Norsk lundehund (Norwegian Lundehund) pochodzi z Norwegii i należy do północnych szpiców myśliwskich. Znany jest także pod nazwą Norwegian Puffin Dog, czyli norweski pies na maskonury, gdyż jego domeną było polowanie na to właśnie ptactwo.
Słowo “lunde” w języku norweskim również oznacza “maskonur”, zatem wariacje nazewnictwa rasy są niczym innym, jak tylko tłumaczeniem oryginału.
Pierwotnie psy te spotykane były już około 400 lat temu na malowniczej, skalistej wyspie Værøy, gdzie spełniały bardzo ważną funkcję, a mianowicie zapewniały zapasy pożywienia żyjącym tam chłopskim rodzinom.
Wspomniane maskonury słynęły ze smacznego i pożywnego mięsa, które mieszkańcy wyspy marynowali, a zgromadzone przetwory pozwalały im na przetrwanie srogich w tym rejonie zim.
Ptaki te zakładały gniazda w postaci głębokich nor, wysoko w zagłębieniach skalnych, do których dotrzeć mogły tylko zwinne psy, które zgrabnie i szybko wspinały się po stromych zboczach oraz przeciskały przez wąskie szczeliny, by finalnie złapać zdobycz i zanieść ją swojemu panu.
W sprawnym wypełnianiu tych obowiązków pomagały im niezwykłe cechy anatomiczne, takie jak elastyczność budowy ciała (lundehund potrafi dotknąć czubkiem głowy własnego grzbietu) oraz sześciopalczaste kończyny.
Podobno jeden lundehund potrafił w ciągu dnia złapać nawet 100 sztuk maskonurów, zatem był bardzo wartościowym pomocnikiem.
Gdy z czasem ograniczono możliwość polowań na te ptaki ze względu na objęcie ochroną, psy te przestały być już tak niezbędne, więc chłopi nie utrzymywali ich już zbyt chętnie, zwłaszcza, że wprowadzono podatek od ich posiadania.
Dodatkowo II Wojna Światowa oraz epidemia nosówki zdziesiątkowała liczbę psów do kilku egzemplarzy, zatem niewiele brakowało, a dziś nie byłoby ich z nami wcale. Hodowcy co prawda odtworzyli rasę, ale jest on w obecnie bardzo mało znana.
AKC oficjalnie uznało norsk lundehunda w 2011 roku. Według klasyfikacji FCI norsk lundehund należy do grupy 5.
Norsk lundehund charakter
Norsk lundehund to pies wesoły, energiczny i lojalny.
Lubi towarzystwo ludzi, szczególnie własnej rodziny, w stosunku do której jest opiekuńczy, co w połączeniu z czujnością czyni z niego dobrego stróża.
Wobec obcych nie jest agresywny, ale i nie nazbyt wylewny.
Ze względu na niefrasobliwy i przyjazny charakter nadaje się na towarzysza dla dzieci, choć raczej tych starszych, które potrafią już postępować z psem i nie będą go stale szarpać za uszy. Dobrze dogada się też z innymi domowymi zwierzakami, pod warunkiem, że jest z nimi wychowywany.
By psy te nie były zbyt nieśmiałe, pamiętać należy o ich wczesnej socjalizacji. Szkolenie też jest przydatne, szczególnie że lundehundy mają tendencje do głośnego i częstego szczekania (lub wycia, jodłowania i wydawania innych specyficznych dźwięków) oraz są dość trudne w nauce czystości.
Raczej nie nadają się do mieszkań w bloku, chyba, że ktoś z nimi będzie przez większość czasu, bo inaczej mogą nie dać żyć naszym sąsiadom.
Psy te ze względu na pierwotne użytkowanie, uwielbiają eksplorować teren, kopać nory, chować jedzenie i różne znalezione skarby w dziwnych miejscach oraz są znakomitymi skoczkami, więc jeśli będą przebywać same w ogródku, upewnijmy się, że ogrodzenie jest wystarczająco wysokie i stabilne.
Lundehundy charakteryzują się średnim poziomem aktywności i wystarczą im dwa długie spacery dziennie lub zabawa z piłką na wybiegu czy w ogrodzie.
Sprawdzą się także w psich sportach typu agility lub flyball oraz będą idealnymi kompanami do całodniowych pieszych wędrówek.
Norsk lundehund opis rasy
Norsk lundehund to mały pies w typie szpica o lekkiej budowie i prostokątnej sylwetce.
Wielkość i waga
Wysokość w kłębie psa samca wynosi 35 – 38 cm przy masie ok. 7 kg, a suk 32 -35 cm przy masie ok. 6 kg.
Wygląd
- Głowa w kształcie klina o nieco zaokrąglonej czaszce z dobrze zaznaczonymi łukami brwiowymi i umiarkowanie zarysowanym stopem.
- Kufa średniej długości z lekko wypukłym grzbietem nosa.
- Najbardziej pożądany jest zgryz nożycowy, ale dopuszczalny jest również cęgowy oraz umiarkowany przodozgryz.
- Oczy osadzone ukośnie o żółtawo-brązowej tęczówce.
- Uszy trójkątne o znacznej ruchomości, które pies ma zdolność ustawiać odchylone w każdą ze stron, zamykając kanał słuchowy.
- Szyja silna, z obfitym kołnierzem.
- Grzbiet prosty i mocny z lekko opadającym zadem.
- Klatka piersiowa długa i pojemna, a brzuch nieco podkasany.
- Ogon wysoko osadzony, średniej długości, noszony zawinięty nad grzbietem lub opadający.
- Kończyny przednie proste, silne i elastyczne – pies ma możliwość wykonywania nimi ruchów odwodzących w dużym zakresie.
- Łapy owalne z przynajmniej sześcioma palcami, z których pięć musi dotykać ziemi oraz ośmioma opuszkami na każdej z łap.
- Kończyny tylne umięśnione i usytuowane blisko siebie.
- Łapy owalne z minimum sześcioma palcami – cztery z nich muszą dotykać podłoża – oraz siedmioma opuszkami na każdej z łap.
Umaszczenie psa
Okrywa włosowa dwuwarstwowa – twardy i gęsty włos okrywowy oraz miękki podszerstek.
Włos bardziej obfity na szyi, ogonie i tylnej części ud. Umaszczenie zawsze połączone z bielą:
- rude,
- płowe,
- szare,
- czarne.
W okrywie występuje przesianie włosami o czarnych końcówkach.
Pielęgnacja
Pielęgnacja lundehunda jest prosta i podstawowa.
Ogranicza się do wyczesywania psa raz w tygodniu, by pozbyć się martwego włosa oraz utrzymać sierść i skórę w dobrej kondycji.
W sezonie linienia szczotkujemy psa nieco częściej. Czworonoga kąpiemy w razie potrzeby, ale niezbyt często.
Okresowo sprawdzamy czystość uszu, długość pazurów oraz czyścimy zęby, do których to zabiegów przyzwyczajamy psa od szczeniaka.
Norsk lundehund choroby
Lundehund Syndrome (LS)
U lundehundów obserwuje się zespół dziedzicznych gastroenteropatii, które obejmują schorzenia żołądka i jelit związane z zaburzeniami wchłaniania oraz utratą białek z organizmu.
LS związany jest z występowaniem mutacji genetycznej, dziedziczącej się w sposób autosomalny recesywny, aczkolwiek u niektórych chorych osobników schorzenie może mieć przebieg subkliniczny.
Do LS zaliczamy przede wszystkim limfocytarno – plazmocytarne zapalenie jelit oraz lymphangiectasię.
Limfocytarno – plazmocytarne zapalenie jelit
Przewlekła forma limfocytarno – plazmocytarnego zapalenia jelit zwana jest także u tej rasy zespołem biegunkowym lundehundów.
Naciek komórek zapalnych w ścianie jelita prowadzi do zaburzeń trawienia i wchłaniania, czego objawem są najczęściej:
Diagnostyka opiera się na wywiadzie i badaniu klinicznym, a na ostateczne rozpoznanie pozwala badanie histopatologiczne wycinka zmienionego fragmentu jelita.
Leczenie polega na ustaleniu odpowiedniej diety, podawaniu antybiotyków, leków przeciwzapalnych i immunomodulatorów w zależności od stanu klinicznego zwierzęcia.
Pierwotna wrodzona limfangiektazja
Lymphangiectasia jest tzw. enteropatią białkogubną, której istotą są wrodzone zaburzenia przepływu chłonki w naczyniach jelit i krezce.
Zastój chłonki (nadciśnienie chłonne) prowadzi do ucieczki białek z organizmu oraz uogólnionej hipoproteinemii, a spadek ciśnienia onkotycznego skutkuje powstawaniem obrzęków tkanki podskórnej i przesięków do jamy klatki piersiowej lub brzusznej.
Objawy tej choroby to przede wszystkim przewlekła biegunka połączona z utratą masy ciała, wodopiersie/wodobrzusze i ciastowate obrzęki kończyn.
Diagnostyka opiera się na obrazie klinicznym, badaniu krwi (spadek ilości białka, wapnia i limfocytów) oraz na badaniu histopatologicznym wycinka jelit.
Leczenie to zasadniczo dietoterapia oraz sterydowe leki przeciwzapalne.
Dla kogo Norsk lundehund będzie idealnym psem?
Norsk lundehund to pies, na którego nie każdy może sobie pozwolić.
Rasa uznawana jest za “prymitywną”, co oznacza mniej więcej tyle, że jej przedstawiciele mają dużo pierwotnych instynktów, które trudno jest poskromić.
Dużo szczekają, mają silny instynkt łowiecki oraz, ze względu na swoją elastyczną budowę, wcisną się dosłownie wszędzie, zatem ich nawyki na pewno nie będą odpowiadać dużej rzeszy przyszłych opiekunów.
Myśląc o zakupie lundehunda powinniśmy raczej wziąć pod uwagę to, czy nasz styl życia będzie pasował do charakteru tego dziarskiego psiaka lub, czy jesteśmy gotowi na pewne zmiany, aby zwierzak czuł się u nas dobrze i bezpiecznie.
Czworonogi te są niezależne i bywają uparte, przez co szkolenie ich musi być cierpliwe i konsekwentne. Preferują krótkie i interesujące sesje, gdyż szybko się nudzą.
Przyszły ich opiekun musi być charyzmatyczny i pewny siebie, by wyrobić sobie u psa autorytet. Prawidłowo ułożony lundehund będzie wspaniałym towarzyszem dla całej rodziny.
