Choroby skóry u psa: objawy, leczenie i zapobieganie dermatozom

Choroby skóry u psa należą do problemów, które niejednokrotnie są bardzo łatwe do zaobserwowania co niestety nie wiąże się z taką samą łatwością rozpoznania i terapii…

Każdy człowiek decydujący się na posiadanie zwierzęcia oczekuje, że jego pupil będzie zdrowo wyglądał, miał piękną i błyszczącą sierść, lśniące i miłe w dotyku futerko, które z przyjemnością będzie można dotykać i głaskać.

Oceniając kupowanego szczeniaka, czy dorosłego psa wielu parametrów nie jesteśmy w stanie fachowo określić, ale zawsze widzimy wygląd największego organu ciała, powłoki zewnętrznej czyli skóry.

To właśnie na niej możemy gołym okiem zauważyć wszelkie choroby skóry, patologie, ubytki i łysienie u psa oraz zaobserwować choćby obecne pasożyty zewnętrzne.

Nie muszę nikogo przekonywać, że jakiekolwiek odstępstwa od normy w wyglądzie futerka są jednym z decydujących czynników przy nabywaniu zwierząt i zawsze stanowią powód wizyty w lecznicy weterynaryjnej.

Wszelkie choroby dotyczące skóry, choć czasem trudne do diagnozowania i leczenia, zauważone przez opiekuna, powinny być powodem niezwłocznego zgłoszenia się z psem do lekarza weterynarii.

Warto bacznie oglądać swoich podopiecznych czworonogów, gdyż niektóre ze schorzeń skórnych mogą stanowić poważne zagrożenie dla wszystkich dotykających ich ludzi, a w szczególności dzieci.

O skórę psa dbamy więc także w trosce o własne zdrowie bo wiele chorób jest wspólnych dla nas i zwierząt.

Korzyści płynące ze zdrowej skóry i jej wytworów są więc niezaprzeczalne i obopólne i chyba nikogo nie trzeba przekonywać o celowości i sensowności takiego działania.

Cóż więc musimy wiedzieć o zdrowej skórze, jej chorobach i ewentualnym podejściu terapeutycznym czyli w dużym skrócie wprowadzenie dotyczące ogromnie obszernej dziedziny weterynarii jaką jest dermatologia.

Co to jest i z czego składa się skóra psa?

Skóra (łac. cutis, gr. derma) jest największym narządem powłoki wspólnej wszystkich kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach.

Powierzchnia skóry u człowieka wynosi ok. 1,5 – 2 metry kwadratowe, u zwierząt zaś w dużej mierze zależy od wielkości osobnika a więc od rasy psa czy kota ale ogólnie stanowi wraz z włosami i tkanka podskórną około 12 % masy całego zwierzęcia.

Co warto podkreślić jest największym narządem w organizmie.

Pełni różnorodne i niezmiernie ważne funkcje stanowiąc barierę (granicę) między środowiskiem zewnętrznym a wnętrzem ustroju.

Dzięki swej elastyczności zapewnia sprawne ruchy swym właścicielom.

Zabezpiecza każdy żywy organizm przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi a więc chroni przed wszelkimi fizycznymi, mikrobiologicznymi i chemicznymi substancjami czy drobnoustrojami czyhającymi w otoczeniu zwierzęcia.

Niektóre z nich mają właściwości uczulające, alergizujące i tym samym powodują poważne i niezwykle nieprzyjemne schorzenia ogólnoustrojowe.

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że pełniąc rolę bariery warunkuje utrzymanie homeostazy ustroju.

Tkanka podskórna oraz wytwory skóry jakim są włosy warunkują utrzymanie właściwej temperatury wewnętrznej pełniąc rolę izolacji termicznej.

Nie możemy zapomnieć również o uczestniczeniu w procesie percepcji bodźców czy odczuwania bólu i innych docierających z zewnątrz sygnałów.

W skórze znajdują się gruczoły potowe uczestniczące w procesie termoregulacji czy też odbywa się synteza pewnych witamin (witaminy D) pod wpływem promieniowania słonecznego.

Będąc powłoką zewnętrzną zawiera ważne dla organizmu komórki układu odpornościowego tym samym odgrywając istotną rolę w zapewnieniu stanu zdrowia, współdziałając z układem immunologicznym, którego z resztą jest częścią.

To tylko niektóre z głównych funkcji skóry, uzmysławiające jak ważnym, niezbędnym do życia jest narządem.

Najogólniej zbudowana jest z trzech warstw:

• naskórka,
• skóry właściwej,
• tkanki podskórnej.

Naskórek jest najbardziej zewnętrzną warstwą skóry uczestnicząca w ochronie przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi (bakterie, wirusy i grzyby) składająca się z:

• warstwy podstawnej,
• warstwy kolczystej,
• warstwy ziarnistej,
• warstwy jasnej,
• warstwy rogowej.

W jego skład wchodzą komórki zwane keratynocytami ale też melanocyty (komórki barwnikowe) czy komórki układu odpornościowego (komórki Langerhansa).

Przestrzenie między komórkami wypełnione są tzw. “filmem skórnym” będącym wydzieliną gruczołów potowych i łojowych.

Całość stanowi zwyczajną barierę fizyczną uzupełnioną oczywiście:

• przeciwciałami,
• białkami odpornościowymi,
• glikoproteinami,
• interferonem,
• nienasyconymi kwasami tłuszczowymi.

Naskórek zasiedlony jest przez liczne bakterie saprofityczne, które stanowią składową naturalnej warstwy skóry i zabezpieczają tym samym namnażaniu się bakterii chorobotwórczych.

Skóra właściwa znajdująca się pod naskórkiem, zbudowana jest głównie z:

• włókien:
  • kolagenowych,
  • siatkowatych,
  • elastynowych,
• substancji podstawnej,
• licznych komórek barwnikowych,
• komórek układu odpornościowego uzupełnionych naczyniami krwionośnymi.

Drobne żyłki transportujące krew uczestniczą tym samym w procesie termoregulacji a obecne tutaj nerwy w odczuwaniu bodźców docierających ze środowiska zewnętrznego.

Wytworami skóry są także włosy wyrastające z mieszków włosowych.

Tkanka podskórna w zdecydowanej większości składa się z tłuszczu (około 90 %), pełni więc rolę magazynową dla substancji energetycznych, chroni przed utratą ciepła czy amortyzuje upadki i urazy.

Te trzy wymienione warstwy choć odmienne stanowią integralną całość decydująca o możliwości życia każdego organizmu (egzystowanie bez skóry nie jest możliwe i zawsze kończy się śmiercią o czym świadczą choćby przypadki poważnych wielkopowierzchniowych oparzeń).

To właśnie piękna, błyszcząca sierść jest oznaką zdrowia, właściwej kondycji i prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.

Dermatologia weterynaryjna jest bardzo obszerną dziedziną wiedzy i nie sposób w krótkim opracowaniu szczegółowo wprowadzić w najważniejsze zagadnienia dotyczące tego ważnego narządu.

Mogę jednak w dużym skrócie przybliżyć Czytelnikom najważniejsze objawy świadczące o patologiach na terenie skóry oraz najczęściej występujące choroby skóry u psa.

Choroby skóry psa objawy

Wszyscy jednak zauważymy bez problemu, że coś złego dzieje się ze skórą naszego ulubieńca, albo występują rany czy świąd przejawiający się intensywnym drapaniem.

Takie objawy po prostu widać gołym okiem co powinno zmusić właściciela do skorzystania z pomocy weterynaryjnej.

Bardzo często jednak nie potrafimy fachowo określić patologii dotyczących skóry myląc podstawowe pojęcia.

Uważam więc, że warto zapoznać się z najważniejszymi objawami dotyczącymi skóry aby w trakcie wizyty z psem czy kotem umieć bardziej dokładnie opisać zmiany na skórze.

Oczywiście dane z wywiadu powinny każdorazowo zostać zweryfikowane fachowym badaniem lekarskim.

W dermatologii ludzkiej czy weterynaryjnej podstawowymi pojęciami są wykwity pierwotne i wtórne opisujące zmiany w skórze.

Czym więc są te tajemnicze zmiany?

Generalnie wykwity czyli exanthema są zasadniczym elementem obrazu klinicznego zmian dermatologicznych, na podstawie których można postawić rozpoznanie kliniczne.

Stąd znajomość tych zmian wydaje się kluczowa w procesie postawienia trafnej diagnozy.

Wyróżniamy wykwity pierwotne i wtórne.

Wykwity pierwotne pojawiają się na początku rozwijania się zmian dermatologicznych i choroby skóry i wynikają bezpośrednio z choroby tam się toczącej.

Nie są objawami charakterystycznymi ale wielokrotnie pozwalają na zorientowanie się z jaką chorobą mamy do czynienia.

Wykwity wtórne zaś rozwijają się najczęściej z tych pierwotnych i są następstwem trwania choroby lub pojawiają się w fazie jej schodzenia.

Są one wywołane urazami lub stanem zapalnym. Do wykwitów pierwotnych zaliczymy:

Do wykwitów wtórnych zaliczymy zaś:

Według innych podziałów do wykwitów wtórnych zaliczamy też:

• zaskórniki czyli zatkanie mieszków włosowych przez łój oraz komórki naskórka,
• rumień czyli czerwone zabarwienie skóry,
• wrzód – głęboki ubytek skóry, przetokę, z których sączy się płyn,
• otarcia,
• zliszajowacenia,
• odbarwienia i przebarwienia.

Objawami chorób skóry jest chyba dla każdego dobrze znany świąd oraz wszelkie konsekwencje z nim związane a więc wyłysienia, przerzedzenia włosa czy mechaniczne samouszkodzenia skóry na skutek ciągłego drapania lub lizania.

Każdy opiekun zwierzęcia dokładnie zauważy też objawy zapalenie skóry a więc przykładowo zaczerwienienie, wysięk, bolesność skóry w miejscu objętym chorobą.

Podobnie rzecz ma się z guzami, ranami skóry czy wszelkimi deformacjami na niej obecnymi.

Choroby skóry mogą dawać też objawy ogólne w postaci:

• apatii,
• gorszego samopoczucia,
• nerwowości i rozdrażnienia,
• anoreksji.

Dzieje się tak szczególnie przy bardzo nasilonych objawach lub przykładowo silnym, długo trwającym świądzie, który naprawdę potrafi być bardzo uciążliwy dla dotkniętego nim zwierzęcia.

Widzimy więc dokładnie jak bardzo różnorodne mogą być objawy kliniczne dotyczące chorób skóry i jak szeroka jest ich gama i możliwe kombinacje występowania.

O jednym pamiętajmy zawsze choroby skóry powodują nieraz ogromny dyskomfort i cierpienie psa czy kota stąd konieczna szybka reakcja z naszej strony.

Najczęstsze choroby skóry u psów

Już na samym wstępie pragnę zaznaczyć, że w krótkim artykule nie sposób opisać szczegółowo wszystkich chorób skóry tak aby czytelnik znalazł odpowiedź szczegółową na każde dręczące go pytanie dotyczące choroby skóry jego podopiecznego.

Dzieje się tak z prostej przyczyny, otóż zwyczajnie mamy zbyt wiele chorób skóry dokładnie opisanym i równie dużo takich o nieznanej etiologii, które próbujemy leczyć objawowo.

Nie mniej jednak choroby skóry występujące u naszych zwierząt możemy najogólniej podzielić na kilka grup.

I tak mamy bakteryjne choroby skóry do których zaliczymy:

• zapalenie fałdów skóry zwane inaczej ropowicą fałdów,
• ropowice skórno śluzówkową,
• liszajec czyli powierzchowne krostkowe zapalenie skóry,
• ostre, sączące zapalenie skóry czyli tzw. hot spot,
• powierzchowne ropne zapalenie skóry,
• trądzik psów,
• ropne zapalenie nosa, czyraczność nosa,
• ropne zapalenie przestrzeni międzypalcowych,
• głębokie ropne zapalenie skóry,
• ropnie po pogryzieniu,
• promienica,
• nokardioza,
• ziarniniaki atypowe,
• trądzik kotów,
• gruźlica, i inne nie wymienione tutaj.

Grzybicze choroby skóry reprezentowane są przez:

• malaseziozę,
• kandydozę,
• ziarniniak grzybiasty,
• dermatofitozy,
• sporotrychozę,
• blastomykozę,
• kryptokokozę
• histoplazmozę i inne.

Ogromna ilość chorób dotyczących skóry jest wywoływana przez inwazję różnorodnych pasożytów zewnętrznych.

I tak możemy tutaj mówić o :

• kleszczach
• nużycy miejscowej i uogólnionej u psa,
• nużycy kotów,
• świerzbie psów (Sarcoptes)
• świerzbie kotów (Notoedres cati, Otodectes cynotis- uszy),
• Cheileitellozie czyli łupieżu wędrującym,
• chorobach powodowanych przez pchły,
• wszawicy,
• muszycy,
• zapaleniu skóry wywołanym przez larwy tęgoryjca.

Również niektóre wirusy mogą dawać objawy dermatologiczne:

• nosówka psów,
• brodawczaki,
• zakażenie kocim herpeswirusem czy kaliciwirusem,
• leiszmanioza,
• neosporoza psów,
• wirus ospy kotów.

Zaburzenia mogą też wynikać z nadwrażliwości.

I tak przykładowo zaliczymy tutaj:

• pokrzywkę i obrzęk naczynioruchowy,
• chorobę atopową,
• nadwrażliwość pokarmowa, czyli skórna reakcja pokarmowa,
• alergiczne pchle zapalenie skóry,
• atopię kotów,
• nadwrażliwość po ukąszeniu przez owady np. komary,
• alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.

Zaburzenia dotyczące skóry mogą mieć też podłoże immunologiczne i autoimunologiczne czego doskonałymi przykładami niech będą:

• pęcherzyca liściasta,
• pęcherzyca rumieniowata,
• pokrzywka zwykła,
• pemfigoid pęcherzowy,
• skórny toczeń rumieniowaty,
• układowa postać tocznia,
• zapalenie naczyń skórnych,
• polekowe zmiany skórne,
• toksyczna nekroliza naskórka.

Wszelkiego typu wyłysienia dotyczące skóry mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty i mogą objawiać się tutaj choćby liczne choroby endokrynologiczne czyli hormonalne.

I tak z tych najczęściej występujących możemy wymienić:

• nadczynność kory nadnerczy psów czyli zespół Cushinga,
• niedoczynność tarczycy psów,
• dermatozę zależną od hormonów płciowych u niekastrowanych psów,
• dermatozę zależną od hormonów płciowych u suk,
• łysienie X,
• karłowatość przysadkową,
• wrodzone skąpe owłosienie,
• łysienie wzorzyste u psa,
• dysplazję mieszków włosowych,
• nadmierne lizanie,
• łysienie plackowate,
• odczyny w miejscu iniekcji,
• anagenowe i telogenowe przerzedzenie włosa,
• łysienie małżowin usznych,
• wiele innych.

Na skórze objawiać się też mogą choroby wrodzone a więc przykładowo:

• pęcherzowe oddzielanie się naskórka,
• mucynoza skórna,
• zatoka skórzasta,
• młodzieńcze zapalenie tkanki łącznej,
• zapalenie skórno mięśniowe czyhającymi,
• skórna astenia czyli zespół Ehlersa Danlosa.

Zaburzenia pigmentacji są kolejną grupą chorób dotyczących skóry:

• śnieżny nos,
• bielactwo nabyte,
• zespół skórno naczyniówkowy,
• plamki barwnikowe,
• hiperpigmentacja pozapalna.

Dużą grupę chorób stanowią zaburzenia rogowacenia i produkcji łoju manifestujące się łojotokiem.

Zaliczymy tutaj:

• łojotok pierwotny u psów,
• rybia łuska,
• dermatoza wrażliwa na witaminę A,
• zapalenie gruczołów łojowych,
• dermatoza cynkozależna,
• zespół skórno wątrobowy,
• dermatoza brzegów ucha u psów,
• rodzinne nadmierne rogowacenie opuszek,
• przerost gruczołu ogonowego,
• trądzik kotów.

Wiele zaburzeń i patologii nie daje się łatwo zakwalifikować do danej grupy.

I tak wyróżniamy:

• ziarniniak z wylizywania,
• czyraczność skóry łap u psów,
• modzele,
• wodniaki,
• ziarniniak eozynofilowy psów,
• dermatozę spowodowaną promieniowaniem słonecznym.

U kotów zaś przykładowo:

• płytkę eozynofilową,
• ziarniniak eozynofilowy,
• wrzód drążący,
• dermatoza spowodowana promieniami słonecznymi,
• zmiany paranowotworowe,
• plazmocytarne zapalenie opuszek palcowych.

Nie możemy zapominać, że do chorób skóry zaliczamy też choroby skóry wokół oczu, okolicy zatok okołoodbytowych czy częste patologie przewodów słuchowych:

• zapalne stany skóry powiek,
• krwiak ucha,
• choroby zatok okołoodbytowych,
• zapalenia ucha zewnętrznego,
• zakażenia pazurów o charakterze grzybiczym.

Wreszcie ogromną grupę chorób skóry stanowią te o charakterze nowotworowym:

• rak płaskokomórkowy,
• guzy mieszków włosowych,
• włókniaki,
• tłuszczaki,
• mięsaki,
• guz komórek tucznych,
• mięsak limfatyczny,
• naczyniak krwionośny,
• guzy zatok okołoodbytowych,
• histiocytoza złośliwa,
• skórna plazmocytoma,
• czerniak skóry,
• skórna histiocytoma i wiele wiele innych.

Widzimy więc tylko wymieniając niektóre z chorób skóry jak wiele różnorodnych chorób może dotyczyć skóry i nie sposób ich wszystkich nawet w dużym skrócie opisać w artykule.

Diagnostyka chorób skóry psa

W przypadku każdej choroby, w tym tła dermatologicznego, postawienie trafnego rozpoznania i wdrożenie skutecznego leczenia wymaga od nas w pierwszej kolejności:

1. Przeprowadzenia wnikliwego wywiadu z opiekunem.
2. Następnie badania klinicznego zwierzęciem.
3. Dopiero w dalszej kolejności wszelkich potrzebnych badań dodatkowych, bez których często nie jest możliwe postawienie właściwej diagnozy.

Wiele chorób skóry może bowiem wyglądać bardzo podobnie stąd postawienie rozpoznania bez badań dodatkowych może być niezwykle trudne i często kończy się niepowodzeniem terapeutycznym.

Wszelkie zmiany na skórze choć widoczne gołym okiem mogą być trudne do zinterpretowania stąd wielu lekarzy rezygnuje z ich wykonania uważając taką diagnostykę za skomplikowaną.

Wiele jednak badań jest naprawdę prostych i łatwych do wykonania i interpretacji.

Wymienię choćby kilka z nich.

Test z lampą Wooda

Jest to urządzenie emitujące promieniowanie ultrafioletowe o długości fali 253,7 mm wykorzystywane w diagnostyce grzybic.

Badanie przeprowadzamy w ciemnym gabinecie nagrzewając wcześniej przez 10 minut samą lampę.

Niektóre dermatofity (np. Microsporum canis, M. gypseum czy Trichophyton) cechuje fluorescencja wyglądająca jak zielonkawe jabłko.

To badanie ma oczywiście swoje wady jak choćby fakt, że niektóre bakterie też mogą dawać fluorescencje (np. Pseudomonas) czy choćby antybiotyki ale mimo wszystko warto z niego korzystać.

Test wyczesywania

Jest niezwykle prostym badaniem polegającym na wyczesywaniu sierści przy pomocy gęstego grzebienia a następnie przeniesieniu materiału na białe podłoże np. papier.

W takim badaniu możemy wykazać obecność pasożytów, na przykład:

• wszy,
• wszołów,
• odchodów pcheł.

Test bibułowy

Doskonałym, niezwykle prostym badaniem jest test bibułowy polegający na umieszczeniu na zwilżonym białym podłożu np. ligninie drobnych czarnych, wyczesanych kropeczek będących odchodami pcheł.

W kontakcie z woda wokół nich pojawia się czerwona obwódka na skutek obecności krwi w odchodach.

Test z taśmą samoprzylepną

Przykładamy taśmę do powierzchni skóry co powoduje że pasożyty na niej obecne mogą przykleić się do taśmy.

Na taśmie pozostają:

• jaja pasożytów,
• włosy,
• łuski.

Następnie całość oglądamy pod mikroskopem wykonując czasem odpowiednie barwienie.

Badanie włosa czyli trichogram

Ten test polega na oglądaniu włosów pod mikroskopem.

Wskazaniami do jego wykonania są wyłysienia lub ubytki włosa, przerzedzenia.

Badanie to jest niezwykle pomocne w diagnozowaniu:

• dermatoz świądowych,
• grzybic,
• wyłysień hormonalnych,
• dysplazji mieszków włosowych,
• nużycy.

Jest też niezwykle proste i nie wymaga drogiego sprzętu co jest niewątpliwie ogromną zaletą.

Zeskrobina ze skóry

Jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych, które zawsze powinny być wykonane w przypadku podejrzenia pasożytów (nużyca, świerzb).

Może być powierzchowna lub głęboka.

Na szkiełku umieszczamy kroplę oleju mineralnego (10 % KOH), a następnie umoczonym w niej skalpelem zeskrobujemy warstwy naskórka a pobrany materiał umieszczamy pod mikroskopem.

Badanie cytologiczne

Możemy je przeprowadzić przy pomocy biopsji cienkoigłowej lub preparatu odciskowego.

Badanie to ocenia materiał komórkowy i na jego podstawie stawia diagnozę.

W różnych procesach chorobowych mamy inne komórki w nich uczestniczące.

Wskazaniem do jego wykonania są wszelkie wykwity pierwotne i wtórne.

Badanie hodowlane

Jest szczególnie pomocne i przydatne do diagnozowania infekcji grzybiczych oraz ropnych zapaleń skóry (wraz z cytologią, w której obecne ziarniniaki).

Pobrany materiał wysiewamy na specjalne podłoża (np. DTM, czy Sabouraud) a następnie po określonym czasie oceniany wzrost patogenów i je identyfikujemy.

Pamiętajmy jednak, że niektóre patogeny niezbyt chętnie rosną na podłożach stąd wiele wyników fałszywie ujemnych.

Badanie histopatologiczne

Powinniśmy je wykonać podejrzewając choroby tła nowotworowego, niegojące się rany i owrzodzenia oraz dermatozy nie reagujące na leczenie.

Do przeprowadzenia biopsji skóry używamy trepanu o średnicy od 6 do 8 mm.

Pobrany materiał umieszczamy w formalinie i wysyłamy do laboratorium gdzie materiał poddawany jest dalszej obróbce, barwieniu i ocenie.

Biopsje wykonujemy w znieczuleniu miejscowym.

Testy śródskórne

Przez długi czas uważane były za podstawowe badanie w alergologii a ich zaletami są bez wątpienia dobra tolerancja wśród pacjentów i natychmiastowy wynik badania.

Są wykorzystywane do diagnostyki alergii skórnych i wykrycia czynnika uczulającego.

Do tego celu wykorzystuje się gotowe zestawy alergenów, które podawane są w iniekcji śródskórnej.

Następnie ocenia się wygląd skóry w miejscu podania alergenu i porównuje z próbą histaminową.

Czasem stosuje się też rozpoznanie poprzez skuteczne leczenia, bowiem nie zawsze udaje się określić bezpośrednie przyczyny choroby.

Wiele schorzeń dermatologicznych ma podłoże idiopatyczne czyli nie wiemy czym są spowodowane.

Wymienione badania zostały opisane w dużym skrócie gdyż szczegółowe omawianie ich wykracza poza ramy tego artykułu i byłoby zbyt obszerne.

Oczywiście w każdym przypadku to lekarz decyduje jakie badanie jest konieczne w danej konkretnej sytuacji oceniając istniejące objawy.

Nie zawsze więc musimy wykonywać wszelkie możliwe i dostępne badania gdyż wiele chorób udaje się zdiagnozować przy pomocy tych najprostszych badań możliwych do przeprowadzenia w każdym gabinecie i nie wymagających specjalnego sprzętu.

Korzystajmy więc z nich zawsze wtedy gdy lekarz uzna to za stosowne.

Jak leczyć choroby skóry u psa?

Leczenie chorób skóry tylko z pozoru może wydawać się prostą procedurą, w gruncie jednak rzeczy do takich z całą pewnością nie należy.

Opiera się przede wszystkim na uprzednim trafnym rozpoznaniu, bez którego nie możemy mówić o skutecznej terapii.

Można oczywiście stosować leki objawowo, które nawet w pewnym stopniu mogą minimalizować objawy kliniczne ale nie spowodują trwałej poprawy i wyleczenia.

Pamiętajmy też o fakcie, że wielu chorób skóry nie jesteśmy w stanie trwale wyleczyć a tym co możemy zaproponować pacjentowi to w miarę bezobjawowe chorowanie.

Tak jest choćby w przypadku atopii kiedy to dążymy do zminimalizowania okresów nasilenia objawów.

Stąd niezwykle ważny jest czas poświęcony na rozmowę z opiekunem zwierzęcia, w trakcie którego wyjaśnieniu szczegółowo zasady leczenia i samą istotę choroby, w tym często jej nawrotowy, przewlekły charakter.

Pozwala to szybciej reagować na pierwsze objawy chorobowe, co poprzez natychmiastowe wdrożenie terapii może niejednokrotnie znacznie skrócić czas jej trwania.

Podstawą jest zawsze trafne, pewne rozpoznanie, na podstawie którego możemy wdrożyć odpowiednią terapię.

Ogrom chorób dotyczących skóry wymaga w każdym przypadku indywidualnego podejścia i modyfikacji leczenia stąd tutaj omówię jedynie bardzo ogólne zasady postępowania.

W przypadku konkretnego problemu należy zawsze zastosować konkretne działania lecznicze dedykowane temu konkretnemu przypadkowi, stąd brak jednorodnych i tych samym algorytmów postępowania dla wszystkich chorób skóry.

Skóra jest narządem widocznym gołym okiem stąd wiele leków możemy aplikować bezpośrednio na nią obserwując następnie efekty takiego leczenia.

Szamponoterapia

W przypadku dermatologii bardzo pomocne może być stosowanie szamponoterapii i wszelkich preparatów podawanych na skórę w formie oprysków.

Na rynku mamy ogromną ilość szamponów dla psów i kotów o działaniu:

• przeciwbakteryjnym,
• przeciwgrzybiczym,
• przeciwłojotokowym,
• przeciwświądowym.

Zawierają one substancje o udokumentowanym działaniu medycznym i z całą pewnością stanowią dobrą metodę leczenia.

Są przy tym bezpieczne, nie mają wielu działań niepożądanych, a łatwość ich stosowania powoduje, że bardzo chętnie wybierane są przez opiekunów zwierząt.

Zabiegi z ich użyciem przeprowadza się w domu, w bezpiecznym i znanym środowisku dla psa czy kota co dodatkowo minimalizuje stres.

Są również świetnym wsparciem dla ogólnoustrojowego podawania leków i mniej obciążają cały organizm.

Czasem, w przypadku zmian miejscowych, mogą być jedynym sposobem leczenia.

Ważne aby miały kontakt przez kilkanaście (15-30 minut) minut z chora skora gdyż zbyt szybkie ich spłukanie nie pozwala działać substancji czynnej w nich zawartej.

Zabiegi szamponoterapii w zależności od choroby wykonujemy najczęściej 1-2 razy w tygodniu.

Leki aplikowane miejscowo

W dermatologii stosujemy wiele leków miejscowo co ma swoje ogromne zalety.

W ten sposób możemy:

• odkażać skórę,
• zmywać z niej różnego rodzaju:
  • wydzieliny,
  • alergeny,
• podawać:
  • antybiotyki,
  • leki przeciwgrzybicze,
  • sterydy działające przeciwświądowo,
• aplikować preparaty pasożytobójcze.

Podajemy je bezpośrednio na chore miejsca co warunkuje ich natychmiastowe działanie oraz brak wielu objawów, działań ubocznych jakie występują przy stosowaniu ogólnoutrojowym.

Takie podawanie ksenobiotyków wiąże się zwyczajnie z dużo mniejsza ich toksycznością.

Wszelkie zabiegi możemy wykonać w domu w niezwykle prosty i szybki sposób.

Co ogranicza stres spowodowany wizytami w lecznicy.

Pamiętajmy jednak aby zwierzę nie wylizało podanego na skórę leku czym spowodować może brak oczekiwanego efektu.

Jako przykłady substancji czynnych w ten sposób aplikowanych niech posłuży nam:

• chlorheksydyna,
• fipronil,
• enilkonazol,
• gentamycyna,
• klotrimazol,
• selamektyna i wiele innych.

Leki podawane ogólnoustrojowo

Wreszcie ogromną grupę leków stanowią te podawane ogólnoustrojowo.

Choroby skóry w wielu przypadkach leczą się bowiem długo i wymagają trwającej nawet kilka miesięcy terapii. Tak się dzieje choćby w przypadku bakteryjnych schorzeń skóry czy choroby atopowej kiedy podawanie leków często jest dożywotnie.

Oczywiście tak długo trwające terapie obarczone są większym ryzykiem działań niepożądanych i stanowią większe obciążenie organizmu stąd powinny być zarezerwowane do ciężej przebiegających schorzeń.

Nie zawsze też podanie psu czy kotu tabletki jest proste w sensie technicznym.

Długotrwale stosujemy najczęściej antybiotyki (np. cefaleksynę czy amoksycylinę) lub leki przeciwświądowe z grupy tych antyhistaminowych czy sterydowych.

Niektóre choroby np. atopię, niedoczynność tarczycy czy choroby autoimmunologiczne leczymy dożywotnio, stąd niejednokrotnie olbrzymia uciążliwość dla opiekunów zwierzaków i wymagana dyscyplina w podawaniu leków oraz znaczne koszty.

Wiele chorób skóry wymaga naprawdę trwającego kilka tygodni a nawet miesięcy leczenia stąd zawsze musimy wybierać leki dobrze tolerowane przez organizm w takim okresie czasu.

Pamiętajmy o skutkach ubocznych niektórych terapii i w miarę możliwości ich minimalizowaniu poprzez stosowanie jak najniższych ale zarazem skutecznych dawek leków.

Suplementy diety

Wreszcie mamy całą gamę preparatów wspomagających funkcjonowanie skóry w formie różnorodnych suplementów diety. Ich podawanie ma sens ale efektów nie powinniśmy spodziewać się natychmiast, ale dopiero po kilku tygodniach.

Jako przykład niech posłużą nam te zawierające:

• cynk,
• biotynę,
• nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega 3 i 6.

Stosowanie suplementów jest leczeniem w wielu przypadkach wspomagającym zasadniczą terapię.

Każda z chorób układu powłokowego czyli skóry wymaga indywidualnego podejścia terapeutycznego stąd w ogólnym opracowaniu nie sposób omówić ich dokładnego leczenia.

Zawsze stosujemy z reguły kilka różnych, ale synergistycznie działających substancji czynnej i łączymy różne metody lecznicze.

Ważne aby takie wspólne podawanie leków nie spowodowało nasilonej toksyczności i nie uszkodziło innych narządów np. wątroby, gdzie odbywa się transformacja wielu leków. Nigdy też nie powinniśmy leczyć zwierząt stosując, bez konsultacji ludzkie leki dermatologiczne.

Takie działanie wielokrotnie bowiem okazuje się nieskuteczne i dodatkowo może wykształcać lekooporność wśród patogenów obecnych na skórze psa.

Podsumowanie

Dermatologia weterynaryjna stanowi ogromnie obszerna dziedzinę nauki skupiająca bardzo wiele różnorodnych chorób skóry.

Każda z nich wymaga indywidualnego podejścia terapeutycznego, modyfikowanego w zależności od pojawiających się objawów klinicznych i samego procesu leczenia.

I choć z wiadomych względów nie sposób o wszystkim tutaj powiedzieć, chciałbym uzmysłowić Ci Czytelniku, że choć sam proces diagnostyczny niejednokrotnie jest trudny, w przypadku po trafnej diagnozy możemy wdrożyć skuteczną terapię.

Nie wszystkie choroby skóry wyleczymy totalnie, to prawdą ale nawet w przypadku tych nieuleczalnych, przewlekłych, można znacznie ulżyć chorującemu zwierzęciu.

Choroby skóry to nie tylko zły wygląd okrywy zewnętrznej ale często za nimi idą inne objawy ogólnoustrojowe pogarszające samopoczucie pupila.

Nie możemy ich bagatelizować bo w tym między innymi przejawia się nasze świadome i odpowiedzialne dbanie o podopiecznych i nasz humanitaryzm.