W obecnych czasach większość kocich pacjentów, zwłaszcza tych, którzy przekroczyli 6 rok życia, boryka się z otyłością. Nadmierna masa ciała powoduje, że sylwetka kota zniekształca się, a pierwszym, co zauważają opiekunowie, to obwisły brzuch u kota. Nie zawsze jednak wiszący brzuch u kota świadczy o nadmiernym otłuszczeniu, czasami może sugerować stany chorobowe. Jakie? Informacje o tym, znajdziecie Państwo w poniższym artykule.
Na wstępie należy zaznaczyć, że na kocim brzuchu znajduje się dość spora fałda skórna, ciągnąca się przez całą długość kociego brzucha, zwana “primordial pouch”, pierwotnym woreczkiem, lub fartuszkiem. Dzięki takiemu zapasowi skóry ruchy kota zyskują na elastyczności, pozwala ona na często niewiarygodne akrobacje w czasie biegu, wyskoków, a także zwiększa długość kroków, co ma istotną rolę w czasie ucieczki przed napastnikiem. Fałda rozciąga się przy obfitych posiłkach, gromadzi się w niej zapas tkanki tłuszczowej. Istnieje teoria, która zakłada funkcję ochronną fałdy – jako wypełniona tłuszczem kieszonka, ochrania narządy leżące głębiej, w przypadku walk między kotami. Kieszonka ta występuje nie tylko u kotów domowych, ale także u tygrysów i lampartów.
Mitem jest, że owa kieszonka pojawia się po kastracji, istnieje od urodzenia, u każdego kota. Faktem jest, że wraz z wiekiem zmniejsza się elastyczność skóry, przez co fałda może być wyraźniejsza i większa u kotów starszych, a także odkłada się w niej tłuszcz, co również może wpłynąć na jej rozmiar.
U kotów bengalskich, syjamskich, sfinksów i egipskich mau ten element ciała jest wyjątkowo dobrze widoczny. Na widoczność fałdy wpływ mają także przebyte zabiegi (blizna zlokalizowana w linii białej może uwydatnić ten element kociego ciała). Nie da się jej również usunąć, ani zupełnie pozbyć, chociaż utrata zbędnych kilogramów sprawia, że fałd jest zdecydowanie mniej widoczny. Prawidłowa fałda, u dobrze odżywionego, ale nie otyłego kota powinien być wyczuwalna, ale miękki i elastyczny. Twardy, napięty i bolesny, a także kołyszący się na boki podczas ruchu brzuch zawsze powinien wzbudzić niepokój i skłonić do wizyty u lekarza weterynarii.
Jak zaznaczyłam wyżej, wiszący brzuch u kota może, ale nie musi być naturalnym elementem kociego wyglądu. W dalszej części artykułu wymienię choroby, których objawem może być powiększony, obwisły brzuch u kota.
Płyn w jamie brzusznej
To chyba jedna z pierwszych patologii, o której myślimy w kontekście wiszącego, dobrze uwidocznionego brzucha. Wodobrzusze jest zazwyczaj objawem, a nie chorobą samą w sobie. Obecność jakiegokolwiek płynu jest zawsze niepokojąca i świadczy najczęściej o zakaźnym zapaleniu otrzewnej lub o problemach kardiologicznych. Pojawia się w ostrym przebiegu chorób, związanych z jamą brzuszną – przy zapaleniu trzustki, przy ciężkim zapaleniu jelit, zapaleniu wątroby. Może pojawić się także jako efekt urazu mechanicznego.
Płyn gromadzący się jamie brzusznej może też być chłonką (na przykład przy pękniętym przewodzie limfatycznym), krwią (przy urazach wątroby, śledziony, nerki) lub moczem (przy urazach nerki, pęcherza moczowego, moczowodów).
W jamie brzusznej zaczyna gromadzić się płyn, w zależności od przyczyny pierwotnej, może mieć różny wygląd i skład biochemiczny. Najczęściej różnicujemy go na:
- wysięk – pojawia się jako efekt stanu zapalnego. W jego składzie znajdowane są granulocyty, limfocyty, włóknik. Gęstość wysięku waha się między 1,018 a 1,025.
- przesięk to płyn zawierający około 2-3% białek. Jego gęstość to 1.012. Przesięk pojawia się w wyniku spadku ciśnienia onkotycznego lub osmotycznego krwi.
W wyniku gromadzenia się płynu, powłoki brzuszne rozciągają się, a brzuch może przyjąć imponujące rozmiary. Bardzo często koty z płynem obecnym w jamie brzusznej są bardzo osowiałe, powoli i niechętnie się przemieszczają, mają słaby apetyt, są apatyczne. Skóra na brzuchu, w wyniku ciągłego rozciągania, może być dość cienka, napięta, z przerzedzonym włosem i dobrze widocznymi naczyniami krwionośnymi.
Przy podejrzeniu obecności płynu w jamie brzusznej nieocenione jest badanie USG. W obrazie ultrasonograficznym płyn jest zazwyczaj dobrze widoczny – jest aechogenny, otacza narządy wewnętrzne i sprawia, że są od siebie dość dobrze odgraniczone.
Aby ustalić odpowiednie postępowanie, konieczne jest ustalenie, czym konkretnie jest gromadzący się płyn (przesięk, wysięk, krew, chłonka, mocz), to z kolei znacznie ułatwia postawienie ostatecznego rozpoznania. W zależności od przyczyny, leczenie może opierać się na:
- odpowiednio dobranych farmaceutykach,
- punkcji płynu,
- płukaniu otrzewnej,
- postępowaniu chirurgicznym.
Przepuklina pachwinowa
Przepuklina pachwinowa nie zdarza się zbyt często u kotów, zdecydowanie częściej obserwujemy ją u psów i ludzi. Powstaje zazwyczaj w wyniku urazu mechanicznego, jako wynik upadku z dużej wysokości, częstych zaparć, wielopłodowej ciąży, dość rzadko jako wada wrodzona. Polega ona na rozejściu się mięśni brzucha w okolicy pachwiny i poszerzeniu kanału pachwinowego, w wyniku czego część narządów zlokalizowanych w jamie brzusznej przedostaje się przez ten ubytek pod skórę. Najczęściej w worku przepukliny można znaleźć fragment jelita, macicę (przy ciąży wielopłodowej wraz z płodem), ale zdarza się, że przez przepuklinę pachwinową można wyczuć pęcherz moczowy.
Jednostronna przepuklina pachwinowa jest dość charakterystyczna w wyglądzie klinicznym – po jednej stronie w pachwinie daje się zauważyć poszerzenie obrysu tkanek, przypominające wystający woreczek. Bardzo często przy niewielkim dotyku da się “włożyć” go z powrotem do jamy brzusznej (mówimy wtedy o odprowadzeniu przepukliny).
Przepuklina pachwinowa powinna skłonić do pilnej wizyty u lekarza weterynarii. Mięśnie brzucha powinny utrzymywać narządy w ustalonej pozycji, w jamie brzusznej. Jeśli pojawi się rozdarcie i w przepuklinie uwięziony zostanie na przykład fragment jelita, albo pęcherz moczowy, odpływ krwi z uwięzionego narządu może być znacznie utrudniony. W skrajnych przypadkach, może to doprowadzić do martwicy narządu i stanu bezpośredniego zagrożenia życia zwierzęcia.
Leczenie przepukliny pachwinowej polega na wykonaniu zabiegu plastyki mięśni – mówiąc wprost rozdarcie jest zaszywane, w znieczuleniu ogólnym. Przy nawracających przypadkach, rozsądnie jest użyć do zamknięcia ubytku tkanek specjalnej siatki.
Obrzęk podskórny
Obrzęk, czyli nagromadzenie się płynu w tkankach podskórza, wynika najczęściej z urazu mechanicznego – jako efekt uszkodzenia tkanek. Przy rozległych urazach, na przykład w wypadkach komunikacyjnych, przy upadkach z dużych wysokości, obrzęk w tkance podskórnej brzucha może być naprawdę bardzo wyraźnie zauważalny. Obrzęk pojawi się też przy ropniach, zlokalizowanych w podskórzu (powstałych w wyniku obecności ciała obcego, ukąszenia zwierzęcia), a także po zabiegach chirurgicznych, w miejscu cięcia tkanek.
Obrzęk może być ciepły, ciastowaty, albo chłodny i twardy, w zależności od przyczyny jego powstania. Zarys brzucha będzie powiększony, w zależności od rozmiaru obrzęku albo punktowo, albo na większym obszarze. Brzuch zdecydowanie może wydawać się obwisły, luźno poruszający się wraz z ruchem pupila. Może pojawić się tkliwość i bolesność obrzękniętych tkanek, kot, u którego obrzęk wystąpił z pewnością będzie mniej chętny do aktywności, jedzenia, może przyjmować pozycję “bólową” lub unikać kładzenia się na brzuchu.
Również i w tym przypadku, należy ustalić, czym jest spowodowany obrzęk i dopiero po znalezieniu przyczyny można ustalić postępowanie. Czasami wystarczy troskliwa opieka w domu, czasem jednak konieczny może być zabieg chirurgiczny i antybiotykoterapia.
FIP
W przebiegu tej jednostki chorobowej również może pojawić się obwisły, wyraźnie zaznaczony brzuch. Więcej o FIPie przeczytacie Państwo w artykule: https://cowsierscipiszczy.pl/fip-u-kota/
Jak sami Państwo widzicie, wygląd i zarys kociego brzucha może stanowić nie lada zagwozdkę. Warto zwracać szczególną uwagę na wygląd pupili i każde odchylenie od normy w wyglądzie zgłaszać lekarzowi weterynarii. Lepiej, by w trakcie wizyty okazało się, że Wasz pupil ma nadmiernie rozrośnięty fałd brzuszny, niż przeoczyć ropień podskórza czy wodobrzusze.
