Trzecia powieka u kota: objawy i leczenie chorób migotki

Trzecia powieka u kota
Trzecia powieka u kota

Posłuchaj wersji audio artykułu:

Trzecia powieka u kota | Lek. wet. Katarzyna Hołownia-Olszak

Człowiek od dawna fascynuje się kocimi oczami. Już w starożytnym Egipcie wierzono, że świecące w ciemności kocie oczy świadczą o boskim pochodzeniu tych niezwykłych zwierząt.

Kocie oko jest bardzo złożone w swojej budowie i funkcjonalności.

Spośród wszystkich zwierząt domowych, to właśnie kot najlepiej radzi sobie z widzeniem w ciemnościach, czemu służy szereg przystosowań anatomicznych, takich jak obecność błony odblaskowej (tak zwana makata, odbija promień światła aż 130 razy lepiej od oka ludzkiego).

Głęboka komora przednia (przestrzeń między rogówką a tęczówką), duża rogówka, która przepuszcza większą ilość światła oraz soczewka umieszczoną w głębi oka (daje jaśniejszy obraz na dnie oka) sprawiają, że kocie oko można uznać za narząd niemalże doskonały.

Źrenica kociego oka zwęża się sferycznie pionowo, dzięki czemu w pełnym świetle dnia ma kształt bardzo wąskiej szczeliny a nocą potrafi efektywnie rozszerzyć, wyłapując nawet najmniejszą wiązkę światła.

Do poruszania gałką oczną służy skomplikowany układ mięśni, składający się z wielu włókien, biegnących w różnych płaszczyznach.

Unerwienie oka zapewniane jest przez wiele pęczków włókien nerwowych, wywodzących się z:

  • nerwu jarzmowego (odpowiadają one za czucie w obrębie powiek),
  • nerwu ocznego (unerwia on rogówkę, przyśrodkowy kąt oka, trzecią powiekę, tęczówkę, ciało rzęskowe),
  • nerwu twarzowego (odpowiada za ruchomość w mięśniu okrężnym oka),
  • nerwu okoruchowego (odpowiada za mięśnie poruszające gałką oczną).

Nerw wzrokowy przenosi informacje o bodźcach świetlnych, ruchu i kolorach, do mózgowia.

W porównaniu do oka ludzkiego, kocie oko jest proporcjonalnie większe w stosunku do wielkości czaszki, jest też nieco bardziej eliptyczne.

Pole widzenia u kota to 200 stopni (u człowieka to 180 stopni).

Kocie oko jest bardzo wrażliwe na wychwytywanie ruchu, bardzo często potencjalne kocie ofiary nieruchomieją w trakcie polowania, co pozwala im zachować życie.

Mimo tak doskonałego funkcjonowania, koty nie odbierają barw tak jak człowiek.

Posiadają 3 typu czopków, jednak kolory, które widzi kot są bardzo mocno wyblakłe.

Zwierzęta te potrafią jednak odbierać o wiele więcej odcieni szarości, niż człowiek – to również jest doskonałe przystosowanie do widzenia i polowania w nocy.

W poniższym artykule skupię się na jednej ze struktur, które chronią kocie oko, mianowicie na trzeciej powiece.

Co to jest?

Jak działa?

Jakie choroby mogą koncentrować się w obrębie trzeciej powieki?

Postaram się przybliżyć temat migotki, znajdującej się w pięknych kocich oczach.

Trzecia powieka

Co to jest trzecia powieka?
Co to jest trzecia powieka?

Trzecia powieka, czyli inaczej migotka występuje u większości kręgowców lądowych oraz u niektórych ryb.

Spełnia przede wszystkim funkcje ochronne.

Znajduje się w kącie przyśrodkowym oka, między rogówką a powieką dolną.

Składa się z chrząstki w kształcie litery “T” (która nadaje sztywność trzeciej powiece) i gruczołu trzeciej powieki, który znajduje się u podstawy migotki.

Gruczoł produkuje wydzielinę surowiczo – łzową o objętości połowy filmu łzowego.

Pokryta jest spojówką, a na powierzchni, która styka się z gałką oczną występują liczne grudki chłonne.

Wolny brzeg trzeciej powieki, ten który daje się zauważyć w kącie przyśrodkowym oka, bywa pigmentowany.

Trzecia powieka jest poruszana przez mięśnie prosty i skośny dobrzuszny oraz przez cofacz – są one szczątkowe, ruchy trzeciej powieki są zazwyczaj bierne

Funkcje trzeciej powieki u kota

Funkcje trzeciej powieki

Tak jak wspomniałam, trzecia powieka spełnia głównie funkcję ochronną dla gałki ocznej – chroni rogówkę, w przypadku urazu gałki ocznej bardzo często wysuwa się osłaniając oko, a gruczoł, który się na niej znajduje produkuje film łzowy i rozprowadza go na całą powierzchnię oka, dodatkowo produkuje immunoglobuliny.

Są one obecne w filmie łzowym i stanowią barierę ochronną przed patogenami, które mogą dostać się do oka.

Wysoce niewskazana jest amputacja trzeciej powieki – w przypadku jej schorzeń, lekarze robią co tylko się da, aby uratować tą ważną dla oka strukturę.

Opiekunowie kocich pacjentów są zwykle zaniepokojeni nadmiernym wysunięciem trzeciej powieki, która w normalnych okolicznościach bywa zupełnie schowana.

Migotka wysuwa się w wielu sytuacjach u kota.

Można do nich zaliczyć:

  • ból,
  • dyskomfort,
  • problemy stomatologiczne,
  • nadmierne zarobaczenie kota,
  • obecność pasożytów zewnętrznych,
  • zespół Hornera,
  • zmiany nowotworowe,
  • małoocze,
  • zapadnięcie gałki ocznej,
  • odwodnienie,
  • uraz w obrębie gałki ocznej,
  • obecność ciała obcego wbitego w oko lub trzecią powiekę,
  • powiększenie grudek chłonnych trzeciej powieki,
  • tężec,
  • senność.

Migotka wysuwa się też w fazie premedykacji do znieczulenia ogólnego.

Trzecia powieka jest bardzo delikatną strukturą, a chrząstka, stanowiąca jej rusztowanie, może zostać wywinięta, lub złamana. Migotka może także zostać dotknięta procesem nowotworowym.

Procesy zapalne, które mogą dotyczyć trzeciej powieki są takie same, jak procesy zapalne spojówek, i można zaliczyć do nich na przykład:

  • łuszczkę,
  • eozynofilowe zapalenie trzeciej powieki.

Ostre bakteryjne zapalenie spojówek może objąć także migotkę.

Również w przypadku zakażenia herpeswirusem czy też chlamydią, oprócz zapalenia spojówek można obserwować zapalenie trzeciej powieki.

Schorzenia trzeciej powieki

Najczęstsze choroby migotki
Najczęstsze choroby migotki

Powiększenie grudek chłonnych

W przypadku kotów najczęstszym schorzeniem, dotyczącym trzeciej powieki jest powiększenie grudek chłonnych, znajdujących się na powierzchni rogówkowej migotki.

Najczęściej ich powiększenie powiązane jest z obecnością antygenów różnego rodzaju, bakteryjnych, wirusowych, zanieczyszczeń, mogą też świadczyć o reakcji alergicznej.

Objawami są zwykle:

  • zaczerwienienie,
  • świąd w obrębie oka,
  • łzawienie,
  • posklejana sierść w sąsiedztwie oka.

Wypływ z oczu, początkowo przezroczysty, może nabrać żółto – zielonkawego zabarwienia, w przypadku zapalenia o podłożu bakteryjnym.

Spojówki są zaczerwienione, trzecia powieka wystaje na powierzchnię gałki ocznej.

W przypadku zignorowania objawów może dochodzić do urazu rogówki – z każdym mrugnięciem, chropowata powierzchnia grudek chłonnych podrażnia powierzchnię gałki ocznej.

Leczenie tego schorzenia opiera się na ustaleniu i leczeniu przyczyny pierwotnej – jeśli przyczyną są bakterie – na podstawie antybiogramu dobierany jest odpowiedni antybiotyk, jeśli grudki powiększyły się z powodu reakcji alergicznej, wprowadzane są leki przeciwhistaminowe lub sterydy.

Ważna jest dbałość o odpowiednie nawilżenie oka, stąd oprócz preparatów leczniczych, warto stosować w tym okresie preparaty wspomagające, na przykład z pantenolem, sztuczne łzy, krople z kwasem hialuronowym.

Istotna jest higiena okolicy oka, usuwanie całej zalegającej wydzieliny i stosowanie łagodnych środków odkażających, które pozwolą uniknąć zapalenia skóry w tym obszarze.

W przypadku wyeliminowania wszystkich przyczyn pierwotnych i braku efektywności w cofaniu grudek chłonnych, wykonywany jest zabieg chirurgiczny, skaryfikacji lub wymrażania grudek.

Jest to rozwiązanie ostatniego rzutu, polega na wyrównaniu powierzchni rogówkowej trzeciej powieki, tak, aby grudki nie drażniły już oka.

Niestety, zabieg nie przynosi trwałego rozwiązania problemu, może wystąpić konieczność jego powtarzania.

Wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki

Wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki (tak zwane “cherry eye”) zdarza się rzadko u kotów, zdecydowanie częściej można się z tym spotkać u psów, lub królików ras miniaturowych i karłowatych.

Gruczoł powiększa się i wysuwa się z nasady migotki i wystaje w kącie przyśrodkowym oka, w postaci czerwonej, grudkowatej masy.

Do wypadnięcia gruczołu predysponuje przerost grudek chłonnych oraz uwarunkowania anatomiczne – zdecydowanie częściej ten problem dotyczy ras brachycefalicznych, na przykład persów.

Nie wolno pozostawić tego schorzenia bez interwencji, gruczoł musi być odprowadzony na swoje miejsce.

W przypadku świeżego schorzenia można spróbować metod farmakologicznych oraz domowych sposobów – pomocne bywają zimne okłady, uspokojenie zwierzęcia.

Krople ze środkiem przeciwzapalnym powinny być zaordynowane dopiero po wykluczeniu obecności urazu rogówki.

Należy też zadbać o odpowiednie nawilżenie oka, stosując preparaty z pantenolem lub kwasem hialuronowym.

W przypadku braku efektywności leczenia farmakologicznego, powinna być wykonana chirurgiczna repozycja gruczołu.

Zabieg można wykonać metodą zakotwiczenia (większe ryzyko nawrotów wypadnięcia) lub kieszonki (mniejsze ryzyko ponownego wypadnięcia).

Urazy trzeciej powieki

Do urazów trzeciej powieki dochodzi najczęściej w wyniku walk terytorialnych, wypadków komunikacyjnych, przebicia przez ciało obce.

W przypadku delikatnych skaleczeń zwykle nie ma potrzeby interwencji chirurgicznej, należy jednak zadbać o zabezpieczenie pacjenta odpowiednimi preparatami przeciwbólowymi oraz antybiotykiem, zwłaszcza przy uszkodzeniu przez ciało obce.

Najczęściej są stosowane leki przeciwzapalne podawane doustnie, usprawniają one gojenie oraz zwiększają komfort pacjenta.

Ważne jest założenie kołnierza ochronnego, aby ostre, kocie pazury nie pogłębiły zniszczeń.

W przypadku rozległych uszkodzeń wymagana jest interwencja chirurgiczna.

Blizna, która wytworzy się w obrębie migotki, spowoduje zmianę jej kształtu i elastyczności i może upośledzić jej funkcjonalność, dlatego pacjent po wygojeniu urazu powinien przejść kilka kontroli okulistycznych, w regularnych odstępach czasu.

Tylko w przypadku bardzo rozległych urazów, niemożliwych do opanowania chirurgicznego rozważane jest chirurgiczne usunięcie migotki.

Procesy nowotworowe

Procesy nowotworowe, które dotykają trzecią powiekę to najczęściej:

  • chłoniaki,
  • naczyniaki,
  • naczyniakomięsaki,
  • raki płaskonabłonkowe,
  • gruczolakoraki.

Zdarzają się rzadko u kotów, zwykle przybierają kształt wystającej brodawki, zlokalizowanej na wolnym brzegu trzeciej powieki.

W przypadku chłoniaków, guz obejmuje powierzchnię występowania grudek chłonnych i ma dyskowaty, owalny lub okrągły kształt.

Diagnostyka powinna opierać się na wynikach biopsji wycinkowej lub cienkoigłowej.

Leczenie guzów nowotworowych w obrębie trzeciej powieki to zazwyczaj postępowanie chirurgiczne – usunięcie guza z niewielkim marginesem tkanki zdrowej.

Jeśli guz zlokalizowany jest u podstawy migotki, należy usunąć całą trzecią powiekę.

Wyjątek to chłoniaki, które można opanować za pomocą chemioterapii stosowanej ogólnie.

Podsumowanie

Oczy kota

Jak wspomniałam na początku artykułu, kocie spojrzenie jest fascynujące.

Głęboki, ciepły pomarańcz, czy może soczysta zieleń – każdy odcień kociej tęczówki jest na swój sposób piękny.

Stare powiedzenie mówi, że oczy są zwierciadłem duszy. Jest w tym ziarno prawdy – wielu pacjentów trafiających do gabinetu okulistycznego, w rzeczywistości cierpi z powodu zupełnie innych schorzeń, niż pierwotnie zakładał opiekun.

Patrząc pupilowi głęboko w oczy, można zauważyć wiele, drobnych i pozornie mało istotnych zmian.

Drodzy opiekunowie kotów, nie ignorujcie swojej intuicji, jeśli wydaje się Wam, że spojrzenie Waszego pupila posmutniało. Może być to pierwszy objaw niebezpiecznego schorzenia.

 

Wykorzystane źródła >>

lek wet Katarzyna Hołownia-Olszak

Lekarz weterynarii specjalista Katarzyna Hołownia-Olszak

Jestem absolwentką wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Do moich zainteresowań należą medycyna zwierząt egzotycznych, chirurgia oraz onkologia. Obecnie pracuję w gabinecie weterynaryjnym we Wrocławiu. Od zawsze zakochana w kotach, szczęśliwa posiadaczka dwóch przedstawicieli rasy Maine Coon- Chałwy i Kokosa.

Komentarze
Subskrybuj
Powiadom o
guest
17 komentarzy
Zobacz wszystkie komentarze
Julia
Julia

Witam.
Obecnie jestesmy za granica. Kot dzis wrocil z takim okiem. Nie lzawi, nie ma zadnej ropnej wydzieliny,jest aktywny, nie wykazuje ze go boli.
Czy wypadniecie trzeciej powieki charakteryzuje sie opuchlizna i zaczerwienieniem?

Michał
Michał

Dobry wieczór. Mamy w dzikim stadzie na osiedlu kotkę która ma problem z trzecią powieką, mam wrażenie że przez to niedowidzi. Zamieszczam zdjęcie, może da się ocenić czy to coś poważnego i warto kota zawieść do weterynarza, mimo że dzikus. Dziękuję i pozdrawiam.

20201108_121552-01.jpeg
Ola
Ola

Witam.
Od dłuższego czasu leczymy 5-miesięcznego kota na koci katar i grzybicę. Kot dostawał zastrzyki na wzmocnienie , jednak teraz pojawił się problem z okiem, czy to wypadająca powieka ? Czym to może być spowodowane . Lekarze weterynarii rozkładają ręce i podają tylko leki na wzmocnienie i krople tobradex

Anna
Anna

Witam moja kotka od 2019 miała problem z okresowo (ok 3 razy) pojawiającymi się wysiękiem ropno śluzowym na lewym oku zawsze udawało się to zaleczyć kroplami tobradex, floksal, gentamycyna. W połowie grudnia po raz kolejny wystąpił problem z oczkiem jednak po leczeniu przy wewnętrznym kącikiem oka pod trzecią powieką pozostała niewielka ilość jakby białego śluzu. 18 stycznia ponowny nawrót wydzieliny służbowo ropnej oraz bardzo duży obrzęk spojówek, prawie nie było widać oczka. Dostała gentamycynę oraz deksametazon. Poprawiło się ale pod trzecią powieką nadal została biała wydzielina, która przy próbie mechanicznego usunięcia okazała się być ” wielokształtną zmianą wytwórczą trzeciej powieki barwy białej o charakterze brodawki. Byliśmy u weterynarza okulisty oczko jest zdrowe stwierdzono niewielki obrzęk i zaczerwienienie spojówki oraz wyżej wymieniona zmianę do wycięcia hirurgicznego, ale nikt nie wie co to jest. Kot jest po wycięciu obydwóch listew mlecznych w 2018, ma problem z trzustką, a od 4 lutego zdiagnozowano również nadczynność tarczycy. Ma ok 11 lat. Jestem w kropce, bo ostatnio usłyszałam że wycięcie 3 powieki może skutkować uszkodzeniem oka z powodu ewentualnych zbliznowaceń. A i kicia dostała nowe leki w klinice okulistycznej 6 lutego vigamox, difadol, corneregel początkowo białej narośli było jakby mniej, ale od przedwczoraj chyba wraca opuchlizna spojówki. Czy wycięcie 3 powieki może faktycznie zaszkodzić w tym przypadku ?

Anna
Anna

Dziękuję za odpowiedź. Zmiany na listwie mlecznej były badane histopatologicznie z 3 wycinków 2 okazały się złośliwe. Ma okresowo robione RTG. Napewno przebadam ją przed zabiegiem. Jestem juz umówiona do chirurga okulisty na konsultację.

Anna
Anna

Dodam jeszcze że kot schudł przez ostatnie 4 miesiące ok 0,6 kg i waży teraz 2,45 kg to nieduża kociczka. Pierwotnie po schronisku ważyła 3,6 kg. Dodaje również zdjęcia oczka i wyniki badań u okulisty.

Anna
Anna
Odpowiedz  Anna

Zdjecie oczka, nie dodało się poprzednio. Mozna dodać tylko 1 zdjecie wiec po krotce opisze wyniki specyficzna lipaza trzuskowa powyżej 50, nerki w normie, watroba ALT nieznacznie podwyższona norma 175 wynik 182. Glukoza, cholesterol w normie, T4 norma 60,5 wynik 167. Opuchlizny na oczku jednak na szczęście nie ma. Wolę dopytać czy operacja to faktycznie jedyne wyjście. No i może ktoś z Państwa wie co to jest

20210212_161949.jpg
Patrycja
Patrycja

Witam. Przebywam na kwarantannie A przed chwila zobaczyłam że z moja kotka coś nie tak. To kotka który w ciągu dnia biega na zewnątrz, mogła stoczyć walkę z innym kotem. Proszę mi poradzić jak jej pomóc w warunkach domowych, kolejne dwa tygodnie nie będę mogła zabrać jej do weterynarza. Prosze zobaczyc na jej oko.

Alena
Alena

Witam! Czy trzecia powieka morze być czarna i zakrywać prawie pół oka a do tego znikneli wszystkie górne zęby i prawie wyłysiał. Czy to możliwe po szyciu rany i przy okazji kastracji bo ma 6 lat i był przywiązany do swoich orzeszków czy to morze być stan psychiczny

Ania
Ania

Dzień dobry. Mój kocurek (17.09 skończy rok) od kilku dni nie chowa do końca trzeciej powieki. Nie wykazuje żadnych innych objawów, chętnie się bawi i tuli. Ładnie je. Przy oczach nic się nie dzieje… Nie łzawi, oczy nie są czerwone, nie łzawią. W domu jest też kotka – jego siostra i u niej migotka jest całkowicie schowana. Koty są odrobaczone. Ładnie piją wodę. Czy jest to powód do niepokoju? Pozdrawiam serdecznie. Ania

Co Piszczy w Sierści Twojego zwierzaka?

Zalecenia lekarzy weterynarii na Twoim mailu

+ ebook "Czy leki ludzkie są bezpieczne dla psa i kota?"

Co Piszczy w Sierści Twojego zwierzaka?

Porady lekarzy weterynarii na Twoim mailu

+ ebook "Czy leki ludzkie są bezpieczne dla psa i kota?"

Zgoda marketingowa: wyrażam zgodę, aby Co w Sierści Piszczy skontaktował się ze mną drogą mailową, korzystając z informacji podanych w tym formularzu dla celów informacyjnych, aktualizacji i marketingu. Jeśli chcesz wycofać Twoją zgodę kliknij link rezygnacji u dołu każdego wysyłanego przez nas maila. Szanujemy Twoją prywatność i dane osobowe. Tutaj znajdziesz naszą politykę prywatności i regulamin newslettera. Przesyłając ten formularz zgadzasz się, że możemy przetwarzać Twoje dane osobowe zgodnie z tymi warunkami. 

WYPEŁNIJ POLA, ABY POBRAĆ MATERIAŁY W PDF 👇

Zgoda marketingowa: wyrażam zgodę, aby Co w Sierści Piszczy skontaktował się ze mną drogą mailową, korzystając z informacji podanych w tym formularzu dla celów informacyjnych, aktualizacji i marketingu. Jeśli chcesz wycofać Twoją zgodę kliknij link rezygnacji u dołu każdego wysyłanego przez nas maila. Szanujemy Twoją prywatność i dane osobowe. Tutaj znajdziesz naszą politykę prywatności i regulamin newslettera. Przesyłając ten formularz zgadzasz się, że możemy przetwarzać Twoje dane osobowe zgodnie z tymi warunkami.