BARF dla psa i kota. Wprowadzanie, składniki i przykładowy jadłospis

Zalety i wady diety BARF

Dieta BARF? Z czym to się je?

Podstawowym pytaniem wielu właścicieli zwierząt, zadawanym lekarzom weterynarii jest: “Czym karmić mojego zwierzaka?”

Dylemat jest tym większy, że do wyboru jest wiele propozycji karmienia zwierząt.

Może to być karma komercyjna w postaci suchej, mokrej, w postaci pasztecików i przekąsek, bądź karma gotowana, przygotowywana w domu przez właściciela.

Z tego artykułu dowiesz się co to jest dieta barf, czy nadaje się dla każdego psa i każdej rasy. Wyjaśniam też jakie są korzyści zdrowotne i zalety diety barf dla psa i kota, oraz jakie są jej skutki uboczne.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zasad żywienia, ilości i składu posiłków – zachęcam do przeczytania całego artykułu.

Psy i koty są drapieżnikami.

Ich przodkowie, dziko żyjące psy i koty żywiły się surowym pokarmem, który jest podstawą nowoczesnej diety dla zwierząt BARF.

Opiera się ona na podawaniu surowych produktów mięsnych, kostnych, w mniejszym stopniu surowych warzyw i owoców, które są bogate w tłuszcze oraz białko, czyli w główne źródło energii dla zwierzęcia.

Barf to dieta kontrowersyjna z punktu widzenia medycyny weterynaryjnej. Wśród lekarzy weterynarii posiada zarówno zwolenników, jak i przeciwników.

Mimo iż barf dostarcza większą ilość wartości odżywczych niż inne diety, to jednak poza zaletami ma też swoje wady (prawdopodobnie jak każda dieta).

Co to jest BARF?

Dieta BARF skrót od angielskiej nazwy “Biologically Appropriate Raw Food”, co oznacza “odpowiednie biologicznie surowe jedzenie”. Podstawą tej diety są surowe produkty pochodzenia zwierzęcego, nie przetworzone przemysłowo i naturalne produkty często z dodatkiem wybranych owoców i warzyw.

W większości przypadków nie ma przeciwwskazań rasowych czy wiekowych psa/kota do stosowania diety, ważne jest tylko aby sposób przechodzenia na nową dietę był dobrany odpowiednio dla każdego zwierzęcia.

W większości przypadków nie ma przeciwwskazań wiekowych, czy rasowych, ale ważny jest sposób przechodzenia na dietę BARF Lek. wet. Jarosław Sałek Tweetnij

Zalety stosowania surowej diety BARF

Zalety stosowania surowej diety BARF

1. Przyjmowanie pokarmu, do którego fizjologicznie przystosowany jest psi i koci przewód pokarmowy.
2. Mniejsza zawartość węglowodanów i tym samym zmniejszone odkładanie się płytki nazębnej, lepszy stan uzębienia.
3. Zdrowsza skóra, piękna błyszcząca sierść o głębszej barwie, gęsta, miękka i pozbawiona nieprzyjemnego zapachu.
4. Obecność naturalnych enzymów, witamin oraz minerałów, które są tracone podczas samodzielnego przygotowywania pokarmu.
5. Większa przyswajalność treści pokarmowej (bardziej zwarte odchody o mniej intensywnym zapachu).
6. Wpływa korzystne na układ odpornościowy zmniejszając częstotliwość występowania stanów zapalnych i alergicznych.
7. Spadek tkanki tłuszczowej, a przyrost tkanki mięśniowej.

Jakie są wady BARF i czy są skutki uboczne?

Jak w każdej diecie, oprócz zalet możemy znaleźć i wady. Główne wady i skutki uboczne stosowania diety BARF to:

1. Ryzyko zakażenia pasożytami wewnętrznymi. Składniki diety nie podlegają obróbce termicznej, w wyniku czego nie dochodzi do likwidacji pasożytów.
2. Możliwość zakażenia chorobami zakaźnymi, jak na przykład chorobą Aujeszkyego.
3. Większe prawdopodobieństwo wystąpienia nadczynności przytarczyc tła żywieniowego.
4. Zagrożenie wystąpienia niedrożności w przewodzie pokarmowym, zaparć, możliwość udławienia się w momencie podawania kości.
5. Zaburzenia behawioralne związane z nadmiarem przyjmowanego białka.
6. Wadą jest też fakt, że jest to dieta czasochłonna i pracochłonna.

Karmy gotowane przez właścicieli są ubogie w związki mineralne, naturalne enzymy oraz witaminy, ponieważ podczas każdej obróbki cieplej przygotowany pokarm traci na swojej wartości.

Dodatkowo samodzielnie nie jesteśmy w stanie w pełni zbilansować właściwej dawki pokarmowej dla naszego zwierzęcia, która zależy od trybu życia, rasy oraz wielkości.

W pełni zbilansowaną karmą jest karma komercyjna, jednakże ona również różni się od karmy BARF. Wszystkie suche karmy komercyjne posiadają dodatki w postaci barwników, poprawiaczy walorów smakowych i zapachowych, konserwanty.

Energia jaką uzyskuje zwierzę spożywając taką karmę pochodzi głównie z węglowodanów.

Dieta BARF stawia na źródło energii z białka oraz tłuszczu, bogata jest w minerały, witaminy oraz enzymy zachowane w niezmienionej formie, jednocześnie będąc karmą, do której zwierzęta fizjologicznie są przystosowane.

Z klinicznego punktu widzenia BARF niesie za sobą jednak niebezpieczeństwo chorób zakaźnych.

Choroba Aujeszkyego

Jedną z takich chorób jest choroba Aujeszkyego (inaczej wścieklizna rzekoma), która jeszcze niedawno występowała na terenie ferm świń w Polsce.

Do zakażenia dochodzi głównie przez spożycie mięsa (głównie wieprzowego) od zwierzęcia chorego lub pokąsanie chorego osobnika.

Warto zaznaczyć, że choroba nie przenosi się z psa na psa, nie przenosi się na człowieka, a koty są bardziej odporne na zakażenie niż psy.

Do najczęstszych objawów u psów i kotów zaliczamy objawy nerwowe takie jak:

• zmiana zachowania,
• nierównomierne rozszerzenie źrenic,
• szczękościsk i trudność w połykaniu,
• porażenie i niedowład mięśni twarzowych,
• często zmiana głosu,
• dodatkowo mogą to być: apatia, senność, agresja, świąd w okolicy karku, głowy, ślinotok, wymioty, biegunka, jednostronny obrzęk szyi,
• często występuje śmierć bez wcześniejszych objawów klinicznych.

Niestety, ale zakażenie chorobą zazwyczaj kończy się śmiercią.

W Przypadku przebiegu nadostrego choroby, do zejścia śmiertelnego dochodzi nawet w ciągu 48 godzin.

Jak uchronić psa i kota na barfie przed pasożytami?

Innym zagrożeniem dla zwierzaka na barfie są pasożyty – zazwyczaj tasiemce z rodzaju Taenia.

Zakażenie tasiemcem Taenia

Spożywanie mięsa, zazwyczaj surowego niesie ryzyko zakażenia pasożytami takimi jak:

• Mięso wołowe: tasiemiec nieuzbrojony, multliceps multiceps, tasiemiec bąblowcowy.
• Mięso wieprzowe: włosień kręty, tasiemiec uzbrojony, tasiemiec bąblowcowy.
• Mięso z królika: taenia pisioformis (tasiemiec króliczy), taenia serialis.
• Mięso z owcy/kozy: taenia ovis, multliceps multiceps.
• Dziczyzna: taenia cervi.
• Ryby: przywra kocia, przywra chińska.

Najczęściej w przypadku masywnej inwazji pasożytami obserwuje się:

• wzdęcia,
• biegunki/zaparcia,
• wymioty,
• spadek kondycji,
• apatię.

Czasem jednak zarobaczenie może mieć przebieg bezobjawowy.

Chcąc uchronić zwierzę przez możliwą inwazją pasożytów, zaleca się stosowanie mięsa, które wcześniej zostało poddane głębokiemu mrożeniu. W jego wyniku którego postacie rozwojowe pasożytów ulegają likwidacji.

Zazwyczaj także obróbka termiczna mięsa chroni przed pasożytami, jednakże dieta BARF opiera się na mięsie surowym, a nie gotowanym.

Jak duże jest zagrożenie zarażenia salmonellą?

W niewielkiej ilości w diecie BARF stosuje się mięso drobiowe, jaja. Korzystając z tych produktów musimy mieć na uwadze, że istnieje możliwość zarażenia się bakterią o nazwie Salmonella.

Jest to choroba zwalczana z urzędu.

Istnieje niewielkie ryzyko zakażenia, w momencie gdy jaja oraz mięso drobiowe są kupowane w sklepach, gdyż każde zwierzę (mowa o drobiu) od którego produkty są wykorzystywane w przemyśle spożywczym jest przebadane pod kątem nosicielstwa Salmonelli.

W przypadku zaopatrywania się w mięso oraz jaja od zwierząt wiejskich, czyli takich u których zazwyczaj brak jest profilaktyki oraz diagnostyki w kierunku chorób zakaźnych istnieje duże ryzyko zachorowania.

Ryzyko zarażenia salmonellą

Przyjmuje się, że największe zagrożenie zakażenia się Salmonellą występuje w przypadku spożywania jaj kaczych.

Starajmy się unikać tego rodzaju produktów, aby z kolei nie doprowadzić do zachorowania psa/kota, pamiętając przy okazji, że jest to choroba dotycząca także ludzi.

W przypadku zachorowania obserwuje się objawy ze strony przewodu pokarmowego:

• wymioty,
• biegunka,
• odwonienie,
• utrata masy ciała.

Największe ryzyko zakażenia salmonellą występuje przy spożyciu mięsa i jaj od zwierząt wiejskich. Bakteria jest groźna dla człowieka Lek. wet. Jarosław Sałek Tweetnij

Niedobór wapnia w diecie BARF

Jak już wiemy, dieta BARF opiera się na mięsie surowym oraz na podrobach.

W takim przypadku zwierzęta, a szczególnie psy ras olbrzymich są narażone na niedobór wapnia.

W wyniku niedoboru wapnia rozwija się wtórna nadczynność przytarczyc tła żywieniowego.

Aby zbilansować niedobór wapnia w organizmie, dochodzi do uwalniania wapnia z kości, w wyniku czego u takich osobników obserwuje się:

• bóle kości,
• patologiczne złamania,
• gorączkę,
• wady postawy,
• zaburzenia w poruszaniu (krótki krok, niedowład, porażenie kończyn miednicznych).

Ważny jest prawidłowy bilans wapnia do fosforu, który wynosi 1,2-2,0:1,0.

Przy rozpoczęciu terapii niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi oraz wprowadzeniu wapnia do diety, znaczną poprawę widzimy już w ciągu tygodnia, a całkowity powrót do normy w ciągu 2-3 miesięcy.

Zwierzęta na diecie BARF są bardziej narażone na choroby zakaźne, pasożyty, salmonellę i niedobór wapnia Lek. wet. Jarosław Sałek Tweetnij

Jak wprowadzić dietę BARF?

Jak wprowadzać dietę BARF?

Jeżeli zwierzę wcześniej nie miało styczności z dietą BARF, to należy przyzwyczajać je stopniowo.

Do tego wykorzystuje się 3 metody.

Pierwsza metoda polega na karmieniu zwierzęcia samymi żołądkami przeżuwaczy.

Są to fragmenty nieoczyszczone, niezabielone, barwy szarobrunatnej.

Dzięki swojemu specyficznemu zapachowi są chętnie zjadane przez zwierzęta i umożliwiają zmianę karmy z dnia na dzień.

Tym sposobem do przewodu pokarmowego zwierzęcia dostarcza się dużą ilość bakterii kwasu mlekowego, które odpowiadają za prawidłową florę bakteryjną, jednocześnie zmniejszając ryzyko namnożenia się patologicznej flory bakteryjnej. Jednocześnie zabieg ten powoduje obniżenie pH żołądka do wartości około 1-2, co umożliwi trawienie składników diety BARF w tym kości.

Niektórzy stosują zmianę żywienia bez fazy przejściowej, tzn. z dnia na dzień wprowadzają dietę BARF. Często wiąże się to ze skutkami ubocznymi jakimi są zaparcia, wymioty, biegunka.

Wiadomo, że bez względu na rodzaj stosowanej diety, każdorazowe drastyczne zmiany w karmieniu objawiają się rewolucjami gastrycznymi u zwierzęcia.

Z tego powodu zalecam się stopniowe przechodzenie na inną dietę. Polega ono na naprzemiennym stosowaniu diety BARF z karmą dotychczas stosowaną lub stopniowe zwiększanie zawartości surowych produktów w obecnej diecie.

Składniki i przygotowanie surowej diety

Mięso jest głównym źródłem białka wysokiej jakości, warzywa i owoce – witamin oraz minerałów.

Kości w diecie są dozwolone jedynie pod kontrolą właściciela, gdyż jest możliwość udławienia się.

Podstawą diety BARF jest odpowiednia proporcja składników pokarmowych.

Proporcje składników w diecie BARF dla kota

Dieta barf dla kota jadłospis

• surowe kości i mięso – 70-75%
• podroby (wątroby, nerki, serca, płuca, żołądki) – 20%
• surowe dodatki (jaja, algi, jogurt, olej rybi, twaróg itp.) – 10%
• warzywa i owoce – 0-5%

Proporcje składników w diecie BARF dla psa

Dieta barf dla psa jadłospis

• surowe kości i mięso – 60%
• warzywa – 15% (warto podawać różnorodne warzywa, aby dieta była maksymalnie urozmaicona)
• podroby – 10%
• surowe dodatki (jaja, algi, jogurt, olej rybi, twaróg itp.) – 10%
• owoce – 5%

Podstawą karmy BARF dla psa jest mięso z kością. Powinny one stanowić ponad połowę całej diety psa.

Do mięsnych kości zaliczamy:

• szyje drobiowe,
• ogony wołowe,
• ogony cielęce,
• mostki,
• żeberka,
• tuszki królicze.

Zamiast podawania psu mięsnych kości można też podawać kości zmielone wraz z mięsem.

Należy unikać podawania kości długich, ponieważ są one ciężkostrawne – powodują powstawanie tak zwanego złogu kostnego w jelitach, będącego niekiedy powodem niedrożności jelit.

Inne składniki to mięso “gorszej kategorii”, czyli przerośnięte chrząstkami oraz tkanką tłuszczową oraz podroby. Najczęściej stosowanymi podrobami są:

• wątróbka,
• móżdżek,
• nerki,
• płuca,
• żołądki.

Ostatnie składniki w barfie, o których należy wspomnieć to owoce i warzywa. Im większa różnorodność tym lepiej, jednakże należy pamiętać o owocach i warzywach szkodliwych dla zwierząt:

1. Wszelkiego rodzaju rośliny cebulowate mogą prowadzić do anemii.
2. Z umiarem stosować warzywa takie jak: kapusta, brokuły, kalafior, rzodkiew czy chrzan – zbyt duże ich ilości wpływają niekorzystnie na funkcjonowanie tarczycy.
3. Groch i fasola mogą powodować rozstrojenie żołądka.
4. Owoce trujące dla kotów: morela, brzoskwinia, pestki jabłka, rabarbar.
5. Trujące dla psów: czosnek, avocado, cebula.
6. W diecie BARF nie zaleca się stosowania cytrusów.

Do diety warto również dodawać jaja, oleje i tłuszcze. Można także stosować dodatki w postaci witaminy A,C,E, które ułatwiają przyswajanie niektórych składników pokarmowych.

Program żywienia w surowej diecie

Aby ustalić program żywieniowy należy ustalić dzienną ilośc pożywienia.

Dzienna ilość pożywienia ma na celu zaspokoić zapotrzebowanie energetyczne psa, czy kota.

Wyznacza się ją jako procent wagi ciała dorosłego zwierzęcia. Dzienna dawka pokarmowa wynosi średnio 2-4% oczekiwanej wagi (spodziewanej po osiągnięciu dorosłości).

Obliczona wartość, jest punktem odniesienia, którą można lekko modyfikować ze względu na rasę zwierzęcia, wiek, stan fizjologiczny oraz tryb życia.

Przy układaniu przepisu diety BARF dla psa i kota należy pamiętać że 80% muszą stanowić produkty mięsne i maksymalnie 20% owoce i warzywa.

Skład diety BARF to w 80% produkty męsne i w maksymalnie 20% owoce i warzywa Lek. wet. Jarosław Sałek Tweetnij

Przykład ustalenia jadłospisu dla psa

Proporcje składników w diecie BARF dla psa

Pies: sznaucer średni w wieku 6 lat, kastrowany o masie ciała 15 kg (prawidłowa masa ciała według wzorca).

Ze względu na kastrację może mieć tendencje do tycia, dlatego dzienna dawka powinna stanowić 3 % masy ciała.

Wartość referencyjna dla wyliczenia dawki dziennej: 3 % od wagi około 15 kg – waga, jaką obecnie posiada pies

Dawka dzienna: około 3 % x 15 kg czyli około 0,45 kg.

Ustalenie składników diety:

Ilość tygodniowa = przyjęty przez nas okres bilansowania: 0,45 kg x 7 dni = 3,15 kg.

Zaokrąglamy uzyskaną wartość do 3,5 kg i dla tej ilości przygotujemy tygodniowy plan żywienia z uwzględnieniem warzyw i owoców w diecie.

Plan żywieniowy – wyliczenie ilości grup produktów w okresie bilansowania:

• mięsne kości (minimalnie): 60% x 3,5 kg = 2 kg,
• wątroba (maksymalnie): 5% x 3,5kg = 0,2 kg,
• inne podroby (minimalnie): 5% x 3,5 kg = 0,2 kg,
• żołądki (jako wnętrzności) lub mięso (mięsień) lub podroby lub inne produkty pochodzenia zwierzęcego: 10% x 3,5 kg = 0,4 kg,
• warzywa (i owoce sezonowe): 20% x 3,5 kg = 0,7 kg

Przykład ustalenia jadłospisu dla kota

Proporcje składników w diecie BARF dla kota

Dla kociaka wylicza się podobnie biorąc pod uwagę inną zawartość procentową składników w diecie.

Kot: średnio aktywny kot rasy Maine Coon w wieku 2 lat.

Średnia (statystycznie) waga dorosłego kota według wzorca wynosi około 9-11 kg (w zależności od budowy kota).

Wartość referencyjna dla wyliczenia dawki dziennej: 0,9 % od wagi około 10 kg – spodziewana średnia waga, jaką osiągnie kot w wieku dorosłym.

Dawka dzienna: około 0,9 % x 10 kg czyli około 9 dkg

Ilość tygodniowa = przyjęty przez nas okres bilansowania: 9 dkg x 7 dni = 63 dkg.

Zaokrąglamy uzyskaną wartość do 70 dkg i dla tej ilości przygotujemy tygodniowy plan żywienia z uwzględnieniem warzyw i owoców w diecie.

Plan żywieniowy – wyliczenie ilości grup produktów w okresie bilansowania:

• mięsne kości (minimalnie): 70% x 70dkg = 49 dkg,
• podroby 20% x 70dkg = 14 dkg
• surowe dodatki 10% x 70dkg = 7dkg
• optymalnie warzywa i owoce (maksymalnie) 5% x 70dkg = 3,5dkg

Gdzie kupić produkty do diety BARF?

Obecnie na rynku dostępne są składniki do ułożenia diety BARF w postaci suchej, mokrej oraz w postaci konserw.

Produkty mokre najczęściej są produktami mrożonymi.

Ceny są różne, zależą od wagi produktu i jego rodzaju. Średnio za 100g suchego składnika zapłacimy od 12 do 15zł, natomiast za produkt mrożony od 9 do 20zł za 1kg.

Produkty w postaci konserw są w granicach 15-20zł i stanowią one swego rodzaju przekąski.

W przypadku samodzielnego kupowania surowych produktów ceny mocno się różnią.

Cena za 1kg wołowiny wynosi w granicach 15-20zł, wieprzowina 10-15zł, drób i podroby 5-10zł.

Kupowany przez nas produkt, musi być przechowywany i mrożony. Dlatego też z punktu widzenia czasu jaki zajmuje nam przygotowanie pożywienia, korzystniej wydaje się kupować produkty już gotowe do użytku lub suche, które mają dłuższy okres przydatności, jednakże zawsze ekonomiczniej wychodzi robienie zakupów samemu.

Karmy BARF to pożywienie wysokiej jakości, z pełnowartościowymi składnikami odżywczymi w postaci niezmienionej.

To czym będzie się odżywiał nasz pupil zależy tak naprawdę od nas samych.

My wraz z lekarzem weterynarii dobieramy rodzaj przyjmowanego pokarmu oraz jego ilość biorąc pod uwagę stan kliniczny i tryb życia zwierzęcia.

Jednakże duży wpływ na nasze decyzje mają koszty karm, produktów oraz czas ich przygotowywania.

Chcąc dobrze odżywiać zwierzę zawsze należy liczyć się z kosztami nieważne czy to będzie dieta BARF, czy karma komercyjna.

Zarówno obie diety w dzisiejszych czasach są ogólnodostępne, lecz zawsze trzeba mieć na uwadze jaki wpływ ma każda z nich na stan zdrowia zwierzęcia.

Czy warto przejść na BARF?

Czy warto przejść na BARF?

Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu podejmiesz świadomą decyzję dotyczącą zmiany diety psa, czy kota.

Barf, jak każda inna dieta ma zarówno zalety, jak i wady, o których nie można zapominać, ponieważ ich konsekwencje mogą być dla Twojego zwierzaka bardzo poważne.

Stosujesz BARF? Jakie są Twoje doświadczenia związane z tą dietą?

A może chcesz dowiedzieć się więcej na jej temat?

Dodaj teraz komentarz pod artykułem, odpiszę najszybciej jak to będzie możliwe.

Jeśli uważasz, że to dobry artykuł, proszę ocenić go na “5” 🙂

Lek. wet. Jarosław Sałek

Lek.wet. Jarosław Sałek- absolwent Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UWM w Olsztynie. Już w trakcie studiów zdobywał doświadczenie w Olsztyńskich przychodniach weterynaryjnych. Obecnie pracuje w podwarszawskich przychodniach i klinikach weterynaryjnych. Jego główne zainteresowania to chirurgia małych zwierząt oraz ultrasonografia. Prywatnie właściciel parki kolorowych Amadyn Wspaniałych.