Owczarek południoworosyjski: charakter i choroby jużaków

Owczarek południoworosyjski (South Russian Shepherd Dog, Yuzhnorusskaya ovcharka) to pies, którego pochodzenie wciąż nie jest do końca znane.

Liczne spekulacje wskazują na to, że rasa wykształciła się z występujących naturalnie na terenach Ukrainy i Rosji psów pasterskich lub też przodkowie jużaków dotarli tu z Hiszpanii i innych krajów europejskich, gdzie krzyżowano je m.in. z komondorami i owczarkami kaukaskimi.

Dążono do uzyskania osobników, charakteryzujących się znacznymi rozmiarami oraz ogromną siłą i odwagą, które to cechy pozwalałyby im skutecznie bronić pilnowanych stad zwierząt gospodarskich przed drapieżnikami, takimi jak wilki czy niedźwiedzie.

Dodatkowo skutkiem połączenia puli genetycznej owczarków południowo rosyjskich z lokalnymi psami pastersko-stróżującymi, była niesamowita zwinność i szybkość tych olbrzymów, przez co ich praca była wysoce ceniona.

Spotkać je można było przede wszystkim na pastwiskach, gdzie czujnym okiem doglądały trzody, odprowadzając ją potem bezpiecznie do domu oraz jako psy pilnujące chłopskich zagród, czy patrolujące rosyjskie stepy.

Wraz ze zmniejszeniem produkcji zwierzęcej na rzecz uprawy roślin jużaki straciły na popularności, a dodatkowo ich populacja zmniejszyła się znacznie po drugiej wojnie światowej. Hodowlę rasy odbudowano z wykorzystaniem osobników w typie jużaka, a oficjalny wzorzec zaakceptowano w 1996 roku.

Dziś owczarki te spotkamy na ulicy raczej rzadko ze względu na ich specyficzny charakter, który pozwala na utrzymywanie psów tej rasy jedynie przez osoby doświadczone.

Według klasyfikacji FCI owczarek południoworosyjski należy do grupy 1.

Owczarek południoworosyjski charakter

Jużak jest psem o bardzo zdecydowanym i silnym charakterze.

Szybko potrafi zaadoptować się do trudnych warunków klimatycznych i zróżnicowanych temperatur, co było mu niezbędne w pracy, którą wykonywał przed laty.

Jako stróż jest nieustępliwy, czujny i bezwzględny, przez co bardzo skuteczny w pilnowaniu firm i zakładów przemysłowych, a także i domów prywatnych.

W mieszkaniach będzie mu trudno funkcjonować, przede wszystkim dlatego, że ceni sobie możliwość swobodnego wybiegu, więc nie jest do nich polecany.

Na co dzień owczarki te są zrównoważone i spokojne, ale potrzebują doświadczonego i charyzmatycznego właściciela, w stosunku do którego są lojalne i pójdą za nim w ogień.

Jak można się domyślić, obcych nie tolerują, więc nowe osoby trzeba do ich życia wprowadzać małymi krokami.

Psy te, jeśli utrzymywane są w rodzinach, powinny spędzać jak najwięcej czasu z jej członkami, by wytworzyć jak najsilniejszą więź.

Jużaki mają tendencję do zachowań dominacyjnych i są bardzo niezależne, zatem szkolić te psy powinien je również profesjonalista, który pomoże im zrozumieć ich rolę wśród bliskich i ukróci zapędy do liderowania.

Odpowiedni trening i socjalizacja mają zatem kluczowe znaczenie w wychowaniu i nie wolno ich zaniedbać, gdyż przez nieodpowiednie prowadzenie psy te mogą stać się zagrożeniem dla otoczenia.

Opis rasy

Owczarek południowo-rosyjski jest psem o dużym wzroście oraz wydłużonej i masywnej sylwetce.

Wielkość i waga

Wysokość w kłębie psa samca wynosi minimum 65 cm, a suki minimum 62 cm. Masa ciała dorosłego osobnika to co najmniej 40 kilogramów.

Wygląd

• Głowa w kształcie klina z wyraźnie zaznaczonym guzem potylicznym i łukami jarzmowymi oraz płytkim stopem.
• Kufa szeroka, z przylegającym i suchymi faflami, zakończona czarną truflą nosa.
• Zęby duże i białe, ustawione w zgryzie nożycowym.
• Oczy owalne, szeroko rozstawione, okolone ciemną obwódką powiek.
• Uszy małe i trójkątne, osadzone wysoko i opadające.
• Szyja sucha i umięśniona, ustawiona pod kątem 40 stopni w stosunku do linii grzbietu.
• Grzbiet prosty z wyraźnym kłębem.
• Klatka piersiowa szeroka i głęboka z dobrze wysklepionymi żebrami.
• Brzuch umiarkowanie podkasany.
• Lędźwie krótkie i szerokie, a zad niemal poziomy.
• Ogon osadzony nisko z zaokrąglonym koniuszkiem, sięgający do stawu skokowego.
  W akcji ogon lekko uniesiony, ale poniżej linii grzbietu.
• Kończyny proste, suche i muskularne.

Umaszczenie

Okrywa włosowa długa, gęsta i lekko falista z obfitym podszerstkiem.

Jużak występuje w następujących umaszczeniach:

• białym
• biało-żółtym
• szarym
• białym z szarymi znaczeniami
• słomkowym
• szarym nakrapianym

Pielęgnacja jużaków

Gruba i obfita sierść łatwo ulega plątaniu, zatem jużaka należy regularnie wyczesywać. Również włos w okolicy kufy wymaga rozczesywania i higieny, gdyż resztki jedzenia mogą zalegać w czeluściach jego brody.

Warto zaznajomić owczarka południoworosyjskiego ze szczotką od szczeniaka, gdyż w późniejszym wieku może być go już trudno przyzwyczaić do jakichkolwiek czynności pielęgnacyjnych.

Miejsce w którym pies pije powinno być łatwe do czyszczenia i wycierania, gdyż zamaczając pół głowy w misce, spore porcje wody lądują później na podłodze, ściekając z jego owłosionego pyska.

Żywić psa możemy zarówno karmami gotowymi przeznaczonymi dla psów ras olbrzymich lub przyrządzać posiłki sami, pamiętając o odpowiednim bilansie energetycznym oraz prawidłowych proporcjach makro i mikroskładników.

Ze względu na predyspozycje do skrętu żołądka, pokarm dla dorosłego psa rozdzielany powinien być przynajmniej na dwie porcje.

Owczarek południoworosyjski choroby

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych (HD) jest uwarunkowaną genetycznie chorobą zwyrodnieniową stawów, która występuje najczęściej u szybko rosnących psów ras dużych i olbrzymich.

Polega ona na wytworzeniu się pewnych zmian zwyrodnieniowych w obrębie główki kości udowej i panewki stawu biodrowego.

Prawidłowo obydwa te elementy ściśle do siebie przylegają i tworzą mechanizm umożliwiający poruszanie kończyną.

W przypadku HD główka staje się mniej zaokrąglona, a bardziej kwadratowa, a na powierzchni stawowej panewki tworzą się zmiany rozrostowe, co upośledza ruchomość stawu i wywołuje ból.

Oprócz genetyki chorobę tę warunkują również tzw. czynniki środowiskowe, takie jak np. niewłaściwy sposób żywienia szczenięcia, czy zbyt forsowne ćwiczenia w okresie wzrostu kośćca.

Pierwsze objawy HD obserwuje się już u kilkumiesięcznych szczeniąt i są to: niechęć do ruchu, częste pokładanie się, sztywny chód i tzw. królicze skoki.

Do rozpoznania choroby niezbędne jest badanie ortopedyczne oraz zdjęcie RTG.

U szczeniąt ras predysponowanych do dysplazji zaleca się wykonanie profilaktycznego zdjęcia RTG bioder wieku ok. 4-6 miesięcy, nawet przy braku objawów wskazujących na HD.

Leczenie w zależności od wieku, masy ciała i stopnia zaawansowania choroby, obejmuje metody chirurgiczne, fizjoterapię, modyfikacje diety lub leczenie farmakologiczne.

Rozszerzenie i skręt żołądka

Do rozszerzenia żołądka dochodzi najczęściej na skutek:

• nadmiernego gromadzenia się w żołądku gazu uwolnionego z pokarmów łatwo ulegających fermentacji,
• zaburzeń motoryki żołądka,
• spożycia dużej ilości pokarmu “na raz”,
• intensywnej aktywności fizycznej wykonanej w krótkim czasie po jedzeniu.

Objawy świadczące o rozwijającym się ostrym rozszerzeniu żołądka to:

• duszność,
• apatia,
• powiększenie obrysu brzucha,
• próby wymiotowania.

Rozszerzenie żołądka może zostać dodatkowo powikłane jego skrętem, co jest stanem zagrażającym życiu i wymaga natychmiastowej interwencji. Obserwujemy wówczas dodatkowo:

• ślinotok,
• zaleganie,
• bladość błon śluzowych na skutek rozpoczynającego się wstrząsu

W diagnostyce skrętu pomocne jest RTG.

Rozszerzenie żołądka leczy się poprzez jego płukanie oraz podawanie środków stymulujących pracę przewodu pokarmowego, natomiast jeśli dojdzie do skrętu, niezbędny jest zabieg chirurgiczny.

Rokowanie w przypadku skrętu żołądka jest ostrożne ze względu na możliwość wystąpienia powikłań pozabiegowych oraz tendencje do nawrotów.

Dla kogo owczarek południowo-rosyjski będzie idealną rasą?

Decyzja o zakupie jużaka musi być na pewno przemyślana i to wielokrotnie. Pod uwagę trzeba wziąć wiele czynników, takich jak:

• warunki mieszkalne, którymi dysponujemy,
• nasze doświadczenie w prowadzeniu psów,
• czas, który możemy codziennie poświęcić zwierzęciu,
• siła naszego charakteru,
• po co nam jest właściwie taki pies.

Nie bez znaczenia jest również aspekt ekonomiczny, gdyż pies dużej rasy wymaga dużych nakładów finansowych związanych z wyżywieniem, profilaktyką i opieką weterynaryjną.

Jużaki są psami typowo pracującymi, więc muszą mieć jakieś zadanie do wykonania. Najczęściej jest to odstraszanie niepożądanych gości od naszej willi z basenem lub pilnowanie posesji, na której znajduje się siedziba fabryki, lub innego zakładu pracy.

Jeśli prawidłowo pokierujemy rozwojem psa, zyskamy oddanego przyjaciela, wydającego się oazą spokoju, ale i pełnego energii do długich spacerów, czy szaleńczego biegania po leśnych duktach. Cierpliwego w stosunku do dzieci przynależących do rodziny, ale i wymagającego nadzoru w tych zabawach. Czujnego i nieufnego wobec obcych, ale nie atakującego bez powodu.

Cierpliwe i konsekwentne szkolenie jest zatem w przypadku psów tej rasy niezbędne, by wydobyć z nich najlepsze cechy i zrównoważyć dominujący charakter.