Odwodnienie u psa: jak je rozpoznać i pomóc psu? [lek wet Katarzyna Hołownia]

Woda jest niezwykle ważną substancją. Bez wody nie ma życia, dlatego odwodnienie jest bardzo niebezpieczną sytuacją, która może stanowić zagrożenie zdrowia psa.

60% ciała naszych pupili składa się z wody – jak zatem poradzić sobie w sytuacji, gdy jej poziom spada?

Co zrobić w przypadku odwodnienia?

Jak zachęcić psa do wypijania większej ilości wody?

Postaram się wyjaśnić temat odwodnienia w tym artykule.

Kiedy mówimy o odwodnieniu?

Odwodnienie to stan, gdy zawartość wody w organizmie jest mniejsza od wartości niezbędnej do jego funkcjonowania. Utrata nawet 1% wody może spowodować zwiększone pragnienie i niewielkie odwodnienie. 

Wyróżniamy kilka rodzajów odwodnienia, zależnych od ilości utraconych płynów oraz poziomu elektrolitów:

• odwodnienie izotoniczne – organizm traci płyny, wypłukiwany jest sód; przyczyną odwodnienia izotonicznego są:
  • wymioty,
  • biegunka,
  • moczówka prosta,
  • niewydolność nerek,
  • zapalenie otrzewnej.
• odwodnienie hipotoniczne – organizm traci wodę, obniża się też poziom elektrolitów; przyczyną odwodnienia hipotonicznego jest:
  • ciężka biegunka, ale bez wymiotów,
  • utrudniony dostęp do wody pitnej,
  • niewłaściwie stosowane leki moczopędne.
• odwodnienie hipertoniczne – organizm traci wodę, nie traci elektrolitów ani sodu; odwodnienie hipertoniczne pojawia się przy ciężkich oparzeniach, parowaniu wody – najczęstszą przyczyną odwodnienia hipertonicznego jest udar cieplny.

Przyczyny odwodnienia psa

Najczęstszym schorzeniem, którego efektem jest odwodnienie jest biegunka, spowodowana przez:

• niestrawność, choroby wirusowe (parwowirus, koronawirus) lub bakteryjne (wywołane przez Clostridium, Salmonella).

Silny nieżyt przewodu pokarmowego, połączony najczęściej z wymiotami, powoduje bardzo szybką utratę wody z organizmu.

Intensywny ślinotok, który może się pojawić na przykład w wyniku urazu podniebienia, obecności ciała obcego w gardle, na podniebieniu lub w wyniku refluksu, także może prowadzić do odwodnienia.

Nadmiar produkowanej śliny lub niemożność jej przełykania prowadzi do szybkiej utraty wody. Dodatkowo, często w przypadku ślinotoku zwierzę nie może w prawidłowy sposób przyjmować płynów – do odwodnienia dochodzi bardzo szybko.

Obrzęki, pojawiające się na przykład z powodu niewydolności mięśnia sercowego lub zaburzeń w funkcjonowaniu wątroby, także są przyczyną odwodnienia.

Wodobrzusze także może spowodować odwodnienie. Obserwowane jest na przykład w wyniku:

• niewydolności wątroby,
• zapalenia otrzewnej,
• ciężkiego zapalenia trzustki.

Pies bardzo szybko traci wodę w czasie upałów. Wysokie temperatury sprzyjają odwodnieniu nie tylko u ludzi.

Pies chłodzi się przez zianie, czyli szybkie oddychanie z wysuniętym językiem. Ma niewiele gruczołów potowych, zlokalizowanych głównie na opuszkach łap, zatem chłodzenie organizmu zachodzi w niewielkim stopniu.

W upalne dni należy ograniczyć aktywność fizyczną pupila do minimum, aby zminimalizować utratę wody.

Tak jak wspomniałam, odwodnienie organizmu może być spowodowane przez nieprawidłową pracę nerek.

Schorzeniem, które wywołuje odwodnienie organizmu jest moczówka prosta.

Brak wydzielania odpowiednich hormonów powoduje niewielkie zagęszczanie moczu, organizm nie jest w stanie wykorzystać wody prawidłowo i duże jej ilości są tracone przez nerki.

Bardzo często w przebiegu moczówki dochodzi do odwodnienia pacjenta, zwłaszcza w początkowym stadium choroby, gdy jeszcze nie ma postawionego rozpoznania.

Objawy odwodnienia u psa

Objawy odwodnienia są dość mało charakterystyczne, ich intensywność zależy od tego, ile procent wody organizm stracił.

Przede wszystkim nos i błony śluzowe są wysuszone, przestają być błyszczące.

Skóra traci swoją elastyczność.

Najszybszy sposób na sprawdzenie, czy pies jest odwodniony jest dość prosty – należy złapać za fałd skóry na karku, jeśli skóra szybko wraca do pierwotnego położenia pies nie jest odwodniony, lub nastąpiła niewielka utrata wody.

Jeśli jednak fałd skóry jest sztywny, wskazuje to na odwodnienie.

Odwodniony pies oddaje stanowczo mniej moczu, niż nawodniony prawidłowo pupil. Mocz staje się ciemny, ma bardzo intensywny zapach.

Mogą pojawić się problemy z wypróżnianiem – odwodniony organizm stara się znaleźć źródło wody, zachodzi intensywna resorpcja wody także w jelicie grubym.

Wydłużenie czasu wypełniania kapilar również wskazuje na odwodnienie.

Pies jest słaby, trudno jest mu utrzymać równowagę i chodzić, leży bez ruchu.

W skrajnych przypadkach dochodzi do cofnięcia gałek ocznych w głąb czaszki.

Jak pomóc odwodnionemu pupilowi?

Przede wszystkim nie wolno dopuścić do sytuacji, gdzie pies jest odwodniony.

Każdy pies powinien mieć stale zapewniony dostęp do świeżej wody.

Ilość wypijanego płynu powinna być monitorowana i kontrolowana – w przypadku spadku zainteresowania piciem i zmniejszenia ilości dziennie przyjmowanej wody, warto zachęcić pupila do picia – podsunięcie świeżej miski wody pod nos zwykle jest wystarczającą zachętą.

Ilość wypijanej wody może być mniejsza, gdy podajemy mokrą karmę dla psa.

W mokrej karmie łatwo też przemycić dodatkową porcję płynu – wystarczy do porcji jedzenia dodać trochę wody i dokładnie wymieszać z pokarmem.

W upalne dni warto nosić ze sobą osobną butelkę z poidłem, aby pupil mógł się napić także poza domem.

Niektóre przypadki odwodnienia wymagają zastosowania płynoterapii dożylnej lub podskórnej.

Podanie kroplówki w bardzo szybki sposób uzupełnia niedobór płynów i szybko stawia pupila na nogi. O płynoterapii możecie Państwo przeczytać w artykule: https://cowsierscipiszczy.pl/kroplowka/

W niektórych przypadkach łagodnego odwodnienia można zastosować preparaty wieloelektrolitowe, w postaci proszku dosypywanego do wody.

Nie należy jednak robić tego bez konsultacji z lekarzem – nadmiar elektrolitów bywa również szkodliwy. Nadmiar wody również może być niebezpieczny, przewodnienie psa jest równie niebezpieczne jak odwodnienie – nadmiar płynu musi zostać wydalony z organizmu.

Rokowanie zależy od poziomu odwodnienia oraz od przyczyny pierwotnej tego stanu.

W każdym przypadku należy zdiagnozować przyczynę pierwotną i na tej podstawie wdrożyć odpowiednią płynoterapię, z uzupełnieniem elektrolitów lub bez nich.

Odwodnionego pupila nie należy poić na siłę – często odwodnione zwierzę nie ma siły na przełykanie wody.

W przypadku pacjentów, których odwodnienie jest spowodowane biegunką i wymiotami, należy szybko włączyć do terapii leki spowalniające ruchy perystaltyczne, preparaty z glinką kaolinową lub innymi adsorbentami.

Leczenie moczówki prostej polega na podawaniu syntetycznych odmian wazopresyny. Ważne, by ustalić dawkę skuteczną dla pacjenta – należy też regularnie wykonywać badanie moczu oraz badanie krwi.

Jak zachęcić psa do picia wody?

Przede wszystkim warto zadbać, aby woda w psiej misce była zawsze świeża – miska powinna być przynajmniej dwa razy dziennie umyta i napełniona świeżą wodą.

Po spacerze warto podsunąć miskę psu, zwykle jest to wystarczająca zachęta do picia.

Jeśli pies wypija zbyt mało wody, można wrzucić do niej odrobinę mięsa, aby nabrała bulionowego smaku.

Można też ugotować chudy rosół, bez przypraw i soli i podawać psu do picia. Psy mogą niechętnie korzystać z metalowych misek, zatem jeśli pupil niechętnie pije wodę z miski i rozgląda się za innymi jej źródłami, warto wymienić psią zastawę stołową.

Niektóre psy, tak jak koty, wolą pić wodę płynącą – warto zatem zafundować pupilowi fontannę do picia wody.