Ciąża u kota to proces fizjologiczny, który dotyczy znacznej części samic. Mimo iż ten stan jest powszechny w przyrodzie, zarówno u zwierząt jak i u ludzi, może on przebiegać w różny sposób u różnych osobników. Co więcej, każdy następny poród tej samej samicy może różnić się od poprzedniego.
Dobrze jest zapoznać się z fizjologią porodu i wiedzieć jakie jest zapotrzebowanie kotki w tym okresie i już po porodzie.
Ułatwi to zarówno właścicielowi jak i przyszłej mamie bezproblemowe przejście etapu porodu i rekonwalescencję po rozwiązaniu.
Z tego artykułu dowiesz się jak przebiega ciąża, ile trwa ciąża u kota i jak należy opiekować się kotką podczas ciąży i po porodzie.
Ile trwa ciąża kota i jak poznać czy Twoja kotka jest w ciąży?
Rozpoznanie ciąży u kotki jest możliwe przy użyciu USG od 20 dnia, a poprzez wykonanie zdjęcia RTG od 50 dnia po kryciu.
U kotek, ze względu na ich niewielkie rozmiary, bardzo łatwo można samemu potwierdzić ciążę przez omacywanie brzucha.
Między 17 a 30 dniem po kryciu wyczuwalne są ampuły, które świadczą o rozwoju zarodków.
Dobrym wyznacznikiem skutecznego krycia jest także powiększenie gruczołów mlekowych i zwiększenie objętości brzucha, który przyjmuje kształt gruszkowaty i opuszcza się do dołu.
Takie objawy ciąży jesteśmy w stanie zaobserwować od 6 do 7 tygodnia ciąży.
Jak poznać, że kotka jest w ciąży? Objawy ciąży u kotki są dobrze widoczne na poniższym filmie
Czy zmiana diety w ciąży ma znaczenie?
Odpowiednie żywienie kota w tym okresie ma istotne znaczenie dla przebiegu ciąży, zdrowia płodów i porodu.
Na początku ciąży u kotki, apetyt nie ulega zmianie, ale można stopniowo zwiększać dawkę pokarmową.
Trzeba pamiętać, że koty nie lubią nagłej zmiany rodzaju przyjmowanego pokarmu, dlatego stary jadłospis urozmaicaj stopniowo.
Od 5 tygodnia ciąży należy zwiększać dawkę pokarmową o 10%, ponieważ od tego okresu płody wyraźnie zwiększają swoje rozmiary i rozpoczyna się produkcja mleka.
Ze względu na rosnące płody, które co raz bardziej wypełniają jamę brzuszną i uciskają żołądek, dawkę pokarmową należy podzielić na 4-6 posiłków.
Jeżeli kotki żywione są karmą komercyjną, powinny dostawać karmę wysokowartościową, o dużej ilości białka, ponieważ pozwoli to na pokrycie zapotrzebowania płodów i produkcję mleka.
W przypadku karmienia kota karmą przygotowaną w domu warto dietę wzbogacić w produkty wysokobiałkowe, takie jak dobrej jakości mięso.
Niedożywienie kotki w ciąży skutkuje porodem słabych kociąt, bezmlecznością oraz trudnościami w trakcie porodu.
W okresie okołoporodowym kotka przyjmuje nawet 2 razy więcej pokarmu niż przed ciążą.
Ciąża urojona u kotki
U kotek występuje tak zwana owulacja indukowana. Oznacza to, że do owulacji dochodzi w momencie zadziałania odpowiedniego bodźca, jakim jest wielokrotny stosunek płciowy.
Gdy po owulacji nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej, u kotki rozwija się hormonalna ciąża urojona, która trwa około 30 dni.
Ciąża urojona u kotek występuje rzadziej niż u suk, a zmiany w zachowaniu kotki są mniej nasilone, jednakże może w tym czasie budować gniazdo, czy nadmiernie wokalizować.
Zazwyczaj obserwuje się wówczas powiększenie gruczołu mlekowego z produkcją mleka, który to często ulega stanom zapalnym z tworzeniem ropni.
Zmiany te mogą osiągać różną wielkość, a leczy się je farmakologicznie lub chirurgicznie.
Pamiętaj więc, że bardzo ważna jest kontrola gruczołu mlekowego u kotki po rui.
Jak obchodzić się z ciężarną kotką?
W raz z rozwojem ciąży, kotka staje się bardziej ociężała, szybciej się męczy, więcej śpi i wyleguje się.
Na stan oraz zachowanie kotki bardzo duży wpływ ma ilość rozwijających się w niej płodów.
Przy większej ilości płodów, kotka jest bardziej narażona na zmęczenie, niewydolność fizyczną.
Dlatego w tym okresie kotka powinna być utrzymywana w środowisku bezstresowym. Powinno utrzymywać się jej otoczenie w stanie nie zmienionym.
Jeżeli jest to kotka wychodząca, to należy ją wypuszczać na zewnątrz w miarę jej potrzeb na początku trwania ciąży.
W momencie zaawansowanej ciąży, gdy powłoki brzuszne są napięte, należy utrzymywać kotkę w domu i ograniczyć możliwości skakania, czy wspinania, ponieważ może to prowadzić do upadku lub powstania przepuklin.
Dodatkowo kotce należy zapewnić spokój w momencie odpoczynku (dobrze by było gdyby miała swoje miejsce, w którym czuje się bezpiecznie, komfortowo).
Wszystkie te czynności zmniejszają możliwość oddziaływania stresu na kotkę, co z kolei ma odzwierciedlenie w przebiegu ciąży i porodu.
Poród u kotki
Koty należą do zwierząt, które chodzą swoimi ścieżkami. Dlatego też często się zdarza, że kotki do porodu wybierają miejsca zaciszne, często przyciemnione z zadaszeniem co daje im poczucie bezpieczeństwa i spokoju.
Można próbować przygotować kotce legowisko do porodu, ale jeśli kotka uzna je za nieodpowiednie to i tak wybierze inną lokalizację.
Najczęściej jest to szafa, lub miejsce pod łóżkiem.
Przygotowanie do porodu z naszej strony polega tak naprawdę na zapoznaniu się z fizjologią przebiegu porodu.
Jeżeli chodzi o samą kotkę, to poza przygotowaniem legowiska lub pozwoleniu kotce na zbudowanie własnego, nie wymaga niczego więcej.
Kiedy zbliża się poród można zauważyć niepokój u kotki, która traci zainteresowanie karmą i coraz częściej przebywa w swoim legowisku.
Kotki odczuwające silną więź z właścicielami, często nie odstępują ich na krok, jednocześnie nadmiernie wokalizując (co jest spowodowane skurczami).
Dodatkowo pojawia się powiększenie gruczołu mlekowego, wypływ wodno-śluzowy z pochwy oraz obrzęk sromu.
Krótko przed porodem kotka intensywnie wylizuje okolice krocza.
Ile trwa poród u kotki i jak przebiega?
Poród u kotki trwa dosyć długo, nawet 10-12 godzin, a w miocie jest przeciętnie 3-6 kociąt.
U kotek pierwiastek (czyli będących w ciąży pierwszy raz) poród może się wydłużać, przebiegać ciężej ze względu na rozmiary kotki, gdy została pokryta mimo młodego wieku.
Poród rozpoczyna się wyciekiem wód płodowych oraz obecnością bólów porodowych.
Następnie pojawiają się bóle parte.
W tym momencie kotka przyjmuje pozycję boczną lub kuca co ułatwia przebieg porodu.
Podczas bólów partych wypierane są kociaki.
60% z nich ułożonych jest tak zwanym przodowaniem główkowym (główka ukazuje się pierwsza), natomiast 40% przoduje pośladkowo.
Kocięta rodzą się przeważnie bez błon płodowych, które pękają już w drogach rodnych.
Kotka przegryza sznur pępowinowy oraz wylizuje kociaka.
Błony płodowe wraz z łożyskiem odchodzą po urodzeniu każdego kociaka i są zjadane przez matkę. Ważne jest liczenie łożysk, których ma być tyle, ile kociąt.
U pierwiastek zdarza się, że zajęte czyszczeniem okolicy sromu nie zajmują się kociętami, w takim przypadku należy uwolnić kocię z błon płodowych.
Przerwy pomiędzy urodzeniem kociąt mogą wynosić do 60 minut, ale zdarza się że po 1-2 dniach od pozornie zakończonego porodu kotka rodzi jeszcze jednego, zazwyczaj martwego kociaka.
Jednakże do takich sytuacji nie należy dopuszczać, dlatego warto jest upewnić się że wszystkie kociaki zostały wyparte.
Komplikacje podczas porodu
Utkwienie kociaka w drogach rodnych
U kotek stosunkowo często występuje poród suchy, kiedy odejdą wody płodowe, a akcja porodowa przedłuża się. Następstwem jest możliwość utkwienia płodu w pochwie.
Pomoc porodowa polega na wprowadzeniu do dróg rodnych środka poślizgującego np. oleju parafinowego.
Biorąc pod uwagę rasę zwierzęcia niekiedy mogą występować odstępstwa od porodu.
Zazwyczaj dotyczy to kotów brachycefalicznych z dużą czaszką, czyli na przykład kotów perskich, czy kotów brytyjskich.
W ich przypadku, częściej niż u innych ras może występować zaklinowanie się płodu w drogach rodnych. Zdarza się też, że zbyt duży płód nie będzie w stanie zostać wprowadzony do kanału rodnego i wyparty.
Przodowanie pośladkowe
W takim przypadku ważne jest szybkie wyparcie płodu, aby zapobiec jego niedotlenieniu.
Jeżeli kocica sama nie ma siły wyprzeć kociaka, należy delikatnie pociągać płód za wystającą z pochwy część ciała. Ważne jest aby ciągnąć w momencie skurczów macicy, dlatego najlepszym wyjściem jest nagła wizyta u lekarza weterynarii.
Lekarz będzie w stanie określić czy przodowaniu pośladkowemu towarzyszy zaparcie jedno kończynowe czy obu kończynowe.
Poród u pierwiastek
Nasza pomoc bywa czasem konieczna przy porodzie pierwiastek, gdy kocica nie przerwie błon płodowych lub nie przegryzie pępowiny.
W tym momencie należy delikatnie rozerwać błony płodowe palcami, uwolnić kociaka, a pępowinę przerwać jednocześnie ją miażdżąc w odległości około 2-3cm od pępka.
Niekiedy zdarza się nadmierny wypływ krwi z pępowiny. Wtedy można podwiązać pępowinę lub zacisnąć kleszczykami.
W momencie gdy odbierzemy poród kociaka należy przystawić go do kocicy, żeby go wylizała, a następnie przystawić do gruczołu mlekowego.
Ssące kocięta pobudzają skurcze macicy oraz samą kotkę do dalszego porodu.
Inne problemy podczas porodu
Inne problemy związane z porodem wynikają albo ze strony płodu (zbyt wielki płód, wady w budowie ciała) lub ze strony matki (brak skurczów, przerwanie akcji porodowej, zbyt wąskie drogi rodne).
W takich wypadkach należy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii i udzielić fachowej pomocy porodowej.
Niekiedy jest konieczność przeprowadzenia cesarskiego cięcia.
Czy po porodzie jestem jeszcze potrzebny?
Po prawidłowym porodzie matka będzie odpoczywać spokojnie karmiąc kociaki.
Twoja rola na tym etapie się kończy.
Jedyne co nam pozostaje to doglądanie do kotki i miotu, aby upewnić się ze wszystko jest w porządku.
Należy pamiętać, że sprzątanie po kociakach również należy do kocicy i nie ma konieczności wyręczania jej w tym.
Co zrobić jeśli kotka nie przetrwa porodu?
W momencie gdybyśmy stracili kocicę w wyniku powikłań kocięta muszą być odżywiane sztucznie.
Mogą być karmione gotowymi preparatami weterynaryjnymi lub karmą sporządzoną w domu z użyciem:
- 20g chudego mleka w proszku,
- 90ml wody,
- 10ml oliwy z oliwek lub 0,25ml chudego mleka
- łyżki śmietany.
Do obu mieszanek dodaje się szczyptę kredy pastewnej oraz kilka kropel witaminy A i E.
Początkowo karmimy co 2-3 godziny z użyciem pipetki lub strzykawki. Między karmieniem można podawać herbatkę z rumianku lub kopru włoskiego.
Oddawanie moczu oraz kału pobudza się przez masaż brzuszka, a od 3 tygodnia młode można karmić z miski.
Każdy poród jest inny
Nawet jak ktoś kilkukrotnie przyjął poród kota, nie może stwierdzić, że wie czego się teraz może spodziewać, ponieważ każdy koci organizm jest inny.
Przyswojenie i wiedza dotycząca fizjologii porodu to podstawy, które ułatwią zrozumienie przebiegu tego procesu, a także pozwolą nam na zorientowanie się, czy aby na pewno wszystko przebiega prawidłowo.
W celu potwierdzenia prawidłowości ciąży warto wykonywać kontrolne badania USG, ponieważ pozwoli to na określenie żywotności płodów.
Będąc pewnym przybliżonej liczby płodów, ich stanu klinicznego będziemy w stanie przygotować się na poród, który zawsze niesie ze sobą jakieś niespodzianki.
Warto czasem przed zbliżającym się rozwiązaniem udać się do lekarza weterynarii, porozmawiać na temat problemów porodowych, bądź umówić się, aby zarówno właściciel oraz lekarz byli gotowy nieść pomoc rodzącej kotce.
Po całej tej stresującej sytuacji, zarówno dla kotki jak i dla właściciela, zostaje tylko podziwianie rosnących jak na drożdżach pociech, które dalej pójdą w świat rożnymi ścieżkami.
Po przeczytaniu tego artykułu wiesz już, jak wygląda ciąża kota i jak możecie się do niej przygotować, aby zminimalizować stres i ryzyko powikłań.
Masz pytania związane z ciążą, samym porodem, lub antykoncepcją u kotów? Zamieść je teraz pod artykułem – odpowiem na wszystkie tak szybko jak to możliwe.
Czy to normalne że kotka zaszła w ciążę i jest zła.wsiekla .nie da się jej dotknąć.dotad codziennie rano przychodziła się łasic i bawić.nie chce się bawić z psem.
Dzień dobry.
W okresie ciąży dochodzi do zmian hormonalnych, tak więc zachowanie kotki może lekko odbiegać od normy. W ostatnim tygodniu ciąży kotka zaczyna szukać miejsca na poród, staje się bardzo niespokojna, nerwowa i drażliwa. Wynika to z niepokoju przed porodem, w tym czasie zwierzęta na wolności są bezbronne, narażone na atak drapieżnika, stąd też stres okołoporodowy, który wynika z obawy o swoje i jeszcze nie narodzonych kociąt życie.
Pozdrawiam, lek. wet. Magda Zdanowska.
Witam ,bylismy u wera okolo 5tyg temu i nie stwierdzil ciazy.
Kot przytyl i wyglada jakby jednak byl.
Dzis od rana mialczy nie odstepuje mnie na krok i szuka miejsca na porod.
Czy w przypadku ciazy urojonej tez tak sie moze dziac czy zaczyna rodzic ,bo jednak ciaza jest?
Dziekuje za odpowiedz
Dzień dobry.
Ciąża urojona praktycznie nie występuje u kotek, ponieważ mają one owulację prowokowaną, czyli ewentualnie może dojść do takiego stanu po nieudanym kryciu. Jednak w praktyce kotki bardzo rzadko miewają ciąże urojone, w przeciwieństwie do suczek. W jaki sposób została wykluczona ciąża, badaniem ultrasonograficznym? Czy była możliwość pokrycia kotki? Proponuję udać się jeszcze raz do lekarza (jeśli kotka nie urodziła), aby ustalić przyczynę znacznego przybrania na masie. Może nie jest to ciąża, a proces patologiczny toczący się na terenie jamy brzusznej.
Pozdrawiam, lek. wet. Magdalena Zdanowska.
Dziękuje, bardzo przydatny artykuł
Artykuł napisany bardzo rzeczowo i zrozumiale ale co ważne nie powoduje strachu czy przerażenia ale daje solidną dawkę wiedzy i zwraca uwagaę na ryzyka. dziekuję. przygarneliśmy z mężem bardzo młodziutką kotkę, która okazało się, że jest w ciąży. Jest z nami juz dwa tygodnie i chyba lada moment urodzi (tak bynajmniej wspominała własnie ok 2 tygodnie temu pani weterynarz ;-). Nigdy nie miała kotki choc od sześciu lat mam dwa (wykastrowane) koty. Nasze zwierzątka zaakceptowały kotkę.Obawiam się porodu bo po prostu boję sie powikłań i tego że coś się zacznie podczas naszej nieobecności. Mam świadomośc tego że jest to dla mnie nieznany obszar ale Pana artykuł porusza ważne aspekty i wskazuje na mozliwości powikłań. Mam nadzieję, że nasza juz kotka bedzie miała dobry i szybki poród. Napisze jak będzie juz po wszystkim.pozdrawiam Katarzyna Zubel
Witam, mam pytanie o resorpcji płodów u kotki, kiedy może nastąpić i czy jest jakiś termin (bardziej zaawansowana ciąża) po którym nie może dojść do resorpcji ? Dziękuję, Ewa Sobczyńska.
Dzień dobry. Wczesne obumarcie zarodka i jego resorpcja to zwykle 21-30 dzień ciąży. Obumarcie płodu powyżej 40 dnia ciąży zwykle kończy się wydaleniem płodu. Pozdrawiam, lek. wet. Magda Zdanowska.
Witam Mam pytanie nasza kocia jest w ciąży bardzo powiększył się brzuch jest ospala Martwi mnie tylko to że nie widzę ruchów płodów czy to jest naturalne
Dzień dobry. Ciężko jest „gołym okiem” zobaczyć ruchy płodów, zależy to jeszcze od dnia ciąży. Warto ciążę monitorować wykonując badanie usg. Pozdrawiam, lek. wet. Magda Zdanowska.
Moja kotka jest drugi raz w ciąży 🙂 Ale nie wiem ile trwa ciąża ponieważ za pierwszym razem urodziła w przeciągu miesiąca i pierwszy kociak został urodzony a po chwili kolejny, 5min pozniej następny. Więc ile trwa ciąża?
WITAM MOJA KOTKA JEST W 65 DNIU CIAZY I DROG RODNYCH WYDZIELA JEJ SIE CIEMNA WYDZIELINA CZY TO JEST NORMALNE???ONA JE,PIJE I TEZ JA MASOWALAM PO BRZUSZKU DZIECIAKI SIE RUSZAJA.DZIEKUJE SERDECZNIE ZA KAZDA ODPOWIEDZ.
Dzień dobry.
Natychmiast, w trybie pilnym powinna się Pani skontaktować z lekarzem, który prowadzi ciążę, a w przypadku ciąży, która nie była planowana – do lekarza prowadzącego. Ciemna wydzielina, wydobywająca się z dróg rodnych może świadczyć o zakażeniu wewnątrzmacicznym, o obumarciu jednego z płodów, odklejeniu się łożyska. To, że czuje Pani ruchy, nie znaczy że wszystkie płody są żywotne – możliwe, że obumarł jeden, że odkleiło się jedno łożysko. Sytuacja jest bardzo poważna, proszę nie bagatelizować problemu. Lekarz powinien zbadać pupilkę, sprawdzić na USG żywotność ciąży (czy biją wszystkie serca, czy płody się ruszają, czy nie mają cech zamartwicy). W przypadku wątpliwości warto też zdecydować się na badanie krwi i oznaczenie poziomu progesteronu (a także podstawowej morfologii i biochemii, aby upewnić się, że ciążą nie nadwyrężyła zbytnio organizmu pupilki).
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Dziekuje serdecznie,Ona juz ukociła ale brzuch ma duży I cieknie jej Krew z drug rodnych.Bardzo ciezko umòwić wizyte u weterynarza w Anglii .powiedziano mi ze mam czekac do jutra .Prosze mi pomòc co mam zrobic nie chce stracić Ja stracić
Kotka urodziła 5 kociakow 2 godz temu ale wyczowam jeszcze jednego czy możliwe jest ze odpoczywa i młode urodzi się później? I czy można jej jakoś pomóc? Z góry dziękuję za odpowiedź
Dzień dobry.
Kotki są w stanie wstrzymać akcję porodową, nawet na 24 godziny – jeśli są zbyt zmęczone, osłabione, albo uznają, że warunki do porodu nie są sprzyjające. Warto zapewnić koteczce spokój oraz jakiś smaczny posiłek, aby mogła się nieco zregenerować. Twór, który Pani wyczuwa, nie musi być płodem, dlatego warto wykonać badanie USG jamy brzusznej – na tej podstawie uda się ocenić, czy to już wszystkie maluchy. Przypomnę, że około 2-3 miesiące po porodzie, warto ustalić termin zabiegu kastracji pupilki. Proszę też pamiętać o regularnych odrobaczeniach maluchów oraz ich mamy, a także o szczepieniach ochronnych.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.
Ile kotka na początku ciąży powinna mieć centymetrów w obwodzie jamy brzusznej?
Dzień dobry.
Niestety nie posiadam takiej wiedzy, nie udało mi się znaleźć żadnych wytycznych na ten temat. Jeśli nie jest Pani pewna, czy Pani kotka jest ciężarna czy też nie, warto umówić się do lekarza weterynarii na USG w celu potwierdzenia ciąży, to będzie metoda dużo pewniejsza, niż mierzenie obwodu brzucha.
Pozdrawiam, Katarzyna Hołownia-Olszak, lekarz weterynarii.