SARDS – Sudden acquired retinal degeneration syndrome – czyli syndrom nagłego uszkodzenia siatkówki oka u psa, jest chorobą o nadostrym przebiegu.
Dotyka psy w każdym wieku, jednak zdecydowana większość chorych psów to zwierzęta starsze ( 8 – 9 lat).
Co ciekawe, częściej chorują samice, niż samce.
Rasy predysponowane do wystąpienia tej jednostki chorobowej to:
Zdecydowanie rzadziej SARDS jest obserwowany u psów ras mieszanych.
Co to jest SARDS?
Patogeneza syndromu jest nieznana.
Uważa się, że może on mieć podłoże neuroendokrynne lub autoimmunologiczne.
Można spotkać się z opinią, jakoby wpływ na SARDS miały podwyższone poziomy hormonów płciowych oraz choroba Cushinga. jednak badania nad przyczyną SARDS nadal trwają.
Przyczyną ślepoty jest nagła degeneracja światłoczułych komórek wzrokowych w siatkówce, czyli czopków i pręcików.
Choroba charakteryzuje się nagłą utratą wzroku (często w ciągu 24 godzin), bez wcześniejszych objawów klinicznych.
W niektórych przypadkach notowany był wolniejszy rozwój choroby, a ślepota pojawiała się po kilku dniach lub tygodniach od wystąpienia pierwszych objawów.
SARDS u psa objawy
Sygnałami, które niepokoiły opiekunów były objawy podobne do choroby Cushinga:
- zwiększone pragnienie,
- oddawanie większej ilości moczu,
- zwiększenie masy ciała,
- zmęczenie,
- letarg,
- niechęć do poruszania się.
W przypadkach nagłych, kiedy ślepota występowała w ciągu 24 godzin, objawów zwiastunowych nie obserwowano.
W tych przypadkach objawem, który niepokoił opiekunów, były:
- łatwe wpadanie na przeszkody,
- widoczny niepokój psa,
- utrzymujące się rozszerzenie źrenic, nie reagujących na światło.
U badanego zwierzęcia, dotkniętego SARDS da się zaobserwować zmniejszenie reaktywności źrenic na światło.
SARDS u psa diagnostyka
W badaniu krwi zwierząt chorych, w początkowym stadium często nie stwierdza się żadnych odchyleń od normy.
W późniejszym okresie choroby, zauważalne jest podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych, bez widocznych w USG zmian w strukturze narządu.
W badaniu moczu stwierdzano niski ciężar właściwy moczu oraz białkomocz.
20% pacjentów, dotkniętych SARDS miało wykrytą w późniejszym okresie chorobę Cushinga.
Dodatkowo w badaniu okulistycznym, da się zaobserwować zmniejszenie naczyń krwionośnych w obrębie siatkówki oraz atrofię nerwu wzrokowego, jednak jest to objaw mało specyficzny.
Testem, który może potwierdzić wystąpienie SARDS jest elektroretinografia, czyli badanie zmiany czynnościowego potencjału, powstającego w gałce ocznej na skutek promieni świetlnych.
Innymi słowy, lekarz przeprowadzający badanie może stwierdzić, czy oko reaguje na światło – pozwala to ocenić funkcjonalność siatkówki.
Badanie to przypomina nieco EKG.
Elektroretinografia jest wykorzystywana także przy podejrzeniu zwyrodnienia siatkówki lub jej uszkodzenia toksycznego.
Nie jest to badanie bolesne, nie powoduje uszkodzenia narządu wzroku, jednak wymaga całkowitego unieruchomienia zwierzęcia, dlatego też najczęściej przeprowadzane jest w znieczuleniu ogólnym.
Nie należy jednak zbyt pochopnie stwierdzać SARDS.
Powinno się wykluczyć najpierw inne przyczyny nagłej ślepoty, takie jak:
- demielinujące zapalenie nerwu wzrokowego,
- cukrzyca,
- zaburzenia w równowadze elektrolitowej,
- zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym,
- guzy nowotworowe w obrębie narządu wzroku.
SARDS u psa leczenie
Wiele z tych chorób można efektywnie leczyć, SARDS jednak nie ma opracowanej skutecznej terapii, z powodu braku znajomości jasnej etiologii schorzenia.
Nadal trwają prace nad terapiami, które mogą pomóc odzyskać wzrok pacjentom dotkniętym tym schorzeniem, jednak jak do tej pory pozostają w fazie eksperymentalnej.
Prognozy niestety nie są optymistyczne.
Podsumowanie
Zwierzęta dotknięte SARDS nie odzyskują wzroku, a przynajmniej nigdy w pełni.
Należy jednak pamiętać, że utrata zdolności widzenia to nie jest wyrok śmierci.
SARDS nie jest schorzeniem bolesnym.
Niewidomi pacjenci mogą nadal wieść aktywne życie, przy odpowiednim wsparciu opiekunów.
Początki mogą być trudne, najczęściej pupil jest zdezorientowany, właściciel stresuje się opieką nad chorym zwierzęciem, jednak psy szybko przyzwyczajają się do nowej sytuacji.
Zwierzęta łatwo zapamiętują ustawienie mebli i sprzętów oraz rozkład pomieszczeń, dlatego w zamkniętych, znanych sobie przestrzeniach, radzą sobie bardzo dobrze.
Dodatkowo, większość opiekunów ma ustalone, stałe trasy spacerowe – nie należy ich zmieniać.
Przy utracie zmysłu wzroku, pupil będzie bardziej polegał na zmysłach słuchu i węchu, będzie czerpał radość ze spacerów, ale innymi zmysłami.
Należy mu dać czas na zapoznanie się z zapachami, które go zainteresują. Ważne jest też używanie większej ilości komend werbalnych na spacerach.
Dla psów, które nie do końca radzą sobie ze swoją niepełnosprawnością, są dedykowane specjalne urządzenia, przypominające obręcz dookoła głowy – Muffin’s Halo.
Urządzenie chroni pupila przed możliwością uszkodzenia ciała, zapobiega wpadaniu na przeszkody.
Pozwala na w miarę swobodne poruszanie się w nieznanych dotąd przestrzeniach.
