Leptospiroza u psa: objawy, leczenie i zapobieganie

Posłuchaj wersji audio artykułu:

Wyobraź sobie taką sytuację:

Jest niedziela.

Postanawiasz wybrać się ze swoim Burkiem do lasu.

Co prawda kilka dni temu trochę padało i płynąca tam rzeczka wylała, ale przecież masz kalosze a Twój pies tak bardzo lubi taplać się w kałużach…

Nie mówiąc o tym, że prawdziwy z niego myśliwy – cały czas obwąchuje okolice, szuka jakiejś zwierzyny, zdarza się, że upoluje jakiegoś małego gryzonia. Wszyscy bawią się doskonale.

Jednak tydzień po spacerze Burek zaczyna się dziwnie zachowywać – nie chce jeść, wymiotuje, jest strasznie słaby.

Biegniesz z nim do lekarza weterynarii, a ten stwierdza, że Twój pies ma leptospirozę…

Co to za choroba? Jak ją leczyć, a co ważniejsze jak zapobiegać? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w niniejszym artykule.

Co to jest Leptospiroza u psa?

Leptospiroza jest to choroba bakteryjna wywoływana, przez spiralne krętki z rodziny Leptospira. Głównymi gatunkami wywołującymi leptospirozę są krętki L. Interrogans, L. canicola, L. icterohaemorrhagiae, L. pomona, L. grippotyphosa.

Po raz pierwszy leptospiroza u psa opisana była w roku 1852.

Ze względu na fakt, iż choroba ta ujawniła się podczas wystawy psów w Stuttgarcie, przez długi czas określana była mianem choroby stuttgarckiej.

Około 30 lat później lekarz Adolf Weil opisał tę chorobę po raz pierwszy u człowieka (zespół Weila).

Jak Twój pies może zarazić się krętkowicą?

Krętki przenoszone są w sposób bezpośredni poprzez:

• mocz,
• krew,
• nasienie,
• mleko zainfekowanych zwierząt.

Uważa się że mocz zwierząt jest niebezpieczny dopóki jest w stanie ciekłym.

Istnieje także możliwość zakażenia w sposób pośredni, poprzez:

• zanieczyszczoną wodę,
• pożywienie,
• legowisko,
• za pośrednictwem wektorów ożywionych, na przykład gryzoni. Leptospiry najlepiej czują się w wilgotnym środowisku, w temperaturze od 0 do 25° C.

Badania wykazały zwiększoną liczbę przypadków klinicznych po wzmożonych opadach lub powodziach, przede wszystkim późnym latem.

Krętki wnikają do organizmu poprzez:

• uszkodzenia skóry,
• nieuszkodzoną błonę śluzową przewodu pokarmowego,
• błonę śluzową narządów płciowych.

Okres inkubacji wynosi około tygodnia w zależności od zjadliwości danego szczepu bądź odpowiedzi immunologicznej zainfekowanego zwierzęcia. W praktyce jest to od 5 do 15 dni.

Jakie zwierzęta są narażone?

Na chorobę są bardziej podatne:

•  psy w wieku 4-10 lat,
• mieszkające na terenach leśnych,
• mieszkające na wiejskich,
• zwierzęta mające styczność ze zwierzętami gospodarskimi
• zwierzęta myśliwskie, uczestniczące w polowaniach,
• psy pasterskie,
• psy stróżujące,
• psy o silnie wykształconym instynkcie łowieckim – łapiące myszy, szczury czy inne gryzonie.

Większą wrażliwość wykazują także psy mieszkające na terenach podmokłych – przy rzekach, jeziorach, stawach, bagnach, a także w dużych skupiskach zwierząt.

Leptospiroza u psa objawy

Toksyny wydzielane przez Leptospiry powodują uszkodzenie śródbłonka naczyń krwionośnych oraz rozpad czerwonych krwinek.

W następstwie tego dochodzi do:

• powstania wybroczyn,
• krwawień,
• niedokrwistości,
• żółtaczki,
• uszkodzenia narządów.

Ze względu na zaawansowanie choroby i objawy jakie obserwujemy, wyróżniamy 3 formy krętkowicy:

• żółtaczkową,
• nerkową,
• posocznicową.

Forma jelitowo-żółtaczkowa leptospirozy

Nieleczona forma jelitowo-żółtaczkowa leptospirozy prowadzi do śmierci.

Głównymi objawami są:

• silne wymioty u psa,
• osłabienie,
• złe samopoczucie,
• wysoka gorączka; temperatura po kilku dniach wraca do normy,
• biegunka u psa,
• odwodnienie i bóle brzucha,
• brak łaknienia,
• po około tygodniu – żółtaczka:
  • zażółcenie widocznych błon śluzowych (wewnętrzna strona fafli, uszy, pachwiny, dziąsła), białkówka oka,
• zmiana koloru moczu na ciemnobrązową,
• sztywność kończyn,
• zapalenia jamy ustnej,
• osłabienie i drżenie mięśni.

Forma nerkowa leptospirozy

Forma nerkowa leptospirozy jest o wiele groźniejsza i przede wszystkim znacznie bardziej męcząca dla zwierzęcia.

Okres rekonwalescencji może znacznie przeciągać się w czasie i prowadzić do poważnych, długotrwałych zaburzeń.

Objawami choroby są:

• wysoka gorączka,
• wymioty i biegunka  u psa, mogą być z krwią,
• częstomocz
• wzmożone pragnienie,
• zapalenie nerek i kłębuszków nerkowych,
• zapalenia jamy ustnej,
• nieprzyjemny zapach z pyska , przypominający zapach moczu – azotemia,
• z powodu bolesności – wygięty kręgosłup, sztywny chód

Nerkowa forma leptospirozy może pozostawić po sobie powikłania w postaci przewlekłej niewydolności nerek.

Forma posocznicowa

Forma posocznicowa leptospirozy może doprowadzić zwierzę do śmierci już w przeciągu kilku godzin.

W tej postaci choroby obserwujemy objawy takie jak:

• duszności,
• wybroczyny na wargach.

Może też dochodzić do zapalenia rdzenia kręgowego, zapalenia opon mózgowych i zapalenia mózgu a co za tym idzie  – nieodwracalnych zmian w mózgu i śmierci zwierzaka

W wyniku zapalenia opon mózgowych może dochodzić do przeczulicy, zaś zapalenie mięśnia sercowego może doprowadzić do zaburzeń krążenia.

Do duszności dochodzi na skutek zwapnienia opłucnej i zapalenia płuc.

Zaburzenie krążenia w oku może doprowadzić do zapaleń, a co za tym idzie zaburzeń widzenia i światłowstrętu.

Co powinno Cię zaniepokoić?

Jeśli Twój pies jest psem myśliwskim i od kilku dni nie chce jeść, wymiotuje, ma gorączkę, jest apatyczny, powinieneś zgłosić się do lekarza weterynarii.

Ten może stwierdzić odwodnienie i trudności w oddychaniu.

Może pojawić się także zażółcenie widocznych błon śluzowych i skóry.

Toksyczne produkty rozpadu wywołują skazy krwotoczne oraz liczne martwice. Następstwem tego może być ostre zapalenie nerek połączone z azotemią.

W niektórych przypadkach dochodzić może do zapalenia wątroby o bardzo ostrym przebiegu.

Jak diagnozuje się leptospirozę?

Po pierwsze na podstawie badań laboratoryjnych.

W badaniach krwi i badaniu moczu u psa, lekarze mogą zaobserwować:

• niedokrwistość połączona z hemoglobinurią,
• podwyższony poziom mocznika i kreatyniny,
• podwyższony poziom fosforanów i bilirubiny,
• wysoki poziom prób wątrobowych – obserwuje się wysoki:
  • AST,
  • ALT,
  • AP,
  • LDH,
• leukocytoza z przesunięciem w lewo, bądź leukopenia w postaci nadostrej,
• obniżenie poziomu trombocytów,
• białkomocz i krwinkomocz, obniżony ciężar właściwy moczu.

Za zaburzenia pracy nerek odpowiedzialne są głównie L. canicola, L. bratislava i L. grippotyphosa.

Za zaburzenia pracy wątroby: L. icterohaemorrhagiae i L. pomona. Bakterie te atakują zwłaszcza zwierzęta młode.

W badaniach laboratoryjnych często obecne jest zaburzenie tylko wskaźników wątrobowych, lub, tylko wskaźników nerkowych. Rzadko zmiany te występują razem.

Wynika to z faktu, że różne gatunki leptospir powodują różne formy choroby.

Wiek zwierzaka również ma znaczenie – zwierzęta młode częściej dotykają zaburzenia pracy wątroby.

Aby potwierdzić swoje przypuszczenia, lekarz weterynarii zdecyduje się zapewne na zidentyfikowanie Leptospiry.

W tym celu wyśle mocz lub krew Twojego zwierzaka na posiew, test ELISA bądź PCR.

Bakterie są obecne we krwi przez pierwsze 7 -10 dni, potem da się wyizolować je z moczu.

Musisz jednak pamiętać, że badania te wymagają czasu (zajmują się nimi specjalne laboratoria), więc często lekarz decyduje się na leczenie bez potwierdzenia wyniku – liczy się bowiem czas.

Na rynku obecne są także specjalne szybkie testy płytkowe, tzw. snap testy.

Jak sama nazwa wskazuje są stosunkowo szybką metodą:

wystarczy około 10 minut i dostajemy wynik.

Z mojego doświadczenia wynika jednak, że nie zawsze dają one wyniki prawdziwe – dlatego wynik zawsze potwierdzam w laboratorium.

Jak długo trwa leptospiroza?

Odpowiedź na to pytanie jest dosyć ciężka.

Dlaczego?

Leptospiroza jest na tyle podstępną chorobą, że przez długi czas może w ogóle nie dawać objawów, bądź objawy te są na tyle znikome, że nikt nie zwraca na nie uwagi.

To właśnie psy, które noszą ze sobą takiego niechcianego pasażera, czyli tak zwani bezobjawowi nosiciele stanowią największe zagrożenie.

Wydalają, bowiem bakterie do środowiska, zarażając kolejne zwierzęta, ale także ludzi.

U młodych, osłabionych zwierząt leptospiroza, często przybiera formę ostrą:

30% z nich umiera w ciągu 48 – 72 h.

W niewielkiej części przypadków, na skutek zmian w wątrobie i nerkach, bądź przetrwania leptospir w narządach, może dojść do przewlekłej formy choroby. Wówczas może ona trwać nawet kilka lat.

Leptospiroza u psów leczenie

Leczenie leptospirozy polega na:

1. Zwalczeniu infekcji – usunięciu leptospir z organizmu.
2. Leczeniu uszkodzonych przez bakterie narządów – głównie nerek i wątroby.
3. Ogólnym wzmocnieniu organizmu chorego zwierzaka.

Leczenie antybiotykowe

Po pierwsze, co zrobić, żeby zlikwidować Leptospire?

W tym celu stosuje się leczenie antybiotykowe. W tym przypadku należy pamiętać, że niektóre antybiotyki są toksyczne dla nerek.

Stąd też głównymi antybiotykami stosowanymi w leczeniu krętkowicy są:

• penicyliny,
• amoksycylina,
• enrofloksacyna.

U zwierząt, u których funkcje nerek wróciły do normy, kuracje przedłuża się stosując doksycyklinę, streptomycynę bądź tetracykliny przez kolejne 2 tygodnie.

Jest to niezbędne w celu wyeliminowania leptospir z kanalików nerkowych.

Leczenie objawowe

Leczenie objawowe leptospirozy polega na podtrzymaniu pracy wątroby i nerek.

Prowadzący Twojego psa lekarz weterynarii, może zdecydować się na płynoterapię uzupełnioną o środki wzmacniające i witaminy, głównie z grupy witamin B.

Jeśli głównym problemem u Twojego czworonoga jest niewydolność nerek, lekarz będzie się starał zrobić wszystko, żeby przyspieszyć diurezę – może podać:

• kroplówkę,
• leki moczopędne,
• mannitol,
• inne leki wspomagające pracę nerek.

Jeśli na pierwszy plan wychodzą jednak objawy niewydolności wątroby, czyli na przykład wspomniana przeze mnie żółtaczka, lekarz poda płyny, zaleci odpowiednią dietę i leki wspomagające pracę wątroby, np. ornitynę.

Jeśli zaś Twój psiak ma już problemy z sercem – leki nasercowe.

Wskazane jest także podanie immmunostymulatorów.

Jak widzisz działanie lecznicze w tym przypadku zależy w wysokiej mierze od stanu Twojego zwierzaka – to lekarz podejmie decyzje, jakie leczenie dla niego będzie najbardziej korzystne.

Jakie są rokowanie u psa który przeszedł lub przechodzi leptospirozę?

Wszystko zależy od formy i zaawansowania choroby.

Musisz bowiem pamiętać, że w jej wyniku może dojść do niebezpiecznych w skutkach zaburzeń pracy wątroby i nerek.

Pies, który przeszedł leptospirozę do końca życia może mieć problemy związane z tymi narządami.

Śmiertelność w przypadku tej choroby wynosi około 30%.

Jak zapobiegać leptospirozie?

Chcąc zapobiec leptospirozie u swojego czworonoga musisz zwrócić szczególną uwagę na to gdzie kąpie się Twój psiak.

Odradzałabym zbiorniki wodne w okolicy gospodarstw wiejskich.

Także psy z instynktem łowcy nie powinny być puszczane bez kontroli właściciela.

Musisz, bowiem pamiętać o tym, że nawet złapany przez niego kret czy mysz mogą być nosicielami leptospirozy.

Leptospiroza u psów szczepienie

Jeśli Twój czworonóg znajduje się w grupie psów narażonych na leptospirozę, radziłabym zaszczepić go przeciwko tej podstępnej chorobie.

Pierwsze szczepienie należy wykonać około 9 – 12 tygodnia życia szczeniaka, powtórzyć je po około 3 – 4 tygodniach, następne wykonywać, co roku.

Zazwyczaj, szczepionki na leptospirozę, są w pakiecie z innymi chorobami zakaźnymi.

W jednym zastrzyku znajdują się antygeny odpowiedzialne za wykształcenie odporności na parwowirozę, nosówkę, chorobę Rubartha, parainfluenzę i właśnie leptospirozę.

Oznaczona jest ona literą L.

Cena szczepienia na leptospirozę waha się w okolicach 60 – 80 zł.

Czy leptospiroza jest niebezpieczna dla człowieka?

Leptospiroza jest jedną z licznych zoonoz.

Oznacza to, że istnieje możliwość zarażenia się człowieka od zwierzęcia.

Musisz jednak pamiętać, że większym zagrożeniem, niż Twój psiak, są gryzonie, czyli szczury czy zanieczyszczona woda, kąpieliska.

Mówi się także że jest ona chorobą zawodową lekarzy weterynarii, pracowników zakładów oczyszczania ścieków, pracowników rolnych, rzeźników i hodowców zwierząt.

Objawy leptospirozy u ludzi to początkowo:

• wysoka gorączka
• dreszcze
• bóle głowy
• bóle mięśni i stawów
• przekrwienie spojówek i błony śluzowej gardła
• opryszczka wargowa
• rumień skóry
• różnopostaciowa wysypka

Po wstępnych objawach gorączka spada i następuje przejściowa poprawa stanu zdrowia.

Krętki znikają wtedy z krwiobiegu i zaczynają umiejscawiać w różnych narządach i tkankach, wywołując zmiany toksyczno-zapalne.

Po pewnym czasie dochodzi do ponownego wzrostu gorączki, może wystąpić także tak zwana żółtaczkowa postać choroby z ogniskami zapalnymi w:

• wątrobie,
• nerkach,
• oponach mózgowo-rdzeniowych,
• sercu,
• płucach.

Co zrobić, żeby nie zarazić się leptospirozą?

Przede wszystkim przestrzegać podstawowych zasad higieny, a więc myć ręce przed każdym posiłkiem oraz po zabawie ze zwierzętami.

W przypadku występowania na skórze otarć czy ran należy je dobrze zabezpieczyć przed kontaktem ze zwierzętami, ich moczem, mięsem czy krwią.

Nie bez znaczenia pozostaje też zwalczenie gryzoni, zwłaszcza szczurów, które stanowią główny rezerwuar dla bakterii wywołujących leptospirozę, oraz szczepienie psów narażonych na zakażenie.