Rozpoczynając rozważania o wadach zgryzu psów i sposobach ich korygowania należy najpierw omówić prawidłowe ułożenie zębów w szczęce i żuchwie.
Oceny ułożenia zębów wobec siebie powinno się dokonywać na zamkniętej jamie ustnej, oraz dopiero gdy proces wymiany zębów mlecznych na stałe dobiegnie końca.
Jednak, jeśli szczenię ma wadliwie ułożone wobec siebie zęby mleczne, z dużym prawdopodobieństwem wystąpi problem ze zgryzem w zębach stałych.
Prawidłowy zgryz u psa jest określany mianem nożycowego.
Oznacza to, że siekacze w szczęce, przy zamkniętej jamie ustnej, znajdują się tuż przed siekaczami żuchwy.
Oczywiście jest to spore uogólnienie, gdyż wiele ras ma nieco inne ustawienie zębów.
Innym przykładem jest zgryz kleszczowy, który występuje u wielu ras pasterskich.
Zęby sieczne są wtedy ustawione stycznie do siebie, tworząc jedną linię.
Uważa się, że to właśnie z niego wyewoluował zgryz nożycowy.
Przykładem innego rodzaju zgryzu jest przodozgryz – mówimy o nim, gdy siekacze żuchwy są wysunięte do przodu bardziej niż te w szczęce.
Występuje fizjologicznie u ras brachycefalicznych, jednak u reszty psów jest uznawany za wadę.
Tyłozgryz, zwany inaczej zgryzem karpiowatym, jest uznawany za wadliwy u wszystkich ras.
Występuje, gdy siekacze w szczęce nakrywają siekacze żuchwy.
Przyczyny wad zgryzu
Przyczyn powstawania wad zgryzu jest wiele.
Począwszy od uwarunkowania rasowego, poprzez urazy mechaniczne, skończywszy na wadach uwarunkowanych genetycznie.
Pod względem lokalizacji wady można podzielić na dwie kategorie:
- wady zębowe,
- wady szkieletowe.
Wady zębowe koncentrują się na ustawieniu samych zębów względem siebie, wady szkieletowe wynikają z nieprawidłowych wymiarów szczęki lub żuchwy, albo z nieprawidłowości w obrębie stawu skroniowo- żuchwowego.
Wady szkieletowe mogą być uwarunkowane genetycznie i często obserwowane są także u potomstwa osobników dotkniętych nimi.
Dlatego też psy, u których stwierdzane są tego typu nieprawidłowości, powinny być wykluczone z rozrodu.
Leczenie ortodontyczne
Głównym założeniem leczenia ortodontycznego powinno być odtworzenie prawidłowego ułożenia i odzyskanie pełnej funkcjonalności zębów.
Lekarz oceniający zgryz u pacjenta powinien przede wszystkim zwrócić uwagę na jego komfort.
Warto przy tym odpowiedzieć na kilka pytań:
- Czy wada dotyczy jednego, czy wielu zębów?
- Czy pies może bez przeszkód pobierać i rozdrabniać pokarm?
- Czy w trakcie rozdrabniania kęsów nie kaleczy dziąseł, warg lub błony śluzowej w obrębie jamy ustnej?
- Czy ułożenie zębów nie powoduje powstawania odleżyn na dziąsłach lub podniebieniu?
- Czy w trakcie jedzenia nie dochodzi do powstawania uszkodzeń na szkliwie zębów położonych poprawnie?
Odpowiedź twierdząca na jedno z tych pytań, powinna skłonić do rozważań na temat leczenia ortodontycznego.
Jeśli problem ze zgryzem koncentruje się w obrębie jednego zęba, a cała reszta jest ułożona poprawnie względem siebie i nie powoduje przeszkód w pobieraniu pokarmu, należy się zastanowić nad skróceniem jego korony.
Jest to najmniej inwazyjna metoda korekcji.
Czasem, jeśli skrócenie korony nie wystarczy, może być konieczna ekstrakcja pojedynczego zęba.
W porównaniu do leczenia ortodontycznego, metoda ta jest szybka, tania i niezbyt uciążliwa dla pacjenta.
Jeśli niewłaściwe ułożenie dotyczy większej ilości zębów, należy się zastanowić, czy jest to wada faktycznie przeszkadzająca pupilowi, czy doskwierająca jego opiekunowi.
Oczywiście, każdy opiekun dba o najdrobniejsze szczegóły wyglądu swojego podopiecznego, jednak pies nie zwraca uwagi na to, czy jego uśmiech jest idealny.
Leczenie ortodontyczne psa nie powinno przysporzyć mu cierpienia i dyskomfortu.
Należy pamiętać, że leczenie ortodontyczne jest stresujące dla psa. Nie powinno się zakładać aparatu ortodontycznego, jeśli zwierzę pobiera pokarm bez bólu, a wada zgryzu nie powoduje u niego powstawania uszkodzeń w obrębie jamy ustnej.
Leczenie ortodontyczne można podzielić na dwie fazy:
- fazę czynną,
- fazę retencyjną.
Faza czynna
W fazie czynnej, na częstych kontrolach, korygowane jest ustawienie aparatu ortodontycznego, aby działać na zgryz z siłą, która nie będzie powodowała zbyt dużego dyskomfortu dla pacjenta.
Jednocześnie, ta sama siła musi spowodować przesunięcie zębów względem siebie.
Może ona potrwać, w zależności od wady nawet do ośmiu miesięcy.
Faza retencyjna
Faza retencyjna polega na ustawieniu aparatu ortodontycznego w pozycji umożliwiającej podtrzymanie efektu terapeutycznego.
Jest to niezbędne do uniknięcia nawrotu wady.
Zazwyczaj nie powinna wynosić dłużej niż połowa czasu noszenia aparatu w fazie czynnej.
Aparat ortodontyczny dla psa
Wyróżniamy aparaty ruchome oraz stałe.
Aparaty ruchome czyli płytki korekcyjne, przypominają z wyglądu smoczek, który właściciel ma ciągnąć w trakcie zabawy.
Zazwyczaj są stosowane u młodych szczeniąt, do 5 miesiąca życia w przypadku wystąpienia niewielkich wad.
Jeśli jednak ta forma terapii nie przyniesie zakładanego efektu, niezbędne jest założenie aparatu stałego.
Wśród aparatów stałych wyróżniamy:
- aparaty cienkołukowe,
- aparaty płytkowe.
Aparat ortodontyczny cienkołukowy
Aparaty cienkołukowe są najpopularniejsze – są precyzyjne, mogą być stosowane przy korekcji ustawienia pojedynczych zębów, a siły które wywieramy dzięki nim na zęby, są łatwe do modyfikacji.
Zastosowanie aparatów cienkołukowych pozwala na obrócenie zęba.
Dzięki nim możliwe jest też wprowadzenie zęba do właściwego łuku zębowego.
Aparaty cienkołukowe składają się z pierścieni przytwierdzonych do zębów.
Do pierścieni tych zamocowane są łuki, które napina się z odpowiednią siłą:
- zamkami,
- łańcuszkami,
- gumkami.
Aparat ortodontyczny płytowy
Aparaty płytowe opierają się na podniebieniu lub wyrostkach zębodołowych od strony języka.
Są stosowane, gdy wada dotyczy wielu zębów, albo kiedy mamy do czynienia z wadą poprzeczną.
Aparaty tego typu dobrze sprawdzają się w przypadku, gdy istnieje potrzeba rozszerzenia łuku zębowego w płaszczyźnie bocznej.
Składają się one z akrylowej płyty i w zależności od rodzaju wady, z:
- łuków,
- sprężyn,
- śrub.
Niewątpliwą zaletą aparatu płytowego jest możliwość wykorzystania go w fazie retencyjnej.
Jak dobrać aparat ortodontyczny dla psa?
Aby odpowiednio dobrać rodzaj aparatu ortodontycznego dla psa najczęściej niezbędne jest wykonanie szeregu badań dodatkowych.
Kluczowe w doborze odpowiedniej metody leczenia jest znalezienie przyczyny zaburzenia zgryzu.
Należy wykonać badanie RTG szczęki i żuchwy, aby ocenić przebieg korzeni zębowych.
Konieczne jest wykonanie odlewów lub odcisków zębów, co pozwala na dokładne uwidocznienie szczegółów uzębienia i zaprojektowanie odpowiednio dobranego aparatu.
Samo założenie aparatu ortodontycznego dla psa przebiega w znieczuleniu ogólnym.
Jak przed każdym znieczuleniem, dobrze jest wykonać badanie krwi, aby ocenić ryzyko okołozabiegowe.
Warunkiem założenia aparatu ortodontycznego często jest charakter psa – jeśli jest spokojny, cierpliwy i dobrze zniesie pierwsze dni po założeniu aparatu – szanse na powodzenie leczenia są duże.
Lekarze unikają zakładania aparatów u psów nerwowych, niespokojnych, o tendencjach do agresywnych zachowań – aparat u takiego pacjenta może być uszkodzony, zniekształcony a to wpłynie na efekt terapeutyczny.
Decyzja o założeniu aparatu obliguje właściciela do częstych kontroli i korygowania ustawień aparatu w fazie czynnej.
W zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania wady, a także od rasy psa i jego charakteru, może to być dwa razy w tygodniu, raz na tydzień lub rzadziej.
Dodatkowo, w czasie leczenia ortodontycznego, należy zwracać szczególną uwagę na higienę jamy ustnej pupila.
Szczotkowanie zębów psa raz dziennie, stosowanie past enzymatycznych i środków bakteriobójczych jest absolutnie niezbędne.
W niektórych przypadkach ważne jest zwrócenie uwagi na rodzaj pobieranego pokarmu.
Na czas leczenia ortodontycznego dobrze jest zrezygnować z twardych pokarmów oraz przemyśleć zasadność podawania kości.
Dobrze jest też unikać twardych gryzaków oraz zabawek wykonanych ze sznurka.
Ile trwa leczenie ortodontyczne u psa?
Czas leczenia oraz jego koszt aparatu ortodontycznego dla psa zależą od rodzaju wady.
Jeśli wada nie jest wyraźnie zaznaczona, pupil jest spokojny i dobrze znosi leczenie, efekty mogą być zauważalne już po kilku miesiącach.
Poważniejsze wady zgryzu wydłużają czas leczenia.
Aparat ortodontyczny dla psa cena
Koszt opracowania leczenia ortodontycznego oraz założenia aparatu ortodontycznego dla psa waha się w granicach 1000 – 1500zł.
Do tego należy doliczyć koszt wizyt kontrolnych, leków i preparatów do higieny jamy ustnej.
Podsumowanie
W dzisiejszych czasach, dzięki rozwojowi medycyny weterynaryjnej, jesteśmy w stanie pomóc wielu pacjentom ze skomplikowanymi schorzeniami.
Dawniej, zęby powodujące jakikolwiek dyskomfort były od razu usuwane.
Dzisiaj możemy pokusić się o naprawę wadliwego zgryzu za pomocą aparatu ortodontycznego bez konieczności ekstrakcji.
Życzę Państwu, żeby Wasi podopieczni nigdy nie byli dotknięci takimi problemami z uzębieniem.
Witam,
mój szczeniak ma prawie 5 miesięcy. Przy mlecznych zębach miał zgryz nożycowy, a teraz przy wymianie ma wyraźny przodozgryz. Czy są jakieś ćwiczenia które mogą mu pomóc powrócić do zgryzu nożycowego przy zębach stałych?
Dzień dobry.
W przypadku szczeniąt, które jeszcze rosną i rozwijają się, nie mówimy o wadzie zgryzu, tylko o podejrzeniu wady. Żuchwa i szczęka rosną skokowo, zatem w czasie wzrostu mogą pojawić się niewielkie zaburzenia w ustawieniu zębów wobec siebie. Rozumiem, że mimo przodozgryzu nie dochodzi do uszkodzeń śluzówki w jamie ustnej? Pies nie przygryza warg, policzków? Czy zeby sieczne mają kontakt ze sobą, czy przodozgryz jest tak duży, że nie stykają się wcale? Proszę regularnie kontrolować stan uzębienia pupila. Jeśli przodozgryz będzie się utrzymywał w okolicy 9 – 10 miesiąca życia, wskazana jest konsultacja u specjalisty. Do tego czasu proszę przyzwyczajać pupila do codziennego czyszczenia zębów – to zaowocuje zdrowym uśmiechem na długie lata.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Dzien dobry. U 3 miesięcznego yorczka lekarz stwierdził przodozgryz ( wysunieta gorna szczęka) piesek super sobie radzi,gryzie,je jedzonko. Czy jest sie czym martwić? Czy to die moze wyrownac?
Dzień dobry.
Wysunięta szczęka (nie żuchwa) to tyłozgryz, przodozgryz to wysunięcie żuchwy do przodu. U tak młodych pacjentów ciężko mówić o wadzie zgryzu – w tym okresie mamy bardzo szybki wzrost i rozwój pacjenta, zatem wada może sie wyrównać wraz ze wzrostem psa. Co więcej, szczęka i żuchwa rosną skokowo – najpierw następuje wzrost szczęki, potem dorasta do niej żuchwa, więc jest spora szansa na to, że za kilka miesięcy wada będzie niezauważalna. Na pewno warto zwrócić uwagę, czy pupil nie ma problemów z jedzeniem, czy nie przygryza śluzówki podniebienia, warg ani języka. Proszę też kontrolować czy proces wymiany zębów zachodzi prawidłowo – psy tej rasy bardzo często miewają problem z zatrzymanymi zębami, co może upośledzić proces wyrzynania się zębów stałych oraz wpłynąć na zgryz pacjenta.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Dzień dobry,moja 6,5 miesięczna suczka Chihuahua ma przodozgryz.Do tego widzę że nowe ząbki(kły np) rosną wprost na inne ząbki.. nie na przemian :(Nie wiem jakie kroki powinnam podjąć, aby nie było za późno. Bardzo proszę o radę.
Dzień dobry.
Jeśli podczas wyrzynania się zębów stałych, obecne są zęby mleczne, usytuowane nieco z boku, może to doprowadzić do powstania urazowości zgryzu. Gdyby stałe kły pojawiły się w prawidłowym miejscu, spowodowałyby zaburzenie ukrwienia w mleczakach i w konsekwencji słabsze odżywienie zębów, ich rozchwianie i wypadnięcie. Tutaj widać, że zęby stałe pojawiły się dośrodkowo od mleczaków. Aby uniknąć powstania urazowości zgryzu należy niezwłocznie usunąć zęby mleczne u specjalisty. W czasie zabiegu lekarz zmierzy odległość między kłami i w zależności od stopnia urazowości zaleci ćwiczenia ortodontyczne lub założenie prostego aparatu typu płytka podniebienna. Jeśli chodzi o zgryz jako całość, nie da się go w pełni ocenić u zwierzęcia rosnącego, mówimy wtedy o “podejrzeniu” wady – pies jeszcze rośnie, rozwija się, jest szansa na to, że wyrośnie z wady. Myślę jednak, że rozsądnie będzie, aby udała się Pani na konsultacje do specjalisty. Do czasu wizyty, proszę postarać się wprowadzić regularne, codzienne czyszczenie zębów, zabieg ten usuwa sporą ilość bakterii z jamy ustnej, co zmniejsza ryzyko powstania kamienia nazębnego.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Gdzie we Wrocławiu mogę założyć psu 5 miesięcznemu aparat? Czy mogę prosić onpoecenie placówki?czy u bulterierów jest to bardzo problematyczny temat?
Dzień dobry.
We Wrocławiu przyjmuje profesor Janeczek i to do niego warto udać się z problemami dotyczącymi prawidłowości zgryzu. 5 miesięcy to dość młody wiek na aparat, jednak domyślam się, że pupil ma jakieś problemy z jedzeniem, lub z urazowością tkanek w obrębie jamy ustnej, tak? W takich przypadkach zdecydowanie nie warto zwlekać z konsultacją u specjalisty.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Witam, mój pies ma tyłozgryz, pojawił się przy wymianie zębów na stałe i pomimo zapewnień weterynarzy o tym, że się wyrówna niestety przerwa między zębami została. Czy u 4 letniego psa jest możliwość korekcji takiej wady? Jaki jest mniej więcej koszt leczenia w przypadku tego typu tyłozgryzów?
Dzień dobry.
Na podstawie przedstawionego przez Panią zdjęcia nie jestem w stanie nic określić. Motoryka zgryzu jest cechą, której nie da się ocenić po zdjęciach – owszem, można podejrzewać pewne wady (tutaj faktycznie widoczne jest cofnięcie zębów siecznych żuchwy, nie mają one prawidłowego kontaktu z zębami szczęki), ważne jest jednak jak układają się pozostałe zęby, czy zaguzkowanie w obrębie przedtrzonowców jest prawidłowe, czy interlok jest zachowany. Najważniejsze pod kątem zgryzu jest ustawienie kłów – czy nie ocierają się o siebie, czy nie powodują żadnej urazowości. Dlatego warto, by udała się Pani do specjalisty – na wizycie u stomatologa weterynaryjnego pupil będzie zbadany, z pewnością przedstawiony będzie plan leczenia. Przypomnę też, że do czasu zakonczenia wzrostu zwierzęcia mówimy o “podejrzeniu” wady zgryzu – szczęka i żuchwa rosną skokowo, u młodych zwierząt tyłozgryz wcale nie musi oznaczać konieczności leczenia ortodontycznego.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Witam, mam szczeniaka boksera suczkę w wieku 7,5 msc. Po 5 miesiącu zauważyliśmy, że przy zamkniętym pysku wystają jej kły, czego wcześniej nie było. Nie widzę, żeby miała problemy z jedzeniem, nie kaleczy też języka, czy dziąseł (tak mi się wydaje). Natomiast u jej rodzeństwa zęby nie wystają w ten sposób, chociaż ma z nich najdłuższą kufę. Załączam zdjęcie zgryzu jakie udało mi się zrobić. Bardzo proszę o informację, czy mam z nią lecieć na konsultacje, czy nie. Oczywiście wiemy, że boksery mają przodożuchwie, natomiast boję się, że przekroczyło to normę.
Dzień dobry.
U psów ras brachycefalicznych ciężko jest ustalić, co jest normą w zgryzie a co nie – zwierzęta tych ras mają bardzo wiele, różnych wad stomatologicznych, związanych z długością pyska. Zęby sieczne Pani pupilki w ogóle nie mają kontaktu zgryzowego, opierają się na języku. Triada (układ trójek i kłów) jest niezachowana. Nie wiem, jak układają się jej zęby przedtrzonowe. Z pewnością warto, by skontaktowała się Pani z lekarzem weterynarii, który ma doświadczenie w leczeniu wad zgryzu, by ocenił Pani pupilkę, pod kątem urazowości zgryzu. Psy ras brachycefalicznych powinny mieć szczególnie ściśle i rygorystycznie zachowywaną higienę w obrębie jamy ustnej – wady sprawiają, że ślina w niewystarczającym stopniu opłukuje zęby i kamień może się gromadzić w dużo większym stopniu, niż u zwierząt o dłuższym pysku. Co najmniej raz dziennie powinna Pani dokładnie wyczyścić zęby pupilki mikrym gazikiem.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Dzień dobry, moja 6 miesięczna collie ma stwierdzony przodozgryz, w jakim wieku powinnam myśleć u niej o aparacie?
Dzień dobry.
Przodozgryz jest dość poważną wadą, która może znacząco uszkadzać zęby sieczne żuchwy – siekacze szczęki opierają się o nie, ścierają je i wypychają donosowo. Szczęka i żuchwa rosną skokowo, zatem jest szansa, że wada w miarę wzrostu psa zaniknie, lepiej jednak mieć rękę na pulsie. Warto by już skontaktowała się Pani z doświadczonym stomatologiem, który podejmie się leczenia ortodontycznego. Lekarz zwróci uwagę na cały zgryz pacjentki i zaproponuje Pani co należy w takiej sytuacji zrobić. Do czasu ustalenia terminu konsultacji sugerowałabym odstawienie zabawek typu szarpaki, by nie wywoływać niepotrzebnego nacisku na zgryz.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Mój szczeniak. Pudel standard: aktualnie 10tyg cały zgryz ma prawidłowy, ale lewy dolny kieł rośnie pionowo w podniebienie. Czy jest szansa, że stały ząb wyrośnie prawidłowo? W jakim wieku najwcześniej można korygować taką wadę zgryzu?
Dzień dobry.
Zgryz jest prawidłowy lub nie, nie ma opcji pośrednich. Zatem, jeśli kieł wbija się w podniebienie, zgryz jest urazowy, czyli nieprawidłowy. Im szybciej zostaną podjęte działania, tym większa szansa na to, że stałe zęby wyrosną we właściwym miejscu. Powinien się Pan udać do specjalisty, który zajmuje się stomatologią weterynaryjną. Często zalecane jest możliwie szybkie usunięcie takiego zęba, aby nie ranił podniebienia. Zgryz urazowy może przynieść przykre konsekwencje w postaci ciągłego uszkadzania podniebienia a nawet powstania przetoki ustno – nosowej. Proszę nie zwlekać z wizytą u stomatologa.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Dzień dobry . Moja suczka ma nieprawidłowo ustawiony kieł. Nie wbija się , wyrósł skierowany do nosa. Czy długo trwa prawidłowe ustawienie takiego zęba?
Trzeba go po prostu przesunać do tyłu.
Dzień dobry.
“Poprostu” przesunięcie kła do tyłu może zająć miesiąc, dwa, trzy, w zależności od tego, w jakim wieku jest Pani pupilka, w jakim dokładnie miejscu wbija się ząb, co go blokuje, jaki jest wzajemny stosunek między kłami szczęki i żuchwy. Co więcej sądząc po Pani opisie przesunięcie w tył nie jest najlepszym rozwiązaniem – w prawidłowo ustawionym zgryzie kieł żuchwy znajduje się przed kłem szczęki i domyślam się, że chodzi o wyprowadzenie zęba na zewnątrz. Rzadko kiedy wada dotyczy tylko jednej strony, najczęściej wiąże się też z nie do końca prawidłowym ustawieniem, drugiego kła. Zastanawiające jest też, czy żuchwa nie jest asymetryczna. Aby uzyskać dokładne informacje powinna się Pani zgłosić ze swoją pupilką do lekarza weterynarii, który zajmuje się stomatologią weterynaryjną i spytać o możliwość leczenia ortodontycznego. Nie w każdym przypadku leczenie ortodontyczne jest najlepszą opcją, ale to z pewnością opisze Pani lekarz, który zbada Pani psa.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.