Kocie oczy są bardzo złożonym organem. Spośród wszystkich zwierząt domowych to właśnie koty najlepiej dostosowały się do widzenia w ciemności – próg wykrywania światła jest 7 razy niższy niż u ludzi.
Kocia siatkówka składa się z ogromnej ilości fotoreceptorów, wyspecjalizowanych w reagowaniu na ruch i rejestrowaniu kształtów.
Kot nie odbiera aż tylu barw co człowiek, jednak ma znacznie lepszą ostrość widzenia. Pionowo ustawiona źrenica (która może rozszerzyć się efektywniej w nocy, wyłapując małą ilość światła) oraz błona odblaskowa (odbija światło aż 130 razy lepiej niż dno ludzkiego oka) sprawia, że nawet przy bardzo ograniczonym świetle wzrok kota jest bardzo czuły.
W połączeniu z doskonałym słuchem umożliwia polowanie na najdrobniejsze i cicho poruszające się stworzenia.
Schorzenia oczu są bardzo częste u naszych czworonożnych przyjaciół. Szczególnie często zdarza się, że z kocich oczu wydobywa się wydzielina, która nie powinna się tam znajdować.
Jak poradzić sobie z tym problemem?
Czy w każdym takim przypadku należy udać się do lekarza?
Jak w domowych warunkach pomóc pupilowi?
Postaram się przybliżyć ten temat w poniższym artykule.
Dlaczego w oku kota pojawia się ropa?
Tak jak wspomniałam, gałka oczna i układ powiek są doskonale funkcjonującym mechanizmem, który posiada własny układ obronny przed wieloma czynnikami.
Pierwszą linią obrony jest odruch powiekowy, czyli zamykanie oka jako reakcja na zbliżający się w jego kierunku przedmiot.
Odruch ten ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa funkcjonowania gałki ocznej. Opóźnienie reakcji obronnej może mieć związek z porażeniem twarzy, porażeniem nerwu twarzowego lub znieczuleniem miejscowym.
Gałka oczna jest bardzo mocno unerwiona, dzięki czemu nawet najmniejsze ciało obce dotykające powierzchni rogówki znacząco przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu – każdy zna uczucie rzęsy, która wpada do oka, natychmiast trzeba ją usunąć, gdyż wywołuje ogromny świąd, ból i nadmierne łzawienie.
Nie sposób pominąć łez, czyli wydzieliny gruczołów łzowych.
Mają one trzy frakcje:
- lipidową,
- wodną,
- mucynową.
W ich składzie znajduje się także lizozym. Jest to enzym, który ma niszczyć bakterie na rogówce.
Łzy mają za zadanie nawilżyć oko i wypłukiwać zanieczyszczenia, które mogą się w nim znaleźć.
Oprócz wymienionych przeze mnie mechanizmów, kocie oko posiada trzecią powiekę, czyli błoniasty twór z niewielką chrząstką, stanowiącą jego rusztowanie. Ona również chroni oko, bardzo często wysuwa się w momencie urazu lub uszkodzenia rogówki.
Czasami jednak dochodzi do przerwania wszystkich mechanizmów obronnych.
Ostatnią linią obrony organizmu jest tworzenie ropy. Ropa składa się z martwych elementów komórkowych, wysięku i leukocytów.
W zależności od rodzaju infekcji może przybierać różny kolor i zapach. Zawsze jest powodem do niepokoju, nie wolno zignorować ropnej wydzieliny wydobywającej się z jakiejkolwiek okolicy kota.
Koci katar
Najczęstszą przyczyną powstawania ropnej wydzieliny w obrębie kociego oka jest koci katar.
Jest to bardzo złożona jednostka chorobowa, wywoływana przez wiele bakterii i wirusów.
Więcej o kocim katarze możecie Państwo przeczytać w artykule: https://cowsierscipiszczy.pl/koci-katar/
Uraz rogówki
Ropiejące oczy kota mogą świadczyć o uszkodzeniu mechanicznym rogówki.
Uszkodzenia rogówki najczęściej powstają po walkach z innymi zwierzętami, po kontakcie z ostrym przedmiotem, fragmentem roślinnym, po wbiciu się ciała obcego lub jako efekt silnego świądu, na przykład po wpadnięciu włosa do oka.
Nawet ziarenko piasku czy drobina kurzu, przy ciągłym drażnieniu może wywołać silny świąd – a w takim przypadku ostre kocie pazury mogą uszkodzić własną gałkę oczną.
W zależności od głębokości, rany rogówki mogą być perforujące (wtedy uszkodzona jest cała grubość rogówki) lub powierzchowne.
Uszkodzone oko boli i swędzi, widoczne jest znaczne zaczerwienienie spojówek, często pokazuje się trzecia powieka, zasłaniająca część gałki ocznej.
Możliwe jest pojawienie się większego łzawienia w oku z uszkodzeniem.
Opiekun kota z urazem rogówki może zauważyć częste pocieranie głową po uszkodzonej stronie lub nadmierne mycie oka z urazem.
Pocieranie oka dostarcza duże ilości bakterii i patogenów, które mogą zasiedlić uszkodzony fragment rogówki, a rozwój infekcji w miejscu uszkodzenia powoduje pogłębienie stanu zapalnego tej okolicy. Na tym etapie może być widoczny ropny, zielonkawo – żółty wypływ, często połączony z maceracją skóry powiek.
Zignorowanie tego stanu prowadzi najczęściej do szybkiego pogorszenia samopoczucia, a ciągły świąd i pocieranie uszkodzonego oka mogą doprowadzić nawet do perforacji gałki ocznej.
Entropium u kota
Wwinięcie powieki w kierunku worka spojówkowego jest wadą dość często spotykaną.
Do wystąpienia tej wady predysponowane są koty ras brachycefalicznych – skrócenie twarzoczaszki i większe naprężenie więzadeł wewnętrznych oka a także skrócenie nosa i nadmiernie rozwinięte fałdy skórne tej okolicy powodują wwinięcie powieki.
Wada może dotyczyć powieki dolnej oraz górnej.
W wyniku tego schorzenia rzęsy i włosy obecne na powiekach drażnią gałkę oczną, powodując urażanie rogówki.
Najczęściej już od wczesnej młodości kot ma problem z:
- ciągłym zaczerwienieniem,
- rozpulchnieniem spojówki,
- wypływem z oka,
- nawracającymi stanami zapalnymi,
- mrużeniem,
- powtarzającym się świądem tej okolicy.
Często wada jest zauważana już u bardzo młodych zwierząt.
W zależności od stopnia w jakim powieka zawija się w kierunku worka spojówkowego, leczenie może polegać na podawaniu kropli nawilżających (jeśli włosy nie drażnią oka), jednak najczęściej rozwiązaniem problemu jest interwencja chirurgiczna.
Osobnym schorzeniem jest entropium wtórne, spowodowane bólem lub blizną, która deformuje brzeg powieki – ten rodzaj wwinięcia może wystąpić niezależnie od rasy kota.
Powiększone grudki chłonne na trzeciej powiece
Jest to problem, który najczęściej dotyczy młodych zwierząt. Co prawda zdecydowanie częściej spotykany jest u psów, jednak u kotów również może się zdarzyć.
Grudki chłonne są normalnie obecne na gałkowej powierzchni trzeciej powieki.
Mają postać małych kuleczek, niewystających zbytnio ponad powierzchnię trzeciej powieki. Jednak w przypadku ciągłego podrażnienia lub ekspozycji na antygeny, mogą ulegać znacznemu powiększeniu.
Często powiększają się w wyniku łagodnego, alergicznego zapalenia spojówek.
W takich przypadkach stają się twarde, wystają ponad powierzchnię trzeciej powieki, powodują drażnienie rogówki i stan zapalny spojówek.
Opiekun najczęściej zaobserwuje nadmierne zainteresowanie się okiem – będzie częściej pocierane, myte. Można zauważyć także wysuwającą się trzecią powiekę i nadmierny wypływ łez z oka.
Powikłaniem powiększonych grudek chłonnych może być uraz rogówki – ciągły świąd powoduje ogromną chęć drapania, a ostre pazury w łatwy sposób powodują uszkodzenie rogówki.
Zatkane kanaliki nosowo – łzowe
Kanaliki nosowo – łzowe to twory, które odprowadzają nadmiar łez do nosa. Są zlokalizowane na górnej i dolnej powiece.
Ich przebieg powinien być dość prosty, jednak u ras brachycefalicznych bywa nieco inny. Koty z krótkimi czaszkami (perskie, himalajskie) są szczególnie predysponowane do zatykania kanalików nosowo – łzowych.
Innymi przyczynami niedrożności są:
- przebyty koci katar,
- nosicielstwo herpeswirusa,
- problemy stomatologiczne,
- infekcje górnych dróg oddechowych,
- deformacje nosa.
W przypadku niedrożności kanalików, wypływ z oka jest początkowo przezroczysty. Ciągle wilgotna skóra w okolicy oczu i powiek stanowi jednak świetne środowisko do rozwoju bakterii.
Infekcja może się pogłębiać, obejmując także spojówki, wtedy wypływ będzie gęstszy, ropny, może mieć zielono – żółte zabarwienie.
Wbrew pozorom jest to groźna sytuacja. Infekcja skóry jest bolesna, a brak odpowiedniej higieny tej okolicy pogłębia stan zapalny, prowadząc do głębokiej ropowicy skóry.
Koty z niedrożnymi kanalikami nosowo – łzowymi mają charakterystyczne “zacieki” – brunatne przebarwienia w miejscach intensywnego wypływu łez.
Przy podejrzeniu zatkania należy wykonać zdjęcie RTG z kontrastem podanym do kanalika (tak zwana dacryocystorinografia).
Zabieg ten pozwoli uwidocznić przebieg kanalika i znaleźć miejsce niedrożności.
Płukanie kanalików nosowo łzowych płynem fizjologicznym pod ciśnieniem może usunąć drobne niedrożności, wynikające na przykład z mechanicznego zatkania złogami wydzieliny lub ropą.
W przypadku stwierdzonej w czasie badania RTG niedrożności może być zastosowane rozwiązanie chirurgiczne lub założenie stentów. Niedrożność może jednak nawracać nawet po prawidłowo wykonanym zabiegu.
Zespół suchego oka u kota, czyli KCS
Jest to również choroba, które zdecydowanie częściej występuje u psów, jednak przy omawianiu wypływów z oka nie można go pominąć.
Zespół suchego oka jest schorzeniem, w wyniku którego dochodzi do zaburzeń funkcji filmu łzowego, co prowadzi do rozwoju dalszych przypadłości. Wyróżnia się dwa główne mechanizmy powstawania KCS:
- obniżona objętość wydzielania łez,
- nadmierne parowanie filmu łzowego z powierzchni gałki ocznej.
Na rozwój zespołu suchego oka wpływ mają także inne czynniki, na przykład zbyt rzadkie mruganie, przez co łzy nie są we właściwy sposób rozprowadzane po oku (co jest częste u ras brachycefalicznych), jako efekt podawania niektórych leków, pourazowe, przy wypadaniu gruczołu trzeciej powieki lub po jego usunięciu, jako efekt nosicielstwa herpeswirusa.
Pierwsze niepokojące objawy, zauważane przez opiekunów to:
- mrużenie oczu,
- reakcja nadwrażliwości na światło,
- często zauważalna jest trzecia powieka, wysunięta nawet do połowy oka.
Charakterystyczna jest obecność szaro – zielonej, grudkowatej wydzieliny na brzegach powiek. Jest zwarta, lepka, trudna do zdjęcia z powierzchni skóry.
Wtórnie do zespołu suchego oka mogą pojawiać się stany zapalne powiek.
W przypadku podejrzenia zespołu suchego oka u swojego pupila, warto odwiedzić specjalistę. Rozpoznanie schorzenia stawiane jest na podstawie wyników badań dodatkowych (na przykład badania lampą szczelinową, wykonania testów łzowych, Shirmmera oraz nicią fenolową).
Leczenie polega na podawaniu kropli o odpowiednim składzie, uzupełniających brakujący składnik filmu łzowego.
Schorzenia stomatologiczne a ropiejące oczy kota
Wypływ z oka nie musi być spowodowany problemem okulistycznym.
Organizm funkcjonuje jak system naczyń połączonych – często pozornie niewyjaśniony objaw jest wynikiem zachwiania równowagi organizmu i przyczynę jego wystąpienia znajdujemy w innym miejscu lub narządzie.
Stomatologia i okulistyka są wbrew pozorom dziedzinami dość mocno powiązanymi ze sobą.
Bardzo często przyczyną stanu zapalnego spojówek i nadmiernego wydzielania łez jest stan zapalny, występujący w obrębie jamy ustnej.
Młodzieńcze zapalenie dziąseł, duża ilość płytki bakteryjnej, kamienia nazębnego, złamanie korony zęba, obecność ropni okołowierzchołkowych to tylko niektóre schorzenia stomatologiczne, przy których można spodziewać się wypływu z oczu.
Taki wypływ najczęściej bywa bezbarwny, może mu towarzyszyć niewielki stan zapalny spojówek. W powyższych przypadkach należy najpierw rozwiązać problemy z jamą ustną – samo leczenie oczu nie wystarczy.
Choroby układowe, które mogą powodować wypływ z oczu
Tak jak wspomniałam wyżej, żadnego schorzenia nie można rozpatrywać bez kompletnego badania klinicznego, obejmującego całego pacjenta. Organizm działa sprawnie jako całość, wszystkie narządy i układy są ze sobą powiązane.
Często pierwszym zauważalnym przez opiekuna objawem bywa wypływ z oczu, wynikający z obecności innych chorób.
Takimi schorzeniami są na przykład:
- choroby wirusowe (zapalenie nosa i tchawicy kotów, koci herpeswirus typu pierwszego, kaliciwirus, FIV, zakaźne zapalenie otrzewnej, FeLV),
- choroby bakteryjne (chlamydophila felis),
- atopia,
- alergia pokarmowa,
- mykoplazmoza,
- bartonelloza,
- kryptokokoza,
- toksoplazmoza.
Również choroby metaboliczne mają wpływ na oczy – bardzo często cukrzyca powoduje nagłą utratę wzroku, tak samo jak nadczynność tarczycy, czy też nadciśnienie.
W większości z tych przypadków wypływu z oka należy koniecznie skontaktować się z lekarzem weterynarii.
Przed podaniem jakichkolwiek leków lub kropli należy koniecznie sprawdzić, czy nie doszło do urazu gałki ocznej, ponieważ wdrożenie nieodpowiednich preparatów może skutkować powstaniem owrzodzenia na rogówce i w efekcie pogorszenia stanu pupila.
Co zatem można zrobić do czasu wizyty u lekarza weterynarii?
Przede wszystkim należy uniemożliwić pupilowi uszkodzenie oka.
Świąd, ból i dyskomfort powodują ciągłą chęć drapania. Wyposażona w ostre pazury łapka w bardzo łatwy sposób może spowodować uraz gałki ocznej.
Zatem do czasu wizyty u lekarza weterynarii należy założyć kotu kołnierz ochronny, by uniemożliwić podrapanie oka.
Warto usunąć zalegającą wydzielinę, z pewnością poprawi to komfort funkcjonowania pupila.
Należy zachować szczególną higienę okolicy oka i powiek. Zalegająca w kącikach oka wydzielina może spowodować odparzenia skóry, a pod posklejaną sierścią tworzą się idealne warunki do rozwoju dla bakterii i grzybów.
Do przemywania okolicy powiek warto użyć łagodnego środka dezynfekującego (na przykład borasolu) i dokładnie osuszyć okolicę po umyciu. Worek spojówkowy można wypłukać płynem fizjologicznym, aby usunąć zalegające w nim resztki wydzieliny.
Czego absolutnie nie wolno robić?
Nie wolno używać ziołowych kropli do płukania kocich oczu – proszę pamiętać, że to, że coś jest dobre dla człowieka, nie znaczy, że będzie dobre dla naszych czworonogów.
Nie jest wskazane używanie herbaty ani rumianku do przemywania oczu.
Nie można też używać żadnych kropli do oczu bez konsultacji z lekarzem weterynarii i bez sprawdzenia, czy gałka oczna nie jest uszkodzona.
Warto pamiętać, że przedłużający się stan zapalny i infekcja powodująca ropny wypływ może doprowadzić do trwałego uszkodzenia procesów widzenia, a nawet do perforacji gałki ocznej.
Kot może stracić wzrok, może zajść konieczność usunięcia gałki ocznej. Ignorowanie problemu wypływów z gałki ocznej może tylko pogłębić infekcje, którą w wielu przypadkach da się wyleczyć.
