Feromony dla kota i psa: co to są feromony, jak działają i które wybrać?

Niezwykłe sposoby porozumiewania się zwierząt czyli nieco o feromonach oraz ich praktycznym wykorzystaniu w medycynie weterynaryjnej.

Zwierzęta domowe do których należą psy i koty wprawdzie nie mówią naszym językiem ale za to w doskonały sposób potrafią zakomunikować czego oczekują od swoich właścicieli.

Również właściciele bacznie obserwujący swoich podopiecznych świetnie wiedzą o co chodzi tak naprawdę im chodzi.

Czasem bazując trochę na intuicji a czasem wiedząc z doświadczenia, wynikającego z życia pod jednym dachem z innym przedstawicielem tego samego gatunku nauczyliśmy się rozpoznawać potrzeby słabszych skądinąd i całkowicie zależnych od nas zwierząt domowych.

Zresztą te zdolności zdobywaliśmy w trakcie trwającego wiele tysięcy lat procesu oswajania i udomowienia dzikich psowatych czy kotowatych.

Inaczej mówiąc uczyliśmy się rozumieć siebie nawzajem.

Dziś świetnie wiemy co oznaczają dane postawy czy zachowania i co przez nie jest wyrażane.

Powstała nawet dziedzina nauki zwana zoopsychologia, której zainteresowanie koncentruje się właśnie wokół tej problematyki.

I bardzo dobrze gdyż dokładne poznanie i zrozumienie danych zachowań służy człowiekowi i pozwala w gruncie rzeczy zapewnić dobrostan czyli optymalne warunki, w których zwierzę nie będzie odczuwało stresu i dyskomfortu i będzie miało zaspokojone wszelkie swe potrzeby.

A wszystkim przecież o to właśnie chodzi. Poznając “mowę zwierząt” wyrażaną w swój charakterystyczny i specyficzny sposób stajemy się też niejako bliżsi im a one lepiej czują się w nie zawsze naturalnych dla nich środowiskach życia jakie napotykają w naszych domach czy mieszkaniach.

Pamiętajmy bowiem, że nie tylko chodzi o pełna miskę dobrej karmy ale również o poczucie bezpieczeństwa, odpowiednia ilość ruchu, spokojne miejsce do odpoczynku czy załatwiania potrzeb fizjologicznych.

Niewielu posiadaczy psa czy kota jest jednak świadomych z różnych sposobów komunikowania się zwierząt, nawet takich jakich my nie odbieramy własnymi narządami zmysłu.

Do komunikacji służą także wszelkie sposoby natury chemicznej o których często nie mamy zielonego pojęcia.

W artykule postaram się nieco przybliżyć właśnie tą tematykę na przykładzie feromonów.

Jak komunikują się zwierzęta?

Zwierzęta choć nawet w Wigilię nie mówią ludzkim głosem świetnie potrafią komunikować się ze sobą i osobnikami innych gatunków w zamieszkiwanym wspólnie środowisku.

Tej niebywale ważnej umiejętności nabywały zresztą w ciągu tysięcy lat w czasie trwania procesu ewolucji gatunków.

Nie da się bowiem żyć samodzielnie, posiadać potomstwo i nie kontaktować się z innymi osobnikami a jednocześnie zapewnić przetrwanie gatunku.

I tak zwierzęta porozumiewają się ze sobą za pomocą dotyku czyli kontaktu fizycznego.

Taka forma kontaktu rozwinęła się szczególnie u zwierząt stadnych i w relacji matka potomstwo.

To właśnie bliskość rodzicielki zapewnia szczeniętom czy kociętom nie tylko poczucie bezpieczeństwa ale także gwarantuje życie poprzez zapewnienie odpowiedniej temperatury czy ochronę przed drapieżnikami.

Obecność drugiego osobnika, którego można dotknąć przekazuje bardzo konkretną porcję informacji.

U kotów na komunikację dotykową składają się takie zachowania jak ocieranie się o siebie, wspólna pielęgnacja czyli lizanie, dotykanie się nosami czy wypoczywanie na jednym jednym miejscu.

Wszystko to zaś pomaga budować więzi społeczne w grupie.

Wzrok jest kolejnym narządem zmysłów uczestniczącym w komunikowaniu się zwierząt.

To on bowiem odbiera i rejestruje bardzo charakterystyczne zachowanie innych osobników, które chcą przez przyjmowanie konkretnej postawy ciała coś przekazać (np. postawa obronna, odstraszająca czy uległości).

Ogromną rolę odgrywa również kolor innego osobnika gdyż może informować, że tak naprawdę nie warto mnie jeść, jestem trujący, szkodliwy.

Sygnały wizualne wykorzystywane są głównie do regulowania zachowań agresywnych.

Dla nas ludzi to niezwykle cenne informacje, które powinniśmy umieć rozpoznać i na nie odpowiednio zareagować aby później nie chodzić z podrapanymi lub pogryzionymi rękami.

Wreszcie odgłosy wydawane przez nasze zwierzęta domowe bardzo dużo mówią o tym co chce nam pies czy kot przekazać.

Wszyscy doskonale wiemy jak cieszy się piesek i jak zachowuje kot, który czuje się zagrożony.

Warczenie, prychanie może być sygnałem ostrzegawczym, przekazującym informację aby się nie zbliżać i tym samym unikać bezpośredniej konfrontacji mogącej zakończyć się pogryzieniem i zranieniem.

Doskonale też wszyscy wiemy jak zachowuje się kot czy pies proszący o pokarm i jakie dźwięki wydaje.

Także przeraźliwy pisk, szczekanie informuje o zbliżającym się niebezpieczeństwie osobniki tego samego gatunku będące w bliskim sąsiedztwie alarmującego osobnika.

Z resztą ta właśnie cecha do dziś wykorzystywana jest przez posiadaczy psów stróżujących, pilnujących posesji.

Komunikacja wokalna służy zwierzętom głównie do przejawiania zachowań seksualnych, kontaktom matka młode i zwierzę człowiek.

Wreszcie ważnym sposobem przekazywania informacji a więc porozumiewania się są także swoiste zapachy wydzielane przez zwierzęta.

To właśnie dzięki nim psy czy koty wiedzą choćby, że w niedalekiej odległości jest kotka w rui / suka mająca cieczkę, gotowa do zapłodnienia czy osobniki tego samego gatunku (swoiste zapachy służące do znakowania terenu, sygnalizowania swojej obecności).

Doskonale wszyscy znamy specyficzny zapach kocura znaczącego przedmioty w domu czy w terenie jaki uznaje za swój.

Są również zapachy, których jako ludzie nie czujemy ale zwierzęta świetnie je rozpoznają i interpretują.

Mowa tutaj o feromonach czyli tajemniczych trochę sygnałach komunikowania się zwierząt.

Co to są feromony?

Feromony jak mówi nam popularna definicja są różnorodnymi związkami semiochemicznymi czyli substancjami używanymi przez zwierzęta do przekazywania informacji a przez nie wywierania określonego wpływu na swoje otoczenie, głównie w celach obronnych, wszczynania alarmu, zaznaczania własnego terytorium czy też sygnalizowania partnerom tego samego gatunku o gotowości płciowej.

Pisząc bardzo ogólnie są niezwykle ważnym elementem życia nie tylko pojedynczego osobnika ale także sprawnego funkcjonowania całych populacji zwierząt.

Feromony są więc związkami infochemicznymi niosącymi ważne przesłanie, sygnał dla osobników umiejących je odczytać i zinterpretować a w konsekwencji odpowiednio na nie zareagować.

Zazwyczaj są one mieszaniną różnych związków, zdecydowanie zaś rzadziej pojedynczą substancją chemiczną.

Wytwarzane przez zwierzęta naturalne feromony uwalnianie są na zewnątrz organizmu, do otoczenia gdzie służą do:

• komunikowania się (przykładowo feromony agregacyjne),
• wabienia, przyciągania osobników płci przeciwnej tego samego gatunku (feromony płciowe),
• zwalczania konkurencji spowodowanej choćby zbyt duża ilością osobników tego samego gatunku na małej powierzchni (feromony antagonistyczne).

Większość tych związków jest substancjami lotnymi wydzielanymi w naprawdę minimalnych ilościach i odczuwalnymi nieraz ze znacznej odległości.

Co ciekawe dla osobników innego gatunku (np. człowieka) są one zupełnie niewyczuwalne a w związku z tym nie są w stanie wywołać takiej reakcji jak u zwierząt będących w stanie je odbierać.

Feromony możemy podzielić na różne grupy.

Rodzaje feromonów:

1. W zależności od wywoływanej reakcji:
   • feromony wywoławcze, które odpowiadają za natychmiastową reakcję u odbiorcy i idąca za tym zmianę zachowania (np. feromony płciowe czy agregacyjne),
   • feromony podstawowe, w przypadku których reakcja jest rozciągnięta w czasie a więc trwa dłużej (np. feromony odpowiadające za dojrzewanie płciowe).

2. Ze względu na rolę, swoje funkcje:
   • feromony alarmowe,
   • feromony obronne,
   • feromony płciowe,
   • odstraszające osobniki tego samego gatunku,
   • feromony odnajdywania pokarmu,
   • feromony stresowe
   • feromony społeczne.
3. Ze względu na postać chemiczna i sposób działania:
   • lotne,
   • kontaktowe
   • z dużą cząsteczka białka.

Wyróżniamy również tzw. feromony określane mianem primerów czyli substancje wywołujące zmianę stanu emocjonalnego osobnika.

Doskonałym tego przykładem niech będą kocie feromony policzkowe lub psie feromony uspokajające.

Działanie feromonów

Feromony są, jak już wiemy sposobem komunikowania się między osobnikami tego samego gatunku.

Żeby jednak było to możliwe muszą zostać rozpoznane, zidentyfikowane przez inny organizm, który w ściśle określony sposób na nie zareaguje.

Do tego celu, a więc do detekcji, wyłapywania feromonów służy narząd lemieszowo- nosowy stanowiący część aparatu węchowego zwierząt.

Narząd ten możemy zdefiniować jako chemoreceptywny, parzysty twór wyspecjalizowany w odbieraniu bodźców chemicznych.

Zlokalizowany jest w pobliżu kości lemieszowej, we wnętrzu jamy nosowej.

Feromony pozostawione w środowisku w sytuacji gdy zostaną napotkane przez osobnika wrażliwego łączą się z specjalnymi białkami wiążącymi feromony (PBP), które to są specyficzne dla danego feromonu.

Następnie dochodzi do aktywacji ściśle określonych receptorów, które z kolei aktywują struktury nerwowe, grupy neuronów w obrębie układu limbicznego.

Ta stara ewolucyjnie część układu nerwowego ssaków wpływa na stan emocjonalny zwierzęcia lub wyzwala, uruchamia pewne reakcje fizjologiczne czego świetnym przykładem może być uwalnianie hormonów.

Receptory odbierające sygnał w postaci feromonu są specyficzne dlatego można je spotkać tylko u danego osobnika tego samego gatunku na który działa feromon.

Widzimy więc dobitnie jak mocno wyspecjalizowanym i charakterystycznym tylko dla danego gatunku jest system porozumiewania się za pomocą feromonów.

Feromony syntetyczne

Skoro naturalne feromony oddziałują tak znacznie i wywołują ściśle określone reakcje w świecie zwierząt w tym u psów i kotów to dlaczego nie spróbować poznać ich działania, budowy chemicznej po to żeby wytworzyć ich syntetyczne odpowiedniki, które można z powodzeniem wykorzystać do modyfikowania zachowań zwierząt czyli w medycynie behawioralnej?

To właśnie zostało uczynione w przypadku sztucznych feromonów psich czy sztucznych feromonów kocich zsyntetyzowanych w laboratoriach a mających działanie identyczne z ich naturalnymi odpowiednikami.

Najogólniej możemy powiedzieć, że feromony od pewnego czasu są wykorzystywane do modyfikowania niekorzystnych zachowań u psów czy kotów.

Mam tutaj na myśli te rodzaje zachowań u podłoża jakich leży lęk i niepokój.

Feliway

Dziś powszechnie w każdej praktyce weterynaryjnej lekarze oferują swoim podopiecznym preparaty zawierające feromony kocie (Feliway firmy Ceva Sante Animale) czy DAP (tego samego producenta).

Feliway zawiera jako substancje czynną, syntetyczna wersję kociego feromonu policzkowego F3 i często stosowany jest w terapii:

• lęku,
• stresu,
• niepokoju,
• znakowania moczem,
• niszczenia czy drapania różnych przedmiotów w domu.

Bardzo pomocne są także w sytuacji wprowadzania kotów w nowe miejsca co może wiązać się z odczuwaniem przez nie stresu, lęku czy niepokoju.

Dla kotowatych bowiem wizyta w lecznicy, szpitalu, hotelu dla zwierząt, nowym domu czy podróż w kontenerze może i często wywołuje negatywne odczucia.

Stosowanie tego typu preparatu pomocne jest także w przypadku niechęci do jedzenia, zapewnia bowiem poprawę apetytu.

Pozwala również aktywniej uczestniczyć we wspólnych zabawach czy w wykształceniu poprawnych relacji społecznych między wspólnie bytującymi kotami.

Jest tak np. w opisywanym przeze mnie śródmiąższowym zapaleniu pęcherza czy innych chorób ze współobecnym stresem.

Felifriend

W niektórych krajach Europy jest dostępny produkt o nazwie Felifriend (Ceva Sante Animale) będący frakcją F4 kociego feromonu policzkowego.

Produkt ten z dużym powodzeniem może być stosowany w sytuacji wprowadzania nowego kota do domu, gdzie rezyduje już inny osobnik.

Stosowanie Felifrienda pozwala łatwiej i bez zbędnych problemów zaprzyjaźnić się kotom oraz wytworzyć poprawna reakcje w stosunku do nowych ludzi żyjących w domu.

Pisze zaś o tym, żeby pokazać Ci Czytelniku jakimi obecnie dysponujemy możliwościami w dziedzinie behawioralnej, gdzie podróżowanie do innych krajów, skąd można zdobyć dostępny tam produkt stało się czymś naturalnym.

Feliscratch

Feliway Feliscratch jest z kolei produktem zawierającym syntetyczny feromon koci przeznaczony do polewania drapaka, czym zachęcamy kota do drapania właśnie tego miejsca.

Podczas tej czynności, zupełnie naturalnej dla kota wydzielane są naturalne feromony służące do oznakowania własnego terytorium czym przekazywana jest informacja dla innych osobników tego samego gatunku.

I choć czynność jest zupełnie naturalna to w warunkach domowych gdy kot wybiera inne przedmioty, niż mu do tego wyznaczymy, może stanowić nie lada problem.

Stosowanie feromonów odciąga koty od drapania innych miejsc w mieszkaniu w wyniku czego nie dochodzi do zniszczeń mebli, foteli czy innych przedmiotów.

Redukuje i ogranicza drapanie niechcianych obiektów jakie może mieć miejsce w sytuacji odczuwanie lęku i stresu, przy wprowadzaniu nowych zwierząt, czy zamieszkiwaniu większej liczby osobników pod jednym dachem i konkurencji o terytorium.

DAP

I wreszcie DAP czyli syntetyczna, sztucznie wytworzona wersja, odpowiednik psiego feromonu uspokajającego.

Produkt ten może z powodzeniem w połączeniu z umiejętnie przeprowadzona terapią behawioralną, być stosowany w często występujących u psów problemach lęku separacyjnego, strachu przed wystrzałami, hukami, grzmotami czy w przypadku kiedy pies boi się petard.

Może być więc wykorzystywany gdy chcemy uczynić bardziej przyjazne nowe otoczenie psa a więc dom, hotel, schronisko, lecznicę czy uprzyjemnić transport samochodem.

Jak podawać feromony?

Kocie feromony policzkowe obecne w preparacie Feliway jest sprzedawany w postaci dyfuzora lub aerozolu.

Wersja z aerozolem może być używana do oznaczenia konkretnych miejsc czy przedmiotów oznaczonych uprzednio przez kota moczem lub swymi pazurami.

Koty oznaczają te miejsca jako ważne z ich punktu widzenia czym zapewniają sobie poczucie bezpieczeństwa.

Dokładna obserwacja zachowań w środowisku domowym pozwoli uważnemu właścicielowi doskonale poznać te obszary.

Feromony w aerozolu

Producent zaleca spryskiwanie newralgicznych miejsc codziennie przez okres miesiąca a w mieszkaniach gdzie żyje więcej kotów nawet dwa razy dziennie przez 45 dni.

Pamiętajmy o tym używając aerozolu do rozprowadzania feromonów czy to psich czy kocich.

Pozostawiając je na posłaniu czy klatce powinniśmy wykonać to na około 15 minut przed umieszczeniem tam zwierzęcia a następnie powtarzać tą czynność co 1-2 godziny.

Koty ocierając się o przedmioty obecne w domu zostawiają na nich swoje charakterystyczne sygnały zapachowe czym zapewniają sobie spokój i uczucie komfortu.

Tutaj praktyczna uwaga:

gdy często robimy porządki w domu, zmywamy kurze stosując przy tym mocno pachnące detergenty i zapachy powodujemy niejako pozbywanie się również tych naturalnych kocich substancji i zmuszamy niejako kota do wykonywania pracy oznakowania swego terytorium po raz kolejny.

Dobrym pomysłem jest spryskiwanie aerozolem transporterów szczególnie przed planowaną podróżą samochodem czy wizytą w lecznicy weterynaryjnej co pozwoli zmniejszyć uczucie niepokoju.

Feromony w dyfuzorze

Inną dostępna wersją tego preparatu jest dyfuzor, uwalniający feromony do otoczenia życia kota po podłączeniu go do gniazdka elektrycznego.

Może być stosowany w obiektach zamkniętych, mieszkaniach, domach gdzie żyje więcej kotów i występuje znakowanie moczem mebli czy przedmiotów.

Bardzo pomocny jest w trakcie przeprowadzki kota do nowego miejsca oraz minimalizuje odczucie lęku i niepokoju występujące w sytuacji życia w gromadzie.

Dyfuzory rozprowadzają substancje odbierane przez kota na obszarze 50-70 metrów kwadratowych przez okres około miesiąca.

Później musimy wymienić wkład uzupełniający.

W przypadku większej powierzchni mieszkania powinniśmy użyć ich kilku.

Nie otwierajmy też zbytnio okiem, nie wietrzymy przesadnie pomieszczeń i nie używajmy klimatyzacji gdyż wszystkie te czynności zwyczajnie usuwają feromony z otoczenia.

Możemy stosować równocześnie preparat Feliway w aerozolu i Feliway w dyfuzorze co tylko wzmocni ich efekt końcowy.

Psie feromony uspokajające czyli DAP są dostępne również w sprayu lub dyfuzorze.

Sprayem możemy rozpylać w otoczeniu psa na jego legowisko, posłanie, w często przebywanych miejscach czy w transporterze.

Takie działanie ogranicza niepokój towarzyszący wprowadzaniu zwierząt do nowego miejsca, przeprowadzki czy w sytuacji obecności nowego zwierzęcia.

Obroża feromonowa dla psa

DAP możemy również zakupić w postaci obróżki, z której feromony uwalniają się przez okres do miesiąca (28 dni).

Zaleta obróżki jest jej działanie również na zewnątrz pomieszczeń a więc choćby w sytuacji spaceru.

Jedyne o czym powinniśmy pamiętać to aby nie zamoczyć obroży i aby nasz pies stale ją nosił, gdyż tylko wtedy tak naprawdę działa.

Felifrriend czyli frakcje F4 służy do spryskania rąk, którymi będziemy głaskali lub dotykali kota.

Pozwoli to zmniejszyć zachowania agresywne względem obcych ludzi i z cała pewnością pomoże wytworzyć przyjazną więź z zestresowanym kotem.

Feliway Feliscratch jest produktem w formie pipetki, która wylewamy na drapaki i przedmioty przeznaczone do drapania przez koty.

Zawartość jednego opakowania powinna wystarczyć na okres około miesiąca.

Nie ma więc ryzyka zatrucia nimi, przeciwwskazań czy działań niepożądanych.

Są całkowicie bezpieczne co warte jest podkreślenia i mogą być stosowane u wszystkich zwierząt bez względu na stan fizjologiczny czy wiek.

Nie ingerują w działanie innych równolegle stosowanych leków a wręcz przeciwnie uzupełniają ich działanie i prowadząc do oczekiwanego efektu leczniczego.

Kiedy warto stosować feromony u zwierząt?

O skuteczności działania feromonów policzkowych niech świadczą przeprowadzone na zwierzętach niezależne badania kliniczne.

Otóż wykazują one, że przykładowo Feliway w formie sprayu zmniejszył znakowanie powierzchni moczem w 75-97 % przypadków i całkowicie rozwiązał problem u 33-95 % kotów.

Wprawdzie to tylko liczby ale zawsze warto skorzystać z terapii zamiast z góry zakładać, że kot wykazuje objawy, które eliminują go z życia w mieszkaniu i zwyczajnie pozbyć się kota.

Równie skuteczny okazał się on w przypadku znakowania powierzchni pionowych a więc drapania szczególnie mebli czy kanap.

Pamiętajmy, że drapanie jest naturalnym zachowaniem kotowatych i z całą pewnością nie robią one tego ze złości czy dlatego, że nie lubią właściciela.

Kocie feromony ograniczają też niektóre zachowania związane z behawiorem a więc szczególnie niepożądane włóczęgostwo.

Rozpylenie ich na ręcznik, który następnie zostaje włożony do kontenera powoduje znaczne zwiększenie zainteresowania pokarmem czy prawidłowe dbanie o higienę.

W trakcie podróży samochodem gdy uprzednio spryskamy transportem Feliwayem zdecydowanie rzadziej zaobserwujemy objawy somatyczne z wymiotami, oddawaniem moczu i kału czy ślinieniem się na czele czy wokalizacją i pobudzeniem.

Wszystko to potwierdzają bardzo wiarygodne badania naukowe oraz informacje pochodzące od samych właścicieli zwierząt.

Wykazano również, że stosowanie feromonów ogranicza epizody zapalenie pęcherza, w których stres jak podejrzewamy jest jednym z głównych czynników wyzwalających.

Kocie feromony policzkowe frakcji F4 okazały się pomocne w profilaktyce agresji wewnątrzgatunkowej podczas wprowadzania nowych kotów do domów gdzie już inne są obecne.

W tym celu możemy smarować głowę nowego kota feromonami co spowoduje łatwiejsze i szybsze jego zaakceptowanie przez inne rezydujące w pomieszczeniu osobniki.

Feromony uspokajające psie czyli DAP używane są do minimalizowania lęku i łatwiejszej adaptacji w nowym dotychczas nieznanym środowisku.

Częstym problemem u psów jest lęk separacyjny i niszczenie przedmiotów przy nim występujące.

Pies pozostawiony sam w mieszkaniu gdy jego właściciel musi wyjść do pracy czy na zakupy odczuwa ogromny lęk i niepokój, który przejawia zachowaniami niszczycielskimi czy wydalaniem kału i moczu.

Feromony policzkowe okazują się niezwykle pomocne w kompleksowej terapii tego problemu, równolegle z innymi stosowanymi lekami.

Jak wielkim kłopotem może być niepokój związany z wystrzałami, burza czy towarzyszący im huk wiedza doskonale liczni właściciele zwierząt.

I tutaj feromony stosowane z terapią odwrażliwiającą okazują się niezmiernie pomocne.

Zapewniają również zjawisko relaksacji zwierząt w nowych nieznanych warunkach np. schronisko, lecznica czy hotel eliminując bardzo niepożądane zachowania jak chęć ucieczki czy nadmierną wokalizacje, uporczywe szczekanie.

Stosowanie feromonów ogranicza objawy choroby lokomocyjnej a więc oddawanie kału i moczu w samochodzie, ślinienia się czy wymiotów w trakcie transportu.

Obróżki okazały się zaś bardzo skuteczne w okresie adaptacji zwierząt do nowego domu poprzez eliminację objawów lęku i niepokoju.

Co ciekawe niektóre badania wskazują na pozytywny wpływ feromonów w okresie uczęszczania psów na szkolenia.

Zwierzęta z obrożami w trakcie trwania kursu były bardziej społeczne, szybciej dostosowywały się do nowych warunków a tym samym uzyskiwały lepsze wyniki w nauce i większą satysfakcję ze strony właściciela.

Co niezmiernie istotne nawet jeśli nie spowodują całkowitego wyeliminowania problemu to znacznie ogranicza jego uciążliwość i intensywność.

Warto więc spróbować w każdym przypadku.

Pamiętajmy, też że każda choroba, ból jest związana ze zjawiskiem stresu, stąd nawet w sytuacjach pozornie niewskazanych można zastosować feromony, które nie zaszkodzą a mogą tylko pomóc.

Ile kosztują feromony?

Zwierzęta domowe nieraz mogą przysparzać nam naprawdę wiele problemów natury behawioralnej.

Jak uciążliwe może być znaczenie terenu moczem, objawy lęku separacyjnego, nadmierna lękliwość objawiająca się agresją wiedzą z cała pewnością niektórzy posiadacze zwierząt.

Niejednokrotnie takie zachowania są też powodem do rezygnacji z utrzymywania zwierzęcia w domu.

Stosowanie feromonów może tutaj z całą pewnością przyjść z pomocą.

Jest uzupełnieniem tradycyjnej terapii farmakologicznej połączonej z działaniami behawiorystycznymi.

Ogromnym atutem jest też brak objawów ubocznych czy szkodliwości dla zwierząt i ludzi.

Nie ma ryzyka przedawkowania, jego niewłaściwego użycia czy interakcji z innymi równolegle stosowanymi preparatami.

Cena także nie jest wygórowana, przeliczywszy to na pojedynczy dzień stosowania.

Feromony w sprayu bowiem możemy zakupić za około kilkadziesiąt złotych a sam wkład do dyfuzora za nieco ponad 100 zł.

Podsumowanie

Stosowanie u zwierząt domowych coraz wymyślniejszego leczenia farmakologicznego w każdym przypadku napotyka wśród niektórych posiadaczy zwierząt ogromny opór i spotyka się z krytyką.

Owszem w wielu sytuacjach bez takiego się nie obejdzie ale czasem można zastosować produkty naturalne, bez efektów niepożądanych a przy tym bezpieczne i co najważniejsze skuteczne.

Doskonałym tego przykładem jest poruszana problematyka feromonów czyli naturalnych substancji służących do komunikowania się zwierząt.

Z całą pewnością nie mogą być panaceum na wszelkie choroby ale jednocześnie w wielu mogą skutecznie pomóc.

Jak w przypadku każdego schorzenia najpierw jednak musimy postawić pewne rozpoznanie a dopiero później zastanawiać się nad skuteczną terapią.

Feromony jednak w przeciwieństwie do tradycyjnych leków z cała pewnością nie zaszkodzą a potencjalne korzyści ich stosowania sprawiają, że zawsze warto o nich pomyśleć, nawet jako leczenie wspomagające.