Cysta u psa
Termin cysta lub torbiel, oznacza przestrzeń wewnątrz organizmu, która składa się z jednej lub wielu komór, wypełnionych najczęściej płynną treścią, rzadziej zwartą wydzieliną lub gazem.
Torbiele prawdziwe są otoczone torebką, zbudowaną z komórek nabłonkowych, która oddziela je od reszty tkanek.
Torbiele rzekome stanowią przestrzeń w obrębie jakiejś struktury organizmu, wypełnioną najczęściej płynem, jednak bez ściśle wyznaczonej torebki. Torbiele rzekome czasami mogą posiadać „torebkę”, którą uformowała tkanka ziarninowa, powstała z powodu drażnienia okolicznych tkanek.
Cysty mogą tworzyć się w skórze, gruczołach lub w obrębie narządów wewnętrznych.
Spis treści:
Skąd w organizmie biorą się cysty?
Skąd biorą się cysty?
Cysty najczęściej powstają jako reakcja obronna organizmu.
Są odpowiedzią na:
- infekcje,
- urazy,
- przewlekłe stany zapalne,
- procesy nowotworowe,
- inwazje pasożytów.
Mogą pojawiać się z powodu zaburzeń w przepływie płynu tkankowego oraz w wyniku wad wrodzonych.
Nie zawsze są to zmiany widoczne na pierwszy rzut oka.
Zmiany bywają bardzo małe lub zlokalizowane w obrębie narządów wewnętrznych – często ich obecność wychodzi na jaw w trakcie zabiegów chirurgicznych lub kontrolnego badania USG.
Mogą być to zmiany, które nie przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu, jednak zawsze warto przeprowadzić dokładną diagnostykę i regularnie kontrolować ich wielkość.
Kaszak u psa
Kaszak u psa
Najczęściej spotykaną zmianą torbielowatą u psów jest cysta łojowa, zwana także kaszakiem.
Są to cysty prawdziwe, otoczone torebką, powstałą ze zdeformowanego gruczołu łojowego.
Kaszak tworzy się, gdy ujście gruczołu łojowego nie jest drożne, gdy dochodzi do jego uszkodzenia lub zatkania.
Gruczoł cały czas produkuje wydzielinę, która gromadzi się w jego wnętrzu, powodując jego deformację i rozciągnięcie.
Rozepchany gruczoł tworzy torebkę kaszaka i cały czas pozostaje aktywny wydzielniczo.
Kaszaki mogą osiągać imponujące rozmiary, lub być niewielkimi guzkami.
Bardzo często na ciele pupila znajduje się kilka cyst łojowych, jednak mogą też występować pojedynczo.
Jak już wspomniałam, kaszaki są zmianami, które stale rosną.
Zlokalizowane są w skórze, nie są przesuwalne względem niej, nie przylegają też ściśle do podłoża.
Nie są bolesne, jednak bywają swędzące.
Z powodu rozmiarów i lokalizacji, mogą powodować uczucie ucisku, zahaczać o szelki, obrożę i powodować w ten sposób dyskomfort pupila.
Bardzo często w trakcie badania pękają, uwalniając wydzielinę o bardzo specyficznym zapachu zjełczałego tłuszczu, żółtą lub białą.
Czasem kaszaki mogą powodować stan zapalny, mogą też być powikłane obecnością bakterii.
Co ciekawe, są spotykane nie tylko u psów – bardzo często z tym problemem borykają się też właściciele szczurów.
Zmiany mogą wystąpić na całym ciele pupila, jednak szczególnie często spotykane są na tułowiu i karku. Wokół powstających guzków może wystąpić przerzedzenie włosa oraz zaczerwienienie skóry.
Rasy, u których szczególnie często występują kaszaki to:
Dotyczą psów w każdym wieku, jednak częściej spotyka się je u osobników około 5 -7 roku życia.
Nie wykazano zależności między częstością występowania tego typu cyst a płcią.
Leczenie kaszaków
Najskuteczniejszą terapią w przypadku kaszaków jest ich dokładne usunięcie chirurgiczne.
Nacinanie, wyciskanie lub płukanie zmiany roztworami odkażającymi, przyniesie tylko tymczasową poprawę i opróżni zdeformowany gruczoł.
Jednak tak długo, jak w ciele psa będzie znajdowała się torebka, kaszak będzie się odnawiał.
Dlatego w przypadku pęknięcia kaszaka, bardzo ważne jest dokładne usunięcie całej torebki, która go otaczała.
Gdy dojdzie do powikłania bakteryjnego zmiany i infekcji w danym obszarze, warto zastosować antybiotykoterapię po zabiegu.
Niestety, nie ma skutecznej metody, która pozwoli zapobiec rozwojowi cyst gruczołu łojowego.
W przypadku psów, u których wydzielniczość gruczołów łojowych jest duża, warto zadbać o regularne kąpiele, stosowanie preparatów regulujących wydzielniczość gruczołów łojowych i wyczesywanie sierści pupila.
Cysty z mieszka włosowego
Drugie w kolejności, najczęściej spotykane cysty to te wywodzące się z mieszka włosowego – konkretnie z lejka mieszka, z cieśni, podstawy oraz cysty mieszane, wywodzące się z co najmniej dwóch części mieszka włosowego.
Pies dotknięty tym schorzeniem ma jedną (często) lub wiele (tak zwana postać rozsiana, występująca dość rzadko) zmian guzkowatych, osiągających nawet do 1 cm średnicy.
Szczególnie często torbiele mieszkowe występują u psów rasy:
Objawy cysty u psa
Zmiany mogą lokalizować się w obrębie dystalnych części kończyn, boków ciała, czasem są znajdowane w przestrzeniach międzypalcowych. Najczęściej jednak występują na głowie.
Zmiany nie są bolesne, są zwarte, lite, twarde, mogą być swędzące.
Wokół cyst obserwowane jest wyłysienie a skóra otaczająca zmianę jest zaczerwieniona.
Zmiany mogą być objęte procesem zapalnym, bardzo łatwo ulegają urazom. Wydzielina w środku cyst jest serowata, gęsta, szara lub żółta.
Leczenie cysty u psa
Postępowanie w przypadku torbieli mieszkowych najczęściej opiera się na ich obserwacji – jeśli zmiana jest mała, nie rośnie ani nie przeszkadza pacjentowi.
Jeśli natomiast cysta zlokalizowana jest w miejscu, które powoduje jej ciągłe podrażnienie, jeśli krwawi, swędzi i przeszkadza pupilowi, zalecana jest interwencja chirurgiczna.
Rozpoznanie
Rozpoznanie tego schorzenia powinno opierać się na badaniu cytologicznym, charakterystycznym obrazie klinicznym oraz wyglądzie zmiany. W razie wątpliwości warto usunąć chirurgicznie zmianę i przekazać ją do badania histopatologicznego.
Uwaga! Torbieli mieszkowej nie wolno wyciskać! Rozerwanie ściany torebki i przedostanie się jej zawartości do skóry właściwej, może spowodować silną reakcję zapalną i być przyczyną infekcji.
Torbiel śliniankowa
Tak jak wspomniałam na początku, cysty mogą tworzyć się w większości narządów i gruczołów.
Przykładem cysty formującej się w obrębie gruczołu, może być torbiel śliniankowa.
Cysta tego rodzaju tworzy się, gdy w przewodzie wyprowadzającym ślinę występuje niedrożność, ucisk, lub gdy jest przerwany.
Wydzielina jest otoczona przez tkankę ziarnistą, która tworzy się w wyniku stanu zapalnego w tkankach, zatem nie jest to klasyczna cysta (te są otoczone tkanką nabłonkową).
Większość cyst śliniankowych powstaje po urazie, w wyniku procesu nowotworowego, lub w przypadku obecności kamieni śliniankowych.
Nagromadzona ślina kumuluje się w tkankach, powodując ich obrzęk.
Torbiel najczęściej tworzy się pod językiem (tak zwana żabka językowa), czasem zdarzają się także torbiele w okolicy ślinianki przyusznej lub w okolicy gardła.
Torbiele szyjne tworzą się w wyniku nagromadzenia ś