Posłuchaj wersji audio artykułu:
Uszy naszych czworonożnych przyjaciół są bardzo wrażliwe i delikatne. Małżowina uszna jest cienką chrząstką, pokrytą dobrze unaczynioną skórą, jej główne zadanie to ochrona delikatnego kanału słuchowego oraz wzmacnianie odbieranych dźwięków.
Uszy często przekazują nam informacje o emocjach, jakie odczuwa pies – postawione prosto wskazują na czujność, położone nisko – zaniepokojenie, rozstawione na boki świadczą o rozluźnieniu.
Ucho najczęściej odstaje od czaszki, co sprawia że jest szczególnie podatne na wszelkiego rodzaju urazy – łatwo je złapać podczas walki, uderzyć się w nie w trakcie zabawy. W trakcie takich urazów bardzo łatwo dochodzi do wynaczynień w obrębie małżowiny – tak jak wspomniałam, jest bardzo dobrze unaczyniona. Często kończy się to małym siniakiem, jednak w szczególnych przypadkach dochodzi do powstania krwiaka małżowiny usznej u psa.
Przyczyny powstawania krwiaków u psa
Istnieje kilka teorii na temat przyczyny pojawiania się krwiaków małżowiny usznej u psa.
Kiedyś popularne było twierdzenie, że krwiak powstaje w wyniku urazu – podczas uderzenia, gryzienia, lub drapania dochodzi do naruszenia ciągłości naczyń krwionośnych i wylania z nich krwi pod skórę. Jednak obecnie uważa się, że krwiaki są efektem zaburzeń dermatologicznych – przecież u zdrowego psa naczynia krwionośne są bardzo elastyczne i nie pękają z powodu urazów.
W wielu przypadkach warto poszukać przyczyny głębiej i znaleźć powód, dla którego naczynia krwionośne w obrębie małżowiny usznej stały się tak kruche i delikatne.
Predyspozycje
Tak jak wspomniałam, do powstawania krwiaków małżowiny usznej predysponowane są psy mające problemy dermatologiczne. Krwiaków małżowiny spodziewamy się przy zapaleniu kanału słuchowego, silnej, uogólnionej alergii przebiegającej ze zmianami skórnymi w okolicy głowy.
Często przyczyną krwiaków małżowiny usznej u psa jest obecność świerzbowca drążącego – ten pasożyt powoduje ogromny świąd i stan zapalny zaatakowanej okolicy. Infekcje bakteryjne i ropnie w okolicy ucha również mogą predysponować do wynaczynień w małżowinie.
Jeśli chodzi o zwierzęta, które są szczególnie narażone na powstawanie krwiaków małżowiny usznej, warto wymienić tu wszystkie rasy, które mają duże, zwisające uszy:
Psy cierpiące na wymienione wyżej przeze mnie choroby, miewają krwiaki małżowiny szczególnie często. Ale zdarza się to też u zdrowych zwierząt, żywiołowych i energicznych, które często miewają urazy.
Krwiak ucha u psa objawy kliniczne
Opiekuna zwierzęcia najczęściej niepokoi dziwny wygląd ucha – może być oklapnięte, zwisające lub sterczące w inną stronę niż drugie ucho.
Okolica ucha często jest tkliwa, obrzęknięta i dużo cieplejsza od reszty ciała psa.
Sama małżowina przypomina poduszeczkę, wypełnioną płynem – wyczuwalne jest opuchnięcie i nagromadzona w środku krew. Pies może być niespokojny i wykazywać objawy świądu, jednak dalsze drapanie ucha tylko pogorszy sprawę.
Diagnostyka
Objawy kliniczne, czyli powiększenie małżowiny, jej obrzęk oraz tkliwość okolicy są na tyle charakterystyczne, że zazwyczaj nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań w celu potwierdzenia diagnozy.
Gdy małżowina jest bardzo silnie obrzmiała, krwiak jest bardzo mocno wypełniony i twardy, warto wykonać szybkie badanie USG aby upewnić się, że zawartość krwiaka jest płynna i mało zróżnicowana – pozwoli to na wykluczenie ewentualnego rozrostu nowotworowego.
Jeśli nie jest to pierwszy krwiak w życiu psa i regularnie miewa on problemy z wynaczynieniami w obrębie małżowin usznych, warto wykonać podstawowe badanie krwi. Szczególną uwagę należy w nim zwrócić na ilość trombocytów, czyli komórek krwi odpowiedzialnych za jej krzepnięcie.
Dobrze jest też oznaczyć czas krzepnięcia, aby dowiedzieć się, czy ten proces przebiega prawidłowo. Istnieje wiele chorób powodujących zaburzenia krzepnięcia (począwszy od ehrlichiozy, skończywszy na zatruciu trutką na gryzonie), których pierwszym objawem jest powstawanie wybroczyn, krwiaków i wynaczynień krwi, dlatego warto przeprowadzić nieco bardziej szczegółową diagnostykę przy nawrotach schorzenia.
Koniecznie należy sprawdzić stan zdrowia pupila.
Tak jak wspomniałam, jedna z teorii, tłumaczących powstawanie krwiaków małżowiny usznej mówi, że jest to tylko objaw i przyczyny powstania krwiaka należy zawsze szukać nieco głębiej. W trakcie wizyty u lekarza weterynarii warto upewnić się, że pies nie cierpi z powodu stanu zapalnego kanału słuchowego, że nie ma w nim ciała obcego (na przykład kłosa, albo fragmentu trawy), a w przypadku zmian skórnych w okolicy ucha – należy pobrać materiał do badań dodatkowych, ustalić ich przyczynę i wdrożyć konkretne leczenie.
Krwiak ucha u psa leczenie
Jest kilka możliwości terapii krwiaków małżowiny usznej u psa.
Jeśli krwiak jest świeży, powstał krótko przed wizytą, a zwierzę nie cierpi z powodu zaburzeń krzepnięcia, można spróbować leczenia niechirurgicznego. Terapia polega na usunięciu nagromadzonej krwi za pomocą kaniuli. Do jamy krwiaka podawane są środki przeciwzapalne (sterydy krótko działające lub długo działające). Dodatkowo, pies powinien przyjmować leki przeciwświądowe lub przeciwbólowe.
Konieczne jest stosowanie kołnierza ochronnego.
Przy masywnych krwiakach, o dużej objętości, po ich opróżnieniu, lekarz może zdecydować o założeniu opatrunku uciskowego. Do wnętrza małżowiny wkładany jest stelaż z rurkowatego przedmiotu, a od zewnątrz ucho jest dość ciasno bandażowane. Nie jest to rozwiązanie idealne – zgnieciona w ten sposób małżowina może sprawiać dyskomfort dla pupila, nie daje też gwarancji sukcesu leczenia.
W przypadku starych krwiaków, lub niepowodzenia w terapii farmakologicznej, gdy krwiak po raz kolejny się odnawia, należy rozważyć interwencję chirurgiczną. Tu również istnieje kilka metod postępowania.
Najpopularniejsze jest wykonanie nacięcia krwiaka, poprowadzonego w kształt litery „S”. Taki kształt rany pozwala na dokładne opróżnienie jamy krwiaka i późniejsze wypłukanie jej z resztek skrzepów.
Ważne jest odpowiednie zamknięcie jamy krwiaka. Nie zamyka się rany pooperacyjnej (krew zbierająca się w okolicy miejsca cięcia musi mieć stały odpływ, aby nie spowodować odnowienia krwiaka po zabiegu), tylko zakłada możliwie dużo szwów przechodzących przez całą jamę krwiaka – im mniej pustej, wolnej przestrzeni na gromadzenie się krwi, tym lepiej. Materiał używany do szycia bardzo często jest niewchłanialny, monofilamentowy, przechodzący na wylot, przez całą małżowinę uszną.
Niektóre źródła zalecają wszycie jałowych koralików, celem lepszego uciśnięcia rany, lub włożenia kawałków kaniuli, wężyka infuzyjnego zamiast koralików. Szwy są zdejmowane po około 20 dniach od wykonania zabiegu.
Zdecydowanie rzadziej wykonuje się nacięcia proste, albo wycięcie fragmentu skóry.
W przypadku interwencji chirurgicznej również bardzo ważne jest odpowiednie zabezpieczenie opatrunkiem. Ucho musi być lekko uciśnięte, jednocześnie materiał opatrunkowy musi dobrze chłonąć całą krew, która będzie wypływała z rany i odprowadzać ją tak, by nie gromadziła się w kanale słuchowym.
Opatrunek powinien być zmieniany codziennie, aby kontrolować postęp w gojeniu i szybko zareagować, w przypadku rozwijania się infekcji ucha.
Bardzo ważne jest stosowanie leków przeciwbólowych. Dość dyskusyjne jest używanie leków przeciwzakrzepowych w formie żelu lub maści, lub preparatów przyspieszających krzepnięcie.
Bardzo istotne jest jednak zastosowanie leczenia przyczynowego, w myśl teorii, mówiącej że krwiak jest tylko objawem. Co więcej, leczenie takie należy koniecznie zastosować przed zabiegiem chirurgicznym, aby w momencie przeprowadzania zabiegu zwierzę miało już wyleczoną infekcję kanału słuchowego, było odpowiednio zabezpieczone przeciwko pasożytom zewnętrznym lub w razie potrzeby, przyjmowało hipoalergiczną karmę dla psa, w zależności od ustalonej przyczyny.
Zapobieganie krwiakom
Należałoby zadać pytanie CZY da się zapobiec rozwojowi krwiaka małżowiny usznej? Stare powiedzenie mówi „gdybym wiedział, że upadnę położyłbym się”.
Nie da się zapobiec urazom i uderzeniom, powstałym w wyniku zabawy, albo szybkiego biegu. Da się jednak regularnie kontrolować uszy pupila w poszukiwaniu śladów infekcji. Więcej o zapaleniu ucha znajdziecie Państwo w artykule: https://cowsierscipiszczy.pl/zapalenie-ucha-psa/
Tak jak w przypadku większości chorób i schorzeń, ważny jest czas reakcji -– im szybciej krwiak zostanie zauważony, tym większa szansa uniknięcia zabiegu. Stare, zorganizowane krwiaki wymagają interwencji chirurgicznej, a ich terapia jest obarczona możliwością niepowodzenia. Organizm nie lubi pustych przestrzeni, po usunięciu skrzepu z małżowiny, przy zbyt małej ilości szwów albo nieodpowiednim materiale szewnym, bardzo często dochodzi do ponownego wynaczynienia i nawrotu wszystkich objawów.
Krwiak ucha u psa rokowanie
W większości przypadków, rokowanie jest pomyślne.
Zabieg daje większą szansę na pełne wyleczenie, jednak przy świeżym krwiaku warto spróbować metod farmakologicznych przed interwencją chirurgiczną.
Jeśli krwiaki regularnie nawracają, pojawiają się zawsze w tym samym miejscu, należy pogłębić diagnostykę i upewnić się, że wszystkie mechanizmy krzepnięcia działają prawidłowo, a pupil nie cierpi z powodu niedoboru mineralno – witaminowych.
Należy też wtedy przeprowadzić test na choroby odkleszczowe i dokładnie zbadać cały kanał słuchowy, wykonać zdjęcie RTG puszek bębenkowych, oraz przyjrzeć się uzębieniu pupila. W niezwykle rzadkich przypadkach, krwiaki ucha mogą być spowodowane bólem i dyskomfortem w obrębie jamy ustnej (i świądem wywołanym przez stan zapalny dziąseł i policzków).
Po zabiegu chirurgicznym starego krwiaka, może dojść do niewielkiej deformacji małżowiny – ucho może być grubsze, wytworzona blizna może powodować fałdowanie skóry w tej okolicy. Zwykle jest to tylko defekt kosmetyczny, który nie przeszkadza psu w normalnym funkcjonowaniu, jednak gdy deformacja powoduje opadanie ucha i zamknięcie kanału słuchowego, należy zwracać szczególną uwagę na regularność zabiegów kosmetycznych w obrębie uszu – uszy psa powinny być regularnie czyszczone.
Krwiaki małżowiny usznej nie wpływają na zdolność słyszenia psów, jednak czynniki, które je wywołują (czyli wspomniane wyżej stany zapalne kanału słuchowego, przewlekłe infekcje bakteryjne, pasożytnicze, alergie, infekcje skórne) – mogą w przypadku braku leczenia wywołać uszkodzenie słuchu.
