Cysta u psa
Termin cysta lub torbiel, oznacza przestrzeń wewnątrz organizmu, która składa się z jednej lub wielu komór, wypełnionych najczęściej płynną treścią, rzadziej zwartą wydzieliną lub gazem.
Torbiele prawdziwe są otoczone torebką, zbudowaną z komórek nabłonkowych, która oddziela je od reszty tkanek.
Torbiele rzekome stanowią przestrzeń w obrębie jakiejś struktury organizmu, wypełnioną najczęściej płynem, jednak bez ściśle wyznaczonej torebki. Torbiele rzekome czasami mogą posiadać „torebkę”, którą uformowała tkanka ziarninowa, powstała z powodu drażnienia okolicznych tkanek.
Cysty mogą tworzyć się w skórze, gruczołach lub w obrębie narządów wewnętrznych.
Skąd w organizmie biorą się cysty?
Skąd biorą się cysty?
Cysty najczęściej powstają jako reakcja obronna organizmu.
Są odpowiedzią na:
- infekcje,
- urazy,
- przewlekłe stany zapalne,
- procesy nowotworowe,
- inwazje pasożytów.
Mogą pojawiać się z powodu zaburzeń w przepływie płynu tkankowego oraz w wyniku wad wrodzonych.
Nie zawsze są to zmiany widoczne na pierwszy rzut oka.
Zmiany bywają bardzo małe lub zlokalizowane w obrębie narządów wewnętrznych – często ich obecność wychodzi na jaw w trakcie zabiegów chirurgicznych lub kontrolnego badania USG.
Mogą być to zmiany, które nie przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu, jednak zawsze warto przeprowadzić dokładną diagnostykę i regularnie kontrolować ich wielkość.
Kaszak u psa
Kaszak u psa
Najczęściej spotykaną zmianą torbielowatą u psów jest cysta łojowa, zwana także kaszakiem.
Są to cysty prawdziwe, otoczone torebką, powstałą ze zdeformowanego gruczołu łojowego.
Kaszak tworzy się, gdy ujście gruczołu łojowego nie jest drożne, gdy dochodzi do jego uszkodzenia lub zatkania.
Gruczoł cały czas produkuje wydzielinę, która gromadzi się w jego wnętrzu, powodując jego deformację i rozciągnięcie.
Rozepchany gruczoł tworzy torebkę kaszaka i cały czas pozostaje aktywny wydzielniczo.
Kaszaki mogą osiągać imponujące rozmiary, lub być niewielkimi guzkami.
Bardzo często na ciele pupila znajduje się kilka cyst łojowych, jednak mogą też występować pojedynczo.
Jak już wspomniałam, kaszaki są zmianami, które stale rosną.
Zlokalizowane są w skórze, nie są przesuwalne względem niej, nie przylegają też ściśle do podłoża.
Nie są bolesne, jednak bywają swędzące.
Z powodu rozmiarów i lokalizacji, mogą powodować uczucie ucisku, zahaczać o szelki, obrożę i powodować w ten sposób dyskomfort pupila.
Bardzo często w trakcie badania pękają, uwalniając wydzielinę o bardzo specyficznym zapachu zjełczałego tłuszczu, żółtą lub białą.
Czasem kaszaki mogą powodować stan zapalny, mogą też być powikłane obecnością bakterii.
Co ciekawe, są spotykane nie tylko u psów – bardzo często z tym problemem borykają się też właściciele szczurów.
Zmiany mogą wystąpić na całym ciele pupila, jednak szczególnie często spotykane są na tułowiu i karku. Wokół powstających guzków może wystąpić przerzedzenie włosa oraz zaczerwienienie skóry.
Rasy, u których szczególnie często występują kaszaki to:
Dotyczą psów w każdym wieku, jednak częściej spotyka się je u osobników około 5 -7 roku życia.
Nie wykazano zależności między częstością występowania tego typu cyst a płcią.
Leczenie kaszaków
Najskuteczniejszą terapią w przypadku kaszaków jest ich dokładne usunięcie chirurgiczne.
Nacinanie, wyciskanie lub płukanie zmiany roztworami odkażającymi, przyniesie tylko tymczasową poprawę i opróżni zdeformowany gruczoł.
Jednak tak długo, jak w ciele psa będzie znajdowała się torebka, kaszak będzie się odnawiał.
Dlatego w przypadku pęknięcia kaszaka, bardzo ważne jest dokładne usunięcie całej torebki, która go otaczała.
Gdy dojdzie do powikłania bakteryjnego zmiany i infekcji w danym obszarze, warto zastosować antybiotykoterapię po zabiegu.
Niestety, nie ma skutecznej metody, która pozwoli zapobiec rozwojowi cyst gruczołu łojowego.
W przypadku psów, u których wydzielniczość gruczołów łojowych jest duża, warto zadbać o regularne kąpiele, stosowanie preparatów regulujących wydzielniczość gruczołów łojowych i wyczesywanie sierści pupila.
Cysty z mieszka włosowego
Drugie w kolejności, najczęściej spotykane cysty to te wywodzące się z mieszka włosowego – konkretnie z lejka mieszka, z cieśni, podstawy oraz cysty mieszane, wywodzące się z co najmniej dwóch części mieszka włosowego.
Pies dotknięty tym schorzeniem ma jedną (często) lub wiele (tak zwana postać rozsiana, występująca dość rzadko) zmian guzkowatych, osiągających nawet do 1 cm średnicy.
Szczególnie często torbiele mieszkowe występują u psów rasy:
Objawy cysty u psa
Zmiany mogą lokalizować się w obrębie dystalnych części kończyn, boków ciała, czasem są znajdowane w przestrzeniach międzypalcowych. Najczęściej jednak występują na głowie.
Zmiany nie są bolesne, są zwarte, lite, twarde, mogą być swędzące.
Wokół cyst obserwowane jest wyłysienie a skóra otaczająca zmianę jest zaczerwieniona.
Zmiany mogą być objęte procesem zapalnym, bardzo łatwo ulegają urazom. Wydzielina w środku cyst jest serowata, gęsta, szara lub żółta.
Leczenie cysty u psa
Postępowanie w przypadku torbieli mieszkowych najczęściej opiera się na ich obserwacji – jeśli zmiana jest mała, nie rośnie ani nie przeszkadza pacjentowi.
Jeśli natomiast cysta zlokalizowana jest w miejscu, które powoduje jej ciągłe podrażnienie, jeśli krwawi, swędzi i przeszkadza pupilowi, zalecana jest interwencja chirurgiczna.
Rozpoznanie
Rozpoznanie tego schorzenia powinno opierać się na badaniu cytologicznym, charakterystycznym obrazie klinicznym oraz wyglądzie zmiany. W razie wątpliwości warto usunąć chirurgicznie zmianę i przekazać ją do badania histopatologicznego.
Uwaga! Torbieli mieszkowej nie wolno wyciskać! Rozerwanie ściany torebki i przedostanie się jej zawartości do skóry właściwej, może spowodować silną reakcję zapalną i być przyczyną infekcji.
Torbiel śliniankowa
Tak jak wspomniałam na początku, cysty mogą tworzyć się w większości narządów i gruczołów.
Przykładem cysty formującej się w obrębie gruczołu, może być torbiel śliniankowa.
Cysta tego rodzaju tworzy się, gdy w przewodzie wyprowadzającym ślinę występuje niedrożność, ucisk, lub gdy jest przerwany.
Wydzielina jest otoczona przez tkankę ziarnistą, która tworzy się w wyniku stanu zapalnego w tkankach, zatem nie jest to klasyczna cysta (te są otoczone tkanką nabłonkową).
Większość cyst śliniankowych powstaje po urazie, w wyniku procesu nowotworowego, lub w przypadku obecności kamieni śliniankowych.
Nagromadzona ślina kumuluje się w tkankach, powodując ich obrzęk.
Torbiel najczęściej tworzy się pod językiem (tak zwana żabka językowa), czasem zdarzają się także torbiele w okolicy ślinianki przyusznej lub w okolicy gardła.
Torbiele szyjne tworzą się w wyniku nagromadzenia śliny w głębokich strukturach międzyżuchwowych, kącie żuchwy lub w okolicy szyi.
Przyczyną tworzenia się torbieli jarzmowych jest nagromadzenie śliny dobrzusznie w stosunku do gałki ocznej (może to powodować ból i pozorne powiększenie gałki ocznej po stronie objętej procesem).
Torbiele tego typu najczęściej są spotykane u psów w średnim wieku, bardzo często występują u owczarków niemieckich i pudli miniaturowych.
Objawy torbieli
Objawy, na które zwrócą uwagę opiekunowie psów to:
- problemy z przyjmowaniem pokarmu,
- bolesność w trakcie przyjmowania pokarmu,
- obrzęk (początkowo twardy i bolesny, później miękki i fluktujący) w okolicy podjęzykowej lub przyusznej – lokalizacja zależy od tego, która ślinianka jest objęta procesem.
W przypadku intensywnego stanu zapalnego przylegających tkanek, może pojawić się:
- gorączka u psa,
- niechęć do poruszania się,
- krztuszenie się.
W skrajnych przypadkach, zignorowanie problemu powstającej torbieli śliniankowej, może spowodować jej pęknięcie i intensywne krwawienie w dotkniętej procesem okolicy.
W przypadku torbieli gardłowych, może wystąpić trudność w oddychaniu, spowodowana przez ucisk na drogi oddechowe.
Zignorowanie stanu zdrowia pupila w tym przypadku może skończyć się uduszeniem.
Diagnostyka
W obrazie USG obszaru, na którym znajduje się torbiel ślinianki, nie widać charakterystycznej, płacikowej struktury gruczołu ślinowego.
Widoczne są natomiast kawerny, w których znajduje się duża objętość płynu.
Do rozpoznania najczęściej dochodzi po nakłuciu zmienionego obszaru – wypływa wtedy gęsty, śluzowaty płyn, krwiście zabarwiony, o bardzo specyficznym zapachu.
Leczenie torbieli
Biopsja i usunięcie nagromadzonej wydzieliny nie wystarczą do osiągnięcia efektu terapeutycznego.
Jeśli cysta zlokalizowana jest w obrębie gruczołu ślinowego, taki gruczoł powinien zostać chirurgicznie usunięty, wraz ze swoim przewodem wyprowadzającym.
Jeśli cysta umiejscowiła się tuż przy ujściu przewodu wyprowadzającego ślinianki, również zalecana jest interwencja chirurgiczna, mająca na celu udrożnienie przewodu i poszerzenie jego ujścia.
Niezbędne jest zastosowanie leków przeciwzapalnych po zabiegu.
W przypadku cyst wywodzących się z gruczołów ślinowych rokowanie jest dobre, oczywiście przy zastosowania odpowiednich metod leczenia.
W razie braku interwencji chirurgicznej, schorzenie może nawracać.
Torbiele na jajniku
Torbiele na jajniku są dość częstym schorzeniem u niewykastrowanych samic.
Powstają zwykle jako efekt zaburzeń hormonalnych, mogą dotyczyć jednego lub obu jajników.
Cysty na jajniku to najczęściej torbiele pęcherzykowe, ale zdarzają się także torbiele luteinowe, nabłonkowe lub wywodzące się z sieci jajnika.
Zmiany mają najczęściej kilka milimetrów średnicy, jednak zdarzają się też dużo większe, dochodzące do kilku litrów objętości płynu, który jest w ich wnętrzu.
Do wystąpienia schorzenia predysponuje wiek – około 5 – 8 letnie samice, po kilku cieczkach lub porodach są zdecydowanie bardziej narażone na wystąpienie cyst.
Nie ma predyspozycji rasowych.
Uważa się, że stosowanie antykoncepcji hormonalnej znacząco wpływa na wystąpienie torbieli jajnikowych.
U samic wysterylizowanych w prawidłowy sposób, bez pominięcia jednego z jajników lub jego fragmentu, nie powinny wystąpić cysty wywodzące się z jajnika.
Objawy
Torbiele występujące na jajniku, mogą nie dawać żadnych objawów, dopóki nie urosną do dużych rozmiarów – wtedy następuje:
- powiększenie powłok brzusznych,
- niechęć do jedzenia,
- niechęć do poruszania się i aktywności.
Objawy zależą także od tego, czy cysty są aktywne hormonalnie.
W takich przypadkach właściciel skarży się na przedłużające się cieczki (zauważalne objawy to na przykład przekrwienie przedsionka pochwy), trwające nawet kilka miesięcy, lub wręcz odwrotnie – brak objawów cieczki przez długi czas.
Bardzo często cysty na jajniku współistnieją z guzami na listwie mlecznej, z ropomaciczem, nowotworami jajnika i macicy.
Rozpoznanie
Rozpoznanie opiera się o wynik badania USG oraz o objawy kliniczne.
W trakcie badania zauważalne są niepokojące struktury tuż przy jajniku lub więzadle jajnikowym.
Torbiel na jajniku leczenie
Torbiel u psa operacja
Leczenie zależy od wieku psa, przeznaczenia hodowlanego oraz od rozmiarów zmiany.
Może polegać na chirurgicznym usunięciu macicy i jajników, wraz ze zmianą cystowatą – zwłaszcza, jeśli torbiel jest duża i uciska na sąsiednie narządy.
W przypadku młodych samic, przeznaczonych do dalszego rozrodu, które posiadają niewielkich rozmiarów cysty, rozważa się stosowanie leków hormonalnych, które spowodują zmniejszenie cyst i uregulowanie poziomu hormonów płciowych.
Czasem stosuje się także interwencję chirurgiczną i usunięcie tylko zmienionego jajnika, lub zaaspirowanie płynu wypełniającego cystę.
Rokowanie
Rokowanie zależy od zastosowanej metody.
Zmiany, wobec których zastosowano terapię hormonalną, mogą się odnowić.
Usunięcie jajnika, na którym wystąpiła zmiana cystowata, zmniejsza ryzyko ponownego wystąpienia tego schorzenia.
Z pewnością nie wolno ignorować tego rodzaju zmian – w przypadku torbieli hormonalnie aktywnych istnieje ryzyko wystąpienia ropomacicza lub trwałej bezpłodności.
Torbiele nieaktywne hormonalnie, tak jak wspomniałam, mogą zwiększać swoją objętość do dużych rozmiarów, powodować ból i uczucie ucisku w jamie brzusznej, co z pewnością sprawia duży dyskomfort.
Torbiele w miąższu nerek
Torbiele w miąższu nerek
Zmiany cystowate rozwijają się często w narządach miąższowych.
Przykładem są torbiele w miąższu nerek – wrodzone i nabyte.
Lokalizują się najczęściej w miąższu narządu, jednak mogą być też znalezione w miedniczce nerkowej.
Są zmianami okrągłymi, dobrze odgraniczonymi od reszty miąższu, z płynem zalegającym w środku.
Torbiele nabyte powstają często przy przewlekłych stanach zapalnych lub niewydolności nerek.
Objawy
Obecność zmian cystowatych w nerce może nie powodować żadnych niepokojących objawów, ale gdy zmiana pęknie w moczu pojawi się krew.
Zwierzę będzie dodatkowo wykazywało znaczne objawy bólowe.
Cysty nerkowe mogą ulec zakażeniu bakteryjnemu.
Wtedy ich obraz na USG zmieni się – torebka już nie będzie tak gładka i napięta, mogą być zauważalne nierówności w jej przebiegu.
Dodatkowo, we wnętrzu zmiany płyn nie będzie tak klarowny, mogą pojawić się fusowate twory, świadczące o zmianie gęstości płynu.
W jej wnętrzu można dostrzec przegrody i zwapnienia.
Leczenie
Torbiele nerkowe są najczęściej rozpoznawane w badaniu USG. Rokowanie i leczenie zależy od ich wielkości i szybkości wzrostu.
Przy niewielkich zmianach, w obrębie jednej nerki zalecana jest obserwacja.
W skrajnych przypadkach, przy dużej zmianie, obejmującej całą nerkę (i rozwijającym się wodonerczu) zalecana jest nefrektomia, czyli chirurgiczne usunięcie nerki.
Torbiele w oku i jego okolicy
Torbiele mogą rozwijać się w różnych organach i partiach ciała.
Torbiele w oczodole i niedalekim sąsiedztwie gałki ocznej rozwijają się dość rzadko.
Najczęściej są to cysty worka łzowego, gruczołu łzowego, torbiele śluzowe zatoki nosowej lub czołowej.
Zmiany tego typu należy różnicować z ropniem woreczka łzowego oraz z wysunięciem się tłuszczu gałkowego.
Cysta wywodząca się z gruczołu łzowego, podobnie jak cysty wywodzące się z gruczołów skórnych, pojawia się, gdy ujście gruczołu jest niedrożne.
Może tak się zdarzyć w wyniku urazu, wrodzonej deformacji w budowie lub nagromadzenia wydzieliny tuż przy ujściu przewodu wyprowadzającego.
Gruczoł cały czas produkuje wydzielinę, która nie może zostać odprowadzona.
Powoduje to jego deformację i zaleganie wydzieliny.
Objawy
Objawy, które mogą zaniepokoić opiekuna psa to:
- opuchlizna w obrębie dolnej lub górnej powieki,
- pocieranie oka,
- lekkie zmatowienie rogówki.
Pies dotknięty tym schorzeniem może mrużyć oko, wrażenie suchego oka sprawia duży dyskomfort dla pupila.
Torbiel śluzowa w zatoce czołowej powstaje w wyniku urazu, nowotworu lub stanu zapalnego, który utrudnia odpływ wydzieliny do jamy nosowej.
Nagromadzona w zatoce wydzielina musi jednak znaleźć ujście, dlatego często torbie pęka – wydzielina przedostaje się wtedy do oczodołu.
Właściciel zauważa obrzęk oka, pupil zaś czuje ogromny ból w tej okolicy.
Leczenie opiera się na znalezieniu przyczyny oraz na przywróceniu drożności odpływu wydzieliny z zatkanej zatoki – czasem może być konieczne nacięcie zatoki i wypłukanie jej w trakcie zabiegu chirurgicznego.
Cysta może wywodzić się z nabłonka barwnikowego tęczówki.
Przypomina wtedy balonik, wypełniony klarownym płynem, poruszający się w komorze oka wraz z ruchami głowy zwierzęcia.
Może zawierać w sobie komórki barwnikowe lub być zupełnie przezierny.
Zwykle lokalizują się tuż przy źrenicy, lub wyglądają na przymocowane do niej.
Tak jak w przypadku innych zmian cystowatych, mogą rozwijać się z powodu zapalenia przewlekłego lub urazów gałki ocznej.
Mogą wystąpić u zwierząt w każdym wieku i płci, jednak zdecydowanie częściej są obserwowane u:
- boston terierów,
- labradorów,
- golden retriverów.
Torbiele tęczówki mogą nie dawać żadnych objawów i nie powodować dyskomfortu u zwierzęcia.
Zdarza się, że są przyczyną jaskry.
Mogą pękać – uwalniany w ten sposób barwnik osadza się na soczewce lub innych strukturach gałki ocznej, powodując w ten sposób upośledzenie widzenia.
Cysty tęczówki rzadko wymagają interwencji chirurgicznej – usuwa się je wtedy, gdy zasłaniają źrenicę i upośledzają widzenie.
Należy jednak kontrolować wielkość zmian i ciśnienie w obrębie gałki ocznej.
W przypadku wystąpienia jaskry również warto przemyśleć usunięcie cysty.
Torbiel skórzasta u psa
Nie wszystkie torbiele są schorzeniami nabytymi, niektóre mogą być wrodzone.
Przykładem takiego rodzaju schorzenia jest torbiel skórzasta.
Jest ona cewkowatym kanałem w skórze, który umiejscowiony jest w linii pośrodkowej grzbietowej.
Jest ślepo zakończonym workiem, o różnej głębokości i szerokości, niektóre leżą bardziej powierzchownie, inne sięgają aż do opony twardej rdzenia kręgowego.
Te, które są umiejscowione w części szyjnej, są zwykle połączone z wyrostkiem kolczystym drugiego kręgu szyjnego.
Istnieje 5 stopniowa skala, która dokładnie określa przebieg i stopień zaawansowania torbieli.
Torbiel skórzasta powstaje w wyniku defektu cewy nerwowej, powstałego w trakcie rozwoju zarodkowego – w trakcie rozwoju płodu nie dochodzi do pełnego rozdzielenia się zawiązków skóry i cewy nerwowej.
Są wykrywane u młodych szczeniąt, a rasą szczególnie predysponowaną do wystąpienia tego schorzenia są:
- Rhodesian Ridgeback,
- chow chow,
- siberian husky,
- golden retrivery.
Uważa się, że zmiana ma charakter dziedziczny, szczenięta u których torbiel została wykryta, nie powinny być rozmnażane.
Wejście do torbieli jest zwykle otoczone włosami, które układają się pod zupełnie innym kątem, niż na pozostałych częściach psiego ciała.
Dotykając okolicy, w której znajduje się torbiel, można wyczuć cewkowate zgrubienie, sięgające w głąb ciała.
Światło torbieli wypełnione może być zagęszczonym łojem, martwymi komórkami i włosami.
W przypadku zatkania ujścia torbieli, może dochodzić do zapalenia tkanki łącznej w okolicy umiejscowienia torbieli.
Jest to sytuacja szczególnie niebezpieczna, gdy torbiel sięga aż do opony twardej – może powodować zapalenie rdzenia kręgowego i zapalenie mózgu.
Aby zdiagnozować istnienie torbieli skórzastej, należy wykonać badania obrazowe.
Bardzo przydatne jest wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, w połączeniu z podaniem środka kontrastowego.
Pozwala to na dokładne zobrazowanie przebiegu torbieli.
Leczenie polega na chirurgicznej interwencji i usunięciu całej zmiany.
Koniecznie należy wykonać zabieg, gdy u psa występują objawy nerwowe, lub gdy w okolicy ujścia torbieli wystąpi silny stan zapalny, połączony z sączeniem.
W takim przypadku przed zabiegiem warto pobrać próbkę materiału na posiew, aby dokładnie dobrać antybiotyk do istniejącej infekcji.
Rokowanie zależy od przebiegu torbieli i jej dokładnego umiejscowienia.
Jeśli torbiel leży w okolicy nosa i nie sięga głęboko, interwencja chirurgiczna nie będzie skomplikowana.
Jednak w przypadku głębokiej, rozległej torbieli, zabieg może wymagać dużej wiedzy i umiejętności chirurga.
Jeśli zatoka kończy się w oponie twardej, usunięcie jej w całości może być niemożliwe.
Najczęstszą komplikacją po zabiegu są nawroty objawów chorobowych, zwłaszcza przy niekompletnym usunięciu torbieli.
W przypadku wystąpienia u pacjenta objawów nerwowych przed interwencją chirurgiczną, rokowanie jest ostrożne.
Pajęczynówkowa wewnątrzczaszkowa
Innym przykładem torbieli wrodzonej jest torbiel pajęczynówkowa wewnątrzczaszkowa.
Powstaje jako zaburzenie w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego – jedna z teorii głosi, że formuje się w wyniku zdwojenia ściany pajęczynówki.
Torbiel bardzo często wypełniona jest płynem i powoduje ucisk na otaczającą ją tkankę mózgową.
Szczególną predyspozycję do wystąpienia tego schorzenia wykazują rasy brachycefaliczne, a zwłaszcza:
Objawy
Objawy kliniczne, obserwowane przez właścicieli zależą od dokładnej lokalizacji zmiany, jednak najczęściej są to:
- drgawki,
- powiększenie obrysu czaszki,
- deficyty neurologiczne,
- osłabiona reakcja na bodźce,
- wzrost ciśnienia śródczaszkowego.
W niektórych przypadkach objawy są bardzo słabo wyrażone, lub nie występują wcale. Bardzo często obecności torbieli towarzyszy wodogłowie.
Diagnostyka
Diagnostyka opiera się na badaniach obrazowych.
Aby uwidocznić cystę, najlepiej jest wykonać tomografię komputerową.
W obrazie rezonansu magnetycznego torbiel będzie dużo lepiej widoczna, możliwe jest też określenie stopnia ucisku na okoliczną tkankę mózgową.
Torbiele oskrzelopochodne
Torbiele oskrzelopochodne również mogą być przykładem zmian cystowatych powstających w wyniku wad wrodzonych.
Są one owalne lub okrągłe, wyścielone nabłonkiem oddechowym i wypełnione powietrzem lub płynem.
Torbiel, która nie jest połączona z oskrzelem, może się powiększać, jednak najczęściej jest stabilna w swoim rozmiarze.
Cysty nie dają zauważalnych objawów klinicznych, mogą ewentualnie powodować niewielką duszność obserwowaną po wysiłku.
Diagnozowane są najczęściej przypadkowo, w trakcie wykonywania radiogramu płuc.
Nie wymagają także interwencji chirurgicznej, jeśli nie powiększają swojego rozmiaru.
Podsumowanie
Temat cyst u psów jest bardzo szerokim zagadnieniem.
Tak jak wspomniałam na początku artykułu, bardzo wiele zależy od lokalizacji schorzenia oraz od przyczyny, z jakiej uformowała się zmiana.
Nie należy generalizować, mówiąc, że każda cysta jest groźna dla życia psa, lub absolutnie bezpieczna.
Każda cysta powinna być jednak dokładnie zbadana i zdiagnozowana, oraz poddawana regularnym kontrolom.
Dodaj komentarz