Drożdżaki u psa: objawy, leczenie [zalecenia weterynarza]

Posłuchaj wersji audio artykułu:

Drożdżyca u psa – to brzmi strasznie! Pierwsze skojarzenie z tą jednostką chorobową, to bardzo źle wyglądające zmiany skórne, które mogą też być groźne dla człowieka. Czy tak jest naprawdę? Nie do końca. Drożdżaki, które najczęściej są znajdowane na skórze psów to te z rodzaju Malassezia. Gatunek najczęściej izolowany z psiej skóry to konkretnie Malassezia pachydermatis. Są komensalami, oznacza to że w normalnych warunkach żyją na skórze psów, nawet u zdrowych zwierząt i dopiero w określonych warunkach wywołują infekcję. W niewielkiej ilości te drożdżaki są znajdowane wokół jamy ustnej, w okolicy zewnętrznego przewodu słuchowego oraz w okolicy odbytu u zdrowych psów. Patogenami są okazyjnie – kiedy spada odporność lub dochodzi do uszkodzenia naskórka, wtedy Malassezia intensywnie się namnaża może powodować powikłanie obecnego zakażenia.

Predyspozycje do drożdżycy u psów

Każda rasa jest predysponowana do zakażeń skóry, wywołanych przez drożdżaki Malassezia, jednak występują one szczególnie często u:

• bassetów,
• jamników,
• cocker spanieli,
• pudli,
• shar-pei,
• buldogów,
• west highland white terierów.

Warto wspomnieć, że nie tylko psy mogą być zakażone – u kotów szczególnie często Malassezia znajdowana jest u sfinksów. Tak jak wspomniałam, Malassezia zwykle wikła już obecne zakażenie lub uszkodzenie tkanek. Bardzo często jest znajdowana w zeskrobinach i posiewach, towarzysząc inwazjom pasożytów zewnętrznych. Każde osłabienie organizmu i utrata odporności czy osłabiony układ odpornościowy np. u starszych psów mogą być przyczyną intensywnego namnażania Malassezia.

Drożdżaki u psa przyczyny

W przypadku stwierdzenia intensywnego rozrostu drożdżaków na skórze psa, należy poszukać innej przyczyny pierwotnej oraz wykluczyć inne choroby dermatologiczne. Najczęściej są to:

• atopowe zapalenie skóry,
• nadwrażliwość pokarmowa,
• alergia kontaktowa,
• zaburzenia hormonalne,
• choroby skórne takie jak zaburzenia w procesie keratynizacji naskórka, czy łojotokowe zapalenie skóry,
• schorzenia metaboliczne,
• terapia sterydami lub inne choroby przewlekłe, powodujące upośledzenie odporności.

Drożdżaki u psa objawy

Podejrzenie obecności Malassezii powinno nasunąć się, gdy na ciele psa zauważymy zaczerwienienia, często połączone z przetłuszczaniem skóry, w okolicach:

• fałdów pachwinowych,
• fałdów pachowych,
• na części twarzowej czaszki,
• na brzuchu,
• między palcami.

Objawy grzybicy to także zajęte chorobowo pazury oraz uszy.

W przewlekłej postaci choroby skóry widoczne są przebarwienia, zaciemnienie skóry, może pojawić się zliszajowacenie skóry.

Włos staje się słaby, łamie się; obserwujemy wypadanie sierści.

Nadmierne rogowacenie, tak zwana słoniowata skóra jest również charakterystyczna w przebiegu tej infekcji.

W przypadku, gdy proces obejmuje pazury, wokół łożyska pazura obserwowany jest brązowy nalot, a sam pazur może stać się kruchy i łamliwy.

Bardzo często te objawy grzybicy łączą się ze stanem zapalnym zewnętrznego przewodu słuchowego – widoczne jest zaczerwienienie, złuszczanie naskórka, intensywny zapach połączony z brązową lub żółtawą wydzieliną woskową.

Rozpoznanie drożdżycy

Badaniem potwierdzającym obecność drożdżaków na skórze pupila jest pobranie próbki materiału z zainfekowanej skóry i jego ocena pod mikroskopem.

Najczęściej wykonywanym testem jest test z taśmą samoprzylepną – fragment plastra przykleja się do skóry, dzięki czemu pobierana jest warstwa komórek skóry oraz znajdujących się na niej mikroorganizmów.

Preparat odciskowy również daje zadowalające efekty w wykrywaniu identyfikowania inwazji drożdżaków.

Zawsze warto przeprowadzić także badanie hodowlane, aby upewnić się, że to właśnie Malasezia jest przyczyną infekcji.

Zarodniki grzybów znajdowane są też często w zeskrobinie, wymazach z ran i uszkodzeń skóry.

Uważa się, że jeśli w materiale, pobranym ze zmienionej w jakikolwiek sposób tkanki zostaną znalezione drożdżaki, w ilości 5 komórek w polu widzenia w preparacie, powinna zostać wprowadzona terapia przeciwgrzybicza.

Malassezia w kanale słuchowym raczej rzadko wywołuje pierwotne zapalenie ucha.

Najczęściej jest czynnikiem wikłającym obecne już zakażenie.

Z przewodu słuchowego izolowane są nie tylko zarodniki grzybów Malassezia pachydermatis, o której wspomniałam wcześniej. W niektórych przypadkach można tam znaleźć to Malassezia furfur oraz obtusa.

Innym drożdżakiem, który również może powodować drożdżakowe zapalenie skóry, jest Candida.

Są to drożdżaki, które fizjologicznie zasiedlają błony śluzowe – są obecne na przykład na błonie śluzowej jamy ustnej.

Ich namnożenie na skórze powodowane jest podobnymi przyczynami, jak w przypadku Malassezii – zasiedlają tkanki uszkodzone, toczone przewlekłym stanem zapalnym, zawilgocone.

Czynnikiem predysponującym do rozwoju drożdżaków są także choroby immunosupresyjne, rany pozabiegowe, które nie są właściwie pielęgnowane.

Zmiany skórne, powikłane przez Candida wyglądają nieco inaczej niż te, które są powikłane drożdżakami Malassezia.

Skóra jest zaczerwieniona, wilgotna, pojawiają się zmiany skórne przypominające nadżerki oraz wysięk.

Pokryte są łuszczącymi się strupami, na brzegach widać wyraźne uniesienie naskórka.

W zainfekowanych miejscach na ciele psa obserwujemy wypadanie sierści.

Zmiany skórne przypominają powierzchowne, ropne zapalenie skóry.

Kandydoza może też pojawić się na błonach śluzowych, w postaci:

• pleśniawek,
• nadżerek,
• płytkich owrzodzeń.

Najczęściej zmiany skórne lokalizują się na granicy skóry oraz błon śluzowych.

Charakterystyczny jest ich wygląd – brzegi zmian są zaczerwienione, nieco wyniesione ponad powierzchnię tkanki, środek natomiast jest pokryty białawym nalotem, który nie daje się zdjąć z uszkodzonej tkanki.

Diagnostyka kandydozy wygląda dokładnie tak samo, jak w przypadku Malassezii – również niezbędne jest pobranie materiału do oceny pod mikroskopem.

W przypadku znalezienia charakterystycznych, pączkujących drożdżaków oraz pseudostrzępków, warto wysłać pobraną próbkę do badania hodowlanego, aby potwierdzić przypuszczenia.

Leczenie drożdżycy

Terapię w przypadku drożdżakowych zapaleń skóry można podzielić na dwa rodzaje – miejscową oraz ogólną.

Obecnie lekarze weterynarii starają się tak dobierać preparat, aby jego efekt terapeutyczny był maksymalny, przy jak najmniejszych skutkach ubocznych, związanych z jego stosowaniem.

Dlatego, w terapiach dermatologicznych coraz częściej stosowane są właśnie preparaty o działaniu miejscowym, zwłaszcza jeśli czynnik zakaźny lokalizuje się w płytkich warstwach skóry, do których ma dostęp preparat zastosowany miejscowo.

W przypadku Malassezii oraz kandydozy skórnej stosowane są płukanki, przymoczki i kąpiele dermatologiczne z użyciem szamponów przeciwgrzybiczych, w zależności od lokalizacji oraz wielkości obszaru, na jakim rozwinęła się infekcja.

Główne substancje zawarte w preparatach przeciwgrzybiczych to:

• mikonazol,
• klotrimazol,
• posakonazol.

Pomocne do opanowania wtórnej infekcji bakteryjnej są też stosowane dodatkowo antybiotyki (ograniczają one współistniejące najczęściej zakażenia bakteryjne).

W przypadku kiedy zdiagnozowano infekcje ucha obejmujące przewód słuchowy i część zewnętrznego przewodu słuchowego, zalecane jest szczególne dbanie o higienę w tym obszarze i czyszczenia psich uszu.

Ważne jest stosowanie odpowiednich preparatów do czyszczenia ucha, najlepiej o określonym pH, które będzie niekorzystne dla rozwoju drożdżaków i ograniczy.

Jeśli chodzi o terapię stosowaną ogólnie, leczenie grzybicy może zostać zalecone przez lekarza weterynarii, jeśli infekcja drożdżakami jest bardzo nasilona, objawy grzybicy są zaawansowane, lub występują przeciwwskazania do zastosowania terapii miejscowej.

Lekami, które są zalecane do terapii ogólnej są:

• ketokonazol,
• flukonazol,
• terbinafina,
• itrakonazol.

Terapia powinna trwać co najmniej trzy tygodnie, a po jej zakończeniu należy wykonać badanie kontrolne, aby sprawdzić, czy doszło do wycofania infekcji.

W przypadku infekcji zlokalizowanej w obrębie pazurów, sama terapia doustna może nie być wystarczająca, dopiero połączenie terapii miejscowej ze środkami przyjmowanymi ogólnie daje zadowalające efekty.

W przypadku kandydozy zlokalizowanej na błonach śluzowych, infekcje grzybicze mogą wymagać długotrwałego leczenia – terapia powinna trwać co najmniej 4 tygodnie.

Powinna być kontynuowana przez tydzień po ustąpieniu objawów

Warto pamiętać, aby koniecznie dokładnie zdiagnozować pupila.

Jak wspomniałam wcześniej, Malassezia i Candida rzadko powodują pierwotną infekcję, najczęściej wikła już obecne zakażenie, korzysta z uszkodzeń naskórka spowodowanych przez pasożyty zewnętrzne lub spadku odporności.

Jeśli przyczyna pierwotna nie zostanie ustalona i wyleczona, infekcja spowodowana przez drożdżaki będzie nawracała.

Dlatego też rokowanie zależy od stanu ogólnego pacjenta, stanu zaawansowania i możliwości terapii choroby podstawowej oraz trafnego rozpoznania czynnika wikłającego.

Jeśli chodzi o leczenie wspomagające leczenie grzybicy, bardzo ważnym czynnikiem terapii jest odpowiednio zbilansowana dieta. Musi zawierać dobrej jakości, łatwo przyswajalne składniki odżywcze, nie może powodować stanów niedoborowych.

Należy koniecznie wykluczyć wszelkie składniki, które mogą powodować alergię pokarmową.

Warto włączyć do codziennego stosowania preparaty podnoszące odporność organizmu, takie jak betaglukan.

Dobrym pomysłem będzie też codzienna suplementacja kwasów omega 3 i omega 6, w odpowiednim preparacie. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe wspomagają procesy regeneracyjne w organizmie, dodatkowo znacząco wpływają na procesy gojenia skóry. Przy tej chorobie warto zasięgnąć rady dietetyka weterynaryjnego, który ułoży jadłospis psa.

Zapobieganie infekcji drożdżakami

Jeśli chodzi o zapobieganie wystąpienia drożdżycy, jest kilka istotnych punktów, które zawsze warto przestrzegać:

1. Przede wszystkim należy unikać miejsc, w których pies może się zarazić.
2. Kontakt z chorymi osobnikami powinien być znacząco ograniczony.
3. Nie należy wprowadzać do domu psa, który nie został wcześniej przebadany.
4. Każda, pojawiająca się zmiana skórna, lub przebarwienie sierści powinno być dokładnie zdiagnozowane.

Warto pamiętać, że drożdżakowe zapalenie skóry może być zoonozą – czyli powodować zakażenia także u ludzi z niedoborami odporności, dlatego warto zachowywać szczególną higienę w kontaktach z zainfekowanym pupilem.

Mycie rąk po każdym głaskaniu i zabawie to absolutna podstawa.