Owczarek szkocki collie: charakter, pielęgnacja i predyspozycje do chorób

Rasy owczarek szkocki collie nie trzeba chyba nikomu przedstawiać.

Tytułowa bohaterka książki Erica Knighta oraz filmu i serialu „Lassie, wróć!” znana jest na całym świecie do tego stopnia, że niektórzy owczarki collie nazywają po prostu „Lassie”.

Tym czasem, jest to rasa bardzo stara, która w Szkocji występowała już w średniowieczu, a za jej przodków uważa się mieszańce miejscowych owczarków z psami przywiezionymi na Wyspy Brytyjskie przez Rzymian w początkach naszej ery.

Psy te zwano Colley, Coally czy Coaly, co prawdopodobnie wywodzi się z języka staroangielskiego i oznacza „czarny”.

Inne źródła mówią o colley – rasie owiec o czarnych głowach, których owczarki zwykły strzec jako psy pasterskie.

Dziś collie jest raczej psem do towarzystwa niż psem pracującym, aczkolwiek wykorzystuje się je często w dogoterapii oraz jako psy stróżujące.

Owczarek szkocki charakter

Powracająca wciąż do małego Joe Lassie, stała się symbolem psiej wierności.

I faktycznie, psy tej rasy charakteryzują się niezwykłym przywiązaniem do swoich opiekunów.

Są bardzo wrażliwe i potrzebują poczucia bliskości z człowiekiem.

Lubią opiekować się dziećmi i bawić się z nimi.

Jednocześnie bronią też swojej rodziny i w stosunku do obcych są nieufne, co czyni je dobrymi stróżami.

Są łagodne, wesołe, pojętne i dość łatwe w szkoleniu.

Jak każdy szczeniak wymagają wczesnej socjalizacji i zapoznania się z różnymi rodzajami bodźców, by wyrosnąć na dobrze wychowanych i mało kłopotliwych członków rodziny.

Owczarek szkocki wygląd

Owczarek szkocki collie jest pełnym elegancji psem o proporcjonalnej i harmonijnej budowie.

Wysokość w kłębie dla samca wynosi 56 – 61 cm przy masie 20 – 29 kg, a dla samicy 51 – 56 cm przy masie 18 – 25 kg.

• Głowa w kształcie klina zwęża się stopniowo w kierunku nosa.
• Szczęki mocne, z kompletem dużych zębów ustawionych w zgryzie nożycowym.
• Oczy w kształcie migdała, brązowe lub niebieskie, o inteligentnym i łagodnym wyrazie.
• Uszy średniej wielkości, skierowane do przodu i zwężające się ku górze.
• Łukowata szyja przechodzi w mocny grzbiet.
• Klatka piersiowa głęboka z dobrze wysklepionymi żebrami.
• Ogon długi, unoszony w akcji, a opuszczony w spoczynku.
• Kończyny proste i muskularne zakończone owalnymi łapami.

Charakterystczną cechą jest płynny ruch, podczas którego kończyny przednie układane są w jednej linii, a tylne poruszają się równolegle.

Ze względu na długość sierści wyróżniamy 2 odmiany:

• krótkowłosą – krótki i przylegający włos okrywowy oraz gęsty podszerstek
• długowłosą – włos okrywowy szorstki i długi, najbardziej obfity na szyi gdzie tworzy kryzę oraz na ogonie i przednich kończynach

Umaszczenie collie:

Dopuszczalne umaszczenia:

• śniade,
• tricolor,
• marmurkowe.

We wszystkich typach mogą występować białe znaczenia na:

• grzbiecie nosa,
• głowie,
• kołnierzu,
• kończynach,
• palcach,
• ogonie.

Jak wygląda owczarek szkocki collie możesz również zobaczyć na poniższym filmie

Owczarek szkocki pielęgnacja

Owczarek szkocki Collie ma piękną obfitą szatę, którą należy intensywnie i konsekwentnie pielęgnować.

Ze względu na gęsty podszerstek wskazane jest częste wyczesywanie martwego włosa, by nie zbijał się on w kołtuny i nie utrudniał dostępu powietrza do skóry.

Włos jest oporny na warunki środowiskowe i chroni przed zamoknięciem, natomiast ubłoconą sierść po spacerze można miejscowo wytrzeć ręcznikiem.

Psa kąpiemy wtedy, gdy jest taka potrzeba, pamiętając o rozczesaniu zarówno przed, jak i po jego namoczeniu.

Owczarek szkocki choroby

Choroba oczu collie

Choroba oczu owczarków collie to choroba dziedziczna, przebiegająca z miejscowym niedorozwojem błony odblaskowej oraz z niedostateczną pigmentacją naczyniówki i siatkówki.

Naczynia naczyniówki są kręte i kruche, przez co dochodzić może do powstawania wybroczyn na powierzchni siatkówki i w ciele szklistym.

W łagodnym przebiegu choroby zawartość pigmentu może maskować niedorozwój naczyniówki.

Diagnostyka opiera się na badaniu genetycznym metodą PCR krwi lub wymazów bogatokomórkowych.

Dwurzędowość rzęs

Dwurzędowość rzęs to wada polegająca na wystąpieniu drugiego rzędu rzęs, który drażnić może powierzchnię rogówki i spojówkę gałki ocznej.

Wyspiak trzustki (insulinoma)

Wyspiak trzustki to nowotwór z komórek beta trzustki, który powoduje nadmierne uwalnianie do krwi insuliny.

Co za tym idzie, ilość glukozy we krwi spada i dochodzi do hipoglikemii ze wszystkimi jej objawami.

Najczęściej obserwowane są:

• drgawki,
• drżenia mięśni,
• wzmożony apetyt,
• omdlenia.

W badaniu krwi poziom glukozy nie zawsze jest obniżony.

Do pogłębienia diagnostyki służy badanie poziomu insuliny we krwi.

W przypadku wystąpienia przerzutów lub niemożności wykonania zabiegu stosuje się leczenie zachowawcze najczęściej w postaci wlewów z glukozą i doustnym podawaniu glikokortykosteroidów.

Wrzodziejące idiopatyczne zapalenie skóry owczarków szkockich i szetlandzkich

Wrzodziejące idiopatyczne zapalenie skóry to schorzenie o charakterze immunologicznym, które występuje u psów w średnim wieku i u psów starszych.

Objawia się:

• wysypką pęcherzykową w obrębie pach i pachwin,
• występowaniem ognisk owrzodzeń, wyraźnie odgraniczonych od skóry zdrowej.

Zmiany są bolesne i mogą lokalizować się także:

• wokół oczu,
• na małżowinach usznych,
• na opuszkach palcowych.

Na ostateczną diagnozę pozwala badanie histopatologiczne wycinka skóry.

Rokowanie jest ostrożne ze względu na możliwość nawrotu.

Bielactwo u owczarka collie

Bielactwo jest chorobą dziedziczną spowodowaną reakcją autoagresji skierowaną przeciwko melanocytom.

U zwierząt nią dotkniętych obserwuje się ogniskową depigmentację:

• nosa,
• warg,
• błony śluzowej jamy ustnej.

Toczeń skórny krążkowy

Choroba ta zaczyna się odbarwieniem i zanikiem struktury tzw. „kocich łbów” w obrębie lusterka nosowego.

Następnie tworzą się krosty, które obejmują również skórę grzbietu nosa.

Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie badania cytologicznego lub histopatologicznego wycinka skóry.

Leczenie mniej zaawansowanych przypadków polega na ograniczeniu ekspozycji na słońce, stosowaniu kremów z filtrem (min. 15) i witaminy E w dużych dawkach.

Stany bardziej zaawansowane wymagają smarowania maściami sterydowymi oraz często podawania leków immunosupresyjnych doustnie.

Toczeń rumieniowaty układowy

Jest to choroba o wieloczynnikowym podłożu.

Mechanizm powstawania zmian w organizmie związany jest z wytwarzaniem autoprzeciwciał, uszkodzeniem keratynocytów, powstawaniem nacieków komórkowych oraz wzrostem miana tzw. przeciwciał przeciwjądrowych (ANA).

Objawy kliniczne również są różnorodne i dzielimy je na duże i małe.

Do objawów dużych zaliczamy m.in:

• zapalenie mięśni i stawów,
• białkomocz,
• małopłytkowość,
• pęcherzowe zapalenie skóry,
• niedokrwistość hemolityczną.

Do objawów małych:

• gorączkę,
• owrzodzenia jamy ustnej,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Zmiany manifestujące się na skórze to najczęściej:

• hiperkeratoza opuszek palcowych,
• ropne zapalenie skóry,
• zmiany nadżerkowe w obrębie warg.

Do postawienia rozpoznania niezbędne jest wykonanie badania poziomu przeciwciał przeciwjądrowych we krwi oraz histopatologia skóry, natomiast wynik ujemny nie wyklucza choroby.

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych polega na wadliwym ukształtowaniu i niedopasowaniu poszczególnych elementów wchodzących w skład stawu biodrowego lub ich zbyt luźnym połączeniu.

Schorzenie to ma podłoże poligenetyczne, ale do jego występowania przyczyniają się także czynniki środowiskowe, takie jak sposób żywienia w okresie wzrostu oraz ilość zapewnianego psu ruchu.

Najczęściej objawy dysplazji są zauważane u psów w wieku 6-12 miesięcy, ale pierwsze symptomy pojawić się mogą już u 2 – miesięcznych szczeniąt.

Objawy wskazujące na HD to:

• niechęć do ruchu,
• częste pokładanie się w trakcie spacerów,
• tzw. królicze skoki,
• sztywny chód.

Rozpoznanie lekarz weterynarii stawia na podstawie danych uzyskanych w trakcie przeprowadzonego wywiadu, badania klinicznego oraz zdjęcia rentgenowskiego w sedacji.

Leczenie HD może być zachowawcze lub operacyjne.

Wrodzona łamliwość kości

Wrodzona łamliwość kości to choroba dziedziczna, charakteryzująca się zaburzeniem wytwarzania tkanki kostnej, co spowodowane jest mutacją w obrębie genu kodującego kolagen typu I.

Niedobór tego kolagenu prowadzi do tego, że kości mimo normalnych rozmiarów stają się kruche i nie wytrzymują obciążeń, które na co dzień nie stanowiłyby dla nich problemu.

Szczenięta cierpiące na łamliwość kości wykazują zaburzenia w poruszaniu i bolesność np. przy podnoszeniu ich.

Zęby mleczne przybierają różową barwę lub kruszą się na skutek zbyt cienkiego szkliwa.

Dochodzić może także do wielokrotnych złamań kości.

Podstawą dla rozpoznania jest badanie kliniczne oraz charakterystyczny obraz na zdjęciach RTG, gdzie wyraźnie widoczna jest zmniejszona gęstość kości, a warstwa korowa jest ścieńczona.

Przetrwały przewód Botalla

Przetrwały przewód Botalla to wada dziedziczna, wrodzona, polegająca na nie zamknięciu się tzw. przewodu tętniczego Botala, który w życiu płodowym łączy aortę z tętnicą płucną, przez co pomijane jest nieczynne u płodu krążenie płucne.

W rezultacie dochodzi do przeciążenia serca, jego niedotlenienia i zastoju płucnego.

Charakterystyczny dla tej wady jest tzw. szmer maszynowy, słyszalny podczas osłuchiwania, gównie po lewej stronie klatki piersiowej w postaci szmeru ciągłego.

Amyloidoza nerek

Amyloidoza nerek to schorzenie polegające na odkładaniu się nierozpuszczalnego kompleksu białek i sacharydów (amyloidu) w obrębie kłębuszków nerkowych i naczyń krwionośnych nerek.

Prowadzi ono do śródmiąższowego zapalenia nerek i niewydolności nerek.

Towarzyszy mu masywny białkomocz, a rozpoznanie amyloidozy ustala się za pomocą biopsji nerek.

Padaczka u owczarków szkockich

Padaczka jest to zespół objawów towarzyszących nieprawidłowym wyładowaniom w obrębie układu nerwowego.

Może być idiopatyczna (bez ustalonej przyczyny) lub czynnościowa (towarzyszyć chorobom ogólnoustrojowym lub chorobom układu nerwowego).

Objawia się najczęściej napadami drgawek, połączonymi z utratą świadomości i mimowolnym oddawaniem moczu lub kału.

Często atak poprzedzony jest tzw. aurą, gdy pies wyczuwa zbliżający się atak i albo szuka wtedy kontaktu z właścicielem, albo wręcz przeciwnie, chowa się.

Celem leczenia jest zminimalizowanie częstotliwości występowania ataków.

Ponieważ leki pies będzie musiał przyjmować do końca życia, ważne jest o ile to możliwe, znalezienie i leczenie choroby podstawowej.

Leki przeciwdrgawkowe podaje się w trybie ciągłym, gdy częstotliwość ataków jest większa niż raz w miesiącu.

Alergia pokarmowa u collie

Alergia pokarmowa to reakcja immunologiczna organizmu w odpowiedzi na alergeny pokarmowe.

W wyniku ich lokalnego działania dochodzi do zaburzeń przepuszczalności jelit, czego wyrazem jest najczęściej biegunka, a działanie ogólne prowadzi do wystąpienia świądu i pokrzywki.

Leczenie obejmuje przede wszystkim dietoterapię, czyli zastosowanie diety eliminacyjnej lub karm weterynaryjnych hipoalergicznych czy analergicznych przez okres co najmniej 4 -6 tygodni oraz leczenie objawowe – przeciwświądowe i leczenie ewentualnych wikłających zakażeń grzybiczych lub bakteryjnych.

Nadwrażliwość na iwermektynę i milbemycynę

Nadwrażliwość na iwermektynę i milbemycynę to jedna z podstawowych dysfunkcji, jaka może wystąpić u owczarków collie.

Wywołana jest mutacją w obrębie genu MDR-1, który koduje informacje dotyczące budowy białka transportującego, wchodzącego w skład bariery krew-mózg.

Mutacja ta powoduje zwiększenie przepuszczalności tej bariery dla niektórych substancji, czego efektem jest zaburzenie funkcji układu nerwowego.

Podanie leków zawierających iwermektynę lub milbemycynę powoduje u psów z mutacją:

• drgawki,
• ślinotok,
• śpiączkę,
• śmierć.

Leczenie jest jedynie leczeniem objawowym.

O możliwości wystąpienia tej mutacji musi wiedzieć również opiekun, który często sam kupuje preparaty na pchły, czy odrobaczenie.

Innymi substancjami, które mogą wywołać podobne objawy u pacjentów z nadwrażliwością to m.in. loperamid (składnik Stoperanu), digoksyna (lek nasercowy), doksycyklina (antybiotyk) i cyklosporyna (lak immunosupresyjny).

Dlatego warto jest zbadać psa pod kątem tej mutacji, o ile badania te nie były wykonane w hodowli.

Materiałem do diagnostyki jest krew pełna lub wymaz policzkowy.

Czy warto zdecydować się na owczarka szkockiego?

Owczarki szkockie collie są psami niezwykle cierpliwymi i łagodnymi.

Nadają się zwłaszcza dla rodzin z dziećmi, gdzie będą mogły mieć dużo kontaktu z domownikami.

Chętnie dopilnują naszych pociech, które z kolei z radością odwdzięczą się im czasem poświęconym na zabawę.

Są to psy aktywne, ale nie wymagają znacznej ilości ruchu.

Raczej nie nadają się dla osób, które nie będą miały dla nich czasu i zmuszą je do spędzania długich godzin w samotności.

Collie dobrze dogadują się także z innymi zwierzętami i mogą być razem z nimi utrzymywane, bez ryzyka zachowań agresywnych z ich strony.

Są to piękne psy, które prezentują się bardzo elegancko, ale pamiętać trzeba o tym, że obfita szata wymaga często czasochłonnej pielęgnacji.