Kulawizna u psa: rozpoznanie, leczenie i rehabilitacja

Kulawizna u psa
Kulawizna u psa

Kulawizna u psa to ogólny objaw bardzo wielu chorób ortopedycznych.

Jednym z głównych powodów decydującym o zakupie psa danej rasy jest możliwość odbywania z nim spacerów i przebywanie na świeżym powietrzu.

To właśnie zdolność do ruchu, biegania, aportowania czy czasem spokojny spacer przy nodze opiekuna jest wielokrotnie powodem dumy ze swojego zwierzęcia.

Systematyczny wysiłek fizyczny na świeżym powietrzu przynosi oczywiście obopólne korzyści zdrowotne dla człowieka i psa a przy tym korzystnie wpływa na psychikę obu organizmów.

Wielu opiekunów psów wybiera konkretną, bardzo aktywną rasę aby móc w ten właśnie sposób dbać praktycznie o odpowiednią dawkę wysiłku gwarantującego zdrowie.

Współcześnie nikogo już nie dziwi wychodzenie na spacery z psem lub nawet z kotem a parki i skwery czy inne tereny zielone są pełne czworonogów nie tylko w ciepłej porze roku.

Oczywiście chęć do ruchu jest naturalnym zachowaniem zdrowego organizmu i przejawem jego witalności.

Wszelkie zaś zaburzenia związane z niewłaściwym poruszaniem się, apatią czy unikaniem aktywności, szczególnie u bardzo dotychczas mobilnego psa od razu stanowią powód do szybkiej konsultacji weterynaryjnej.

W naturze bowiem tylko zdolność prawidłowego ruchu warunkuje przetrwanie wyrażone możliwością ucieczki przed zagrożeniem czy skutecznym zakończonym sukcesem polowaniem.

Osobniki o obniżonej zdolności ruchu szybko zostają wyeliminowane ze środowiska naturalnego i padają ofiarą innych drapieżników.

Żeby ruch odbywał się sprawnie i sprawiał zwierzęciu dużą frajdę musi oczywiście być ono zdrowe i posiadać prawidłowo funkcjonujący aparat ruchu a więc kości stawy i mięśnie.

Dysfunkcja jednego z tych elementów manifestowała się będzie ograniczeniem ruchomości danej kończyny czyli najogólniej mówiąc jej kulawizną.

Jest to bardzo częsty objaw, z którym niejednokrotnie mamy do czynienia w lecznicach weterynaryjnych i stąd warto więcej wiedzieć na ten temat.

W artykule postaram się Państwu w sposób ogólny przybliżyć praktyczne informacje dotyczące właśnie problemu kulawizn ograniczających ruch u naszych podopiecznych.

Co to jest kulawizna?

Co to jest kulawizna u psa?
Co to jest kulawizna?

Po pierwsze chyba każdy posiadacz psa czy kota jest w stanie bardzo szybko wychwycić, że jego zwierzę kuleje albo inaczej niż zwykle, “dziwnie” chodzi.

W większości przypadków nie umiemy oczywiście dokładnie rozpoznać przyczyny takiego stanu rzeczy, ale ruch naszego zwierzęcia jest tym co wpada w oko natychmiast.

Zmiana w sposobie przemieszczania się jest tak ewidentna, że trudno w większości przypadków powiedzieć, że jej nie zauważyliśmy.

Wielokrotnie też ten nagły objaw jest powodem natychmiastowej i pilnej konsultacji weterynaryjnej tym bardziej gdy pojawia się nagle po spacerze, a pies ze zdrowego w jednej chwili staje się cierpiący.

Kulawizna jest definiowana jako nierównomierność ruchu wynikająca z obciążenia jednej lub więcej bolącej kończyny lub sztywności kończyn.

Jest to inaczej mówiąc upośledzenie prawidłowej funkcji kończyny manifestujące się w różnego stopnia upośledzeniu wykonywanego ruchu na skutek różnorodnych przyczyn, o których za chwilę.

Kulawizna u psa jest objawem chorobowym informującym opiekuna, że coś złego wydarzyło się właśnie w obrębie kończyny i każdorazowo wymaga dokładnej diagnostyki w celu wykrycia przyczyny.

W trakcie jej trwania zaburzony zostaje sposób poruszania się, zwierzę w większości przypadków nie ma zwyczajnie ochoty do wysiłku a przymuszane do niego może reagować nawet agresją.

Kulawizna rodzi bowiem ogromny dyskomfort zwierzęcia spowodowany właśnie bólem oszczędzanej kończyny.

Pies czy kot z tego głównie powodu stara się nie używać danej kończyny, gdyż normalne jej obciążanie czyli stawanie na niej wiąże się z różnego stopnia bolesnością.

A skoro boli to odruchowo lepiej nie doświadczać tak nieprzyjemnego odczucia.

Nie używanie chorej kończyny przynosi pewnego rodzaju ulgę w cierpieniu choć w większości przypadków nie znosi go całkowicie.

W błędzie jest ten, kto twierdzi, że kulawizna dotyczy tylko starych, schorowanych zwierząt a u młodych w pełni sił nie występuje.

Kulawizny w zależności od czasu powstania możemy podzielić na ostre, czyli takie które pojawiły się nagle i przewlekłe nasilające się w czasie i trwające zdecydowanie dłużej.

Zdarzyć się mogą w każdym wieku, u każdej rasy i bez względu na stan fizjologiczny, wielkość zwierzęcia czy jego aktualny stan zdrowia.

Przyczyny kulawizn u psów

Przyczyny kulawizn u psów
Przyczyny kulawizn u psów

Wiemy już ze wstępu, że kulawizna jest ogólnym objawem chorobowym informującym nas, że jakaś patologia dotyczy narządu ruchu czyli kończyn.

Chciałbym abyśmy już na początku uzmysłowili sobie i zapamiętali, że praktycznie każda choroba układu kostno stawowego i ogromna rzesza przyczyn, czyli czynników je wywołujących może dawać objawy kulawizny.

Chyba każdemu opiekunowi psa kulawizna kojarzy się z urazem wywołanym czynnikiem uszkadzającym układ kostno -stawowy.

Każde złamanie, zwichnięcie czy stłuczenie kończyny albo tkanek miękkich będzie objawiało się właśnie ograniczeniem jej prawidłowej ruchliwości.

Urazy takie mogą wystąpić w każdym wieku psa i niezależnie od jego kondycji czy ruchliwości.

Uszkodzenie aparatu ruchu spowodowane są najczęściej:

  • wypadkiem komunikacyjnym,
  • upadkiem z wysokości,
  • uderzeniem o stałą, twardą przeszkodę,
  • kopnięciem,
  • zawiśnięciem na jednej kończynie,
  • nieprawidłowym stanięciem szczególnie w trakcie szybko wykonywanego przemieszczania się.

Do tej grupy ogólnych przyczyn zaliczymy też często występujące uszkodzenia, rany skóry lub mięśni spowodowane stanięciem na ostre przedmioty czy ciała obce wbite w kończynę np. fragmenty gwoździ, szkła, pinezki czy kolce.

Przecięcie opuszki palcowej często wraz z występującym krwawieniem miejscowym zdarza się nierzadko podczas niejednego spaceru i związane jest z plagą wyrzucania śmieci i tłuczenia butelek szklanych gdzie popadnie.

Każdy stan chorobowy opuszek palcowych w tym również złamane pazury mogą powodować kulawiznę w danej kończynie.

Czasem przyczyny mogą być naprawdę prozaiczne i łatwe do wyeliminowania.

Jako przykład niech posłuży nam śnieg wklejający się w sierść, włosy przestrzeni międzypalcowych w okresie zimowym i formujący kulki utrudniające chodzenie.

Także zbyt długie zdeformowane pazury mogą powodować objaw kulawizn.

Generalnie przyczyny związane z urazem, stłuczeniem czy złamaniem mogą wystąpić u zwierzęcia w każdym praktycznie wieku o czym warto dokładnie pamiętać.

Problemy z chodzeniem objawiające się kulawizną nie muszą spowodowane być działaniem siły mechanicznej na kończynę ale mogą wynikać z wielu chorób, których wystąpienie charakterystyczne jest dla danej grupy wiekowej.

I tak pewne schorzenia manifestujące się kulawizną zaczną objawiać się u młodych zwierząt.

Są to:

Dyskopatie, a więc choroby dotyczące kręgosłupa czy choroby zwyrodnieniowe stawów dotyczą raczej psów dojrzałych lub starszych, a zerwanie więzadła krzyżowego w kolanie czy wypadnięcie rzepki może wystąpić praktycznie u psów w każdej grupie wiekowej.

Widzimy więc dokładnie że większość problemów objawiających się kulawizną ma podłoże ortopedyczne.

Uszczegóławiając przyczyny kulawizn w zależności od wieku psów możemy wykazać pewne predyspozycje wynikające z wielkości rasy i wieku zwierzęcia.

I tak niedojrzałe duże psy z kulawizną kończyn piersiowych powstałe nagle mogą cierpieć z powodu złamania nasady czy złamań spiralnych kości.

Te o charakterze przewlekłym wskazywać mogą na:

  • martwicę chrzęstno-kostną stawu barkowego, stawu łokciowego,
  • izolowany wyrostek łokciowy,
  • uogólnione zapalenie kości zwane panosteitis,
  • osteodystrofię przerostową,
  • przedwczesne zamknięcie nasady,
  • niedopasowanie stawu łokciowego.

Gdy kulawizna dotyczy rosnących psów ras dużych i przejawia się dysfunkcja kończyny miednicznej o charakterze ostrym możemy mieć do czynienia ze złamaniem kości, a w przypadku charakteru przewlekłego:

  • dysplazją stawów biodrowych,
  • martwicą chrzęstno-kostną stawu kolanowego,
  • zwichnięciem rzepki,
  • ostodystrofią przerostową,
  • uogólnionym zapaleniem kości,
  • martwicą chrzęstno-kostną stawu skokowego.

Małe rasy rosnące w sytuacji ostrej kulawizny kończyn piersiowych mogą wykazywać złamania kości, nasady a w przypadku przewlekłym wrodzone zwichnięcia stawu łokciowego czy barkowego.

W przypadku kończyn miednicznych ostre kulawizny wynikać mogą ze złamania lub przedwczesnego zarośnięcia nasady a przewlekłe ze zwichnięcia rzepki.

Psy dorosłe cierpieć mogą na ogromną ilość chorób ortopedycznych manifestujących się kulawizną. I tak:

  1. Dorosłe duże psy, kończyny piersiowe:
    • złamanie kości,
    • zwichnięcie stawu barkowego czy łokciowego (przyczyny ostre),
    • choroba zwyrodnieniowa stawu w następstwie dysplazji stawu łokciowego,
    • zapalenie pochewki mięśnia dwugłowego,
    • nowotwory kości lub tkanek miękkich,
    • uszkodzenie nerwu ramiennego,
    • choroba tarczki międzykręgowej w odcinku szyjnym,
    • zapalenie stawów.
  2. Dorosłe, duże psy kończyny miednicze:
    • złamanie kości,
    • zwichnięcie stawu biodrowego, kolanowego,
    • choroba zwyrodnieniowa stawu po zerwaniu więzadeł krzyżowych w kolanie (przyczyny ostre),
    • zwichnięcie rzepki,
    • zespół lędźwiowo-krzyżowy,
    • nowotwory kości i tkanek miękkich, zapalenie stawów (przyczyny przewlekłe).
  3. dorosłe małe psy kończyny piersiowe:
    • złamanie kości,
    • zwichnięcie stawów (przyczyny ostre),
    • choroba zwyrodnieniowa stawu,
    • nawykowe zwichniecie stawu barkowego,
    • nowotwory kości i tkanek miękkich,
    • zapalenie stawu,
    • choroba tarczki międzykręgowej odcinka szyjnego (przyczyny przewlekłe).
  4. dorosłe małe psy kończyny miedniczne:
    • złamania,
    • zwichnięcia (przyczyny ostre),
    • zwichnięcie rzepki,
    • nowotwory kości,
    • zespół lędźwiowo-krzyżowy,
    • zapalenie stawów,
    • choroba tarczki międzykręgowej odcinka piersiowo lędźwiowego.

Widzimy więc jak wiele różnorodnych przyczyn może dawać objawy kulawizn i że ten niespecyficzny objaw ortopedyczny może występować praktycznie przy każdym schorzeniu dotyczącym kośćca.

Kulawizna u psa objawy

Kulawizna u psa objawy
Kulawizna u psa objawy

Kulejący pies jest pacjentem, który raczej szybko pojawia się w lecznicy weterynaryjnej z powodu istniejącego problemu ze sprawnym poruszaniem.

Większość bowiem opiekunów zwierząt natychmiast poszukuje konkretnej pomocy a przede wszystkim trafnej diagnozy i dalszego ukierunkowanego leczenia.

Często jednak zdarzają się przypadki, szczególnie gdy objawy są niezbyt silnie wyrażone, że opiekun zwierzęcia czeka aż “samo przejdzie i minie”.

Generalnie jednak kulawiznę widać gołym okiem i nawet osoba niemająca wykształcenia typowo medycznego jest w stanie wychwycić “inny, nieprawidłowy sposób poruszania się” psa.

Najbardziej ogólnym objawem kulawizny jest różnego stopnia wyłączenie kończyny z użytkowania czyli nieobarczanie jej, nie stawanie na nią.

Zwierzę instynktownie zaczyna się poruszać na pozostałych zdrowych kończynach czym minimalizuje sobie objawy bólowe związane z chorą łapką.

Zwierzę utyka, przemieszcza się w sposób “nieharmonijny”, podnosi chorą kończynę do góry nie stając nią na podłożu.

Wszystko to jest wynikiem unikania obciążania uszkodzonej okolicy ciała co powoduje jak już wspomniałem mniejszy ból.

Kulawizna jest bowiem najogólniej mówiąc informacją, że kończyną nią objęta nie jest sprawna a prawidłowy ruch na niej wiąże się z dyskomfortem zwierzęcia.

Wiele przyczyn chorobowych czy urazowych może ją wywoływać, ale cechą wspólną jest zawsze różnego stopnia bolesność.

Oszczędzając chorą kończynę zwierzę stara się ją odciążać przenosząc jakby ciężar na drugą przeciwległą stronę ciała jakby właśnie ta ważyła więcej.

W przypadku kulawizn kończyn piersiowych możemy zaobserwować unoszenie głowy po dotknięciu chora kończyną do podłoża co zmniejsza jej obciążanie.

Kulawiźnie wynikającej z chorób stawów może towarzyszyć:

  • krótki wykrok,
  • niepełne zginanie stawów,
  • odstawianie kończyny na zewnątrz.

Zwierzęta z obustronną bolesnością stawów mogą nie wykazywać wyraźnej kulawizny.

Występuje jednak u nich skrócony wykrok, obustronny zanik mięśni czy przenoszenie ciężaru z jednej strony na drugą podczas stania.

W wielu przypadkach kulawiźnie towarzyszą objawy ogólne związane z odczuwaniem nieprzyjemnego bólu.

Nikogo więc nie powinno dziwić, że psy z kulawizną niechętnie się poruszają i zdecydowanie bardziej wolą bierną postawę wyrażoną w leżeniu na swoim posłaniu czy nadmiernym spaniu.

To właśnie kulawizna powoduje, że niechętnie wybierają się na spacery, które dotychczas uwielbiały czy odmawiają przyjmowania pokarmu.

Objawy bólowe towarzyszące kulawiźnie są bowiem mało specyficzne.

Zwierzęta stają się apatyczne, mogą mieć podniesioną temperaturę ogólną, nie chcą jeść ani pić czy popiskują gdy chce się je zmusić do wysiłku.

Kulawiźnie w przypadku złamań, zwichnięć, uszkodzeń mechanicznych czy przy zapaleniu stawów towarzyszą objawy ortopedyczne ze strony chorej kończyny.

Może to być:

  • obrzęk,
  • miejscowa silna bolesność i podniesienie ciepłoty danej okolicy,
  • intensywne lizanie danego stawu jako reakcja ulgowa a zarazem informacja o bolesności,
  • krwiak czy wypływ ropny w przypadku pogryzienia,
  • różnego stopnia ograniczenie funkcjonalności danej kończyny.

Czasem kulawiźnie może towarzyszyć krwawienie (złamania otwarte, rany, ropnie).

Często jest to też nieprawidłowy wygląd samej kończyny, a więc nadmierne wygięcie, niefizjologiczne ułożenie kości tworzących dany odcinek lub jakaś deformacja.

Zwierzę nie pozwala się dotykać w miejscu uszkodzonym i może reagować nawet agresją przejawiająca się w próbie gryzienia badającego.

W przypadkach ostrych, urazowych wszelkie objawy będą silniej wyrażone i wystąpią one najczęściej nagle co ma związek z czynnikiem sprawczym.

W innych sytuacjach, gdy kulawizna jest przewlekła, trwa długo i nie wiąże się z dużą bolesnością mogą być one delikatne i zanikać nawet od czasu do czasu co daje złudzenie wyleczenia.

Każdy przypadek gdy harmonijny sposób poruszania się naszego zwierzęcia i jego ulubiona forma i sposób ruchu zostaje zaburzona wymaga od nas szybkiej konsultacji lekarsko-weterynaryjnej.

Diagnostyka kulawizn

Diagnostyka kulawizn
Diagnostyka kulawizn

Diagnostyka kulawizn tylko z pozoru wydaje się łatwą czynnością i w wielu przypadkach nastręcza naprawdę wiele kłopotów.

Wymaga od badającego umiejętnie przeprowadzone wywiadu klinicznego, który naprawdę może dostarczyć wielu cennych informacji i ukierunkować rozpoznanie na daną jednostkę chorobową lub grupę schorzeń.

Kulawiznę wielokrotnie widać gołym okiem i nie trzeba tutaj być wybitnym znawcą tematu żeby stwierdzić jej obecność, ale już przy wykryciu przyczyny trzeba niejednokrotnie wykazać się dużą wiedzą i umiejętnością słuchania opiekuna.

Każde badanie pacjenta ortopedycznego, a takim jest kulejący pies rozpoczynamy od dokładnego wywiadu klinicznego polegającego na zadawaniu wielu pytań i wyciąganiu wniosków z tego co do nas mówi posiadacz zwierzęcia.

Ważny jest charakter powstania objawu, czyli czy kulawizna pojawiła się nagle np. na spacerze czy może jej objaw narasta powoli, stopniowo, z różnym nasileniem od jakiegoś już czasu.

Pytamy czy zwierzę intensywnie biegało ostatnio, czy nie uległo jakiemuś urazowi, czy nie wróciło z krwawieniem i podnoszeniem kończyny.

Następnie zawsze przeprowadzamy badanie ogólne pacjenta oceniając wszelkie parametry jak przy każdej standardowej wizycie w lecznicy.

Mierzymy więc temperaturę ogólną, badany tętno, oddechy, błony śluzowe, dostępne węzły chłonne, osłuchujemy serce, wykonujemy palpację jamy brzusznej itd.

Pytamy o leczenie psa w kierunku innych chorób, przyjmowane leki, suplementy diety, podawaną karmę dla psa i oceniamy kondycję zwierzęcia.

Dopiero następnie przystępujemy do oglądania chorej kończyny, na którą kuleje pies.

Oglądanie zwierzęcia nie jest stratą czasu gdyż pozwoli upewnić się na którą kończynę rzeczywiście kuleje nas pacjent, może się bowiem okazać, że nie jest to ta sama kończyna wskazywana przez opiekuna błędnie rozpoznającego zaburzenie ruchu.

W przypadku ewidentnych kulawizn pomyłki raczej się nie zdarzają.

Obserwujemy więc ułożenie kończyny, jej wygląd i wszelkie odstępstwa od drugiej analogicznej choćby w umięśnieniu obu kończyn.

Dobrą praktyką jest też pozwolenie zwierzęciu na poruszanie się w lecznicy gdzie sami możemy zauważyć patologie.

Oceniamy sposób poruszania się w trakcie spokojnego spaceru ale też w trakcie szybszego ruchu.

Dopiero kiedy jesteśmy pewni, której kończyny dotyczy kulawizna przystępujemy do badania kierunkowego a więc omacujemy ją i badamy pod kątem neurologicznym.

Omacywanie pozwala ocenić, które miejsce boli i powinno wykonane być na zwierzęciu świadomym.

Czasem jednak nie udaje się go przeprowadzić z uwagi na agresywną postawę pacjenta i wtedy musimy uciec się do znieczulenia, premedykacji psa.

Badamy też zdrowe kończyny aby mieć porównanie w reakcjach psa na manipulacje i ucisk.

Badanie przeprowadzamy na stojącym zwierzęciu oceniając wygląd mięśni, stawów i oceniając czucie głębokie, omacując zaś kończynę zwracamy uwagę na:

  • reakcje bólowe,
  • widoczne uszkodzenia skóry i tkanek miękkich,
  • ewentualną asymetrię – deformacje,
  • obrzęki,
  • zaburzenia ruchomości,
  • trzeszczenia,
  • niestabilności.

Dopiero wykrycie patologii w danej okolicy lub odstępstw od normy powinno ukierunkować nasze badanie na daną okolicę.

Możemy wówczas przeprowadzić dalsze dociekania co dolega kulejącemu pacjentowi w znieczuleniu.

Przeprowadzenie dokładnego badania ortopedycznego nie koncentruje się wyłącznie na omacywaniu danej okolicy i wykonywaniu ruchów stawów, ale też na wykonaniu pewnych testów jak np.:

  • testu uciskowego kości piszczelowej,
  • testu szufladowego,
  • testu Ortolaniego,
  • testu Barlowa.

Ich dodatni wynik może potwierdzać nam rozpoznanie ale nie zawsze osiągane wyniki są w pełni wiarygodne o czym należy pamiętać.

W rozpoznaniu przyczyn kulawizny bardzo pomocne stają się badania dodatkowe w tym:

Zdjęcie rentgenowskie wykazuje jak wszyscy dobrze wiemy złamania kości długich, ich przemieszczenia, ocenia procesy gojenia, ocenia zmiany zwyrodnieniowe w stawach.

Postawienie pewnego rozpoznania wymaga jednak wykonania zdjęć w kilku projekcjach a czasem porównania ich z drugą zdrową kończyną.

Tomografia komputerowa jako nowoczesna metoda obrazowania zmian pozwala obejrzeć chorą okolicę w przekrojach poprzecznych.

Jest metodą bardziej doskonałą w porównaniu z tradycyjnym zdjęciem Rtg a uzyskiwany obraz jest dokładniejszy i pod wieloma względami pełniejszy (np. lepiej ocenia małe fragmenty kostne czy rozwijający się i kontaktujący z kością nowotwór).

Rezonans magnetyczny jest metodą obrazująca najlepiej tkanki miękki a więc choćby mięśnie czy więzadła i stanowi w niektórych przypadkach badanie uzupełniające w rozpoznaniu kulawizn.

Podobnie jest z USG które najlepiej obrazuje tkanki miękkie i może być pomocne w rozpoznaniu patologii:

  • tkanek miękkich,
  • stawów,
  • mięśni,
  • więzadeł.

Nakłucie stawu i uzyskanie materiału do badań cytologicznych czy materiał pobrany w trakcie biopsji w przypadku podejrzenia procesu nowotworowego również mogą być pomocne w procesie postawienia ostatecznej przyczyny kulawizny.

Bardziej skomplikowaną techniką badania stawów jest artroskopia czyli oglądanie stawu od środka w znieczuleniu ogólnym.

W każdym przypadku dobór odpowiednich technik badawczych powinien podyktowany być uzyskiwanymi wynikami w badaniu ortopedycznym i na podstawie danych uzyskiwanych z wywiadu.

Nigdy też diagnozowania nie rozpoczynamy od badań dodatkowych, które zawsze powinny być ostatecznym potwierdzeniem naszych przypuszczeń uzyskanych wcześniej.

Kulawizna u młodego psa

Kulawizna u młodego psa
Kulawizna u młodego psa

Kulawizna jak już wiemy może wystąpić w każdym wieku i nie omija niestety zwierząt młodych, rosnących czyli w pełni sił witalnych.

Złamanie kości, uraz mechaniczny powstały na skutek upadku, zderzenia z samochodem, uszkodzenie opuszki palcowej na skutek przecięcia po nadepnięciu na ostry przedmiot często występuje u młodych, aktywnych i bardzo ruchliwych zwierząt.

Zresztą ta grupa przyczyn “nie wybiera” i dotyczy zwierząt w każdym wieku.

Pewne jednak choroby są charakterystyczne dla osobników młodych.

Uogólnione zapalenie kości i szpiku (enostoza, eozynofilowe zapalenie kości) zwane po łacinie panosteitis.

Jest to choroba młodych, rosnących psów w przebiegu której dochodzi do tworzenia się śródkostnych i podokostnowych wyrośli kostnych czego objawem klinicznym jest właśnie bolesność kości i kulawizna kończyn.

Przyczyna schorzenia jest nieznana, choć niektórzy podejrzewają jako czynnik sprawczy żywienie wysokokaloryczną i bogatą w białko karmą dla psa.

Występuje ona głównie u samców ras dużych i olbrzymich w tym często u owczarków niemieckich.

Objawami jej są silny ból w czasie dotykania kończyny i wspominana już kulawizna pojawiająca się w jednej kończynie a następnie często obejmująca inną.

Rozpoznanie stawiamy na podstawie badania klinicznego i kontrolnego RTG wykonanego w odstępie 7-10 dni.

Rokowanie w przypadku młodzieńczego zapalenia kości jest dobre, choroba ustępuje samoistnie co nie oznacza, że powinniśmy pozwolić zwierzęciu cierpieć.

Leczenie polega na objawowym podawaniu jednego z niesterydowych leków przeciwzapalnych i ograniczeniu ruchu.

Z chwilą osiągnięcia około 2 roku życia choroba ulega samowyleczeniu i już nie występuje.

Izolowany wyrostek łokciowy (niepołączony wyrostek łokciowy)

Jest schorzeniem, w którym nie dochodzi do zrośnięcia wyrostka z bliższą przynasadą kości łokciowej.

Rasami predysponowanymi do schorzenia są znów duże i olbrzymie psy, szczególnie samce w wieku do około 1 roku, z owczarkami niemieckimi na czele.

Choroba manifestuje się kulawizną jednej kończyny z ograniczoną ruchomością w stawie łokciowym.

Dotknięty nią pies siedzi lub stoi z kończyną wykręconą na zewnątrz a chodzenie wykazuje nienaturalna sztywność.

Występuje obrzęk stawu i ból podczas jego zginania.

W rozpoznaniu pomocne może być zdjęcie RTG wspomnianej okolicy w tym też kończyny zdrowej gdyż choroba może dotykać jednocześnie obu wyrostków.

Proces chorobowy prowadzi do artrozy czyli nieodwracalnych zmian w stawie.

Leczenie tradycyjne powinno obejmować podawanie leków przeciwzapalnych, kontrolę masy ciała, odpowiednią aktywność fizyczną i podawanie leków chondroprotekcyjnych.

Postępowanie chirurgiczne polega w dużym skrócie na usunięciu wyrostka łokciowego.

Osteodystrofia przerostowa (hypertrophic osteodystrophy ODH) zwana też dysplazją lub osteopatią przynasadową

Jest schorzeniem, w którym dochodzi do uszkodzenia beleczek kostnych w przynasadach kości długich u młodych, szybko rosnących psów ras dużych.

Przyczyna choroby jest nieznana, choć podejrzewa się pokarmowy hiperkalcytonizm, infekcje (np. wirus nosówki) czy niedobór witaminy C.

Ostra faza choroby trwa do tygodnia i manifestuje się:

Objawy pojawiają się a później zanikają.

Chorują szczenięta ras dużych w wieku 3-4 miesięcy z nawrotami do 8 miesięcy, głównie samce.

Rasą predysponowana jest wyżeł weimarski.

Kulawizna w przebiegu schorzenia pojawia się nagle co może sugerować uraz mechaniczny i może dotyczyć wszystkich czterech kończyn.

W badaniu klinicznym bolą przynasady kości długich, a objawom tym towarzyszy:

  • gorączka,
  • obrzęk,
  • ogólne osłabienie.

Choroba trwa kilka dni ale występują liczne nawroty i możliwe są niestety trwałe deformacje kośćca.

Czasem jest to powodem do eutanazji zwierząt.

Leczenie jest wyłącznie objawowe i polega między innymi na zwalczaniu bólu.

Aseptyczna martwica chrzęstno-kostna stawu kolanowego (OCD osteochondritis dissecans)

Jest zaburzeniem kostnienia śródchrzęstnego w trakcie którego dochodzi do oddzielania się chrząstki.

Występuje u młodych psów ras olbrzymich.

Podobne zmiany mogą występować również w innych stawach a więc stawie:

  • ramiennym,
  • łokciowym,
  • skokowym.

Znów rasą predysponowaną są tutaj owczarki niemiecki płci męskiej.

Kulawizna pojawia się najczęściej w wieku 5-7 miesięcy (nawet do 3 lat) i ma charakter ostry lub przewlekły.

Może być silna lub łagodna i nasilać się po wysiłku.

Kulawizna dotyczy jednej kończyny miednicznej a dokładnie stawu kolanowego, który może wykazywać krepitację, większa ilość płynu.

W rozpoznaniu pomocna może być artroskopia oraz badania obrazowe.

Choroba prowadzi do zmian degeneracyjnych w stawie.

Leczenie jest objawowe a więc polega na ograniczeniu ruchu i podawaniu leków przeciwbólowych oraz chondroprotektorów.

Chirurgiczne postępowanie polega zaś na usunięciu oddzielonego fragmentu chrząstki.

Zwichnięcie rzepki przyśrodkowe lub boczne

Jest przemieszczeniem rzepki z rowka bloczka kości udowej.

Jest to częsta przyczyna kulawizn u psów małych ras w każdym wieku i niezależnie od płci czy rasy.

Przyśrodkowe zwichnięcie rzepki dotyczy głównie ras małych i miniaturowych.

Objawy powstającej kulawizny mogą być bardzo różnie nasilone, od praktycznie nieznacznej kulawizny w przypadku zwichnięcia I stopnia do znacznej w stadium IV.

Czasem zwierzęta podpierają chorą kończynę.

Leczenie tradycyjne polega na ograniczeniu ruchu i podawaniu leków przeciwzapalnych.

Chirurgiczne rozwiązywanie problemu zwichniętej rzepki ma zapobiec jej okresowemu zwichnięciu co skutkuje z kolei szybszym uszkodzeniem chrząstki w tym obszarze.

Polega na różnorodnych technikach utrzymania rzepki w rowku bloczkowym co przekracza to opracowanie.

Dysplazja stawy biodrowego

Dysplazja stawu biodrowego jest doskonale wszystkim znaną chorobą polegająca w dużym skrócie na nieprawidłowym rozwoju tkanek w tym elementów budujących dany staw.

Jest chorobą, z którą zwierzę się rodzi, przychodzi na świat i następnie wraz z wiekiem podlega stopniowemu rozwojowi niszcząc przedwcześnie dotknięty nią obszar.

Zwierzęta z dysplazją już jako szczenięta mogą wykazywać delikatne kulawizny i manifestować pierwsze objawy kliniczne w odmiennym sposobie poruszania się, stąd niezwykle ważne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie problemu.

Pozwoli ono bowiem na wdrożenie odpowiedniego leczenia, w tym farmakologicznego i chirurgicznego dzięki czemu opóźnimy maksymalnie procesy zwyrodnienia stawu i zapewnimy komfort chorowania psu.

Dotyczy ona różnych ras szczególnie większych.

Chore osobniki nie powinny być rozmnażane aby nie przekazywać schorzenia potomstwu.

Klasyczną metodą rozpoznania jest badanie kliniczne potwierdzone wykonanymi zdjęciami RTG.

Dysplazja może również dotyczyć innych stawów np. stawu łokciowego.

Choroba Legg Calve Perthesa

Martwica jałowa kości udowej czyli choroba Legg Celvea Pertesa jest niezapalną o aseptycznym charakterze martwicą głowy kości udowej, występującą u młodych, małych piesków w okresie 3-13 miesiąca życia.

Choroba charakteryzuje się powoli narastająca kulawizną, która w czasie kilku tygodni prowadzi do nieobarczania kończyny miednicznej.

Zwierzęta mogą wykazywać gorszy apetyt czy wylizywać sobie skórę nad chorym biodrem.

Staw biodrowy objęty schorzeniem jest bolesny i występuje kulawizna.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie zdjęcia RTG.

Leczenie jest operacyjne i polega na usunięciu głowy i szyi kości udowej lub protezowaniu stawu.

Mam świadomość, że nie wymieniłem wszystkich potencjalnych przyczyn kulawizn u młodych, rosnących zwierząt ale przekracza to możliwości tego opracowania.

Generalnie jak widzimy kulawizny mogą pojawić się już w fazie wzrostu czym tak naprawdę wpływają na dalszy rozwój kośćca i całego aparatu ruchu i determinować zdrowie osobnika.

Dlatego też w każdym przypadku kulawizny konieczne jest zawsze konsultowanie tego objawy z kompetentnym lekarzem weterynarii.

Kulawizna u starszego psa

Kulawizna u starszego psa
Kulawizna u starszego psa

Kulawizny dotykają również zwierzęta w wieku dorosłym i starszym i chyba wszystkim właśnie z tym okresem życia się kojarzą.

Im bardziej bowiem posunięty w latach pies tym większa szansa na wszelkie choroby zwyrodnieniowe czy choćby procesy nowotworowe.

Oczywiście wszelkie złamania, zwichnięcia spowodowane urazami, wypadkami mogą występować w każdym wieku i dotykają też osobniki starsze.

Są one powodem ostrych kulawizn bez względu na rasę czy wiek zwierzęcia.

Dla wieku starszego bardziej charakterystyczne są pewne kulawizny.

Choroba zwyrodnieniowa stawu

Osteoartroza czyli niezapalna choroba zwyrodnieniowa stawu prowadząca do degeneracji chrząstki stawowej z powstaniem wyrośli kostnych i zmian w błonie maziowej.

Zmiany te mogą prowadzić do ankylozy stawu czyli trwałego usztywnienia co oczywiście znacznie upośledza jego prawidłową ruchomość.

Osteoartritis manifestuje się różnego stopnia kulawiznami i powoduje chroniczne cierpienie u zwierząt i niechęć do ruchu.

Wraz z biegiem czasu psy stają się mniej aktywne i niechętnie podejmują wszelkie formy ruchu w tym spacery.

Choroba zwyrodnieniowa może powstawać w następstwie wspominanej już dysplazji stawów.

Na ten niezwykle rozległy temat wiele można by było pisać.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania klinicznego oraz technik obrazowych.

Leczenie obejmuje utrzymanie odpowiedniej masy ciała, systematyczny aczkolwiek niezbyt forsowny ruch, podanie leków przeciwzapalnych, specjalne diety oparte na substancjach o udokumentowanym działaniu medycznym raz rehabilitację.

Reumatoidalne zapalenie stawu

Jest niezakaźnym schorzeniem o charakterze chronicznym, doskonale znane z medycyny ludzkiej o niepoznanej dotychczas przyczynie.

Podejrzewa się tło immunologiczne a więc udział czynników reumatoidalnych.

Powstające kompleksy immunologiczne odkładające się w błonie maziowej inicjują stan zapalny.

Dochodzi do zniszczenia chrząstki, obrzęku stawu i zerwania więzadeł co skutkuje niewłaściwym funkcjonowaniem chorego stawu.

W przebiegu choroby obserwujemy niezbyt charakterystyczne objawy takie jak trudności w poruszaniu się, wstawaniu z posłania, potykanie się , sztywność kończyn.

W rozpoznaniu pomocne jest zdjęcie RTG a leczenie polega na podawaniu kombinacji leków immunosupresyjnych (np. prednizolonu czy cyklosporyny).

Nowotwory kości

Mogą powstawać w kośćcu lub rozprzestrzeniać się do niego z ogniska pierwotnego.

Występują one przeważnie w wieku ponad 7 lat i dotykają ras dużych i olbrzymich, co nie oznacza że nie spotkamy ich u piesków mniejszych.

Rasy predysponowane to:

Najczęściej występującym nowotworem pierwotnym kości jest kostniakomięsak lokalizujący się głównie w kończynach piersiowych.

Jest to nowotwór miejscowo złośliwy, dający często przerzuty i niszczący kość.

Może dawać przerzuty do płuc.

Bardzo często wiąże się z dużym bólem oraz osłabiając kość prowadzi do jej patologicznych złamań.

Z innych nowotworów występujących w kośćcu warto wymienić:

  • chrzęstniakomięsaka,
  • włókniakomięsaka,
  • tłuszczakomięsaka,
  • kostniaka,
  • chrzęstnika.

Rozpoznanie stawiane jest między innymi na podstawie zdjęcia RTG oraz wykonanej biopsji.

Leczenie jest trudne a rokowanie długoterminowe niepomyślne.

Większość przypadków kończy się niestety eutanazją zwierzęcia.

Wprawdzie czasem podejmuje się próby leczenia chirurgicznego polegającego na amputacji kończyny ale jest to zabieg bardzo radykalny, a zważywszy na częste przerzuty wielu opiekunów psów nie decyduje się na niego.

Zostaje więc zwalczanie objawów bólowych prowadzących do kulawizny.

Zwyrodnienie stawu lędźwiowo-krzyżowego

Jest zaburzeniem neurologicznym powodującym ucisk na nerwy wychodzące z ogona końskiego, które spowodowane jest wysunięciem się tkanek do światła kanału kręgowego.

Na chorobę bardziej narażone są psy w średnim i starszym wieku ras dużych.

Wśród licznych innych objawów klinicznych na czoło może wysuwać się różnego stopnia upośledzenie prawidłowego poruszania się w tym kulawizna kończyn miednicznych.

Widzimy więc, że nie zawsze kulawizna musi mieć swoje źródło w danej kończynie ale może też wynikać z jej unerwienia i być jednym z większej ilości objawów neurologicznych.

Choroba tarczki międzykręgowej

Jest schorzeniem podobnym do opisanego wcześniej i przykładem patologii toczącej się w różnych odcinkach kręgosłupa a jako jeden z objawów dających kulawizny i upośledzenie ruchu w tym z całkowita jego niemożnością i porażeniami.

Zwichnięcie stawu barkowego

Jest patologią polegająca na zniszczeniu struktur stabilizujących staw co prowadzi do oddzielenia łopatki od kości ramiennej.

Może być wrodzone lub pourazowe.

Uszkodzeniu ulegają struktury (zerwanie więzadeł i ścięgien) stabilizujące staw.

Często uszkodzeniu stawu w tym konkretnym przypadku towarzyszą obrażenia klatki piersiowej.

Procesowi chorobowemu towarzyszy znaczna kulawizna kończyny piersiowej.

Rozpoznanie stawiamy na podstawie badania klinicznego połączone z wywiadem oraz potwierdzamy zdjęciem RTG.

Leczenie obejmuje postępowanie chirurgiczne.

Zerwanie więzadeł krzyżowych prowadzące do zwyrodnienia stawu

Wprawdzie do uszkodzenia więzadeł krzyżowych w kolanie może dojść w każdym wieku, ale zwyrodnienia spowodowane zerwaniem prowadzą w dłuższej perspektywie czasu do szybciej postępującego zwyrodnienia stawu.

Nasilenie kulawizny zależy od stopnia uszkodzenia więzadeł.

I tak przy znacznym uszkodzeniu, zerwaniu mamy do czynienia z ostrą kulawizną i nie obarczaniem kończyny, w uszkodzeniu chronicznym zwierzę może ostrożnie stawać na kończynę a w stanie częściowego przerwania kulawizna może być umiarkowana i mijać po odpoczynku.

W rozpoznaniu pomocny mogą być:

  • test szufladowy,
  • artroskopia,
  • zdjęcie RTG.

Leczenie zaś jest chirurgiczne (np. zabieg osteotomii kątowej kości piszczeli) i farmakologiczne.

To drugie polega na ograniczeniu ruchu, podawaniu leków przeciwzapalnych i chondroprotektorów i lepiej sprawdza się u małych psów do 10 kg.

W procesie rekonwalescencji bardzo pomocna może być również rehabilitacja.

Kulawizna u psa leczenie i rehabilitacja

Kulawizna u psa leczenie i rehabilitacja
Kulawizna u psa leczenie i rehabilitacja

Jak dobrze wiemy kulawizna jest objawem klinicznym towarzyszącym wielu jednostkom chorobowym i patologiom.

Nie możemy więc dosłownie mówić o leczeniu kulawizny ale konkretnie o danej chorobie, której opanowanie spowoduje, że objaw dysfunkcji narządu ruchu zniknie.

Leczenie traktujemy więc w artykule bardziej ogólnie, nie omawiając postępowania terapeutycznego w przypadku każdego konkretnego schorzenia.

Leczenie w przypadku kulawizny możemy rozpatrywać w kontekście objawowym i przyczynowym.

Wiemy, że skoro zwierzę kuleje to odczuwa dyskomfort i ból ograniczający ruch stąd konieczność zwalczania tych właśnie patologicznych stanów.

Nie możemy bowiem pozwolić aby zwierzę cierpiało niepotrzebnie nawet wówczas gdy odkładamy na jakiś czas leczenie przyczynowe.

Powinniśmy więc podawać kulejącemu psu leki przeciwbólowe, których siła uzależniona jest od skali bólu i stanu chorobowego.

W większości przypadków wystarczające są niesterydowe leki przeciwzapalne zawierające:

  • meloksam, np. Animeloksan, Loxicom, Melovem, Metacam, Rheumocam,
  • karprofen, np. Carprodyl, Ex-pain, Rimadyl, Scanodyl,
  • kwas tolfenamowy, np. Tolfedine,
  • mawakoksyb, np. Trocoxil,
  • firokoksyb, np. Previcox,
  • robenakoksyb, np. Onsior,
  • cimekoksyb, np. Cimalgex.

Działają one przeciwzapalnie i przeciwbólowo przynosząc ulgę w objawach dyskomfortu związanych z kulawizną i występują często w formie doustnej co jest wygodne dla właściciela.

Z drugiej strony w warunkach domowych niezwykle ważnym zaleceniem terapeutycznym jest zawsze ograniczenie ruchu zwierzęcia do absolutnego minimum.

Nieużywanie chorej kończyny w niektórych przypadkach, lżejszych patologiach może spowodować wyleczenie kulawizny.

Wychodzimy więc z psem na spacer na smyczy, żeby załatwił swoje potrzeby fizjologiczne i nie pozwalamy mu biegać.

Jest to jednak działanie doraźne i nie powinno zwalniać nas z obowiązkowej wizyty i badanie ortopedycznego, nie czekajmy więc w nadziei że samo przejdzie i obejdzie się bez leczenia.

W przypadku chorób stawów dających objawy kulawizny działania podjęte przez opiekuna w warunkach domowych również są niezwykle istotne.

Mam na myśli podawanie suplementów diety zawierających substancje o działaniu chondroprotekcyjnym (np. siarczan glukozaminy, chondroityna, kwas hialuronowy) czy dbanie o utrzymanie prawidłowej masy ciała czym zapobiegamy otyłości i nadmiernemu obciążeniu stawów.

Leczenie objawowe musi obejmować również żywienie o odpowiednim składzie, czy kontrolowanie wydalania kału i moczu w sytuacji kulawizn kończyn miednicznych i niemożności załatwiania potrzeb fizjologicznych.

Leczenie przyczynowe jest niezwykle istotne gdyż to ono powinno dążyć do usunięcia bezpośredniej przyczyny powodującej kulawiznę a więc prowadzić do wyleczenia.

W każdym przypadku jest ono trochę inne dostosowane do konkretnych patologii.

I tak przykładowo:

  • W przypadku ropni, zranień, uszkodzeń skóry, przecięcia opuszek palcowych powinno prowadzić do ułatwienia gojenia się uszkodzeń co osiągamy poprzez podawanie antybiotyków czy szycie uszkodzonych tkanek a następnie kontrolowaniu prawidłowości procesu gojenia się rany.
    Uniemożliwiamy psu lizanie założonych szwów czy bolącego miejsca, stawu.
  • W przypadku złamań kości dążymy do wytworzenia stabilnego, fizjologicznego wzrostu, unieruchamiając kończynę na okres około 7-8 tygodni po wcześniejszym ustabilizowaniu uszkodzonych fragmentów pękniętej kości poprzez gips, stabilizatory zewnętrze lub różnego typu gwoździami kostnymi.
    W tym celu wykorzystujemy jedną z wielu skomplikowanych metod, technik ortopedycznych szczegółowo opisanych w podręcznikach z tej dziedziny wiedzy.
    Pamiętajmy, że niezwykle ważny jest nie tylko sam ewentualny zabieg operacyjny ale również całe postępowanie pooperacyjne, które nieumiejętnie prowadzone może zniweczyć cały wysiłek związany z przeprowadzeniem zabiegu (np. kontrolowanie ruchu zwierzęcia).
  • W przypadku zapaleń stawów staramy się wykonać antybiogram i na jego podstawie proponujemy konkretnie dobrany antybiotyk ukierunkowany na dany patogen.
  • Wiele patologii leczymy operacyjnie usuwając przyczynę choroby lub minimalizując jej skutki.
    Tak dzieje się choćby w przypadku dysplazji stawów biodrowych czy zerwaniu więzadeł krzyżowych czy zwichnięciu rzepki.
  • W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie źródła bólu powodującego kulawiznę.
    Tak dzieje się choćby w przypadku zmian nowotworowych kiedy amputuje się chorą kończynę lub usuwa guz wywodzący się z tkanek miękkich. Są to jednak sytuacje drastyczne.

W większości przypadków po postawieniu trafnego rozpoznania możliwe jest skuteczne leczenie albo kontrolowanie objawów bólowych co przekłada się na niewystępowanie objawów kulawizny.

Nie wszystkie bowiem stany chorobowe jesteśmy w stanie trwale wyleczyć i zagwarantować, że kulawizna z biegiem czasu nie powróci.

Kulawizna u psa wiążąca się z nieużywaniem kończyny prowadzić może do bardzo niekorzystnych skutków odległych jakimi są zaniki mięśniowe.

Kończyna bowiem nie używana, szczególnie w dłuższej perspektywie czasowej prowadzi do zaniku mięśni ją budującą.

Ogromna rola przypada więc tutaj rehabilitacji i wszelkim zabiegom z nią związanych.

Ruch więc na bieżni wodnej, ćwiczenia fizyczne pod kątem wyszkolonego rehabilitanta mogą znacznie opóźnić zaniki i znacznie usprawnić sposób poruszania się.

Ruch jest bowiem niezwykle istotną częścią procesu leczenia przynosząc wymierne korzyści w wielu stanach chorobowych (np. w chorobie zwyrodnieniowej stawów).

Mam świadomość, że w artykule nie jestem w stanie szczegółowo omówić wszelkich sposobów leczenia kulawizn u zwierząt gdyż nie ma jednego stałego i pasującego do wszystkich przypadków algorytmu postępowania.

Temat jest zbyt rozległy aby w krótkiej formie go opisać, chciałbym zwrócić jednak państwa uwagę na różnorodność i złożoność metod leczniczych w zależności od przyczyny.

Podsumowanie

Dlaczego pies kuleje?
Dlaczego pies kuleje?

Kulawizny w obrębie różnych kończyn u zwierząt są bardzo częstym powodem konsultacji w gabinetach weterynaryjnych i występują praktycznie w każdym wieku i u wszystkich ras.

Nie omijają zwierząt młodych, w sile wieku i bardzo aktywnych, choć większości chyba kojarzą się z osobnikami starszymi.

Zamysłem moim było pokazać Państwu jak wiele różnorodnych przyczyn może je powodować z czego wynika również specyficzne, dostosowane do każdego przypadku inne leczenie przyczynowe.

Kulawizna jest bowiem jak pamiętamy tylko objawem klinicznym i nigdy nie może być traktowana jako choroba.

Wymaga szybkiej interwencji lekarskiej gdyż daje objawy bólowe i rodzi dyskomfort dla zwierzęcia ale w pierwszej kolejności dokładnego rozpoznania jej przyczyny.

Bez tego bowiem niejednokrotnie nie jest możliwe trwałe i skuteczne leczenie, którego przecież wszyscy oczekujemy.

Co to jest kulawizna u psa?

Kulawizna jest stanem kiedy pies w niewielkim nawet obciążeniu łap (czy to w chodzie czy podczas stania) nierównomiernie obciąża wszystkie kończyny i wyraźnie unika obarczenia choćby jednej z nich. Zwykle kulawizna u psów i kotów wynika z problemów z bolesnością stawów danej kończyny, kontuzji mięśniowo-więzadłowej lub z naruszenia spójnie współdziałąjącej mechaniki więzadeł, ścięgien i kości- co sprawia zwierzakowi ból i utrudnia prawidłowe poruszanie kończyną.
Lek. wet. Weronika Kalinowska, specjalista chorób psów i kotów

Jak leczyć kulawiznę u psa?

Kulawiznę u psa leczy się w zależności od przyczyny, czyli w przypadku zapalenia stawów stosuje się ograniczenie ruchu, leki przeciwzapalne i terapię preparatami wzmacniającymi struktury chrzestne w organizmie (jak kolagen, siarczan chondroityny, glukozamina). Złamania kończyn wymagają stabilizacji czy to drogą chirurgicznej ingerencji w struktury kości czy to przez założenie gipsu. Stłuczenia lub nadwyrężenia mięśni leczy się preparatami przeciwzapalnymi, ale z powodzeniem też może być stosowana (jak też przy wielu innych schorzeniach objawiających się kulawizną) rehabilitacja, kinezjotapina czy laseroterapia.
Lek. wet. Weronika Kalinowska, specjalista chorób psów i kotów

 

Wykorzystane źródła >>

Lekarz weterynarii Piotr Smentek

Lekarz weterynarii Piotr Krzysztof Smentek

Absolwent Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW. Specjalista chorób psów i kotów. Specjalista administracji i epizootiologii weterynaryjnej. Pracuję od kilkunastu lat w Całodobowej Lecznicy Weterynaryjnej gdzie zajmuję się szeroko pojętą medycyną zwierząt towarzyszących głównie psów, kotów i gryzoni oraz z weterynaryjnej firmie farmaceutycznej w Dziale Rozwoju gdzie odpowiadam za bezpieczeństwo terapii.

Komentarze
Subskrybuj
Powiadom o
guest
1 Komentarz
Zobacz wszystkie komentarze
Elżbieta
Elżbieta

Znakomity bardzo przystępnie napisany artykuł. Dla mnie szczególnie na czasie, bo mój 12-letni ukochany bokser cierpi na zapalenie stawu barkowego. Brawo za podział rodzajów kulawizny ze względu na wiek i wielkość psa oraz przypisanie form leczenia do rodzajów kulawizn.

Co Piszczy w Sierści Twojego zwierzaka?

Zalecenia lekarzy weterynarii na Twoim mailu

+ ebook "Czy leki ludzkie są bezpieczne dla psa i kota?"

Co Piszczy w Sierści Twojego zwierzaka?

Porady lekarzy weterynarii na Twoim mailu

+ ebook "Czy leki ludzkie są bezpieczne dla psa i kota?"

Zgoda marketingowa: wyrażam zgodę, aby Co w Sierści Piszczy skontaktował się ze mną drogą mailową, korzystając z informacji podanych w tym formularzu dla celów informacyjnych, aktualizacji i marketingu. Jeśli chcesz wycofać Twoją zgodę kliknij link rezygnacji u dołu każdego wysyłanego przez nas maila. Szanujemy Twoją prywatność i dane osobowe. Tutaj znajdziesz naszą politykę prywatności i regulamin newslettera. Przesyłając ten formularz zgadzasz się, że możemy przetwarzać Twoje dane osobowe zgodnie z tymi warunkami. 

WYPEŁNIJ POLA, ABY POBRAĆ MATERIAŁY W PDF 👇

Zgoda marketingowa: wyrażam zgodę, aby Co w Sierści Piszczy skontaktował się ze mną drogą mailową, korzystając z informacji podanych w tym formularzu dla celów informacyjnych, aktualizacji i marketingu. Jeśli chcesz wycofać Twoją zgodę kliknij link rezygnacji u dołu każdego wysyłanego przez nas maila. Szanujemy Twoją prywatność i dane osobowe. Tutaj znajdziesz naszą politykę prywatności i regulamin newslettera. Przesyłając ten formularz zgadzasz się, że możemy przetwarzać Twoje dane osobowe zgodnie z tymi warunkami.