Apatia jest jednym z najbardziej niespecyficznych objawów, jakie mogą prezentować zwierzęta towarzyszące. Stanowi jednocześnie symptom niezwykle częsty, który zgłaszany jest przez opiekunów psów i kotów niemal przy każdej chorobie.

Z diagnostycznego punktu widzenia apatio u psa i kota nie jest więc specjalnie czułym wskaźnikiem konkretnego stanu patologicznego, ale dla właściciela zwierzęcia stanowi wyraźny sygnał, że z jego podopiecznym dzieje się coś niepokojącego. Jeśli więc normalnie aktywne i wesołe zwierzę nagle staje się ciche, wycofane i obojętne na bodźce zewnętrzne, a stan taki utrzymuje się pomimo odpoczynku, powinien być to ważny i jasny komunikat dla posiadacza zwierzęcia.

Apatia bez oczywistej przyczyny zwykle wskazuje na problem, którego podłożem mogą być czynniki somatyczne (np. choroba, zmęczenie) lub psychiczne. W tym artykule zajmę się najczęstszymi przyczynami apatii u zwierząt oraz zaproponuję kilka wskazówek i praktycznych rozwiązań, które mogą pomóc wrócić zwierzęciu do prawidłowego funkcjonowania.

Co to jest apatia?

Apatia to stan obojętności lub braku odpowiedzi na bodźce emocjonalne i fizyczne. Mówiąc prościej – to brak energii i entuzjazmu.

Podczas próby opisania apatii u swojego zwierzęcia, opiekunowie często stosują takie określenia, jak: letargiczny, odrętwiały, bezwładny, otępiały itp.

Dla wielu osób słowo “letargiczny” oznacza, że zwierzę jest trochę senne i ma mało energii. Dla lekarzy weterynarii letarg jest określeniem, oznaczającym absolutną apatię połączoną z brakiem reakcji na bodźce, graniczącą z utratą świadomości, a nierzadko śpiączkę.

Z punktu widzenia medycznego letarg i apatia nie są synonimami, dlatego często konieczne jest doprecyzowanie i nadanie odpowiedniego kontekstu zaobserwowanemu zachowaniu zwierzaka. Mówimy więc, że pies lub kot jest apatyczny, jeśli:

jest nienaturalnie senny, niemrawy,
ma mniej energii niż zwykle, wygląda na zmęczonego,
jest powolny i nieaktywny,
słabo lub w ogóle nie reaguje na zawołanie,
nie wykazuje zainteresowania ulubionym pokarmem lub czynnościami, które wcześniej podejmował z entuzjazmem.

Jak rozpoznać apatię u zwierzęcia?

Dorosłe psy śpią od 12 do 14 godzin dziennie, a koty nawet dłużej. Szczenięta i kocięta potrzebują więcej snu niż dorosłe zwierzaki i mogą spokojnie spać przez 18-20 godzin dziennie.

Okresy czuwania związane są z wykonywaniem przeróżnych czynności, takich jak:

pobieranie pożywienia i wody,
pielęgnacja,
zabawa,
interakcje z domownikami lub innymi zwierzętami,
spacery,
czasem praca (w przypadku psów pracujących),
a także bezczynne wylegiwanie się i relaks.

Zarówno psy, jak i koty lubią pewnego rodzaju rutynę i szybko przyzwyczajają się do swojego harmonogramu dnia. Jeśli więc Twoje zwierzę sprawia wrażenie obojętnego, wykazuje brak zainteresowania codziennymi czynnościami oraz otoczeniem i nie reaguje na bodźce zewnętrzne, takie jak podejście lub kontakt z innymi zwierzętami lub opiekunem, prawdopodobnie nie czuje się dobrze.

W takich sytuacjach ważne jest, by przez pewien czas poobserwować pupila.

Nie apatyczny, czujny pies czy kot powinien wykazywać reakcję lub zainteresowanie otoczeniem oraz próbą kontaktu z nim. Jednak brak reakcji oraz nie zwracanie uwagi na właściciela nie zawsze jest oznaką apatii. Pozornie apatyczne zwierzę może po prostu odpoczywać, spać lub nawet relaksować się. Jeśli jednak nie reaguje ono na otoczenie, interakcje z właścicielem i kontakt fizyczny, wskazuje to na apatię.

Zauważyć należy, że apatia nie rozwija się przez miesiące czy lata, ale pojawia się w ciągu kilku dni. Zmiana jest zauważalna i nagła, a to nowe zachowanie trwa dłużej niż jeden lub dwa dni.

Objawy apatii u psa

Niechęć do podejmowania aktywności oraz brak odpowiedzi na polecenia.
Jeśli Twój pies jest zwykle podekscytowany i energiczny, a nagle zaczął zachowywać się leniwie i nie chce nawet wstać z posłania, może to oznaczać, że coś jest nie tak. Po Twoim przybyciu do domu, zamiast jak zwykle żywo i radośnie witać się z Tobą przy drzwiach, może jedynie podnieść głowę lub powoli i bez entuzjazmu podejść do Ciebie, by dać Ci znać, że wie o Twoim powrocie, ale nie jest w stanie wykrzesać z siebie zwyczajowego podekscytowania.
Zauważalna zmiana nastroju.
Apatyczny pies będzie wydawał się “mniej szczęśliwy”, nie wykazując normalnego zainteresowania ulubionymi zajęciami i zabawkami. Zwykle żywy i radosny, Twój towarzysz może wyglądać na chorego.
Wydłużony czas i/lub zwiększona częstotliwość spania.
Pies może spędzać na drzemce więcej czasu niż zwykle, wydaje się być ospały i pozbawiony życia, wykazuje niewielki lub żaden entuzjazm w odniesieniu do czynności, które normalnie sprawiają mu frajdę. Jeśli nowe nawyki spania występują dłużej niż dzień lub dwa, może to być coś więcej, niż tylko uczucie zmęczenia.
Utrata apetytu.
Zdrowe psy zazwyczaj uwielbiają jeść. Rzecz jasna – mogą one być wybredne i nie zjedzą każdego oferowanego pokarmu, jednak większość psów skusi się na swój ulubiony smakołyk. Pies z apatią może nie przybiegać do miski z jedzeniem, może nie jeść z apetytem lub w ogóle nie chce jeść.
Brak pragnienia.
Zdarza się, że apatyczne zwierzęta nie pobierają wystarczającej ilości wody lub nawet w ogóle nie piją. Odwodnienie może być niebezpieczne dla psów, szczególnie małych lub chorych (zwłaszcza przy biegunce lub wymiotach).
Brak zainteresowania zabawkami dla psa lub innymi atrakcjami.
Apatyczny pies może unikać zabawy swoją ulubioną zabawką lub stracić zainteresowanie spacerem.
Zwierzę może być zdezorientowanie oraz słabiej reagować na bodźce, takie jak dźwięki lub zapachy.
Bywa, że pies z apatią unika ludzi i chowa się w zacisznych miejscach, np. pod łóżkiem, w szafie, piwnicy itp.
Apatia u psów jest zwykle wyraźnie zauważalna, a tę utratę werwy można zaobserwować u psów w każdym wieku, płci czy rasy.

Oczywistym, jest, że pies może by zmęczony po intensywnym treningu lub nadmiernej ilości bodźców, takich jak np. goście w domu.
Zwłaszcza starsze psy i koty mogą potrzebować czasu, by dojść do siebie po takich ekscytacjach lub przeżytym stresie. Jeśli jednak “zmęczenie” takie utrzymuje się dłużej niż 1-2 dni, może być ono sygnałem, że przyczyna jest poważniejsza

Ważne jest więc, by właściciele zwracali uwagę na zachowanie swojego zwierzaka i pilnowali wszystkiego, co niezwykłe. Apatia u psów jest często objawem jednej z wielu podstawowych chorób. Jeśli twój pies jest ospały, zwróć uwagę, czy obecne są jeszcze jakieś objawy, które mogą świadczyć o chorobie. Jeśli tak, nie czekaj, aż pies “dojdzie do siebie”, tylko niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem weterynarii.

Objawy apatii u kota

Apatia u kotów z reguły manifestuje się w podobny sposób, jak to ma miejsce u psów.

Niemniej jednak, u tych zwierząt może ona być trudniejsza do wykrycia, ponieważ kotowate to zazwyczaj bardzo skryte zwierzęta. Z tego powodu znajomość charakteru naszego pupila jest niezbędna, aby możliwe było szybkie wykrycie zmiany jego stanu psychicznego. Wśród często obserwowanych oznak apatii u kotów wymienia się:

Bezczynność, brak podejmowania zwyczajowej aktywności.
Nawet najbardziej leniwe koty mają swoje przyzwyczajenia, pewną rutynę dnia codziennego, której z reguły są wierne. Może to więc być leniwe przeciąganie się na podłodze, wskoczenie na parapet okna i obserwowanie, co się dzieje w ogrodzie lub na ulicy, czy tradycyjny obchód po domu. Apatyczne zwierzę przestaje zachowywać się “jak zwykle”, a zamiast tego poleguje i nie reaguje na opiekuna.
Zmiana nastroju.
Może być trudno zauważalna, zwłaszcza u bardziej spokojnych kotów. Jeśli jednak zwykle ruchliwy i żywotny kociak, którego wszędzie jest pełno, staje się nad wyraz cichy i niemrawy, może to świadczyć o apatii.
Wydłużony czas odpoczynku.
Apatyczny kot może spać jeszcze dłużej, niż zwykle.
Koty cierpiące na apatię mogą doświadczać braku apetytu i pragnienia, nie reagując nawet na swoje ulubione smakołyki.
Zaniedbanie pielęgnacji.
W przypadku apatii jednym z pierwszych zauważalnych objawów może być zaniechanie nawyków pielęgnacyjnych, co szybko staje się widoczne w postaci zmierzwionej, zmatowionej lub posklejanej sierści.
Brak zainteresowania interakcją z opiekunem.
Zdrowe koty najczęściej lubią przebywać w towarzystwie swojego opiekuna, nierzadko inicjując kontakt lub zabawę. Koty apatyczne mogą jednak ukrywać się przed ludźmi, całkowicie unikać ulubionych wcześniej pieszczot oraz izolować się.
Brak zainteresowania ulubionymi zabawkami dla kota.
Nadmierna wokalizacja.
Pomimo tego, że większość apatycznych kotów najczęściej kryje się i staje się nienormalnie cicha, niektóre zwierzęta mogą miauczeć, domagając się uwagi właściciela.
Apatyczne koty mogą także załatwiać się poza kuwetą.

Chociaż objawy te mogą wskazywać na apatię u kotów, mogą również ostrzegać o obecności choroby. Dlatego, jeśli obserwujesz, że Twój kot odrzuca jedzenie albo zjada bez apetytu lub też przejawia inne niepokojące symptomy, koniecznie udaj się z nim do lekarza, by wykluczyć możliwą chorobę.

Przyczyny apatii

Zwierzęta mają tendencję do wykazywania oznak apatii, gdy nie czują się dobrze. Czasami trudno jest stwierdzić, czy pies lub kot jest ospały z powodu choroby, wieku, lub może po prostu jest zmęczony po energicznym tygodniu.

Objawy często się różnią, a czasami pojawiają się i ustępują samoistnie. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn apatii u zwierząt, w tym:

ból,
gorączka,
uraz,
choroba.

Trudno jest samodzielnie ustalić przyczynę, dlatego zaleca się konsultację z lekarzem weterynarii.

Najczęstsze przyczyny apatii u zwierząt

Choroba i wyczerpanie

Próba walki z chorobą lub infekcją organizmu obniża ogólny poziom energii, powodując apatię lub wycofanie się. Podczas rozwoju choroby zasoby organizmu są kierowane na najważniejsze układy (np. układ odpornościowy), kosztem zmniejszenia czujności i zachowań związanych z utrzymaniem, takich jak pielęgnacja czy jedzenie.

Ostra faza infekcji bakteryjnej lub wirusowej może być główną przyczyną apatii.

Najczęstsze (chorobowe) przyczyny apatii mogą obejmować:

Choroby infekcyjne

Każda infekcja bakteryjna lub wirusowa, która powoduje gorączkę, może spowodować, że pies lub kot poczuje się bardzo źle i będzie miał mało energii. Najczęstsze infekcje, które mogą potencjalnie powodować apatię u psa to:

U kotów z kolei są to:

zapalenie górnych dróg oddechowych,
białaczka,
wirus niedoboru immunologicznego kotów (FIV),
hemobartoneloza i inne.

Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli u psów (kaszel kennelowy)

Ta choroba jest przenoszona ze zwierzęcia na zwierzę i powoduje infekcję tchawicy i oskrzeli. Kaszel kennelowy występuje w miejscach o dużej koncentracji psów, takich jak np. schroniska.

Parwowiroza

Parwowirusowe zapalenie jelit u psów – to choroba powodująca stan zapalny przewodu pokarmowego psów, powodująca wymioty i krwawą biegunkę. Parwowiroza może być śmiertelna, jeśli nie zostanie poddana leczeniu.

Nosówka

Nosówka to choroba, na którą narażone są najczęściej młode, nieszczepione zwierzęta. Najczęstsza, uogólniona postać tej choroby objawia się apatią, gorączką, wypływem z oczu i nosa, kaszlem i utratą apetytu. Towarzyszyć temu mogą objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak wymioty, czy biegunka.

Borelioza

Borelioza – wywołana jest przez krętki, przenoszone przez kleszcze. Najczęstsze objawy to:

kulawizna wędrująca,
gorączka,
apatia i złe samopoczucie,
brak apetytu.

Katar koci

Katar koci – to choroba zakaźna kotów, która charakteryzuje się zapaleniem górnych dróg oddechowych i najczęściej objawia się:

katarem,
kichaniem,
wypływem z oczu,
podwyższoną temperaturą ciała,
ślinieniem,
apatią,
brakiem apetytu.

Białaczka wirusowa kotów

Białaczka wirusowa kotów może przyczyniać się do powstawania różnych objawów klinicznych, z których najczęściej obserwowane przez właściciela to:

apatia,
niechęć do ruchu,
osłabienie,
brak apetytu,
bladość.

W przebiegu białaczki dochodzi do immunosupresji, a chorobie tej mogą towarzyszyć inne choroby zakaźne, takie jak:

FIP,
zakażenia górnych dróg oddechowych,
FIV,
mykoplazma hemotropowa,
zapalenie jamy ustnej.

Hemobartoneloza

Hemobartoneloza wywołana jest przez mykoplazmy, które mają powinowactwo do czerwonych krwinek zwierzęcia. Ostra mykoplazma hemotropowa występuje u kotów w każdym wieku i najczęściej stwierdzana jest u kotów wychodzących na dwór.

Przebieg choroby i jej nasilenie jest różne: najczęściej rozwija się łagodna niedokrwistość, której nie towarzyszą dodatkowe objawy; u innych zwierząt z kolei obserwuje się apatię i silną niedokrwistość, która może być nawet przyczyną śmierci zwierzęcia.

Zakażenie FIV

Zakażenie FIV (wirusem niedoboru immunologicznego kotów) może przebiegać w kilku fazach, a objawy towarzyszące są niespecyficzne. Niektóre koty gorączkują i są apatyczne.

Mogą pojawiać się objawy ostrego zapalenia jelit, zapalenia jamy ustnej, zapalenia skóry, spojówek oraz układu oddechowego.

Choroby nerek i wątroby

Choroby, takie jak choroby nerek i wątroby mogą powodować osłabienie i sprawiać, że zwierzę będzie wyglądało na wyczerpane.

Choroba nerek

Niewydolność nerek dotyczy najczęściej starszych zwierząt. W zaawansowanych stadiach niewydolności zwierzę staje się apatyczne i słabo reagujące na bodźce.

Towarzyszą temu inne objawy, takie jak:

brak apetytu,
wymioty,
zwiększone lub zmniejszone wydalanie moczu,
nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
utrata masy ciała.

Choroby wątroby

Wątroba jest niezwykle istotnym narządem w organizmie, a gdy nie funkcjonuje prawidłowo pojawia się apatia, niechęć do zabawy oraz spacerów, a także inne – nieswoiste objawy, jak:

brak apetytu,
wymioty,
biegunki.

W zaawansowanych stadiach niewydolności wątroby ujawniają się bardziej specyficzne objawy kliniczne, takie jak:

powiększenie obrysu brzucha,
żółtaczka,
a nawet symptomy neurologiczne.

Choroby serca i płuc

W ich przebiegu może dojść do przewlekłego niedotlenienia, co zasadniczo wpływa na ogólny poziom energii zwierzęcia. Pacjent niedotleniony jest słaby, apatyczny i niechętny do podejmowania jakiejkolwiek aktywności.

Niedokrwistość

Choroby wywołujące niedokrwistość mogą powodować, że pies lub kot będzie bardzo zmęczony po spacerze i znacznie mniej aktywny. Przy obniżonej liczbie czerwonych krwinek tlen nie jest transportowany do komórek w stopniu wystarczającym, co również prowadzi do niedotlenienia.

Zaburzenia metaboliczne

Nieleczona cukrzyca może powodować skrajny letarg. Wynika to z faktu, że zwierzę nie jest w stanie wykorzystywać cukru we krwi do wytwarzania energii.

Inne choroby, takie jak niedoczynność tarczycy czy nadczynność kory nadnerczy u psów również wywołują apatię.

Biegunka i/lub wymioty

Biegunka i/lub wymioty mogą być objawami nie tylko chorób, dotyczących układu pokarmowego, ale także wielu innych schorzeń.

Mogą one doprowadzić do odwodnienia i poważnych zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej, co dodatkowo przyczynia się do ospałości.

Odwodnienie lub poważne zaburzenia równowagi elektrolitowej

Ciężko odwodnione zwierzę może mieć apatyczny wygląd.

Przewlekłe odwodnienie może prowadzić do problemów, w tym:

zaparć,
braku energii,
osłabienia tempa regeneracji,
uszkodzenia tkanek,
opóźnionego gojenia się ran.

Zaburzenia odżywiania

Zmniejszony apetyt, związany z niektórymi chorobami, doprowadza do utraty masy ciała, ponieważ energia zużywana do walki z chorobą oraz utrzymania podstawowych funkcji organizmu nie jest odpowiednio zastępowana. Wyczerpane rezerwy energii z powodu przepracowania i wyczerpania powodują, że zwierzę staje się odpowiednio mniej reagujące na bodźce i apatyczne.

Stwierdzono, że apatia i brak reakcji są związane z niższą oceną kondycji ciała, starszym wiekiem i innymi problemami zdrowotnymi. Zwierzęta z wynikiem 2 w skali BCS były dwa razy bardziej apatyczne niż zwierzęta z wynikiem 3.

Otyłość

Pies lub kot z nadwagą ma mniej energii i trudniej jest mu się poruszać. Kluczem do odzyskania wigoru w takich sytuacjach jest wprowadzenie zwierzaka w rozsądny plan odchudzania oraz zapewnienie optymalnej diety.

Chroniczny ból i dyskomfort

Zachowania ochronne zwierząt, które mają na celu uśmierzenie bólu (np. odciążanie kończyny, przyjmowanie pozycji ulgowej czy zmniejszona aktywność) mogą być interpretowane jako ospałość, apatia i niechęć do podejmowania jakiejkolwiek interakcji z innymi zwierzętami lub właścicielem. Jeśli dodatkowo każda próba uśmierzenia bólu kończy się niepowodzeniem, zwierzę może stać się jeszcze bardziej letargiczne i “wycofane”.

Opiekun odbiera te oznaki jako zaburzenie w zachowaniu, a w rzeczywistości jest to ważny objaw problemu leżącego głębiej. Każdy więc stan chorobowy czy zaburzenie, w przebiegu którego pojawia się ból i dyskomfort (takie jak zapalenie stawów), może sprawić, że zwierzę będzie apatyczne i ospałe.

Zwierzaki nie zawsze wyrażają ból skomląc, miaucząc, czy kulejąc. Często jest tak, że pies lub kot, który cierpi z powodu bólu ogranicza aktywność, nie opuszcza swojego legowiska, nie przychodzi na wezwanie, a nawet odmawia picia i jedzenia. Bardziej subtelne wskaźniki bólu często mogą zostać przeoczone, co oznacza, że wprowadzenie leczenia stanu wywołującego dyskomfort może zostać opóźnione lub całkowicie pominięte.

Wiek

Procesy starzenia u psa czy kota geriatrycznego mogą sugerować, że zwierzę jest apatyczne. Jednak to spowolnienie, coraz dłuższe drzemki oraz łagodnie zmniejszona aktywność mogą być jedynie oznakami nieuchronnego upływu czasu i dopóki nie zaobserwujemy istotnych dowodów, świadczących o chorobie, dobrze jest się z tym po prostu pogodzić.

Niestety, w miarę posuwania się w latach, u zwierząt może dochodzić do rozwoju różnych chorób. Choroba zwyrodnieniowa stawów może radykalnie ograniczyć aktywność fizyczną psa lub kota, zwłaszcza jeśli odczuwa on dyskomfort podczas chodzenia, biegania, skakania lub wchodzenia po schodach. Jeśli zwierzę wpatruje się w swoją miskę z jedzeniem bez zainteresowania lub odchodzi z rozczarowaniem po dwóch kęsach, ten brak entuzjazmu może być odpowiedzią na bolesne żucie z powodu choroby zębów.

Także inne schorzenia, jak niewydolność nerek, serca, wątroby, zaburzenia metaboliczne czy nowotwory mogą zasadniczo przygasić naturalny temperament zwierzęcia i wymusić na nim bierne i apatyczne zachowania.

Leki

Istnieje ogromna liczba leków, które mogą powodować senność i apatię u zwierząt domowych. Niektóre z “ludzkich” leków mogą być toksyczne dla psów i/lub kotów, a wiele z nich może wywołać nie tylko apatię, ale także poważniejsze zaburzenia, jeśli zostaną przypadkowo spożyte. W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepożądanych objawów po zastosowaniu danego leku, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii.

Trucizny

Apatia może być jednym z objawów, świadczących o spożyciu lub jakimkolwiek innym kontakcie z substancją toksyczną. Niestety, u zwierząt stosunkowo często dochodzi do zatruć, wywołanych lekami, środkami ochrony roślin, rodentycydami oraz innymi substancjami, powszechnie używanymi w gospodarstwach domowych.

Nawet niektóre pokarmy dla ludzi, takie jak cebula lub czekolada mogą powodować rozstrój żołądka i senność.

Czynniki środowiskowe

Niski poziom dobrostanu

Apatia u zdrowego zwierzęcia może być cenną wskazówką, że jego dobrostan jest w jakiś sposób zagrożony i nigdy nie należy tego ignorować. Stan apatyczny może pojawić się u zwierzęcia w wyniku nieostrożnego obchodzenia się z nim i niespójnego i niekonsekwentnego postępowania np. podczas treningu czy szkolenia.

Jeśli przy każdej próbie podporządkowania się poleceniu pies spotyka się z karą ze strony właściciela (nawet, jeśli jest to przypadkowe), będzie będzie coraz słabiej reagować na komendy. W takich sytuacjach zwierzę nie jest w stanie zrozumieć, a tym samym przewidzieć, czy za dane zachowanie należy spodziewać się jakiejkolwiek “kary”. Nie ma ono żadnej kontroli nad nieprzyjemnymi konsekwencjami swojego zachowania, dlatego też zrezygnuje z prób “zadowolenia” opiekuna. W ten sposób pies lub kot przechodzi w stan wyuczonej bezradności, który charakteryzuje się zobojętnieniem i apatią.

Jeśli apatia pojawia się w wyniku złego traktowania zwierzęcia, właściciel może nieprawidłowo zinterpretować ją jako przyzwolenie. Gdy zwierzę staje się coraz mniej wrażliwe na nieprzyjemne bodźce (nawet, jeśli zostaną one zwiększone), opiekun może stwierdzić, że pies lub kot “nauczył się lekcji”, a pożądany rezultat – czyli uległe zwierzę – zostało osiągnięte. Należy zrozumieć, że walki, kary, znęcanie się, czy nawet brak swobody w zakresie dobrostanu zwierząt mogą prowadzić do wysokiego poziomu stresu i niepokoju. Bardzo ważne jest więc, aby zapewnić zwierzakowi najlepszą opiekę w celu utrzymania jego komfortu i dobrego samopoczucia.

Zmiana miejsca zamieszkania lub rodziny

Psy i koty są zwierzętami towarzyskimi i mogą czuć się bardzo dotknięte, jeśli nastąpi zmiana środowiska lub zostaną odseparowane od swoich bliskich.

Utrata członka rodziny

Innym częstym powodem wywołującym apatię, a nawet depresję u kotów i psów jest utrata członka rodziny. Prawdopodobnie widziałeś jedną z tych historii, które szarpią za serce: właściciel zwierzęcia odchodzi, a pies czeka w miejscu spoczynku lub ulubionym parku. Takie sytuacje uwidaczniają niezwykle silne więzi pomiędzy zwierzęciem a opiekunem, ale pokazują też, że żałoba po odejściu bliskiego, z którym pies lub kot był mocno związany, może dotknąć zwierzę domowe w sposób podobny, jak to się dzieje u ludzi.

Samotność

Zarówno psy, jak i koty mogą odczuwać samotność, gdy spędzają długie okresy bez kontaktu z innymi zwierzętami i/lub domownikami. Jeśli właściciel nie może poświęcić zwierzakowi wystarczającej ilości czasu, warto jest poszukać rozwiązań zastępczych. W takich przypadkach idealnie jest zapewnić samotnemu zwierzakowi inteligentne zabawki, a nawet pomyśleć o nowym towarzyszu dla naszego pupila.

Złe relacje z innymi członkiem rodziny

Przedłużająca się lub niedawna wrogość w stosunku do któregokolwiek członka rodziny może powodować, że nasz pies lub kot jest nieufny, izolujący się i nie chce spędzać z nami czasu.

Pojawienie się dziecka w domu

Narodziny dziecka zawsze są powodem do szczęścia, ale niestety – nie zawsze dla wszystkich. Zdarza się, że nasz podopieczny czuje się smutny i odsunięty, gdy zauważa, że opiekun nie poświęca mu już tyle uwagi, co wcześniej.

Adopcja psa lub adopcja kota

Współzawodnictwo w jedzeniu, wyścig o najlepsze miejsce na kanapie lub rywalizacja o uwagę opiekuna z innym zwierzakiem może w końcu wywołać u zwierzaka poważny smutek lub nawet depresję. Dlatego też po przybyciu nowego członka rodziny bardzo ważne jest, aby nadal zwracać uwagę na dotychczasowego przyjaciela.

Stres i niepokój

Silne doznania emocjonalne, agresja czy wstrząsające lub traumatyczne doświadczenia mogą doprowadzić naszego pupila do apatii, smutku, a nawet depresji. W takich przypadkach idealnym rozwiązaniem jest udanie się do specjalisty w celu uzyskania wskazówek dotyczących postępowania z naszym pokiereszowanym emocjonalnie czworonożnym przyjacielem.

To tylko niektóre z przyczyn, które mogą powodować apatię u zwierząt, ale w rzeczywistości lista ta jest dużo dłuższa. Jak już wspomniałam wcześniej – apatyczne zachowanie może być przejawem większości chorób, które występują u psów i kotów.

Jak interpretować apatię?

Apatia jest częstym i niespecyficznym objawem, a jej rozpoznanie i właściwa interpretacja mogą przysporzyć trudności zarówno opiekunowi zwierzęcia, jak i lekarzowi weterynarii.

Jeśli Twój zwierzak zachowuje się apatycznie, spróbuj wykluczyć przyczyny niezwiązane ze zdrowiem.

Czy na przykład przeprowadziłeś się ostatnio, albo odszedł członek rodziny? Istotne zmiany w otoczeniu dotykają także zwierzęta i mogą one reagować apatią, a nawet depresją. Bardzo często zdarza się, że smutek i apatia mają podłoże wyłącznie emocjonalne i nie są związane ze stanem zdrowia.

Z drugiej strony, nawet zwykła zmiana pogody może wprawić twojego pupila w strach i niepokój. Jeśli zwierzak wydaje się być ospały, spróbuj przypomnieć sobie, czy w ciągu ostatnich kilku dni nie doszło do zmian w otoczeniu Twojego psa lub kota. Zwłaszcza koty są “niewolnikami” przyzwyczajeń i mogą one doświadczać apatii nawet po zmianie karmy dla kota lub rodzaju żwirku w kuwecie. Bez względu na to, czy jest to nowa karma, czy nowa twarz, właściciele zwierząt domowych powinni okiełznać swoją niecierpliwości i dokonywać wszelkich zmian tak wolno, jak to tylko możliwe.

Pewną pułapką, w którą mogą wpaść opiekunowie, jest tendencja do porównywania różnych zwierząt pomiędzy sobą i wyciąganie na tej podstawie wniosków, dotyczących prawidłowego (lub nie) zachowania. Pamiętajmy, że zwierzaki różnią się między sobą nie tylko wyglądem, ale też charakterem, i to, co dla Jack Russel Terriera jest skrajną apatią, dla basseta może być zwykłym odpoczynkiem.

Niektóre zwierzęta są po prostu leniwe lub mają naturalnie niski poziom energii. Psy lub koty, które są starsze lub mają nadwagę zwykle mają mniej energii niż szczenię lub kocię, które chce bawić się przez cały czas. Różnica pomiędzy zwierzęciem “leniwym” lub “mało ruchliwym” a apatycznym polega na nagłej zmianie zachowania lub jakiejkolwiek zmianie ogólnego stanu zdrowia psa lub kota. Pojawienie się apatii jest najczęściej zmianą szybką.

Co robić w sytuacji, gdy mój pies/kot jest apatyczny?

W sytuacji, gdy zwierzę staje się apatyczne, właściciele często nie wiedzą, co robić.

Czy należy się martwić? Czy zabrać psa/ kota do lekarza? A może poczekać i nie panikować?

Poniżej przedstawiam wskazówki, które mogą rzucić nieco światła na te wątpliwości:

Pierwsza zasada: w razie jakichkolwiek obaw o stan zdrowia swojego podopiecznego, zadzwoń do lekarza weterynarii.
Rozmowa telefoniczna nic nie kosztuje.
Jeśli zwierzę jest młode, bez wcześniejszych problemów zdrowotnych, ale jest trochę spowolnione przez jeden dzień i nie towarzyszą temu żadne inne objawy, możesz powstrzymać się od wizyty w przychodni.
Koniecznie jednak monitoruj zachowanie swojego pupila i w razie pogłębiania apatii lub wystąpienia innych nieprawidłowości, skontaktuj się z lekarzem.
Jeśli występuje niewielka biegunka, ale nie ma wymiotów, możliwe jest odroczenie wizyty u lekarza, ale konieczne jest monitorowanie zwierzaka pod kątem innych objawów lub nasilenia już istniejących.
Jeśli wystąpią wymioty, zasięgnij porady lekarza weterynarii.
Jeśli apatia jest łagodna do umiarkowanej, obserwuj psa/kota przez 24 godziny.
Jeśli trwa ona trwa dłużej niż 24 godziny, skontaktuj się z lekarzem weterynarii.
Jeśli zwierzę jest starsze lub ma zdiagnozowaną poważną chorobę, natychmiast skonsultuj się z lekarzem weterynarii.
Jeśli prawdopodobne jest, że zwierzę miało dostęp do toksyn lub mogło mieć kontakt z dzikim zwierzętami (no żmija), natychmiast zasięgnij porady weterynaryjnej.
Jeśli apatia występuje wraz z szybką utratą masy ciała, krwawą biegunką lub jeśli trwa dłużej niż dzień lub dwa, lekarz weterynarii powinien zbadać zwierzę jak najszybciej.
Szczenięta i kocięta są szczególnie wrażliwe na różnego rodzaju choroby oraz ich objawy.
Szczeniak, który nie chce jeść ani pić lub cierpi z powodu wymiotów lub biegunki wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza weterynarii.
Młodsze zwierzęta szybciej także ulegają odwodnieniu.
Podobnie jak my, zwierzęta od czasu do czasu również mogą mieć gorszy dzień.
Jeśli zauważysz u swojego czworonoga apatię, daj mu 24 godziny.
Jeśli przedłuża się ona na kolejny dzień lub też istnieje inny powód do niepokoju, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem weterynarii.
Wielkim błędem wielu właścicieli zwierząt domowych jest zabranie zwierzęcia z apatią do lekarza po ponad 2 dniach.
Klienci często prezentują swoje zwierzęta po 5 lub więcej dniach ospałości i niejedzenia.
Często na tym etapie zwierzęta są poważnie zagrożone.

Większość właścicieli zgodzi się, że zapobieganie chorobom jest o niebo lepsze, niż leczenie zwierząt, które już zachorowały.

Dlatego – jeśli zauważysz apatię u swojego pupila – nie czekaj zbyt długo z wizytą w lecznicy. Lekarz weterynarii przeprowadzi pełne badanie fizykalne twojego zwierzęcia, zbierze historię aktywności i zmian w zachowaniu poprzedzających objaw. Zmierzy temperaturę psa lub kota, aby ustalić, czy przyczyną apatii jest gorączka. Jeśli podczas badania nie zostanie ustalone nic istotnego, przeprowadzi pełne badanie morfologiczne krwi oraz panel biochemiczny, aby ustalić listę chorób, które mogą być związane z apatią.

Postępowanie przy apatii

Ponieważ apatia u zwierząt może być efektem długiej listy dolegliwości, leczenie będzie zależeć od choroby leżącej u podstaw.

Pewne schorzenia będą wymagały określonych leków, a niektóre choroby mogą wymagać hospitalizacji w celu leczenia podtrzymującego i dożylnej płynoterapii.
Po wprowadzeniu odpowiedniego leczenia w większości przypadków stan zwierzęcia poprawia się i wracają prawidłowe reakcje i zachowanie.
Jeśli zdiagnozowany zostanie stan metaboliczny, konieczne będzie uregulowanie go za pomocą diety lub leków.
Stany infekcyjne zwalczane są za pomocą antybiotyków.
Jeśli apatia wiąże się z wyczerpaniem i/lub niedożywieniem, należyty odpoczynek i lepsze żywienie może pomóc zwierzęciu odzyskać utracone rezerwy energii.
W tym celu należy zapewnić odpowiednie (ciepłe, spokojne i wygodne) miejsce, w którym zwierzę będzie mogło się regenerować.
Konieczne może być usunięcie innych zwierząt z miejsca odpoczynku, by pozwolić psu lub kotu odpocząć bez przeszkód.
Niezbędne jest konsekwentne obchodzenie ze zwierzęciem, które sprzyja dobrostanowi.
Zawsze należy promować humanitarne szkolenie i praktyki treningowe oraz metody wychowawcze oparte na nagrodach, co zapobiegnie przyzwyczajeniu się zwierząt do brutalnego traktowania.
Zwierzęta apatyczne wymagają odpowiedniej ilości dobrej jakości karmy, w celu dostarczenia im energii oraz składników odżywczych, niezbędnych do utrzymania prawidłowego stanu zdrowia i zwalczania potencjalnych chorób.
Karmienie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb zwierzęcia.
Ćwiczenia.
Codzienna aktywność i ruch są nie do przecenienia dla organizmu zwierzęcia.
Stanowią one nie tylko świetny sposób zapobiegania nudzie i zniechęceniu u psów i kotów, ale także przeciwdziałają chorobom, takim jak otyłość, cukrzyca i choroby serca, które mogą powodować apatię.
U zwierząt z nadwagą lub starszych reżim związany z aktywnością fizyczną powinien być wprowadzany powoli.
Niektóre rasy psów naturalnie potrzebują więcej snu, mają mniej energii i wymagają mniejszej aktywności. Przykładowo: u starszego mopsa krótki spacer wokół domu może spowodować wyczerpanie, podczas gdy młody Siberian husky może potrzebować długiego biegu z dodatkowym obciążeniem, aby się zmęczyć.
Zapewnienie odpowiedniej ilości uwagi i uczuć.
Zarówno psy, jak i koty potrzebują pewnej aktywności społecznej, by czuć się szczęśliwymi.
Zwierzęta, które są odizolowane od ludzi i/lub innych zwierząt oraz nie otrzymują wystarczającej sympatii, mogą popadać w zniechęcenie i apatię. Żeby więc nasz podopieczny czuł, że jest kochany i należy do rodziny, spróbuj skorzystać z następujących rad:
- Mów do zwierzęcia.
  Nawet, jeśli cię nie rozumie, słodki i czuły ton rozbudzi w nim uczucia przywiązania.
  Unikaj nagany i karania i zapewnij mu najlepszą opiekę.
- Znajdź odpowiednią rozrywkę na czas, kiedy kot lub pies jest sam.
  Na rynku dostępne są ciekawe gry inteligentne, które pozwalają zwierzęciu spędzić całe godziny na szukaniu rozwiązania. Jedną z najbardziej popularnych jest kong.
- Ważne jest, by znaleźć w ciągu dnia chwilę, w której poświęcasz się wyłącznie dla swojego zwierzęcia.
  W tym czasie możesz się z nim bawić, pielęgnować go, spacerować, czy po prostu głaskać.
  Bezpośredni kontakt dotykowy stymuluje wrażliwość i zachęca do lepszych relacji pomiędzy wami obojgiem.
Ponieważ stres może powodować apatię u zwierząt, stwórz w domu bezpieczną strefę, w której Twój pupil będzie czuł się komfortowo.
Goście, burze, fajerwerki itp. mogą wywoływać olbrzymi niepokój i stres u niektórych zwierząt, dlatego ważne jest, by zapewnić im przestrzeń, do której mogą się wycofać i w której czują się lepiej chronione.
Spraw, by zwierzę czuło się przydatne.
Jeśli na przykład Twój kot złapie karalucha lub przyniesie martwego gołębia, pogratuluj mu!
Jeśli Twój pies zrobi coś tylko po to, by Cię zadowolić, doceń to!
Jeśli pies lub kot stracił kogoś – członka rodziny lub innego zwierzaka, możesz spróbować złagodzić ból jego ból, adoptując nowego czworonoga. Jednak zrób to tylko wtedy, gdy będziesz mieć pewność, że skutek nie będzie odwrotny do zamierzonego.
Apatyczne koty możesz spróbować pobudzać kocimiętką. Zachowaj jednak ostrożność – niektóre koty stają się pod jej wpływem niezwykle pobudliwe.

Apatia może bezpośrednio wpłynąć na zdrowie psychiczne naszego zwierzęcia, niezależnie od jego temperamentu.

Każdy: kot, pies lub człowiek potrzebuje wsparcia i uwagi, by móc przezwyciężyć swoje dolegliwości i szybciej dojść do siebie po chorobie czy doznanym urazie. Zwracanie uwagi na naszego zwierzaka i oferowanie najlepszej opieki to najskuteczniejsze narzędzia, które służą zapewnieniu psychicznego i fizycznego komfortu.

Oczywiście działania te nie wyleczą zwierzęcia, jeśli ma poważną chorobę podstawową. Z całą jednak pewnością poprawią ogólny stan zdrowia, a tym samym radość życia naszego czworonożnego przyjaciela.