Zapalenie spojówek u psa: jakie krople do oczu stosować i jak leczyć chorobę?

Zapalenie spojówek u psa to częsty problem okulistyczny występujący u naszych podopiecznych.

Jak ważny jest narząd wzroku u zwierząt towarzyszących i możliwość prawidłowego widzenia nie trzeba chyba nikogo zbytnio przekonywać.

Drapieżnikom, jakimi przecież są psowate, zapewnia on nie tylko możliwość obserwowania otaczającego ich świata i zagrożeń tam czyhających a więc warunkują przetrwanie ale także ułatwiają zdobywania pokarmu, sprawne i skuteczne polowanie a tym samym możliwość przeżycia.

Aby jednak właściwie wypełniał on swoje liczne zadania musi pozostać w pełni zdrowy.

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z faktu, że nasi podopieczni zapadają na podobne choroby, każdego niemal narządu jak ludzie.

W końcu niewiele nas różni od siebie i wspólnie należymy do ssaków.

Wielu właścicieli nie wyobraża sobie życia z psem pozbawionym wzroku a zwierzę niewidome traktuje jako inwalidę zupełnie niezdolne do samodzielnej egzystencji, często decydując się na eutanazję ślepego zwierzęcia.

I choć w środowisku naturalnym zdolność widzenia odgrywa pierwszorzędne znaczenie warunkując przetrwanie w świecie pełnym drapieżników, to w naszym otoczeniu, wśród zwierząt towarzyszących nie ma to aż tak dużego znaczenia co oczywiście nie powinno zwalniać nas z obowiązku znania podstawowych, niepokojących objawów chorobowych narządu wzroku.

Pamiętajmy bowiem, że oko jest strukturą anatomiczną dość złożoną i wiele elementów je budujących może ulec “zepsuciu” a nieprawidłowo funkcjonując wpływać na cały narząd wzroku.

Tutaj też możemy zaobserwować symptomy świadczące o bardziej złożonych problemach zdrowotnych toczących się ogólnoustrojowo lub dotykających również innych narządów.

Bardzo często we własnej praktyce weterynaryjnej spotykam się z przypadkami ignorowania objawów dotyczących oczu przez właścicieli w nadziei, że “samo przejdzie” i nadmiernym łzawieniem nie powinniśmy się zbytnio przejmować.

Dlatego postaram się w tym artykule przybliżyć problem doskonale znany, często występujący a zbagatelizowany mogący skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi jakim jest zapalenie spojówek u psa.

Dokładna obserwacja oczu psa, szybka ingerencja w sytuacji niepokojących zmian przez właściciela, są podstawowym obowiązkiem, z którego nikt nas nie zwolni.

Jak zbudowane jest oko psa?

Oczy naszych czworonogów nie różnią się zbytnio w swej budowie od oczu ludzkich.

Wnikliwy i uważny obserwator z pewnością zastanowi się nad dużą i okrągłą źrenicą oraz wąziutkim paskiem tęczówki w porównaniu do oczu ludzkich i bez wątpienia będzie miał rację.

Taka budowa zapewnia o wiele lepszą zdolność widzenia w słabym świetle ale równocześnie pogarsza ostrość przedmiotów.

Psy dostrzegają przedmioty oddalone, zaś tych zlokalizowanych bliżej mogą nie dostrzegać albo widzieć je w formie bardzo rozmytej.

Oko ma w przybliżeniu kształt owalny (kuli) i jak wszyscy doskonale wiemy zlokalizowane jest w oczodole.

Jest tak naprawdę strukturą przystosowaną do odbierania sygnałów świetlnych, które następnie drogą nerwu wzrokowego kierowane są do mózgu czyli narządu tak naprawdę odpowiedzialnego za widzenie (bo to właśnie tam odbywa się analiza przesłanych informacji).

Jest strukturą dość skomplikowaną, a przy tym z uwagi na specyficzne położenie bardziej narażoną na urazy i uszkodzenia natury mechanicznej.

Co to jest spojówka?

Spojówka jest narządem dodatkowym oka. Spojówka (łac. tunica conjunctiva) jest błoną śluzową pokrywającą wewnętrzną część powiek, przechodzącą w skórę powiek, zewnętrzną przednią część twardówki oddzieloną od niej luźną tkanką łączną przechodząca następnie w nabłonek przedni rogówki w okolicy jej rąbka.

Choć może wydawać się to skomplikowane obie te części tworzą worek spojówkowy a w przyśrodkowym kącie oka migotkę.

Worek spojówkowy czyli przestrzeń między spojówką gałkową a powiekową jest bardzo ważnym miejscem w procesie leczenia bowiem tam właśnie podawane są wszelkie leki choćby w postaci kropli.

Jest cienką, przezroczystą błoną śluzową mająca za zadanie chronienie gałki ocznej i odżywianie rogówki.

Zdrową spojówkę gałki ocznej u psa moglibyśmy opisać jako lśniącą, błyszczącą a także pozbawioną w nadmiernej ilości wypływów łzowych a sama spojówka ma barwę jasnoróżową.

Skoro wiemy już czym w ogóle jest spojówka i gdzie lokalizuje się w obrębie narządu wzroku zapoznajmy się z najczęściej występującą patologią dotycząca tej błony śluzowej u naszych podopiecznych.

Jak już wspominałem zapalenie spojówek (łac. conjunctivitis) jest bardzo częstą chorobą okulistyczną o różnorodnej etiologii, przyczynach, przebiegu i co za tym idzie postępowaniu terapeutycznym.

Powyższe stwierdzenie może wydawać się zbyt ogólnikowe ale już na wstępie wyjaśnia ono jak wiele różnorodnych przyczyn, czynników może wywoływać stan zapalny i jak niezwykle istotne jest prawidłowe rozpoznanie, bez którego nie ma skutecznego leczenia. Podczas każdego stanu zapalnego komórki układu odpornościowego napływają wraz z krwią do miejsca jego występowania.

Każdy uważny właściciel psa zauważy silne zaczerwienienie i co za tym idzie obrzęk oka.

Dodatkowo na spojówce znajdują się ujścia gruczołów łzowych, łojowych, które będą produkowały większą ilość wydzieliny co przekładało się będzie na wygląd samego oka.

Stan zapalny spojówek będzie więc powodował objaw tzw. “czerwonego oka“, który nawiasem mówiąc występuje także przy wielu innych chorobach okulistycznych.

Każdy stan zapalny ma swoje źródło i przyczynę więc zastanówmy się teraz nad etiologią conjunctivitis.

Zapalenie spojówek u psa: przyczyny

Zapalenie spojówek u psa jest problemem okulistycznym o różnorodnej etiologii czyli inaczej mówiąc bardzo wiele, niepowiązanych ze sobą czynników może je wywoływać choć w każdym przypadku daje podobne objawy.

Nie mniej jednak możemy dokonać pewnej klasyfikacji przyczyn choroby i stworzyć pewne grupy czynników.

I tak bardzo obszerną listę przyczyn otwierają choroby alergiczne na czele z atopowym zapaleniem skóry czy alergią kontaktową.

W tych przypadkach spojówka jest miejscem gdzie ogólnoustrojowa reakcja alergiczna się manifestuje dając objawy zapalenia.

Rozległą grupę przyczyn stanowią choroby układowe często o zakaźnym (wirusowym lub bakteryjnym) charakterze ze sztandarową nosówką psów na czele, kalici i herpeswirozą (katarem kocim) kotów, czy chlamydofilozą występującą u obu gatunków.

Oprócz zapalenia spojówki infekcyjnego powodowane przez czynniki bakteryjne, wirusowe i grzybicze możemy również wyróżnić ogromną ilość przypadków powodowanych przez czynniki o nie infekcyjnym podłożu.

Duża grupę przyczyn stanowią wszelkie wady natury anatomicznej występujące u psów, czasem dość często, jak choćby podwinięcie powiek w stronę do spojówki czyli entropium oraz do spojówki – ektropium.

Nieprawidłowości anatomiczne dotyczące ułożenia rzęs na czele z dwurzędowością rzęs czyli dodatkowego rzędu rzęs drażniących mechanicznie rogówkę i spojówkę czy niewłaściwe ułożenie rzęs (triachiasis) kiedy to rzęsy skierowane są w stronę worka spojówkowego również wywołują stan zapalny spojówki.

Rzęsy ekotopowe wyrastające przez spojówkę powiekową w kierunku rogówki będą także wywoływały conjunctivitis.

Zwierzęta domowe jako osobniki aktywne ruchowo narażone są na liczne urazy mechaniczne, które bardzo często są przyczyną zapalenia spojówki podobnie zresztą jak powstające w czasie niewinnej zabawy zadrapania czy uderzenia łapką okolicy i samej gałki ocznej.

A przecież oznaką zdrowia jest zabawa, wspólne, nieszkodliwe podgryzanie czy bieganie po ogrodzie, szczególnie w przypadku młodych rosnących szczeniaków.

Do zapalenia spojówek doprowadzić może niedrożność dróg wyprowadzających łzy.

Stan zapalny mogą też wywołać:

• substancje chemiczne,
• ciała obce w postaci ziarenek piasku, drobinek kurzu, pyłu w przypadku psów przebywających w trudnych warunkach środowiskowych,
• intensywne nasłonecznienie,

Nie bez znaczenia pozostaje również nadwrażliwość na ksenobiotyki czyli leki jakie podajemy psu przy okazji leczenia innych chorób okulistycznych czy ogólnoustrojowych.

Wreszcie na prawidłowe funkcjonowanie spojówki wpływa prawidłowa produkcja filmu łzowego czyli płynu nawilżającego, oczyszczającego i odżywczego dla niektórych struktur gałki ocznej. Bez odpowiedniej produkcji łez rozwinie się suche zapalenie spojówki i rogówki czyli keratoconjunctivitis sicca.

Pamiętajmy także, że niektóre rasy psów jak choćby boksery, pekińczyki, buldogi czy shih tzu czyli generalnie “krótkonose” mogą mieć włosy wyrastające z fałdów nosowych i tym samym doświadczać stałego drażnienia rogówki i spojówki co przekładało się będzie na stan zapalny.

Różne formy zapalenia spojówek u zwierząt

Zapalenie spojówek u psa może przebiegać w różnorakiej formie w zależności między innymi od czynnika go wywołującego.

Chyba najprostszym podziałem jest ten uwzględniający czynniki wywołujące zapalenie, poszczególne rodzaje patogenów.

Zapalenie bakteryjne wywoływane są głównie przez:

• paciorkowce – Streptococcus,
• gronkowce – Staphylococcus,
• bakterie Pasteurella, Moraxella, Haemophilus influenzae czy Chlamydophila psittaci.

Głównymi czynnikami etiologicznymi zapaleń na tle wirusowym są wspominane już Herpeswirus koci, czy Kaliciwirus odpowiedzialne za katar koci oraz wirus nosówki (CDV) należący do rodziny Paramyxowirusów.

Zapalenia na tle grzybiczym są rzadziej występującymi i z reguły współistnieją przy uogólnionej grzybicy i osłabionym działaniu układu odpornościowego albo przy dłuższym stosowaniu preparatów sterydowych działających immunosupresyjnie.

Oczywiście jak każdy proces zapalny również ten dotyczący spojówek może mieć charakter ostry, kiedy dzieje się nagle albo gdy dotyczy niektórych predysponowanych ras psów (bokser, buldog, pekińczyk) z charakterystycznymi fałdami nosowymi mieć tendencje do nawracania a więc cechować się przewlekłością.

Grudkowe zapalenie

Ważną jednostką chorobową występującą u młodych, rosnących psów jest grudkowe zapalenie trzeciej powieki.

Na skutek infekcji wirusowej powikłanej bakteryjnie grudki chłonne, stanowiące element układu odpornościowego gałki ocznej, zlokalizowane po wewnętrznej jej stronie ulegają powiększeniu.

Powodują przy tym drażnienie nie tylko rogówki ale i stan zapalny spojówek i bezwzględnie wymagają leczenia farmakologicznego a w przypadku braku jego skuteczności ingerencji chirurgicznej.

Zaburzenie produkcji łez

Niezwykle istotną przyczyną zapalenia spojówek jest również najczęściej autoimmunologiczny proces dotyczący gruczołów łzowych skutkujący spadkiem produkcji łez i objawem suchego oka.

Tak zwany keratoconjunctivitis sicca często występuje u amerykańskich i angielskich cocker spanieli, sznaucerów miniaturowych, west highland white terierów, pudli, jamników miniaturowych, pekińczyków, shih tzu i yorkshire terrierów.

Choroba dotyka psy będące w fazie wzrostu somatycznego a zbagatelizowana może prowadzić do poważnych konsekwencji w obrębie narządu wzroku..

Widzimy więc dobitnie jak wiele różnorakich czynników może wywoływać stan zapalny spojówek i jak różnorodny może być obraz kliniczny choroby choć dotyczy tylko jednej struktury.

Często też mamy do czynienia ze współistnieniem zmian zapalnych w kilku powiązanych ze sobą strukturach gałki ocznej w końcu są one wszystkie ze sobą powiązane funkcjonalnie.

Predyspozycje rasowe do chorób spojówki

Każdy pies może zachorować na zapalenie spojówek w dowolnym momencie życia co wynika z mnogości czynników wywołujących zapalenie.

Oczywiście u pewnych ras, szczególnie tych brachycefalicznych, z mocno wysuniętą do przodu gałką oczną wszelkie problemy narządu wzroku mogą z uwagi na specyficzną budowę częściej występować.

U nich bowiem gałka oczna bardziej narażona jest na wszelkiego typu urazy mechaniczne i na uszkodzenia rogówki co często skutkuje równoległym zapaleniem spojówek.

Młode rosnące psy ras dużych i olbrzymich częściej zapadają na grudkowe zapalenie trzeciej powieki a w konsekwencji grudkowe zapalenie spojówki u psa.

Również wszystkie osobniki z wrodzonymi wadami anatomicznymi powiek, rzęs pozostają w grupie bardziej narażonych na problemy okulistyczne.

Pamiętajmy, iż każde skupisko zwierząt (np. schronisko, hodowla) jest miejscem gdzie dużo łatwiej zachorować na zapalenie spojówek szczególnie tła zakaźnego.

Czasem bowiem gdy źródłem zapalenie spojówek jest czynnik zakaźny możliwe jest przeniesienie choroby przez kontakt bezpośredni stykających się ze sobą zwierząt.

Również młode rosnące a więc i często bardzo ruchliwe, dokazujące w czasie zabawy szczeniaki częściej mogą ulegać urazom mechanicznym i wykazywać objawy procesu zapalnego.

Należy bacznie obserwować swojego psa i w sytuacji pojawienie się odstępstwa od normy w obrębie narządu wzroku szybko zasięgnąć porady lekarsko weterynaryjnej co pozwoli niejednokrotnie ustrzec naszego pupila przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Zapalenie spojówek u psa objawy

Jednym z pierwszych objawów klinicznych jaki powinien zaniepokoić posiadacza psa z rozwijającym się zapaleniem spojówek będzie nadmierny wyciek z oczu psa.

Początkowo mogą to być tylko łzy, później przechodzące w śluz lub ropę.

Wydzielina ta gromadzić się może pod powieką i przypominać tzw. “poranne śpiochy” będące wynikiem samooczyszczania się gałki ocznej.

W miarę toczącego się stanu zapalnego zauważymy zaczerwienienie i przekrwienie oczu jako wyraz powiększenie się naczyń krwionośnych w obrębie spojówki.

Wystąpi zespół tzw. “czerwonego oka“.

Pojawi się również opuchlizna, obrzęk tej błony śluzowej jako jedna z cech toczącego się stanu zapalnego.

Takie zmiany w obrębie spojówki będą skutkowały odczuwaniem przez zwierzę dyskomfortu a nawet bólu i zmuszały je do coraz intensywniejszego pocierania kończyną piersiową okolicy chorego oka co dodatkowo pogłębia toczący się proces zapalny poprzez zanieczyszczenie oka.

Niektóre psy chcąc doświadczyć ulgi w chorobie pocierają cała głową i pyszczkiem o różne przedmioty niejako informując właściciela “że coś jest nie tak w tej okolicy”.

Na skutek intensywnego drapania czy pocierania okolicy oka dochodzi niejednokrotnie do wyłysień i uszkodzeń mechanicznych tych miejsc, wtórnie zakażonych bakteryjnie.

Zwierzę może również mocno mrużyć powieki.

Wysięki i wypływy z chorego oka będą powodowały posklejanie włosów w jego okolicy i nadawały im brudny wygląd.

Oczywiście wiele z wymienionych objawów może również występować przy innych chorobach okulistycznych i nie są charakterystyczne tylko dla spojówki stąd niezwykle ważna jest właściwa diagnostyka.

Zapalenie spojówek u kotów

Poruszając temat zapalenia spojówek nie sposób pominąć tego schorzenia występującego u przedstawicieli kotowatych a więc u naszych kotów domowych z uwagi na częstotliwość i wirusowy charakter choroby.

Zapalenie spojówek u kotów wywoływane jest przez wszystkim doskonale znane, powszechne wirusy jakimi są herpeswirus koci (FHV-1 Feline Herpeswirus) i kaliciwirus (FCV Feline Calicivirus) i co ważne jest najczęściej występującą chorobą oczu u przedstawicieli tego gatunku.

Na marginesie dodam, że wyżej wymienione wirusy będąc odpowiedzialne za objawy tzw. kataru kociego powodują różnorodne zaburzenia ze strony nie tylko narządu wzroku ale także układu oddechowego.

Nie bez znaczenia dla rozpowszechniania choroby pozostaje fakt bezobjawowego nosicielstwa tychże patogenów dotyczący ponad 80 % kotów.

Wirusy te przenoszą się głównie droga kontaktową poprzez kichanie, prychanie, korzystanie ze wspólnej kuwety czy miski z wodą i jedzeniem oraz poprzez zabawę zakażonych osobników ze zdrowymi.

Kocięta mogą zachorować na skutek kontaktu z chorą matką po porodzie.

Zakażone osobniki kichają czym roznoszą wirusy, mają początkowo surowiczy wypływ z nosa, który następnie zmienia się w śluzowy i ropny na skutek powikłań bakteryjnych oraz wykazują mocno nasilony obrzęk i zaczerwienienie spojówek.

Całości obrazu klinicznego towarzyszy intensywne łzawienie oraz zaburzenia w oddychaniu połączone często z brakiem apetytu i ogólnym złym samopoczuciem.

Rozpoznanie, diagnostyka różnicowa

Kiedy znamy już możliwe przyczyny oraz objawy chorobowe warto zastanowić się jak prawidłowo rozpoznać chorobę aby później skutecznie ją leczyć.

Wielokrotnie przyczyną zapalenie spojówek u psa jest inna ogólnoustrojowa choroba (np. atopia), bez której rozpoznania i prawidłowo prowadzonej terapii nigdy nie poradzimy sobie z zapaleniem spojówek.

Problem po prostu raz na jakiś czas będzie powracał budząc przy tym zniecierpliwienie i zdegustowanie właściciela zwierzęcia oczekującego skutecznej pomocy lekarskiej i wyleczenia.

Spojówka może być miejscem manifestującym problem o wiele bardziej złożony stąd pójście na skróty w diagnostyce może okazać się zgubne dla lekarza prowadzącego.

Każde więc rozpoznanie, nawet błahego problemu, powinno być poprzedzone dokładnym wywiadem i rozmową z właścicielem, a w dalszej kolejności wnikliwą analizą już przeprowadzanego leczenia czy okolicznościami pojawiających się nawrotów (szczególnie w przypadku zapalenia przewlekłego).

Następnie musimy bardzo szczegółowo zbadać narząd wzroku, nie zapominając o okolicy samego oka.

Pozwoli to nam nie tylko na obserwacje dość charakterystycznych objawów zapalenie spojówki ale również umożliwi wykluczenie wad anatomicznych czy nieprawidłowości dotyczących rzęs, powiek.

W przypadku podejrzenia zespołu suchego oka koniecznie należy przeprowadzić test łzowy Schirmera określający poziom produkcji filmu łzowego.

Możemy także wykonać wymaz z worka spojówkowego jałowym patyczkiem (wymazówką), który następnie wysłany do odpowiedniego laboratorium co niejednokrotnie pozwoli określić czynnik sprawczy zapalenia- etiologię choroby.

W przypadku istnienia choroby i ujemnego wyniku wymazu możemy podejrzewać tło alergiczne stanu zapalnego.

Wtedy można wykonać testy alergiczne pozwalające określić czynniki je wywołujące.

W przypadku wątpliwości albo nawracających stanów zapalnych, nie poddających się leczeniu warto odesłać pacjenta do specjalistycznej lecznicy okulistycznej zajmującej się narządem wzroku w celu potwierdzenia diagnozy lub wykrycia prawdziwej przyczyny choroby.

Widzimy więc, że rozpoznanie choć w wielu przypadkach jest proste może czasem przysporzyć trudności badającemu.

Zapalenie spojówek u psa leczenie

Mnogość czynników wywołujących zapalenie spojówek powoduje, że nie ma jednego skutecznego i pasującego do każdego przypadku sposobu leczenia, sprawdzającego się zawsze. Podstawą skutecznego leczenia pozostaje uprzednio prawidłowo postawiona diagnoza czynnika sprawczego, co nie zawsze wydaje się takie proste.

W przypadku wszelkich wad anatomicznych powodujących drażnienie mechaniczne rogówki i spojówki dopiero po ich chirurgicznym wyeliminowaniu możemy liczyć na pełne wyleczenie.

W przeciwnym wypadku proces chorobowy zawsze będzie nawracał a zmieniane nawet różne “kropelki” nie przyniosą trwałej poprawy.

Krople do oczu dla psa na zapalenie spojówek

Gdy czynnikiem etiologicznym jest patogen (bakteria) warto spróbować zastosować krople z antybiotykiem dla psa.

Niewątpliwie ich ogromną zaletą jest cena, wynosząca z reguły poniżej 20 zł za pojedyncze opakowanie oraz łatwość podawania.

Zdecydowana większość zwierząt bez problemu akceptuje aplikację leków do worka spojówkowego, nie przejawiając przy tym odruchów obronnych. Preparaty antybiotykowe w formie kropli powinny być podawane kilka razy dziennie (w zależności od zawartego w nich antybiotyku) a długość terapii powinna wynosić około 2 tygodni.

Wprawdzie typowych preparatów weterynaryjnych w formie kropli nie mamy zbyt wiele (np. Gentamicin 0,3 % vet) ale zawsze możemy skorzystać z obszernej palety dedykowanej ludziom, np.:

• Tobrex 0,3 %,
• Maxitrol,
• Floxal 0,3 %,
• Cusi Erythromycin 0,5 %,
• Sulfacetamidum.

W podawaniu kropli do oczu dla psa należy zachować dyscyplinę i nie pomijać dawek oraz nie przerywać wcześniej leczenia, nawet w sytuacji ewidentnej poprawy, gdyż skutkować to może w przyszłości wykształcaniem lekooporności u bakterii.

Można także wspomagać się produktami zawierającymi niesterydowe leki przeciwzapalne (np. Naclof), które będą zmniejszały obrzęk spojówki.

Domowe sposoby na zapalenie spojówek u psa to przede wszystkim wspomaganie samego leczenia.

Szczególnie ważne jest, aby zadbać o czystość okolicy samego oka, szczególnie w przypadku obecności brudnych, posklejanych włosów drażniących rogówkę.

Toaletę tych miejsc możemy przeprowadzić wykorzystując zwyczajny gazik i płyn fizjologiczny lub krople świetlika czy wywar z herbaty.

Chodzi tutaj o mechaniczne pozbycie się zalegającej wydzieliny stanowiącej źródło patogenów.

W przypadku zespołu suchego oka konieczne podawanie jest sztucznych łez, a w przypadku podejrzenia procesu autoimmunologicznego również cyklosporyny np. w preparacie Optimmune maść do oczu 2 mg/g.

W infekcjach wirusowych lub grzybiczych kiedy dochodzi do spadku odporności oka warto jako leczenie wspomagające zastosować produkty poprawiające funkcjonowanie układu immunologicznego zawierające np. interferon (Virbagen Omega).

W przypadku chlamydofilozy, szczególnie w przypadkach ciężej przebiegających, warto rozważyć ogólnoustrojowe podawanie leków z grupy tetracyklin np. doksycykliny, gdyż antybiotyki te najlepiej działają.

Pewnym ograniczeniem pozostaje tutaj brak tetracyklin w kroplach co zmusza nas do stosowania tego co jest czyli np. gentamycyny.

Osobną kwestią pozostaje leczenie kataru kociego, bardzo dokładnie opisane w artykule: “Koci katar: objawy i leczenie kociego kataru“.

Podsumowanie

Problem zapalenia spojówek jest chyba najczęściej występującym schorzeniem okulistycznym u psów stąd znajomość podstawowych choćby informacji przez właściciela zwierzęcia wydaje się niezwykle istotna.

Prawidłowo postawiona diagnoza stwarza też możliwość pełnego wyleczenia co bez wątpienia jest kolejnym argumentem przemawiającym za podjęciem wysiłku związanego z szukaniem przyczyny choroby.

I jak w każdym przypadku im szybciej stwierdzimy, zauważymy chorobę tym lepiej dla naszego podopiecznego, bo choć nie jest schorzeniem śmiertelnym to z pewnością przysparza sporo dyskomfortu chorującemu zwierzęciu.

Warto więc, choćby ze względu na niewypowiedzianą wdzięczność naszych zwierząt, za które przecież jesteśmy odpowiedzialni pomóc pupilowi i cieszyć się wraz z nim zdrowymi oczami.

Więcej informacji na temat profilaktyki chorób oczu u psów można znaleźć w artykule: “Jak dbać o oczy psa?“