Szczepienie psa: ile kosztuje i kiedy szczepić [kalendarz szczepień]

Szczepienie psa

Szczepienie psa: jakie są „za”, a jakie „przeciw” szczepieniom?

Każdy świadomy posiadacz psa podejmuje wszelkie działania zmierzające do zapewnienia odpowiedniego standardu życia swego pupila czego wyrazem będzie prawidłowa kondycja oraz możliwie najlepszy stan zdrowia.

Stare i dobrze wszystkim znane powiedzenie mówi, że „lepiej zapobiegać niż leczyć” co bez wątpienia wydaje się jedynie rozsądnym i mądrym postępowaniem właściciela.

Jeśli bowiem możemy uniknąć jakiegoś zagrożenia to dlaczego z tego nie korzystać?

Po co narażać swoje zwierzątko na niepotrzebne cierpienie, nieprzyjemne objawy chorobowe a czasem nawet śmierć skoro można w prosty sposób wyeliminować to ryzyko niemalże do zera.

Z drugiej jednak strony czy nasze działania są aby zupełnie bezpieczne i nieszkodliwe dla psa?

A może wiążą się z pewnym ryzykiem, którego nawet nie zawsze do końca jesteśmy świadomi?

Pisząc profilaktyka pierwszym skojarzeniem jakie z tym określeniem się wiąże będą „badania” a zaraz później „szczepienia”.

I to właśnie ze szczepieniami, szczególnie z ostatnim okresie czasu, wiąże się dużo kontrowersji.

W internecie znajdziemy prawie tyle samo artykułów i opinii nawołujących do poddawania się szczepieniom i wychwalających ich zalety co tych według, których szczepień należy się kategorycznie wystrzegać ponieważ powodują bardzo poważne konsekwencje zdrowotne a przede wszystkim zwyczajnie nie działają a więc nie mają większego sensu.

Czy „normalny człowiek” czytający takie opinie nie popadnie w lekkie zdenerwowanie i nie zacznie zastanawiać się nad celowością ich wykonywania?

Niejednemu czytelnikowi nasunie się pytania:

To w końcu szczepić się czy nie?

Czy takie szczepienie jest aby całkowicie bezpieczne?

Jest się czego obawiać?

Takie same wątpliwości mogą rodzić się w przypadku szczepień profilaktycznych naszych zwierząt, za które to my decydujemy czy je wykonamy czy nie.

Mam nadzieje, że w artykule uda mi się odpowiedzieć na te pytania i w prosty, przystępny sposób rozwiać choćby część wątpliwości przemawiających przeciw szczepieniom.

Żeby być zaś obiektywnym opiszę również możliwe niepożądane działania poszczepienne.

W tym artykule znajdziesz odpowiedź na pytanie czy warto to robić, a jeśli tak to kiedy, gdzie i czym szczepić psa.

Skąd wzięły się szczepionki?

Wiele wieków temu cywilizowana Europa każdego praktycznie roku borykała się z różnymi zarazami i epidemiami dotykającymi ludzi i zwierząt.

Niektóre z nich dziesiątkowały populacje ówczesnych miast siejąc ogromny strach wśród społeczeństw a zbierając śmiertelne żniwo powodowały znaczne, trudne nawet do oszacowania straty ekonomiczne.

Masowo padające zwierzęta będące podstawowym źródłem białka dla ludzi pociągały za sobą „chude lata” i powodowały głód średniowiecznych społeczeństw.

A tam gdzie niedożywienie i gorsza higiena spadała odporność organizmu i pojawiała się zwiększona podatność na liczne choroby.

Dzisiaj nawet historycy są bardzo ostrożni w szacunkach określających liczbę ludności jaka przypłaciła życiem obecność chorób zakaźnych.

Z pewnością jednak nie pomylimy się mówiąc o milionach niewinnych i niczego nieświadomych ludzi, którzy przypłacili życiem niejedną epidemię:

• dżumy,
• cholery,
• grypy,
• ospy,
• tyfusu.

Liczby padniętych zwierząt będących często jedynymi żywicielami całej rodziny nie sposób nawet oszacować.

Już od starożytności aby przechytrzyć zarazę chwytano się bardzo różnych metod, nie zawsze skutecznych a często wręcz bardzo niebezpiecznych.

Wcierano na przykład ropę ze strupów w uszkodzoną skórę osoby zdrowej aby w ten sposób zapewnić jej odporność.

Medycy tamtych lat zalecali również spożywanie dużych ilości alkoholu co miało zapewnić niewrażliwość organizmu na patogeny chorobotwórcze.

Bardzo bolesne musiało być wypalanie gorącym żelazem ran po pokąsaniu przez chore na wściekliznę zwierzę.

Co ciekawe niektóre z tych metod były w pewnym stopniu skuteczne a brały się one z dokładnych obserwacji tych, którzy jakimś trafem nie zachorowali po ich zastosowaniu.

Pierwsze szczepienia przeciwko ospie prawdziwej Europa zawdzięcza niezwykle nowoczesnej kobiecie, żonie brytyjskiego ambasadora w Konstantynopolu lady Mary Montagu.

To ona podjęła odważną jak na tamte lata decyzję i kazała „zaszczepić” swego synka przeciwko ospie.

Dziecko gorączkowało wprawdzie przez kilka dni ale nigdy później nie zachorowało na ospę.

Metodę szczepień zaproponowaną przez Mary Montagu nazwano wariolizacją, od variola vera, czyli ospa prawdziwa.

Na prawdziwą szczepionkę przeciwko ospie świat czekał do 1798 r., kiedy to Edward Jenner ogłosił wyniki swojego eksperymentu.

Wprowadził on do organizmu 8-letniego chłopca (w 1796 r.) ropę pobraną z pęcherza na dłoni kobiety zarażonej ospą krowią (krowianka).

Po roku chłopcu podał materiał pobrany od osoby chorej na ospę prawdziwą i dziecko było odporne.

W XIX wieku ogromne zasługi dla rozwoju nauki dotyczącej szczepień i odporności wnieśli dobrze wszystkim znani Ludwig Pasteur, Robert Koch i wielu innych badaczy.

To właśnie dzięki nim dzisiaj dysponujemy skutecznymi szczepionkami i metodami zapobiegania groźnym, niejednokrotnie śmiertelnym chorobom ludzi i zwierząt.

Co to jest szczepionka?

Co to jest szczepionka?

Szczepionka definiowana jest najprościej jako produkt pochodzenia biologicznego oparty na antygenie stymulującym układ odpornościowy do szybkiego rozpoznawania go jako „obcy”, a w konsekwencji niszczenia i tworzenia odporności poszczepiennej opartej na zasadzie pamięci immunologicznej.

To właśnie dzięki zjawisku pamięci poszczepiennej w sytuacji kolejnego kontaktu organizmu z danym antygenem czyli inaczej mówiąc infekcji odpowiedź immunologiczna wykształca się szybciej a powstałe w jej wyniku przeciwciała chronią przed zachorowaniem.

Powstająca odporność wtórna warunkuje, że choroba nie daje objawów klinicznych a organizm uprzednio zaszczepiony pozostaje zdrowy.

U podstaw więc zjawisk odporności leżą niezwykle ważne i istotne właściwości układu immunologicznego zapewniające pamiętanie przebytej infekcji i w przypadku kolejnej powodowanej przez ten sam czynnik etiologiczny warunkującej niezwykle szybką odpowiedź układu odpornościowego.

Szczepionki mogą zawierać:

• żywy, osłabiony antygen (patogen) i wtedy mówimy że są atenuowane czyli o osłabionej zjadliwości,
• zabity patogen w przypadku szczepionek inaktywowanych,
• fragmenty struktury i metabolity patogenu wywołującego chorobę.

Szczepionki mogą również zawierać jeden antygen i wtedy są szczepionkami monowalentnymi lub kilka (wiele) antygenów co pozwala określać je mianem poliwalentnych -- szczepionek skojarzonych.

Szczepienia stosowane w weterynarii małych zwierząt, zgodnie z wytycznymi i zaleceniami WSAVA -- Światowe Stowarzyszenie lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt możemy podzielić na trzy zasadnicze grupy:

1. Szczepienia zasadnicze czyli core vaccination, które powinny być wykonywane u każdego zwierzęcia danego gatunku gdyż chronią przed groźnymi chorobami zwierząt i ludzi np.:
   • wścieklizna,
   • nosówka,
   • parwowiroza,
   • choroba Rubartha,
   • kalici i herpeswiroza kotów,
   • panleukopenia kotów.
2. Szczepienia dodatkowe czyli noncore vaccination, wskazane gdy lekarz widzi większe zagrożenia dla danego osobnika w przypadku choćby trybu życia czy stanu zdrowia np.:
   • leptospiroza w przypadku psów myśliwskich, polujących, pijących wodę z kałuż,
   • borelioza -- gdy zwierzę przynosi dużo kleszczy,
   • dermatofitoza w schroniskach.
3. Szczepienia dla których trudno podać jakiekolwiek wskazania np. koronawiroza, lamblioza i w związku z tym nie zalecane.

Szczepienie zasadnicze obejmuje choroby o bardzo ciężkim przebiegu, zagrażające życiu zwierzęcia.

Szczepi się również na choroby nie tak groźne, za to bardzo rozpowszechnione i bardzo zaraźliwe, albo groźne dla ludzi przybywających ze zwierzętami.

Szczepienie dodatkowe zaś nie powinno być wykonywane u każdego zwierzęcia, ale tylko u tych z widocznym ryzykiem zachorowania ze względu na tryb życia np. większe ryzyko dermatofitozy czy herpeswirozy w hodowlach.

Szczepienia z trzeciej grupy obejmują choroby o łagodnym przebiegu, łatwe do wyleczenia, ustępujące samoistnie bez widocznych powikłań lub o niesprawdzonej skuteczności.

Szczepionki najczęściej podawane są w formie iniekcji podskórnych lub domięśniowych, rzadziej zaś donosowo, doustnie czy poprzez skaryfikację skóry.

Z pewnością nie wiążą się więc z bolesnością.

Kiedy pojawia się odporność poszczepienna?

Kiedy pojawia się odporność?

Wielu właścicieli zwierząt błędnie myśli, że z chwilą wykonania zastrzyku ich pupil jest w pełni odporny na wszelkie możliwe choroby zakaźne.

Tak jednak się nie dzieje i musimy dokładnie o tym fakcie pamiętać.

W momencie wprowadzenia antygenów obecnych w szczepionce układ odpornościowy immunizowanego zwierzęcia rozpoczyna walkę z nimi i produkcje zapewniających ochronę przeciwciał, ale do tego procesu potrzeba czasu.

Antygeny szczepionkowe muszą najpierw być rozpoznane przez odpowiednie komórki układu odpornościowego, który następnie uruchamia całą kaskadę procesów zmierzających do wytwarzanie swoistych przeciwciał.

Jest to odporność czynna w odróżnieniu od odporności biernej jaką otrzymujemy w sytuacji podania gotowej surowicy z przeciwciałami (np. szczeniakom od dorosłej matki).

Najogólniej możemy założyć, że odporność poszczepienna rozwija się w okresie 14-21 dni po immunizacji oczywiście pod warunkiem, że antygeny natrafią w organizmie na idealny stan zdrowia i optymalną pracę układu odpornościowego.

Zdarzają się sytuacje, gdy mimo szczepienia odporności poszczepiennej brak, lub utrzymuje się ona na niskim nie zapewniającym ochrony poziomie.

Tak choćby dzieje się w przypadku wścieklizny gdy jest to kolejne szczepienia kilkuletniego pieska, bowiem wcześniejsze szczepienia zapewniają stosowny poziom odporności.

W niektórych, szczególnie tych najważniejszych chorobach (np. wścieklizna) to przepisy prawne dokładnie określają kiedy pojawia się odporność.

Często może to być potwierdzone stosownymi badaniami poziomu przeciwciał w surowicy.

Pamiętajmy, że często jednorazowa dawka nie zapewni odporności i aby być pewnym efektu szczepień powinniśmy je kilkakrotnie powtarzać zgodnie z zaleceniem producenta i stosownym kalendarzem szczepień przedstawionym przez lekarza weterynarii.

W praktyce zdecydowanie taniej jest wykonać serię szczepień niż jednokrotnie zaszczepić zwierzę a poziom ochronnych przeciwciał potwierdzać poprzez badanie serologiczne, czego w rutynowej praktyce raczej się nie wykonuje (wyjątek wścieklizna i przepisy unijne).

Czy warto szczepić psa?

Czy warto szczepić psa?

Odpowiedź na tak postawione pytanie wydaje się oczywista.

Nie wyobrażam sobie sytuacji gdy świadomi właściciele zwierząt rezygnują z wykonania najprostszej i najbardziej skutecznej formy ochrony przed poważnymi chorobami zakaźnymi, które niejednokrotnie kończą się śmiercią pupila.

Zdecydowanie więc namawiałbym wszystkich do przeprowadzania szczepień w kierunku chorób zakaźnych, tym bardziej, że jak dokładnie wiemy są one nieobowiązkowe.

Jedynym szczepieniem, do którego obligują nas przepisy prawne jest zabezpieczanie psa przeciwko wściekliźnie i musimy to powtarzać w odstępach rocznych.

Pozostałe szczepienia psa nie są wymagane choć bardzo zalecane.

Nie bałbym użyć się określenia, że choć nieobowiązkowe, to jednak zdecydowanie konieczne.

Powinniśmy więc stosować szczepionki zawierające antygeny wywołujące poważne choroby zwierząt o udokumentowanej skuteczności i małej ilości potencjalnych działań niepożądanych.

Każdy pies powinien więc być immunizowany w kierunku takich chorób jak:

• parwowiroza,
• nosówka,
• zakaźne zapalanie wątroby (choroba Rubartha),
• wścieklizna.

Szczepienie powinno być także wykonywane w przypadku zwierząt, które wiodą bardziej kanapowy tryb życia i na zewnątrz wychodzą mniej lub sporadycznie.

Niektóre z chorób można przenieść biernie na przykład na obuwiu czy ubraniu i tym sposobem zakazić swojego zwierzaka.

W przypadku szczepienia w kierunku wścieklizny kotów trzeba stwierdzić, że jest ono nieobowiązkowe jednak zalecane w przypadku kotów wychodzących na zewnątrz.

Lepiej więc dmuchać na zimne i nie narażać siebie i swych podopiecznych na ewentualną chorobę.

Szczepienia w kierunku chorób zakaźnych zwierząt towarzyszących są niezwykle skuteczne a przy tym bezpieczne bo bardzo rzadko wywołują reakcje niepożądane, które zresztą są do opanowania po interwencji lekarskiej.

To właśnie dzięki nim udało się wyeliminować panujące epidemię w latach 70 i 80 ubiegłego wieku nosówki czy parwowirozy.

Dzisiaj te zbierające śmiertelne żniwo choroby nie występują często i co warte podkreślenia zdarzają się praktycznie tylko u zwierząt nie szczepionych.

Innym przykładem skuteczności szczepień niech będzie szczepienie psa na wściekliznę.

Jeszcze nie tak dawno, bo w drugiej połowie lat 40 ubiegłego stulecia notowaliśmy kilkadziesiąt zgonów wśród ludzi w Polsce, podczas gdy po wprowadzeniu obowiązkowych szczepień psów ilość ta spadła do 1 przypadku rocznie.

Dzisiaj takie sytuacje nie mają miejsca i nikt już nie umiera na wściekliznę w naszym kraju a u zwierząt domowych prawidłowo immunizowanych praktycznie ona nie występuje.

Chyba nikogo więc nie trzeba przekonywać o celowości szczepień i korzyściach jakie tą drogą uzyskujemy.

Na co zaszczepić psa?

Na co szczepić psa?

Na to pytanie już częściowo odpowiedziałem, ale tutaj postaram się zwrócić uwagę na kilka istotnych z punktu widzenia właścicieli zagadnień.

Szczepienie psa nie może być tylko wyłącznie wykonanym zastrzykiem i wpisaniem tej czynności do książeczki zwierzęcia ale powinno być każdorazowo poprzedzone gruntownym wywiadem lekarskim i oczywiście badaniem klinicznym.

Dlaczego zwracam na to uwagę?

Często bowiem się dzieje, że tak ważna czynność może być wykonywana źle i nie przynosić spodziewanego efektu.

W przypadku szczepienia obowiązuje żelazna zasada, że powinniśmy przeprowadzić wcześniej stosowną kwalifikację i określić czy zwierzę jest zdrowe i nadaje się do szczepienia.

Nie da się tego stwierdzić nie badając psa.

Wykonanie zastrzyku u osobnika chorego nie pobudzi na tyle układu odpornościowego żeby powstały przeciwciała zapewniające ochronę a dodatkowo go tylko obciąży dodatkową pracą w sytuacji jakiejś infekcji.

Lekarz weterynarii powinien więc przed szczepieniem:

• sprawdzić temperaturę wewnętrzną,
• osłuchać pacjenta,
• zbadać dostępne węzły chłonne,
• przeprowadzić dokładny wywiad z opiekunem futrzaka.

Powinien również sprawdzić jaką szczepionką zwierzę było już szczepione i czy nie występowały po niej jakieś odczyny i reakcje wstrząsowe.

Te niezwykle istotne czynności, choć czasem pomijane, mogą później wyeliminować sporo stresu u nas i zapewnić bezproblemowy przebieg okresu po szczepieniu u zwierzęcia.

Po drugie pamiętajmy, że nie musimy stosować szczepienia tylko dlatego, że jest ono dostępne dla danego gatunku.

Przykładem niech będzie tutaj wścieklizna kotów czy leptospiroza psów.

Podobnie jest w przypadku leptospirozy u domowych, kanapowych piesków ras miniaturowych, które raczej nie uczestniczą w polowaniach, nie przynoszą zabitej zwierzyny, czy nie piją wody z rzek czy kałuż.

Po trzecie warto powiedzieć lekarzowi:

• jaki tryb życia ma nasz pupil,
• czy wychodzi poza ogrodzenie,
• czy poluje,
• czy pije wodę z kałuż,
• czy kontaktuje się z innymi psami,
• czy w okolicy wystąpiła jakaś choroba u psów sąsiadów, i
• wszystko to co może wydać się nam istotne z punktu widzenia psa.

Ogólnie powinniśmy szczepić zwierzęta na choroby groźne, przebiegające gwałtownie, stanowiące zagrożenie dla życia psa czy kota lub ludzi, wymagające długotrwałego leczenia i tym samym sporych nakładów finansowych, czyli te z grupy szczepień zasadniczych.

Kiedy szczepić psa: kalendarz szczepień psa

Kalendarz szczepień psa

Poniżej przykładowy kalendarz szczepienia psa z wymienionymi chorobami dodatkowymi.

Szczepienie wczesne

Standardowe szczepienie psa

Szczepienia późne

Jak często szczepić psa?

Jak często szczepić dorosłego psa?

To niezwykle istotne pytanie często pojawia się w sytuacji szczepienia, czy na różnych forach internetowych skupiających opiekunów psów i kotów.

Wielu właścicieli chcących zapewnić jak najlepszą opiekę swym podopiecznym zastanawia się czy dorosłych psów i kotów aby nie szczepimy zbyt często.

Na wstępie pragnę jasno zaznaczyć, że dotychczas panująca tradycja nakazująca „szczepić na wszystko co roku” od kilku już lat na szczęście przestaje obowiązywać.

Proszę się zastanowić czy jest możliwe, żeby dorosły pies uodpornił się na każdą chorobę dokładnie na 365 dni?

I czy pies będący przecież ssakiem, tak jak ludzie, ma zupełnie inny układ odpornościowy?

A przecież nas nie szczepi się co roku na wszystko a wiele szczepień wykonanych w dzieciństwie później się nie powtarza zakładając istnienie odporności.

Oczywiście optymalnie byłoby zbadać poziom przeciwciał w surowicy i na tej podstawie określić stopień odporności ale takich działań nie wykonuje się standardowo (wyjątkiem może być tutaj wścieklizna z uwagi na przepisy).

Zakładamy więc, że odporność poszczepienna u dorosłego, kilka razy immunizowanego psa na główne choroby zakaźne trwa zdecydowanie dłużej niż rok, średnio kilka lat.

Szczepienie takich zwierząt powinniśmy powtarzać w okresie 3-4 lat.

Oczywiście ostatecznie to lekarz weterynarii decyduje kiedy podać dawkę przypominającą.

Wielu producentów szczepionek zmieniło kilka lat temu zalecenia podawania ich i wydłużyło okres między szczepieniami co niewątpliwie nie jest korzystne z ich punktu widzenia (mniejsza ilość sprzedawanych dawek i mniejsze zyski).

Obowiązujące zalecenia oczywiście wynikają z wielu przeprowadzonych badań klinicznych na zwierzętach.

To właśnie one bezsprzecznie udowadniają, że nawet po jednorazowym szczepieniu szczeniąt w wieku 7-8 tygodni a następnie eksperymentalnych zakażeniach, pozostawały one zdrowe i nie zachorowały na nosówkę, chorobę Rubartha czy parwowirozę w czasie 4 lat.

Jest się więc z czego cieszyć.

Szczepienia szczeniaka

Jak często szczepić szczeniaka?

Szczenięta należy potraktować troszkę inaczej z uwagi na tzw. lukę immunologiczną.

Każdy noworodek ssaka jako pierwsze źródło pokarmu wykorzystuje siarę i mleko matki z zawartymi tam przeciwciałami warunkującymi odporność bierną.

To właśnie te immunoglobuliny zapewniają odporność w ciągu pierwszych tygodni życia.