kotów, choć jej występowanie jest częste i wielce prawdopodobne, że niejeden kot na nią zachoruje.

Jest to swego rodzaju cena, jaką płacą nasi koci podopieczni za życie w uprzemysłowionym i wysoce rozwiniętym środowisku, w cywilizowanym kraju.

Co ważne raczej nie uda nam się nigdy, definitywnie jej wyleczyć, tak aby objawy nie wystąpiły ponownie co oczywiście nie oznacza, że nasz kot musi przejawiać uciążliwe objawy kliniczne alergii.

Możemy bowiem skutecznie kontrolować jej przebieg i zapewnić bezobjawowe chorowanie, unikając w miarę możliwości czynników uczulających.

Pamiętajmy, że nasz kot drapie się nie dlatego, że tak lubi, ale zawsze jest ku temu stosowna przyczyna, którą możemy skutecznie kontrolować zapewniając tym samym dobry komfort życia bez świądu czego wszystkim kotom życzę.

Kotów atopowych mamy bowiem coraz więcej co czyni tę chorobę ważną chorobą, o której powinniśmy jak najwięcej wiedzieć.