Chart rosyjski borzoj: charakter, pielęgnacja i najczęstsze choroby

Borzoje wywodzą się z Rosji, a początki powstania rasy w jej współczesnej formie datuje się na wiek XVIII.

Ich przodkami najprawdopodobniej były charty górskie, krymskie, owczarki oraz łajki, a charakterystyczna okrywa włosowa i umaszczenie nasuwają podejrzenie, że w ich żyłach płynie również domieszka krwi owczarków szkockich collie.

Charty rosyjskie były przede wszystkim psami przeznaczonymi do polowań na zające, lisy oraz wilki, gdzie łapały zwierzynę i pilnowały jej do nadejścia myśliwego.

Łowy z ich udziałem były prawdziwymi widowiskami, a liczba biorących w nich udział psów często przekraczała setkę.

Przebieg owego spektaklu opisał szczegółowo Tołstoj w rosyjskiej epopei narodowej “Wojna i pokój”.

Przydomek “borzoj”, czyli “rączy” zawdzięczają właśnie dynamicznemu i szybkiemu biegowi za zwierzyną.

Pewne siebie, dystyngowane i z dobrymi manierami idealnie odnajdywały się także na dworach królewskich oraz były ulubieńcami rosyjskiej arystokracji.

Posiadaczką borzoja była m.in. królowa angielska Wiktoria, znana powszechnie z uwielbienia do czworonogów.

Niestety po rewolucji rosyjskiej rasa niemal wyginęła, ale z egzemplarzy wcześniej wywiezionych do Stanów Zjednoczonych udało się odtworzyć hodowlę.

Dziś nieczęsto spotkamy borzoje na ulicach, gdyż jest to rasa specyficzna, ekskluzywna i trudno w Polsce dostępna – aktualne informacje o hodowlach zarejestrowanych w ZKwP można znaleźć na stronie Klubu Charta.

Według klasyfikacji FCI chart rosyjski należy do grupy 10.

Borzoj charakter

Borzoja podobnie jak inne charty charakteryzuje spokój, powściągliwość i zrównoważenie.

Są to psy stosunkowo nieufne w stosunku do obcych i raczej obojętne na inne czworonogi, ale ze względu na wrodzony silny instynkt, raz sprowokowane, potrafią walczyć zacięcie i nieustępliwie oraz niezwykle szybko i zwinnie.

Wymagają cierpliwego i systematycznego szkolenia oraz odpowiednio dużej dawki ruchu o rożnej intensywności.

Psa spuszczamy tylko na grodzonym terenie, gdzie będzie on bezpiecznie mógł się wybiegać. Potowarzyszy nam również chętnie podczas porannego joggingu czy jazdy na rowerze.

Zamknięcie go na cały dzień samego w mieszkaniu w apartamentowcu raczej nie będzie dobrym pomysłem, ani dla zwierzęcia ani dla człowieka.

Borzoj będzie świetnym kompanem dla osoby aktywnej oraz obytej już w treningu i szkoleniu psów.

Cichy, czysty, łagodny i prawidłowo ułożony, nie powinien sprawiać nam kłopotów, ani być uciążliwy dla sąsiadów.

Jeśli będziemy chcieli spędzić wolny dzień, wylegując się na kanapie chart rosyjski nie będzie nam zbytnio przeszkadzał, wręcz przeciwnie, chętnie poleży razem z nami, ale niech to nie będzie codziennie ☺

Jak wygląda chart rosyjski?

Sylwetka borzoja jest niezwykle harmonijna, elegancka i pełna gracji.

Uwagę zwracają nieco wydłużone proporcje oraz przede wszystkim ponadprzeciętny wzrost.

Wysokość

Wysokość w kłębie psa samca wynosi 75 – 85 cm, a suki 68 – 78 cm.

Waga

Masa ciała osobnika dorosłego waha się pomiędzy 35 kg, a 45 kg.

Opis rasy

• Głowa długa, wąska i sucha o delikatnej strukturze z dobrze zaznaczonym guzem potylicznym.
• Stop słabo zaznaczony, a górna linia głowy tworzy w okolicy łuku brwiowego kąt rozwarty.
• Kufa długa i wąska wystaje poza skraj żuchwy, a w pobliżu wierzchołka nosa tworzy garb – tzw. rzymski profil.
• Fafle suche i czarno pigmentowane na krawędziach, przylegające.
• Lusterko nosa duże i czarno pigmentowane, niezależnie od umaszczenia.
• Komplet mocnych zębów ustawiony w zgryzie nożycowym lub cęgowym.
• Oczy w kształcie migdała o łagodnym spojrzeniu w kolorze ciemnym.
• Uszy małe i delikatne, zakończone ostro, osadzone wysoko i z tyłu głowy.
• Długa, lekko wysklepiona i umięśniona szyja przechodzi w szeroki grzbiet, który wraz z zadem i lędźwiami tworzy charakterystyczny łuk.
• Kłąb niezaznaczony.
• Klatka piersiowa wąska i głęboka, brzuch podkasany, słabo zaznaczony.
• Zad długi i szeroki – odległość między guzami biodrowymi winna wynosić nie mniej niż 8 cm.
• Ogon długi, cienki, osadzony nisko.
  W spoczynku opada luźno między nogami, w akcji uniesiony, nie przekracza jednak linii grzbietu.
• Kończyny przednie suche, proste i równoległe, tylne rozstawione nieco szerzej.
• Wszystkie stawy dobrze kątowane, zapewniają psu dynamiczny ruch.
  Łapy tzw. zajęcze z dobrze wysklepionymi palcami i mocnymi pazurami.

Umaszczenie

• Okrywa włosowa miękka, jedwabista i falista.
• Na głowie, uszach i kończynach włos krótki i przylegający.
• Dłuższy włos tworzy portki na tylnych kończynach, pióro na ogonie oraz frędzle na przednich kończynach.
• Tułów pokryty sierścią długą i falistą.
• Akceptowane są wszystkie umaszczenia za wyjątkiem połączeń z niebieskim i brązowym oraz ich pochodnymi.
• Kolor sierści jest jednolity lub łaciaty – frędzle, pióro i portki są jaśniejsze niż pozostała część szaty.
• Przy umaszczeniach z nalotem występuje czarna maska.

Pielęgnacja chartów rosyjskich

Sierść borzoja jest różnorodna – od falistych długich kosmyków, przez satynowe, krótkie i przylegające włosy po nawet niewielkie loczki.

Na szczęście pielęgnacja owych struktur nie jest zbyt czasochłonna czy skomplikowana.

Oczywiście psa należy regularnie, przynajmniej raz w tygodniu wyczesywać, zwracając uwagę na rozczesywanie plączących się pasm.

Ponieważ linieją one dość intensywnie, lepiej jest robić to nieco częściej.

Okrywa jest odporna na brud i kurz, więc kąpiel stosujemy tylko w razie potrzeby.

Okresowo sprawdzamy stan pazurów, czystość uszu i zębów.

Do owych czynności przyzwyczajamy zwierzę już od maleńkości.

Choroby borzojów

Limfocytarne zapalenie tarczycy

Limfocytarne zapalnie tarczycy jest schorzeniem o prawdopodobnym tle autoimmunologicznym, w którym komórki organizmu wytwarzają autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym narządom, w tym przypadku tarczycy, co prowadzi do jej degeneracji i w konsekwencji do niedoczynności z całą gamą objawów z nią związanych – m.in.:

• polidypsji,
• poliurii,
• apatii,
• otyłości,
• zmian skórnych,
• bradykardii.

Leczenie polega na suplementacji syntetycznej lewotyroksyny, a diagnostyka opiera się na badaniu hormonów tarczycowych we krwi (stwierdzenie niedoczynności).

Dla postawienia konkretnego rozpoznania zapalenia limfocytarnego niezbędne byłoby oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych (antytyreoglobulinowych – TgAb) we krwi zwierzęcia.

Leczenie prowadzi się do końca życia, regulując dawkę na podstawie badań okresowych przeprowadzanych pierwszy raz po ok. 4 – 6 tygodniach od rozpoczęcia terapii, a następnie co 6 miesięcy przy dobrej regulacji.

Pierwotny zastój chłonki

Schorzenie to ma charakter dziedziczny, wrodzony.

Na skutek nadmiernego przesiąkania limfy dochodzi do powstawania obrzęków niezapalnych na terenie tkanki podskórnej.

Zgrubienia te są ciastowate i niebolesne przy dotyku, a tworzą się najczęściej na tylnych kończynach i obwodowych częściach ciała zgodnie z siłą ciążenia.

Objawy te są widoczne od urodzenia lub pojawiają się w niedługim czasie po nim.

Brak skutecznego leczenia.

Wylew chłonki do jamy opłucnej

Inaczej chylothorax, czyli chłonkopiersie, jest to schorzenie polegające na gromadzeniu się chłonki w klatce piersiowej na skutek zwiększonej przepuszczalności naczyń limfatycznych.

Głównym objawem jest duszność na skutek mechanicznego ucisku płynu na tkankę płucną, co utrudnia napełnianie się pęcherzyków płucnych powietrzem.

Dodatkowo utrata białek, witamin i przeciwciał prowadzi do wychudzenia i osłabienia zwierzęcia.

Diagnostyka polega na wykonaniu zdjęcia RTG oraz badaniu płynu pobranego metodą punkcji.

W leczeniu stosuje się odbarczenie przez punkcję jamy opłucnej lub założenie stałego drenu.

W przypadkach kwalifikujących się do zabiegów operacyjnych wykonuje się operacje zmniejszenia światła przewodu limfatycznego, jego połączenie z ujściem żylnym lub przez wykonanie otworu w przeponie z fragmentem sieci użytym jako dren.

Skręt żołądka

Ponieważ charty mają głęboką klatkę piersiową, są rasą predysponowaną do rozszerzenia żołądka ze skrętem.

Tzw. ORŻ polega na powiększeniu rozmiarów żołądka na skutek przeładowania go zbyt dużą ilością pożywienia lub płynów, a także poprzez wytworzenie się nadmiernej ilości gazów z pokarmów łatwo fermentujących.

Rozszerzeniu sprzyja także zbyt szybkie pobieranie pokarmu i w dużych porcjach “na raz”, więc ryzyko jego wystąpienia jest zwiększone u psów karmionych raz dziennie.

Rozszerzenie rozpoczyna się niepokojem, odbijaniem, ślinotokiem i powiększeniem obrysu powłok brzusznych.

Jeśli dodatkowo dojdzie do skrętu (często po intensywnym wysiłku prowadzonym tuż po jedzeniu) obserwujemy próby zwrócenia treści żołądkowej, tachykardię, bladość błon śluzowych.

Pogłębiające się zaburzenia krążeniowo-oddechowe prowadzą do wstrząsu i śmierci zwierzęcia.

Przy podejrzeniu ORŻ należy natychmiast udać się do przychodni weterynaryjnej, gdzie w przypadku rozszerzenia najczęściej przeprowadza się płukanie żołądka, a w przypadku skrętu niezbędny jest zabieg operacyjny.

Zaćma wrodzona

Mianem zaćmy określamy zmętnienie soczewki oraz jej torebki.

Do jej przyczyn zaliczamy m.in. urazy, choroby metaboliczne, a także wrodzone wady genetyczne.

W przypadku chartów mówi się przede wszystkim o dziedzicznej zaćmie młodzieńczej.

Klinicznie zaćma objawia się jako zmętnienie i brak przezierności soczewki (biała plama widoczna przez otwór źreniczny w tęczówce).

Leczenie zaćmy polega na wykonaniu specjalistycznego zabiegu chirurgicznego metodą fakoemulsyfikacji wykonanego przez lekarza specjalizującego się w okulistyce zwierzęcej.

Leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne.

Psy z podejrzeniem zaćmy wrodzonej powinno się wykluczyć z dalszego rozrodu.

Retinopatia borzojów

Retinopatia borzojów jest schorzeniem występującym tylko u tej rasy i najczęściej dotyka młodych samców w wieku ok. 1 -2 lat.

Polega ona na jedno lub obustronnym zwyrodnieniu siatkówki, postępującym w czasie, które prowadzi do zaburzeń widzenia, a rzadziej do ślepoty.

Osobniki obarczone tą wadą powinny być wykluczone z hodowli, gdyż podejrzewa się tło dziedziczne.

Aspergiloza

Aspergiloza jest to oportunistyczna grzybica do której predyspozycji upatruje się u ras dolichocefalicznych, czyli z wydłużoną kufą.

W jej przebiegu dochodzi najczęściej do zapalenia zatok przynosowych i czołowych oraz błony śluzowej nosa.

Może przebiegać z krwistym wypływem z nosa (często tylko z jednego nozdrza), a także ze zniszczeniem małżowin nosowych, kości sitowej i rozsianiu do innych narządów.

Rozpoznanie polega na wykazaniu obecności strzępków grzybni w tkankach lub wymazie z jamy nosowej, pobraniu wycinków za pomocą rhinoskopii, badaniu RTG, tomografii, czy wykorzystaniu testów serologicznych.

Leczenie polega na terapii ogólnej z użyciem leków przeciwgrzybiczych lub miejscowym płukaniu zatok, przeprowadzanym w sedacji.

Rokowanie jest zmienne, gdyż skuteczność leczenia oscyluje na poziomie 50%.

Syndrom Wobblera

Syndrom Wobblera nazwany także zespołem chwiejności jest to schorzenie spowodowane przez ucisk rdzenia kręgowego w jego tylnej części szyjnej.

Przyczyna nie jest do końca wyjaśniona, ale wpływ mogą mieć czynniki genetyczne, urazowe, żywieniowe oraz szybkie tempo wzrostu psa.

Schorzenie to objawia się problemami ze wstawaniem, zaburzeniem koordynacji ruchowej, czy przewracaniem się.

Z czasem dochodzi do porażenia spastycznego lub niedowładu kończyn tylnych co w połączeniu z chwiejnym chodem daje pełny obraz choroby, który przez właściciela może być u szczenięcia brany za typowe dla tego wieku zaburzenia koordynacji, a u starszych psów za problemy stawowe.

Do diagnostyki wykorzystuje się RTG, mielografię i rezonans magnetyczny.

Leczenie najczęściej operacyjne lub przy wystąpieniu przeciwwskazań do zabiegu – zachowawcze (ograniczenie ruchu, sterydoterapia)

Dla kogo chart rosyjski będzie idealnym psem?

Posiadanie charta nie jest takie proste, gdyż zarówno na hodowlę, jak i utrzymywanie psów z tej grupy (w tym i borzoja) wymagane jest zezwolenie wydane przez właściwe terytorialnie jednostki administracyjne (np. urzędy miasta).

Podyktowane jest to kontrolą liczebności chartów i ograniczeniem wykorzystywania ich w nielegalnych polowaniach przez kłusowników.

Podstawą prawną tej decyzji jest art. 10 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa I Rozwoju Wsi z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie warunków i sposobu hodowania i utrzymywania chartów rasowych oraz ich mieszańców.

Poza tym borzoje są psami dla koneserów.

Ich specyficzna użytkowość sprawia, że raczej nie nadadzą się na domowego pupila dla rodziny, a raczej dla osoby świadomej tego, jakie potrzeby mają charty i w jaki sposób je zaspokoić, by wzajemne życie obfitowało w momenty satysfakcjonujące i przyjemne, aniżeli stwarzało problemy i powody do zdenerwowania.

Borzoje są raczej psami jednego pana, któremu są oddane i potrafią okazać czułość oraz przywiązanie.

Z natury są spokojne i flegmatyczne, ale w jednej chwili potrafią przeistoczyć się w demona prędkości, czy stanąć w obronie swojego stada.

Nadają się także na psy wyścigowe, więc można je śmiało szkolić w tym kierunku lub po prostu umożliwić im rekreacyjne szaleństwo na psim wybiegu.

Decyzję o posiadaniu borzoja trzeba na pewno przemyśleć i rozważyć wszystkie plusy i minusy oraz warunki, jakimi dysponujemy czy też możemy stworzyć psu, by czuł się on u nas jak w domu.