PRA u psa: rozpoznanie, objawy, leczenie [zalecenia weterynarza]

Postępujący zanik siatkówki (Progressive Retinal Atrophy – PRA) jest grupą chorób o podłożu genetycznym, charakteryzującą się stopniowym osłabieniem wzroku, prowadzącym do całkowitej ślepoty. Pierwsze objawy choroby pojawiają się u zwierząt kilkutygodniowych lub dopiero w wieku dorosłym. Dotychczas jednostkę tę opisano u ponad 100 ras, m.in.:

• jamników,
• basenji,
• golden retrieverów,
• owczarków collie,
• chartów,
• terrierów,
• samoyedów.

Przyczyny zaniku siatkówki u psa

PRA jest schorzeniem dziedzicznym, w którego przebiegu mutacje genów odpowiedzialnych za działanie komórek światłoczułych w siatkówce oka, prowadzą do upośledzenia ich funkcji i w konsekwencji stopniowej utraty wzroku. W pierwszej kolejności zanikowi ulegają pręciki – komórki odpowiedzialne za tzw. widzenie nocne, a następnie czopki, dzięki którym zwierzę widzi za dnia oraz rozpoznaje kolory. Choroba u różnych ras dziedziczy się w odmienny sposób. I tak wyróżniamy 4 sposoby:

• Autosomalny recesywny – np. u basenji, jamników, airedale terrierów, collie, rottweilerów, shih tzu, pekińczyków, czy yorkshire terrierów. Jest to najczęstszy sposób przekazywania wady potomstwu.
• Autosomalny dominujący – u bullmastifów i mastifów.
• Sprzężony z chromosomem X – u samoyedów i siberian husky.
• O nieznanej etiologii – u greyhoundów, silky terrierów i psów rasy canaan dog.

Objawy PRA u psa

Wyróżniamy dwie postaci choroby – wczesną i późną. W postaci wczesnej objawy kliniczne pojawiają się u zwierząt w wieku kilku tygodni. Najczęściej występuje ona u welsh corgi, seterów irlandzkich oraz owczarków szkockich collie. W postaci późnej zaburzenia wzroku obserwujemy u psów kilkuletnich, najczęściej pomiędzy 4 a 7 rokiem życia. Przeważnie spotykamy ją u pudli, labradorów i cocker spanieli. 

Charakterystyczna dla PRA jest początkowo utrata widzenia jedynie po zmroku. Pies w trakcie wieczornych spacerów może stać się lękliwe, potykać się o przedmioty i wykazywać ogólna niechęć do poruszania się w warunkach słabego oświetlenia. Objawy takie za dnia nie będą występowały w pierwszych stadiach choroby. Gdy z czasem degeneracji ulegną również czopki, wzrok psa będzie się stopniowo pogarszał, aż do jego całkowitej utraty.

PRA rozwija się w obu oczach. Siatkówka ulega ścieńczeniu, a źrenice rozszerzeniu, przez co błona odblaskowa staje się lepiej widoczna, co daje wrażenie świecenia. Z czasem zwyrodnieniu ulega krążek nerwu wzrokowego i rozwinąć się może wtórna zaćma.

Rozpoznanie

Podejrzenie choroby nasuwają dane z wywiadu oraz wynik badania okulistycznego – poszerzona, niereagująca lub słabo reagująca na światło źrenica i zmiany widoczne w badaniu dna oka.

Do diagnostyki PRA wykorzystuje się aparat – elektroretinograf – który umożliwia ocenę reakcji fotoreceptorów siatkówki na bodźce świetlne.

Dostępne są także testy genetyczne (PCR) w kierunku PRA, umożliwiające identyfikację zwierząt chorych oraz nosicieli wadliwego genu.

Zanik siatkówki u psa leczenie

Postępujący zanik siatkówki jest chorobą nieuleczalną. Zwierzętom należy zapewnić odpowiednie warunki bytu i minimalizować sytuacje mogące stanowić zagrożenie dla jego zdrowia, czyli m.in. wyprowadzać psy jedynie na smyczy.

Profilaktyka

W profilaktyce PCR zastosowanie mają jedynie testy genetyczne, które pozwalają na wykrycie mutacji genowej i tym samym wykluczenie z rozrodu zwierząt chorych oraz nosicieli.

Rokowanie

Rokowanie jest ostrożne ze względu na brak możliwości leczenia i postępujący charakter choroby.