Odporność psa i kota: jak ją wzmocnić [preparaty i suplementy]

Wspólne życie pod jednym dachem ze zwierzętami domowymi pozwala im awansować do rangi jednego z “członków rodziny” i tym samym korzystać z wielu przywilejów z tym związanych.

Daje generalnie możliwość dłuższego życia poprzez lepszą opiekę zdrowotną a dzięki szybciej zauważonym objawom chorobowym pozwala niejednokrotnie wdrożyć skuteczną terapię na wczesnym etapie choroby.

Zwierzęta domowe mogą cieszyć się z warunków bytowania o jakich inne bezpańskie, czy te żyjące przy budzie mogą tylko pomarzyć.

Dzięki rosnącej świadomości coraz szerszej grupy opiekunów coraz więcej wiedzących o zbilansowanym żywieniu czy suplementacji produktów mineralno-witaminowych wiele jeszcze dawniej powszechnych problemów zdrowotnych, dziś przeszło do historii, co niewątpliwie powinno cieszyć.

Każdy przecież z nas chciałby jak najdłużej pozostawać w dobrym zdrowiu i w pełni sił witalnych korzystać z wszelkich uroków życia.

Dotyczy to też naszych zwierząt, z którymi się wiążemy przecież i dbamy o nie jak o innych członków rodziny.

Wszelkie więc działania zmierzające do utrzymania jak najlepszego zdrowia wydają się oczywiste i pozostają wpisane w zdrowy tryb życia.

Jakże często my ludzie połykamy kolorowe tabletki, kupione na podstawie informacji przekazywanych w reklamach, którymi jesteśmy zewsząd bombardowani, w celu zachowania odporności i nie chorowania szczególnie w sezonie jesienno-zimowym.

Producenci tych specyfików przekonują nas, że stosowanie regularne właśnie ich wyrobów zapewni nam spokój i uchroni przed niekorzystnymi warunkami panującymi na zewnątrz, gwarantuje zachowanie pełni zdrowia mimo skrajnych warunków atmosferycznych.

Czy w przypadku naszych zwierząt domowych czyli psów i kotów jest podobnie?

Czy możemy poprzez odpowiednią suplementację tak zmodyfikować pracę układu odpornościowego, że nasze zwierzę nie zachoruje na wszelkie możliwe choroby?

Czy też może kupowanie takich produktów mija się z celem?

O tym właśnie postaram się nieco opisać w artykule.

Układ odpornościowy psa i kota

Może nie zdajemy sobie sprawy z tego na co dzień ale aby pozostać zdrowym i cieszyć się życiem musimy posiadać sprawnie funkcjonujący układ immunologiczny.

Będąc bowiem organizmami żywymi, ssakami nie żyjemy w jakiejś izolacji lecz jesteśmy otoczeni miliardami patogenów bytującymi w naszym otoczeniu i mającymi stale kontakt z nami.

Wiele z nich niestety jest chorobotwórczych co nie znaczy automatycznie, w każdym przypadku, że po kontakcie z nimi zawsze zachorujemy.

Mamy bowiem sojusznika i obrońcę chroniącego nas przed infekcjami czy zakażeniami w postaci właśnie szeroko pojętego układu odpornościowego.

Bez niego nie jesteśmy w stanie funkcjonować i bylibyśmy skazani na pewną śmierć.

Najogólniej zaś pisząc moglibyśmy porównać go do swego rodzaju strażnika i obrońcy przed czyhającymi zagrożeniami.

Układ odpornościowy jest zespołem współdziałających ze sobą narządów zapewniającym sprawne działanie mechanizmów odporności.

Zbudowany jest z narządów limfatycznych, naczyń chłonnych, różnorodnych komórek uczestniczących w reakcjach obronnych, przeciwciał i cytokin.

To niezwykle skomplikowany układ, trudny do opisania nawet w dużym uproszczeniu a mający niezwykle ważne i kluczowe zadanie, obrony organizmu przed chorobami poprzez identyfikowanie a następnie eliminowanie:

• komórek szkodliwych,
• bakterii,
• wirusów,
• komórek przejawiających cechy nowotworzenia.

Podstawową umiejętnością jest więc wykrywanie komórek szkodliwych, patogennych, rozróżnianie ich od własnych, zdrowych i prawidłowo działających.

Zadanie to utrudnia ciągła zmienność w obrębie drobnoustrojów, za którą musi nadążyć układ odpornościowy.

Na szczęście dzięki zjawisku tzw. pamięci immunologicznej organizm doskonale potrafi walczyć skutecznie z wcześniej napotkanymi patogenami i szybko, sprawnie, reagować na infekcje zagrażające zdrowiu organizmu.

Układ odpornościowy chroni żywy ustrój na wielu poziomach.

Pierwszą linię obrony stanowią wszelkie bariery fizyczne uniemożliwiające swobodne wnikanie drobnoustrojów do wnętrza organizmu.

Jeśli jednak patogen je przełamie musi się zmierzyć z wrodzoną, nieswoistą i niespecyficzną ale natychmiastową reakcją ze strony wrodzonego układu odpornościowego.

Kolejnym, bardziej skomplikowanym elementem układu odpornościowego jest adaptacyjny układ odpornościowy uczący się niejako patogenów i szybciej reagujący na ich obecność.

Wszystko odbywa się za pośrednictwem właśnie pamięci immunologicznej dzięki, której kolejna reakcja z tym samym patogenem prowadzi do szybszej, sprawniejszej jego eliminacji.

Układ odpornościowy musi rozróżniać własne komórki od tych obcych określanych ogólnie mianem antygenów.

To właśnie one są generatorami produkcji przeciwciał czyli komórek niszczących chorobotwórcze drobnoustroje czym wywołują silna odpowiedz immunologiczną.

Jedną z pierwszych i kluczowych reakcji układu odpornościowego na każdą infekcję jest proces zwany stanem zapalnym lub w skrócie zapaleniem.

Zewnętrznym objawem reakcji zapalnej będzie zaczerwienienie i opuchnięcie miejsca nim objętego a także ból i upośledzenie czynności danego narządu lub tkanki.

Na poziomie komórkowym rozwija się ono jako konsekwencja działania eikozanoidów (prostaglandyny i leukotrieny) i cytokin uwalnianyach i produkowanych przez uszkodzone komórki.

Wspomniane prostaglandyny powodują wystąpienie gorączki, rozszerzenie naczyń krwionośnych zaś leukotrieny przyciągają leukocyty intensyfikując zwalczanie infekcji.

Interleukiny odpowiadają z komunikowanie się komórek biorących udział w ataku na patogeny, chemokiny uczestniczą w procesie chemotaksji, zaś interferony w procesie zwalczaniu wirusów.

Procesy naprawcze w zniszczonej tkance dzieją się zawsze po wcześniejszym wyeliminowaniu patogenów.

Układ dopełniacza jest z kolei zespołem złożonym z kilkudziesięciu białek obecnych w osoczu i płynach ustrojowych stanowiącym wrodzony, humoralny mechanizm nieswoistej odpowiedzi immunologicznej ściśle współpracującej z odpowiedzią swoistą.

Jego działanie polega w dużym skrócie na aktywacji kaskady enzymatycznej i wynikającej z nich reakcji zapalnej i szeroko pojętej odpowiedzi immunologicznej.

Układ dopełniacza uczestniczy więc w lizie:

• komórek bakteryjnych (niszczeniu ich),
• wirusów,
• komórek nowotworowych,
• działa chemotaktycznie i aktywuje fagocytozę,
• uczestniczy w procesie opsonizacji bakterii, wirusów czy grzybów,
• usuwa kompleksy immunologiczne,
• uczestniczy w aktywacji reakcji zapalnej.

Mam świadomość, że w krótkim wprowadzeniu dotyczącym układu odpornościowego nie wyczerpałem złożoności działania tego układu chciałem jednak uzmysłowić Ci Czytelniku jak niezwykle skomplikowanym, wieloczynnikowym układem dysponuje każdy z nas i nasze zwierzęta a końcowym efektem jego działania jest stan szeroko pojętej homeostazy przejawiającej się zdrowiem.

Czy jednak wiemy jak o niego dbać aby długo pozostać w dobrej kondycji i świetnym samopoczuciu?

O tym właśnie przeczytasz w dalszej części artykułu.

Kompleksowe podejście do procesów odpornościowych

Dbanie o zdrowie swoje czy pozostającego pod nasza opieką zwierzęcia domowego zawsze jest procesem skomplikowanym, wieloczynnikowym opartym na licznych działaniach, o których nie zawsze nawet na co dzień myślimy.

Oczywistą kwestią wydaje się fakt, że zbytnie obciążenie układu odpornościowego, szczególnie w dłuższej perspektywie odbijało się będzie bardzo niekorzystnie na jego sprawności i pracy.

Co mam na myśli?

Po pierwsze unikajmy wszystkich tych czynników mogących powodować stres i wydzielanie hormonów sterydowych, które jak wszyscy dobrze wiemy działają immunosupresyjnie czyli obniżają odporność.

Starajmy się więc przykładowo nie chodzić na spacery w miejsca mocno zadymione, zapylone, nie biegajmy z psami przy ruchliwych drogach czy ulicach, czy unikajmy dużych skupisk ludzi i różnych psów, w których szerzenie się chorób zakaźnych jest większe.

Kolejnym ważnym składnikiem zdrowia zwierzęcia w kontekście działania układu odpornościowego jest zwalczanie pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych poprzez regularnie przeprowadzanie tzw. odrobaczania.

Dla przypomnienia każdy pasożyt powoduje swoją obecnością spadek odporności i liczne inne konsekwencje zdrowotne.

Dbajmy o prawidłową, zbilansowaną dietę dostosowaną do wieku i stanu fizjologicznego naszego psa czy kota, zawierająca komplet witamin i mikroelementów wpływających na pracę układu odpornościowego.

Wykorzystując wspomniane mechanizmy pamięci immunologicznej warto umiejętnie szczepić psy w kierunku zagrażających im chorób zakaźnym.

Postawa wydaje się też odpowiednia kondycja zwierzęcia utrzymywania poprzez regularny i dostosowany do stanu fizjologicznego i współistniejących chorób (np. stawów) wysiłek fizyczny.

Te naprawdę bardzo ogólne zalecenia dotyczą zarówno ludzi jak i zwierząt.

Preparaty na wzmocnienie odporności

Ta dziedzina farmakologii stanowi od wielu już lat szczególne zainteresowanie naukowców oraz lekarzy praktyków, często spotykających się z pytaniami dotyczącymi odporności psów.

Opiekunowie zwierząt chcą bowiem wiedzieć jak usprawnić pracę tego układu często sięgając, także ze względów ekonomicznych po wszechobecne preparaty przeznaczone dla ludzi.

Immunoterapia ogólnie pojęta jest każdą formą działania medycznego zmieniająca, modyfikującą aktywność układu immunologicznego poprzez stosowanie produktów i substancji o udokumentowanym działaniu farmakologicznym.

W zależności od efektu działania tych specyfików wyróżniamy:

• immunostymulatory czyli substancje czynne pobudzające odporność,
• immunomodulatory, które ją modyfikują,
• immunosupresory czyli substancje hamujące odporność w przypadku choćby chorób autoimmunologicznych.

My zajmiemy się grupą preparatów stosowanych do wspomagania odporności, a więc wykazujących działanie pobudzające pracę układu odpornościowego w sytuacji choroby wirusowej czy bakteryjnej, najogólniej zaś mówiąc zakaźnej.

Substancje tego typu mają jedno główne zadanie polegające na przywróceniu prawidłowej funkcji i działania układu immunologicznego mocno obciążonego walką z daną chorobą poprzez modyfikowanie działania komórek immunokompetentnych.

Oczywiście są one zalecane w przypadku danych jednostek chorobowych ale nie możemy o nich zapominać także w kontekście wszelkich sytuacji stresowych jak choćby wystawy zwierząt czy duże ich skupiska, pobyt w hotelu dla psów, lub wyjazd inne czy obce, dotychczas nieznane środowisko np. pobyt za granicą.

Jak wszyscy dobrze wiemy wiele bakterii jest chorobotwórczych i poprzez swoją obecność w organizmie wywołują infekcję.

Niewielu jednak zdaje sobie sprawę, że dzięki odpowiedniej obróbce w procesach technologicznych prowadzących do inaktywacji bakterii z chorobotwórczych i szkodliwych mogą one się stać naszymi sprzymierzeńcami i wykazywać działanie immunostymulujące a więc korzystnie wpływać na pracę układu odpornościowego.

Do tego typu celów wykorzystujemy:

Staphylococcus aureus,

• Propionibacterium acnes,
• Serratia marcescens,
• Eschericha coli,
• Pasteurelle multocidę.

Przyjrzyjmy się zatem tym najbardziej znanym:

Gronkowcowe białko A

Jest polipeptydem pozyskiwanym ze ściany komórkowej gronkowca Staphylococcus aureus Cowan I.

Białko to poprzez łączenie się z niektórymi immunoglobulinami klasy IgG aktywuje:

• układ dopełniacza,
• limfocyty T,
• komórki NK,
• stymuluje syntezę i uwalnianie interferonu.

Wykazano aktywność przeciwnowotworową tego białka.

Prowadzono badania u chorych, zakażonych wirusem białaczki kotów z chłoniakami, którym podawano to białko i stwierdzono remisję guzów, ale inne wyniki tego nie potwierdziły, więc wymagane są dalsze eksperymenty w tym kierunku.

Propionibacterium acnes

Preparat zawiera w swym składzie inaktywowane w procesie liofilizacji bakterie.

Stymuluje wzrost aktywności makrofagów, prowadząc tym samym do wydzielania:

• cytokin,
• interferonów,
• wzmaga aktywność limfocytów T,
• wzmaga aktywność komórek NK.

Po jego zastosowaniu wzmogła się produkcja interleukin, głównie IL1 i IL6.

Preparat zawierający tą substancje czynną wykorzystywany jest w leczeniu:

• zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy u psów,
• ropnych zapaleniach skóry wraz z antybiotykoterapią,
• białaczki kotów.

Serratia marcescens

Jako substancja immunomodulująca wykorzystywane są fragmenty DNA i ściany komórkowej tej Gram ujemnej, warunkowo beztlenowej pałeczki.

W medycynie weterynaryjnej małych zwierząt najczęściej wykorzystujemy gotowe produkty lecznicze takie jak:

• Zylexis,
• Biotropina.

Zylexis jest komercyjnym produktem przeznaczonym do niespecyficznej immunomodulacji u zwierząt towarzyszących.

Znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu chorób infekcyjnych oraz w każdej sytuacji stresowej prowadzącej do spadku odporności.

Zawiera inaktywowany Parapoxvirus ovis, który wykazuje udokumentowane działanie immunomodulujące.

Mechanizm działania polega na stymulacji niespecyficznych mechanizmów odpornościowych i przejawia się aktywacją komórek bójczych, pobudzeniem proliferacji limfocytów, aktywacją makrofagów i uwalniania mediatorów odpowiedzi immunologicznej oraz produkcji interferonu.

Dawka podawana podskórnie dla psa czy kota wynosi tylko 1 ml.

Biotropina jest zawiesiną inaktywowanych szczepów bakteryjnych do stosowania u dużych zwierząt gospodarskich.

Nie mniej jednak czasem lekarze, po wcześniejszym poinformowaniu posiadacza zwierzęcia mogą ją stosować jako leczenie wspomagające przy infekcjach układu oddechowego, rozrodczego czy innych chorobach młodych psów.

Antygeny obecne w preparacie są najpierw rozpoznawane pod kątem zgodności tkankowej a następnie aktywują układ odpornościowy i stymulują swoistą odpowiedź immunologiczną.

Interferony

Interferony są polipeptydami czyli białkami o małej masie cząsteczkowej, wytwarzanymi przez komórki organizmu w odpowiedzi na infekcje wirusowe.

Współdziałają one ze zdrowymi komórkami organizmu poprzez podniesienie ich odporności na zakażenia wirusami.

W medycynie weterynaryjnej najczęściej wykorzystujemy:

• ludzki interferon alfa,
• interferon koci.

INF alfa

INF alfa jest jednym z trzech wytwarzanym przez organizm człowieka.

Interferon ten wykazuje silne działanie przeciwwirusowe poprzez wpływanie na replikację i utrudnianie powstawania nowych wirionów.

Jest aktywny wobec wielu wirusów DNA i RNA.

Nie zabija wirusów jako tako ale hamuje syntezę kwasów nukleinowych i białek wirusa uniemożliwiając tym samym jego namnażanie w komórce ssaka.

Ludzki interferon może być podawany kotom doustnie nawet przez dłuższy czas, co nie pozostaje bez znaczenia dla samego opiekuna.

Klasycznym przykładem stosowania go jest białaczka kotów gdyż łagodzi objawy związane ze spadkiem odporności wydłużając tym samym okres przeżycia.

Nie jest jednak w stanie trwale wyleczyć chore zwierzę.

Można też go stosować w leczeniu kotów zakażonych wirusem FIV, ale odpowiednie badania nie zostały tutaj jeszcze przeprowadzone.

Można tez stosować go miejscowo, aplikując na rogówkę u kotów w przebiegu kataru na tle herpeswirusa gdy mamy do czynienia z zapaleniem rogówki i spojówki.

Musimy podawać go jednak wielokrotnie w ciągu doby.

Interferony znajdują też zastosowanie w leczeniu zakażeń grzybiczych, przewlekłych zakażeń układu oddechowego, czy w przypadku brodawczakowatości u psów i kotów.

INF omega

INF omega czyli kocia wersja interferonu.

Interferon koci jest swoisty gatunkowo i w związku z tym wykazuje zdecydowanie mniejsze właściwości antygenowe i silniejszą aktywność antywirusową w komórkach kocich.

Jest on podobny w budowie do interferonu psiego.

Interferon omega nasila działanie układu odpornościowego nieswoiście, ale też niszczy komórki zakażone wirusem i inaktywuje białka translacyjne.

U psów stosowany jest głównie w leczeniu parwowirozy gdzie wykazano, że obniża śmiertelność i łagodzi przebieg choroby.

U kotów zaś jak przy interferonie ludzkim stosuje się go przy FIV i FelV (niedobór odporności kotów i białaczka) ale tylko wtedy gdy choroba nie jest jeszcze zbyt zaawansowana.

Generalnie wskazania i zastosowanie interferonu omega u kotów i psów pozostają takie same jak w przypadku interferonu alfa.

Komercyjnym preparatem zawierającym koci rekombinowany interferon omega jest Virbagen zarejestrowany do stosowania u psów i kotów w przypadku jelitowej formy parwowirozy, czy zakażeniach FeLV i FIV (ale nie w końcowym stadium choroby).

Preparatem pobudzającym wytwarzanie interferonu jest ten zawierający inaktywowany szczep Parapoxvirus ovis.

Aktywuje on również komórki NK, czym osłabia objawy choroby, skraca czas oraz proces rozprzestrzeniania się infekcji.

Preparat tego typu, co jest niewątpliwa zaleta może być stosowany w czasie ciąży oraz laktacji oraz nie powoduje objawów niepożądanych.

Preparatem komercyjnym zawierającym ten szczep jest dobrze znany wielu, wspominany już Zylexis zalecany w zapobieganiu chorobom zakaźnym i w spadku odporności związanym ze sytuacjami stresowymi.

Nigdy nie zapominajmy też że stosowanie tego typu preparatów nie może zwalniać nas z obowiązku przeprowadzania szczepień profilaktycznych, które najlepiej chronią swoiście przeciwko danej chorobie.

Jak wspomóc układ odpornościowy?

Walcząc z daną chorobą nie możemy oczywiście zapominać nigdy o tradycyjnym leczeniu objawowym i przyczynowym, które może być wspomagane przy pomocy różnorodnych produktów nieswoistych.

Zawierają one różne substancje czynne.

Poniżej przedstawiam niektóre z nich jako przykład.

Izoprynozyna

Izoprynozyna będąc syntetyczną pochodną puryn wykazuje działanie przeciwwirusowe i immunostymulujące.

Zwiększa zdolność organizmu pobudzając makrofagi do fagocytozy oraz dojrzewanie limfocytów T.

U naszych psich podopiecznych można stosować ją wspomagająco w leczeniu wczesnej nosówki, infekcjach układu oddechowego czy w przypadku biegunek u psów.

Jej ważna rola polega również na zapobieganiu infekcjom bakteryjnym w przypadku tych wirusowych, a więc pomaga we wtórnych zakażeniach.

Insulinopodobny czynnik wzrostu 1

Insulinopodobny czynnik wzrostu 1 jest białkiem podobnym w swej budowie do samej insuliny wykazującym silne działanie stymulujące na grasicę oraz limfocyty T.

Laktoferyna

Laktoferyna jest białkiem z rodziny transferyn wiążącym żelazo a więc stanowi pierwszą linię obrony przed infekcjami, a wytwarzanym przez komórki nabłonkowe do łez, śliny, mleka oraz komórki, które miały kontakt z zarazkami.

Laktoferyna najogólniej mówiąc pobudza odporność w przebiegu różnorodnych zakażeń i w chorobie nowotworowej, powoduje napływ komórek odpornościowych w miejsce zakażenia i nasila ich działalność bójczą.

Co istotne hamuje powstawanie autoprzeciwciał skierowanych przeciwko własnym komórkom i tkankom co pozwala wykorzystać ją w chorobach tła autoimunologicznego.

Z praktycznego punktu widzenia wykorzystać laktoferynę możemy w leczeniu kataru kociego, czy powszechnych zakażeń wirusowych np. białaczka kotów.

Obniżenie odporności w sytuacjach ciągłego stresu

Może zabrzmi to banalnie ale życie w sytuacji stresowej, szczególnie dłużej trwającej skutkuje zawsze silnym obniżeniem odporności ogólnej i w związku z tym większą podatnością na infekcje.

Stresory powodują bowiem pobudzenie układu współczulnego i przekierowanie “uwagi i zasobów energetycznych” organizmu na walkę o przetrwanie a nie na utrzymanie odpowiedniego stopnia odporności.

O ile stres trwa krótko odgrywa ważną rolę w przetrwaniu osobnika, ale dłużej trwający nie jest niestety dla każdego organizmu korzystny.

Na rynku weterynaryjnym mamy wiele produktów zawierających substancje czynne neutralizujące w pewnym sensie niekorzystne zmiany spowodowane stresem.

Chyba najbardziej znany i często stosowane są te oparte na beta glukanie.

Beta glukan

Beta glukan jest polisacharydem w naturze obecnym w ścianach komórkowych grzybów, roślin i niektórych bakterii.

Najsilniejsze działanie wykazuje 1,3-1,6 betaglukan.

Wykazuje on działanie ogólnie pobudzające i wpływa na sprawne działanie makrofagów, monocytów, komórek NK i neutrofili wiążąc się z ich ścianami komórkowymi.

Tak szerokie działanie powoduje, że stosujemy go we wszelkich sytuacjach stresowych, przy zakażeniach bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych.

Preparaty zawierające beta glukan niszczą komórki nowotworowe oraz poprawiają kondycję starszych zwierząt czy tych bardzo młodych z jeszcze nie kompetentnym układem odpornościowym.

Beta glukan wzmacnia działanie antybiotyków oraz preparatów przeciwgrzybiczych, czy przeciw pasożytniczych, oraz przyspiesza regenerację tkanek i neutralizuje wolne rodniki.

Jest dostępny w wielu komercyjnych produktach (np. Bioimmunex canis czy Immunoxan dog, cat).

Lizozym

Kolejną substancją czynną stosowaną do niwelowania stresu jest lizozym wpływający na odpowiedź humoralną, komórkową czy proces fagocytozy.

Wpływa on również na wytwarzanie interleukin i wytwarzanie interferonu.

Jest pozyskiwany z białka jaja kurzego i choć nie przeprowadzono szczegółowych badań wydaje się substancją bardzo bezpieczną nawet w trakcie ciąży u suk czy kotek.

Leki ludzkie

W weterynarii możemy również wykorzystywać leki ludzkie takie jak filgastym czy sagramostym.

Ten pierwszy jest rekombinowanym ludzkim czynnikiem wzrostu granulocytów wytwarzanym przez zmodyfikowaną bakterię E. Coli.

Hamuje też uwalnianie czynników prozapalnych.

Preparat z tą substancją czynną wskazany jest w każdym przypadku ciężkiej neutropenii, a więc w przebiegu:

• parwowirozy,
• niedokrwistości plastycznej zakażeniach Ehrlichią,
• terapii przeciw nowotworowej,
• w przypadku hiperestrogenizacji.

U kotów natomiast możemy wykorzystać go we wspomaganiu leczenia:

• stanów leukopenii spowodowanych infekcjami wirusowymi (np. w białaczce kotów),
• niedokrwistości aplastycznej,
• chorobach mieloproliferacyjnych.

Inną substancją czynną używaną w modyfikowaniu odporności jest sagramostym będący rekombinowanym analogiem czynnika stymulującego wzrost makrofagów i granulocytów.

Oddziałuje on na linie komórkowe obecne w szpiku kostnym powodując wzrost monocytów, limfocytów i makrofagów oraz poprzez działanie na makrofagi obwodowe.

W wyniku jego stosowania rośnie zdolność fagocytozy grzybów i ich zarodników.

Pamiętać jednak musimy o czasie podawania, który nie powinien przekraczać 3 tygodni, nie możemy bowiem stymulować układu odpornościowego w nieskończoność gdyż obrazowo mówiąc wyczerpiemy jego zdolności sprawnego funkcjonowania.

Z innych substancji o działaniu stymulującym układ odpornościowy warto wspomnieć o TFX czyli wyciągu z grasic cielęcych stymulującym aktywność limfocytów, oraz HMB czyli kwasie 3 hydroksy- 3 etylomasłowym.

Ten drugi jest hydroksykwasem produkowanym w ustroju z lecytyny.

Powoduje on stymulację fagocytów oraz podziały limfocytów T i B czym pobudza układ limfatyczny.

Roślinne substancje wpływające na odporność

W naturalnej medycynie istnieje cała masa produktów zawierających substancje roślinne, wykorzystywane od stuleci w stanach obniżonej odporności spowodowanej chorobą.

Ich stosowanie jest wynikiem wieloletnich obserwacji poczynionych przez społeczeństwa w czasie gdy nie znano jeszcze tradycyjnej farmacji a wiedza z dziedziny lecznictwa przekazywana była przez uzdrowicieli, wróżki czy szamanów.

Pojawia się więc pytanie czy u zwierząt domowych ich podawanie jest uzasadnione medycznie a przede wszystkim bezpieczne?

W wielu przypadkach, mimo braku stosownych badań wydaje się, że tak.

Oczywiście pod jednym podstawowym warunkiem, a mianowicie nie wolno nigdy stosować substancji roślinnych u naszych zwierząt bez konsultacji weterynaryjnej z powodu innego metabolizmu wielu ksenobiotyków w ich ustrojach.

Doskonałym tego przykładem niech będą wyciągi z jeżówki purpurowej czyli Echinacei.

Zawierają one różnorakie alkaloidy, heteroglikany, echinakozydy, kwas cykoriowy, kawowy, które wykazują właściwości immunostymulujące.

Tak liczne substancje czynne stymulują fagocytozę, wytwarzanie czynnika martwicy nowotworów, czy blokują działanie fibroblastów i hialuronidazy.

Zwiększają też wytwarzanie komórek NK, monocytów czy blokują wytwarzanie mediatorów stanu zapalnego a więc odpowiedzialnych za objawy kliniczne prostaglandyn i leukotrienów.

Jak więc widzimy wykazują bardzo szerokie działanie immunostymulujące.

Z innych roślin jakie daje nam natura możemy wykorzystywać:

• traganek,
• aloes,
• czarnuszkę siewną.

Przykładowo sok z aloesu uważany jest za biologiczny aktywator układu immunologicznego wpływając na humoralną i komórkową odpowiedź organizmu.

Do modyfikowania odporności psa i kota możemy wykorzystywać również leki stosowane do innych głównych celów, czyli inaczej mówiąc takie, których główne działanie farmakologiczne jest inne niż wpływ na układ odpornościowy.

Doskonałym przykładem tego może być:

• cymetydyna,
• lewamizol,
• erytropoetyna (EPO).

Cymetydyna jest lekiem stosowanym w gastroenterologii w celu hamowania wymiotów występujących przy przewlekłych stanach zapalnych układu pokarmowego.

Jest antagonistą receptora histaminowego H2.

Jej działaniem dodatkowym jest blokowanie receptorów na limfocytach supresorowych przez co wpływa na układ odpornościowy.

Lewamizol z kolei jest lekiem przeciwpasożytniczym stosowanym głównie u zwierząt gospodarskich, u psów i kotów zaś w leczeniu robaczyc sercowych czyli dirofilariozy.

W celu podniesienia odporności u małych zwierząt stosujemy go głównie w nawracających zakażeniach układu oddechowego, moczowo płciowego oraz w przypadku infekcji gronkowcowych i na tle herpeswirusów.

Stymuluje odporność komórkową.

Lewamizol wpływa na fosfodiestrazę, która z kolei oddziałuje na cGMP co prowadzi pośrednio do pobudzania limfocytów, wzrostu fagocytów do chemotaksji.

Wygodą jest z pewnością doustne podawanie leku, ale zasadnicza wadą wysoka toksyczność tego leku u zwierząt towarzyszących, mogąca wywołać objawy takie jak:

• wymioty,
• nadmierne ślinienie,
• biegunka,
• objawy ze strony układu nerwowego jak przy zatruciu nikotyną.

Erytropoetyna jak wszyscy dobrze wiemy służy głównie jako stosowany w anemii spowodowanej niewydolnością nerek i brakiem naturalnego EPO.

Podnosi ona liczbę czerwonych krwinek, ale jednocześnie wpływa na wzrost liczny neutrofilii i limfocytów czyli na układ białokrwinkowy.

Flora jelitowa

Prawidłowo funkcjonująca flora jelitowa, a więc rzesze bakterii żyjące w równowadze wpływa na odpowiedni poziom odporności w obrębie układu pokarmowego i nie tylko.

To właśnie żywe mikroorganizmy a więc probiotyki najczęściej Bifidobacterium i Lactobacillus mogą pobudzać układ odpornościowy ścian jelita.

Dziać się tak może poprzez zmniejszenie aktywności limfocytów Th2 odpowiadających między innymi za alergie pokarmowe.

Nie bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, że to właśnie układ odpornościowy jelit odgrywa kluczową rolę w prawidłowej odporności całego ustroju stąd warto o niego zadbać w kontekście zdrowych jelit.

Probiotyki będąc bezpiecznymi suplementami diety znajdują szerokie zastosowanie w leczeniu głównie biegunek oraz jako leczenie wspomagające przy dłuższym stosowaniu antybiotyków doustnie.

Podsumowanie

Każdy opiekun zwierzęcia chciałby aby jego podopieczny był zdrowy i cieszył się pełną witalnością we wszystkich tego aspektach.

Oczywistym jest więc, że nie jest to możliwe bez sprawnie działającego układu odpornościowego.

Układ immunologiczny choć nie zdajemy sobie z tego sprawy na co dzień jest nam zwyczajnie niezbędny, a życie bez niego nie jest realne.

Dlatego za wszelką cenę powinniśmy w świadomy sposób dbać o jego sprawne funkcjonowanie.

Pomóc nam mogą w tym zadaniu różnego rodzaju suplementy z wymienionymi substancjami czynnymi.

Jak dotąd nie mamy jednak jednego uniwersalnego i pomocnego w każdym przypadku panaceum działającego na wszelkie mechanizmy odpornościowe.

Wiele z dostępnych na rynku farmaceutycznym produktów nie posiada udokumentowanego działania, stąd nie podawajmy ich samodzielnie na własną rękę, ale konsultujmy z lekarzem weterynarii.

Nie chodzi przecież o suplementowanie samo w sobie, ale działanie, którego efektem będzie podniesienie odporności czym zapewnimy sobie zdrowie.