Lagotto romagnolo: charakter, pielęgnacja, choroby [lek wet Małgorzata Miłosz]

Lagotto romagnolo jest rasą wyhodowaną we Włoszech na wyspiarskich terenach miasteczka Comacchio i mokradłach Rawenny około VII wieku.

Pierwotnie czworonogi te były sprawnymi i wysoko cenionymi psami dowodnymi, ochoczo aportującymi ustrzelone przez myśliwych ptactwo.

Ich charakterystyczna, przypominająca nieco owczą wełnę sierść, chroniła je przed przemoczeniem, niską temperaturą oraz wiatrem.

Gdy z czasem bagniste tereny przekształcono na pola uprawne, lagotto przekwalifikowały się na poszukiwaczy trufli.

Predysponował je do tego świetny węch oraz wspomniana okrywa włosowa, która zapewniała ochronę całego ciała (łącznie z pyszczkiem) przed cierniami i kolcami, na które mogły się natknąć, zaciekle kopiąc w ziemi dziury.

Ale czego się nie robi, by odnaleźć takie delikatesy. Ponieważ grzyby te były niezwykle drogie, psy znacznie zyskały na popularności, gdyż każdy chciał trochę na nich zarobić. Zwłaszcza, że w przeciwieństwie do wykorzystywanych również w tym celu świń, lagotto trufli nie zjadały.

Zaczęto nawet krzyżować je z innymi rasami odznaczającymi się doskonałym węchem, ażeby były w pracy jeszcze bardziej skuteczne. Działania te doprowadziły do znacznego zróżnicowania osobników, ale na szczęście w porę po rozum do głowy poszli włoscy kynolodzy, którzy w latach. 70 XX wieku rozpoczęli rekonstrukcję rasy do jej pierwotnej postaci.

Najsławniejszym obrazem przedstawiającym lagotto romagnolo, którym podobno posłużono się jako wzorcem, był fresk Andrea Mantegny pod tytułem “Spotkanie” datowany na rok 1465–1474.

Po latach pracy hodowlanej udało się uzyskać psy jednolite fenotypowo. W 1988 założono Club Italiano Lagotto, a psy zawitały do różnych zakątków świata m.in. Australii, Finlandii, Szwajcarii, czy USA. Wstępnie wzorzec został uznany przez FCI w 1995 roku, a ostatecznie w 2005 r.

Nazwa rasy wywodzi się od historycznego regionu Emilia-Romagna po którego zielonych wzgórzach i lasach lagotto buszowały w poszukiwaniu wspomnianych trufli, oraz słów “Càn Lagòt”, które w tamtejszym dialekcie oznaczały “wodny pies“.

Według klasyfikacji FCI lagotto romagnolo należy do grupy 8.

Lagotto romagnolo charakter

Lagotto zasłynęły przed laty przede wszystkim za sprawą doskonałego węchu i ogromnej pracowitości, ale w dzisiejszym świecie najbardziej ceni się je za radość życia i inteligencję.

Psy te szybko się uczą i oddają się każdemu zadaniu w stu procentach, co czyni je podatnymi na szkolenie i trening sportowy.

Drugim świetnie wykształconym zmysłem u nich jest słuch, więc na pewno dadzą znać, gdy w pobliżu pojawi się niebezpieczeństwo, ale zwykle nie robią hałasu bez potrzeby.

Lagotto będą dobrymi kompanami dla większych rodzin, gdyż są cierpliwe, żywiołowe i bardzo lubią zabawy z dziećmi. Z reguły dobrze dogadują się także z innymi domowymi zwierzakami, o ile pamiętać będziemy o ich wczesnej socjalizacji.

Lubią kontakt z ludźmi i są przywiązane do właścicieli, dlatego niezbyt dobrze będą znosić dłuższe okresy samotności.

Są to psy, które potrzebują dość dużo ruchu w zróżnicowanej formie. Może to być aportowanie, pływanie, bieganie lub trening pod zawody typu agility, obedience, czy dock diving – skoki do basenu.

Oczywiście to jakie cechy charakteru przejawiał będzie nasz pies, częściowo tylko uzależnione jest od jego korzeni, a znaczący wpływ mieć będzie jego wychowanie i szkolenie oraz to ile będziemy poświęcać mu czasu i energii każdego dnia.

Opis rasy Lagotto romagnolo

Lagotto romagnolo to pies średniej wielkości o proporcjonalnej sylwetce i charakterystycznej kędzierzawej okrywie włosowej.

Wysokość

Wysokość w kłębie psa samca wynosi 43 – 48 cm, a samicy 41 – 46 cm.

Waga

Dorosły pies waży około 13 – 16 kg, a suka 11 – 14 kg.

Wygląd

• Głowa w kształcie trapezu, szeroka na wysokości łuków jarzmowych. Czaszka nieco dłuższa niż kufa, z wyraźną bruzdą czołową i zaznaczonym stopem.
• Kufa szeroka i klinowata, zakończona brązową truflą nosa o szeroko rozwartych nozdrzach.
• Wargi przylegające, brązowo pigmentowane.
• Szczęki mocne z kompletem białych zębów ustawionych w zgryzie nożycowym lub cęgowym. Dopuszczalny także zgryz nożycowy odwrócony.
• Oczy duże, o bystrym wyrazie, dobrze osadzone i szeroko rozstawione, barwy zależnej od umaszczenia – od ochry, przez orzechową do ciemnobrązowej. Powieki brązowe z długimi rzęsami.
• Uszy trójkątne, średniej wielkości, w spoczynku wiszące.
• Włos obfity po stronie wewnętrznej małżowiny, a na powierzchni zewnętrznej skręcony nieco luźniej, ale nie krótki.
• Szyja lekko łukowata i dobrze umięśniona, u samców grubsza.
• Tułów zwarty o długości równej wysokości w kłębie.
• Grzbiet prosty, lędźwie lekko wysklepione, a zad delikatnie opadający.
• Klatka piersiowa wąska, rozszerzająca się od szóstej pary żeber, a brzuch lekko podkasany.
• Ogon dobrze osadzony, zwężający się ku końcowi, sięgający do stawu stępu.
• Kończyny proste i mocne. Łapy w kończynach piersiowych lekko zaokrąglone, a w miednicznych bardziej owalne.

Okrywa włosowa dwuwarstwowa – wełnisty, skręcony w ciasne loczki (tzw. pierścionki) włos okrywowy oraz gęsty podszerstek.

Pierścionki te na całej powierzchni ciała są jednakowe, z wyłączeniem głowy, gdzie włos tworzy długą brodę, wąsy i brwi.

Sierść strzyżona nie powinna być dłuższa niż 4 centymetry.

Umaszczenie

Umaszczenia:

• brudno białe,
• białe w czekoladowe lub pomarańczowe łaty,
• czekoladowe,
• pomarańczowe w różnych odcieniach z białym lub bez.

Może występować jasno lub ciemnobrązowa maska.

Barwa sierści szczenięcej może nieco różnić się od tej, którą będzie miał osobnik dorosły, gdyż z wiekiem może ona zarówno ściemnieć, jak i rozjaśnić się.

Pielęgnacja i żywienie

Dwuwarstwowa okrywa włosowa Lagotto jest wodoodporna, a sierść wypada w bardzo niewielkiej ilości, co jest niewątpliwie zaletą.

Żeby jednak utrzymać charakterystyczny psi look niezbędne będzie skracanie włosa, czy to samemu, czy to przez specjalistę groomera.

Ponieważ sierść ma tendencję do filcowania się, niezbędne jest wyczesywanie i rozczesywanie jej za pomocą grzebienia lub szczotki dla psa co kilka lub kilkanaście dni.

Częstotliwość tej czynności zależna jest od długości włosa – im włos dłuższy, tym częściej. Trzeba być przygotowanym na to, że owe czesanie wymaga czasu, cierpliwości i systematyczności.

Kąpiel pielęgnacyjną z użyciem szamponu urządzamy psu w razie potrzeby, raczej nie częściej niż raz w miesiącu, choć ich uwielbienie do wody sprawia, że to dla nich czysta przyjemność.

Okresowo sprawdzamy stan uszu, gdyż nadmierna ilość włosów porastająca kanał słuchowy predysponuje do zapaleń ucha i powinna być wyskubywana. Do wszystkich tych zabiegów pies powinien być przyzwyczajany od pierwszych miesięcy życia.

Lagotto nie mają specyficznych wymagań żywieniowych, więc możemy u nich stosować zarówno karmy gotowe, jak i przygotowywać im posiłki w domu.

Na długiej brodzie i wąsach często zatrzymują się resztki jedzenia, zatem dobrze jest je po posiłku poddać inspekcji. Pijąc wodę również będą ją rozchlapywać, więc kącik do karmienia najlepiej będzie usytuować w miejscu łatwym do wytarcia i umycia.

Lagotto romagnolo choroby

Choroba spichrzeniowa lagotto (Lagotto Storage Disease/Lysosomal Storage Disease – LSD)

Choroba spichrzeniowa lagotto to neurodegeneracyjna choroba dziedziczna wykryta u przedstawicieli tej rasy, związana z nieprawidłowym gromadzeniem się substancji wewnątrz lizosomów.

U jej podstaw leży mutacja genu ATG4D, która wywołuje zaburzenie przebiegu szlaku lizosomalnego – materiał gromadzi się w komórce, zamiast zostać przetworzony.

Objawy uszkodzenia móżdżku pojawiają się u psów wieku od 4 miesięcy do 4 lat.

Obserwuje się:

• epizodyczny oczopląs,
• depresję,
• agresję,
• niepokój.

LSD dziedziczy się w sposób autosomalny recesywny, co oznacza, że rodzice chorego psa musieli być nosicielami wadliwego genu.

Istnieje możliwość wykonania badań genetycznych, pozwalających na identyfikację nosicieli i psów chorych.

Materiałem do badania może być krew lub wymaz z błony śluzowej policzka.

Młodzieńcza padaczka (Juvenile Epilepsy – JE)

Młodzieńcza padaczka jest u lagotto chorobą genetyczną, dziedziczącą się w sposób autosomalny recesywny.

Za wywołanie epilepsji odpowiedzialna jest mutacja w genie LGI2.

Objawy pojawiają się u szczeniąt w wieku od 5 do 12 tygodni i mogą przybrać postać od łagodnego drżenia i chwiejnego chodu, po całkowity paraliż uniemożliwiający psu poruszanie się.

Charakterystyczna dla tego rodzaju padaczki jest jej remisja po 4 miesiącu życia, aczkolwiek u niektórych osobników napady mogą powtarzać się latami. Istnieją na polskim rynku testy genetyczne, umożliwiające wykrycie wadliwego genu.

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych jest dziedziczną chorobą poligeniczną, do której występowania predysponowanych jest wiele psów, szczególnie ras dużych, ale nie tylko.

Do jej pojawienia się przyczyniają się również czynniki środowiskowe, takie jak nieprawidłowe żywienie szczenięcia, czy nadmiar ruchu.

Wada ta polega na zmianie ukształtowania panewki kości biodrowej i główki kości udowej, czyli struktur wchodzących w skład stawu biodrowego.

Dochodzi do upośledzenia mechanizmu podciśnieniowego stawu i w konsekwencji jego niestabilności.

Rozwijające się stany zapalne, uszkodzenia i nadwichnięcia w stawie zaburzają motorykę oraz prowadzą do powstawania zmian wytwórczych.

Pierwsze objawy dysplazji u psa to:

• niechęć do ruchu,
• kulawizna (rzadziej),
• sztywny chód,
• trudności we wstawaniu,
• częste przysiadanie,
• królicze skoki.

Objawy te obserwujemy już u psów młodych w wieku 6 do 12 miesięcy, a czasem nawet wcześniej. HD może uwidocznić się także dopiero u zwierząt kilkuletnich.

Dla wczesnej diagnostyki choroby istotne jest profilaktyczne RTG wykonywane u psów w wieku ok. 4 – 5 miesięcy.

Leczenie dysplazji może być operacyjne lub zachowawcze.

U psów młodych leczenie zachowawcze polega na skorygowaniu diety i ilości ruchu oraz stosowaniu chondroprotetyków, a u starszych na farmakologicznym zmniejszeniu dolegliwości bólowych.

Leczenie operacyjne najczęściej obejmuje takie zabiegi jak:

• zespolenie spojenia łonowego,
• potrójna osteotomia miednicy,
• resekcja główki kości udowej.
• operacje na mięśniu grzebieniowym i jego ścięgnie

W ostatnich latach pojawiły się także innowacyjne metody leczenia HD takie jak Orthokine®vet IRAP lub terapię z użyciem komórek macierzystych.

Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki to choroba polegająca na przemieszczeniu się rzepki na boczną lub przyśrodkową stronę stawu kolanowego, co jest najczęściej efektem zbyt płytkiego bloczka kości udowej.

Zwichnięcie to może występować tylko w jednej z kończyn miednicznych lub obydwu jednocześnie.

Najczęstszym objawem jest spontaniczna kulawizna, która sama przemija, ale i nawraca.

Nasilenie choroby określa się w skali czterostopniowej:

1. Brak lub rzadko występująca kulawizna i wypadniecie rzepki pod naciskiem.
2. Przejściowa kulawizna.
3. Stała kulawizna – rzepkę można nastawić, ale przy ruchu zginania.
4. Stała kulawizna – rzepka jest poza bloczkiem i nie można jej nastawić.

Przypadki łagodne poddaje się fizjoterapii i zabiegom rehabilitacyjnym, natomiast kulawizna znacznego stopnia wymaga leczenia operacyjnego.

Zaćma

Zaćma to choroba soczewki, polegająca na jej postępującym zmętnieniu.

Do jej przyczyn zalicza się m.in.:

• mutacje genowe,
• choroby metaboliczne,
• urazy mechaniczne.

U lagotto występuje zaćma dziedziczna, warunkowana prawdopodobnie przez gen autosomalny recesywny.

Na rozpoznanie choroby pozwala badanie oftalmoskopem, a leczenie to zabieg wykonywany metodą fakoemulsyfikacji – rozbiciu soczewki za pomocą ultradźwięków, a następnie usunięciu powstałych fragmentów.

Leczenia farmakologicznego brak.

Furnishing – gen krótkiego włosa

Nie jest to choroba, a w zasadzie jedynie defekt kosmetyczny.

Psy posiadające tzw. gen krótkiego włosa nie będą w przyszłości typowymi “owieczkami”, a ich włos będzie wyraźnie krótszy na głowie i nogach oraz dłuższy na klatce piersiowej, ogonie i uszach w porównaniu do typowego przedstawiciela tej rasy, co uniemożliwiać im będzie udział w wystawach.

U nowo narodzonych szczeniąt nie będziemy jeszcze w stanie wychwycić różnicy w okrywie, ale u 7-8 tygodniowych owszem.

Istnieją testy genetyczne umożliwiające wykrycie nosicieli, co pozwala na odpowiedni dobór hodowlany i wyeliminowanie uwidocznienia się cechy fenotypowo, bowiem Furnishing, czyli charakterystyczne skręcenie włosa, jest cechą dominującą związaną z obecnością mutacji genu RSPO2 co oznacza, że heterozygoty (nosiciele) nie będą samym wyglądem wzbudzać żadnych podejrzeń.

Dla kogo lagotto romagnolo będzie idealnym psem?

Lagotto romagnolo jest w naszym kraju wciąż dość rzadko spotykaną rasą, ale liczba jej przedstawicieli rośnie z roku na rok, więc znalezienie szczenięcia nie powinno nam sprawić większych trudności.

Na zakup takiego malucha będziemy musieli przygotować ok. 4000 złotych. A skoro już o finansach mowa, decydując się na lagotto należy mieć względzie koszty związane nie tylko ze standardową profilaktyką weterynaryjną i żywieniem, ale i dodatkowe wydatki na psiego fryzjera, którego będziemy musieli odwiedzić kilka razy w roku, chyba że będziemy strzyc zwierzaka sami.

Lagotto jest psem, który może być polecany dla początkujących, gdyż nie jest krnąbrny, ani nie ma skłonności do dominacji, a uczy się chętnie i szybko.

Ważne jest, by poświęcać mu dużo uwagi oraz umożliwić rozładowanie energii podczas codziennych aktywności ruchowych.

Jeśli pozostawimy psa samemu sobie, szybko się znudzi i będzie sobie szukał zajęcia na własną łapkę, jakim najczęściej będzie kopanie głębokich dziur w ogrodzie, uciążliwe szczekanie, czy gryzienie przedmiotów.

Zapewnienie mu rozrywki, włączanie go w rodzinne życie, przytulanie oraz wybieganie sprawi, że będzie radosny i spełniony, a przez to spokojny i mało kłopotliwy.