Posłuchaj wersji audio artykułu:
Rozszczep podniebienia u psa (cleft palate) jest ciężką wadą wrodzoną, występującą najczęściej u szczeniąt:
- ras brachycefalicznych:
- pointerów,
- jamników,
- berneńskich psów pasterskich,
- cocker spanieli i wielu innych ras.
Według statystyk najrzadziej występuje u owczarków niemieckich. Towarzyszyć mu może rozszczep warg oraz zmiany w budowie narządów wewnętrznych. Powstanie szczeliny w podniebieniu twardym lub miękkim, lub w obu naraz umożliwia połączenie jamy ustnej z jamą nosową osesków, utrudnia ssanie mleka i w konsekwencji często prowadzi do śmierci z niedożywienia.
Przyczyny rozszczepu podniebienia u psa
Rozszczep podniebienia powstaje w życiu płodowym i jest wadą wrodzoną o złożonej etiologii.
W przypadku cocker spanieli, spanieli bretońskich i berneńskich psów pasterskich podejrzewa się tło dziedziczne i przekazywanie tej wady jako cechy autosomalnej recesywnej. U chorych psów rasy retriever z Nowej Szkocji (Nova Scotia Duck Tolling Retriever) wykryto z kolei mutację w genie CP1, który fizjologicznie odpowiada za prawidłowy rozwój podniebienia.
Inne możliwe przyczyny tego schorzenia to czynniki środowiskowe, choroby wirusowe, niedobór witaminy b12, a także stosowanie glikokortykosteroidów u ciężarnych samic.
Brak zrostu struktur kostnych tworzących podniebienie do wieku ok. 25 dnia życia płodu skutkuje powstaniem szczeliny o różnych rozmiarach.
Rozszczep podniebienia u psa objawy
Rozszczep podniebienia jest widoczny u nowo narodzonych szczeniąt podczas badania jamy ustnej jako przebiegająca wzdłuż linii pośrodkowej szczelina. Może mieć ona różną długość i szerokość. Obecność rozszczepu utrudnia szczeniętom ssanie i połykanie pokarmu.
Pierwsze zauważalne objawy to najczęściej zachłystywanie się, wypływ mleka przez nozdrza, popiskiwanie i brak przyrostu masy ciała. Przy małych wadach objawy mogą być słabo wyrażone i obejmować jedynie przewlekłe infekcje górnych dróg oddechowych, kaszel oraz słabszy w porównaniu do rodzeństwa wzrost i rozwój.
Rozpoznanie choroby
Rozpoznanie choroby nie nastręcza problemów, ponieważ szczelina w podniebieniu twardym będzie widoczna gołym okiem po otwarciu jamy ustnej oseska. W przypadku rozszczepu podniebienia miękkiego niezbędna jest sedacja, gdyż zmiana znajduje się głęboko w pysku. Dla oceny klatki piersiowej pod kątem zmian zapalnych w płucach wykonuje się zdjęcie RTG.
Rozszczep podniebienia u psa leczenie
Leczenie polega na chirurgicznym zamknięciu rozszczepu. Zabieg ten wykonuje się u szczeniąt w wieku ok. 7 – 12 tygodni, gdyż szczelina może się z czasem powiększać. Korekcja w zależności od wielkości rozszczepu może być skomplikowana i wymagać powtórnych operacji, koniecznych ze względu na rozchodzenie się rany i jej nieszczelność. W związku z postępem medycyny pojawiają się nowe metody, które mają na celu zwiększenie skuteczności procedur chirurgicznych, takie jak wykorzystanie biomateriałów, termoplastycznych osłon na szwy, czy implantów z żywic do ochrony ran pooperacyjnych.
Do czasu zabiegu psy powinny być dokarmiane za pomocą sond żołądkowych, gdyż zaburzenia samodzielnego połykania prowadzą często do przedostawania się pokarmu do dróg oddechowych i powstania niebezpiecznego dla życia zachłystowego zapalenia płuc. Karmienie tą drogą wymaga od właścicieli sporo determinacji, ale jest jedyną metodą na utrzymanie szczenięcia przy życiu. Zwierzęta takie powinny zostać również po osiągnięciu dojrzałości płciowej wykastrowane, gdyż istnieje ryzyko przekazania wady potomstwu.
Profilaktyka
Ze względu na złożoność przyczyn powstania rozszczepu podniebienia nie ma skutecznej profilaktyki przeciwdziałającej jego wytworzeniu. Należy unikać podawania substancji potencjalnie teratogennych sukom w ciąży, a rodziców chorych szczeniąt wykluczyć z hodowli.
Rokowanie
W przypadku małych rozszczepów rokowanie jest z reguły dobre, aczkolwiek wszelkie zabiegi chirurgiczne, zwłaszcza te wykonywane u młodych zwierząt, niosą ze sobą zwiększone ryzyko. Jak wspomniano, również po zabiegu może dojść do różnego rodzaju powikłań i konieczności wykonywania kilkukrotnych reoperacji. Przy dużych rozszczepach rokowanie jest ostrożne i często jako jedną rozsądną alternatywę poleca się eutanazję.
