Owczarek pirenejski: charakter i choroby [Lek wet Małgorzata Miłosz]

Owczarki pirenejskie to psy pasterskie, których historia nie została zbyt dobrze opisana, stąd niewiele wiemy na temat ich przodków.

Jest to rasa francuska, a jej przedstawiciele wespół z pirenejskimi psami górskimi, zajmowali się przede wszystkim wypasem bydła i owiec na zboczach masywu górskiego Pirenejów przez wiele lat i robią to do dziś.

Poza tym psy te wykorzystywane były podczas Pierwszej Wojny Światowej do dostarczania wiadomości oraz jako psy sanitariusze. Owczarek pirenejski towarzyszył podobno Bernadetcie Soubirous w trakcie objawienia Matki Boskiej w Lourdes w 1858 roku.

Ze względu na różnice w wyglądzie FCI uznało jako osobne rasy odmiany różniące się długością włosa, stąd wyróżniamy owczarka pirenejskiego długowłosego (Berger des Pyrénées à poil long) oraz o gładkiej kufie (Berger des Pyrénées a face rase).

Hodowle niewielkich, zwinnych i niezależnych psów rasy owczarek pirenejski nie są jeszcze zbyt popularne w Polsce.

Według klasyfikacji FCI owczarek pirenejski należy do grupy 1.

Owczarek pirenejski charakter

Owczarek pirenejski to przede wszystkim pies wesoły i żywiołowy, który potrzebuje dużo ruchu, by wyładować nadmiar nagromadzonej w nim energii.

Uwielbia wszelkiego rodzaju aktywności na świeżym powietrzu, najlepiej takie, które będą rozwijały również jego cechy psychiczne.

Z powodzeniem możemy uprawiać z nim psie sporty takie jak flyball, agility, czy tracking, a także biegać po lesie lub chodzić na długie górskie wędrówki.

Psy te są inteligentne i pojętne, jednak w szkoleniu niełatwe ze względu na dużą niezależność.

Potrzebują przewodnika o silnym charakterze, charyzmatycznego i doświadczonego, który będzie potrafił zdobyć ich zaufanie, szacunek i sympatię, w przeciwnym razie trening może okazać się mało efektywny.

Czworonogi te sprawdzają się nie tylko w pracy pasterskiej, ale i w domowym życiu. Lubią dzieci i są polecane również dla większych rodzin.

W stosunku do właścicieli są lojalne i oddane, a do obcych nieufne, co czyni z nich dobrych kandydatów na stróży naszego dobytku. Jeśli są wychowywane z innymi zwierzakami domowymi akceptują je bez większego problemu, choć lubią dowodzić grupą, natomiast w kontaktach z nieznanymi psami mogą być już mniej przyjacielskie.

Ważnym czynnikiem warunkującym przyszłe spokojne współżycie z psem jest wczesna socjalizacja szczeniaka owczarka pirenejskiego, która pozwoli zniwelować nadmierną podejrzliwość i sprawi, że psu łatwiej będzie odnaleźć się otaczającym świecie.

Jak wygląda owczarek pirenejski?

Owczarek pirenejski to pies średniej wielkości o sylwetce wpisanej w prostokąt (owczarek długowłosy) lub bardziej kwadratowej (owczarek o gładkiej kufie).

Wielkość i waga

Wysokość w kłębie wynosi:

• dla samca owczarka długowłosego 40-48 cm, a suki 38-46 cm,
• dla samca owczarka o gładkiej kufie 40-54 cm, a suki 40-52 cm.

Masa ciała dorosłego osobnika waha się pomiędzy 10 a 20 kilogramów.

Owczarek pirenejski opis rasy

Umaszczenie

Okrywa włosowa u owczarka długowłosego długa lub półdługa, lekko falista lub prosta, bardziej obfita na zadzie i udach.

Włos na kufie mniej gęsty, ale dłuższy i zmierzwiony na policzkach i po bokach pyska.

U owczarka o gładkiej kufie włos jest półdługi, najdłuższy na szyi i kłębie.

Na kończynach przednich tworzy frędzle, a na tylnych portki.

Umaszczenie psa:

• płowe z domieszką czarnych/białych włosów lub bez domieszek,
• szare z domieszką białych włosów na głowie, klatce piersiowej i kończynach,
• niebieskie z czarnymi plamami (arlekin),
• pręgowane,
• czarne,
• czarne z białymi znaczeniami.

Preferowane są umaszczenia jednolite.

Intensywność pielęgnacji okrywy włosowej owczarka pirenejskiego uzależniona jest od długości włosa.

Odmiana długowłosa wymaga częstszego rozczesywania, by włosy nie plątały się i nie zbijały w kołtuny. U odmiany o gładkiej kufie sierść jest krótsza i wymaga czesania kilka razy w miesiącu.

Psy tej rasy linieją w stopniu niewielkim, a więcej martwego włosa zauważymy w sezonie wymiany okrywy na letnią i zimową.

Okresowo sprawdzamy czystość uszu psa, skracamy pazury i kąpiemy psa w razie potrzeby. Warto przyzwyczajać również psa od pierwszych miesięcy do mycia zębów, która to czynność istotnie zmniejszy ilość odkładającej się płytki nazębnej.

Owczarek pirenejski choroby

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych jest chorobą zwyrodnieniową, do której powstania, oprócz skłonności dziedzicznych, przyczyniają się także różnorodne czynniki dodatkowe, takie jak np. nieprawidłowe żywienie szczeniaka lub zbyt forsowne ćwiczenia wykonywane w okresie wzrostu kośćca.

Na skutek zaburzenia równowagi pomiędzy rozwojem tkanek miękkich i kości dochodzi do rozluźnienia stawu, a powstała wówczas niestabilność sprzyja nadwichnięciom i przewlekłym stanom zapalnym, a w konsekwencji zmianom zwyrodnieniowym tworzącym się w obrębie stawu biodrowego.

Główka kości udowej ulega deformacji, a panewka kości biodrowej spłyceniu, przez co zaburzona zostaje mechanika stawu, a pies odczuwa bolesność podczas poruszania.

Pierwsze objawy występują już u kilkumiesięcznych szczeniąt, a należą do nich głównie:

• niechęć do ruchu,
• częste pokładanie się i preferowanie pozycji leżącej,
• królicze skoki,
• zanik mięśni kończyn tylnych,
• bolesność stawów biodrowych przy manipulacji.

Do diagnostyki HD niezbędny jest wywiad, badanie ortopedyczne oraz zdjęcie RTG wykonywane w sedacji, pozwalające na ocenę stopnia zaawansowania zmian.

U psów ras z predyspozycją do dysplazji stawów biodrowych wykonuje się w młodym wieku profilaktyczne RTG, nawet jeśli nie występują u nich żadne wyżej wymienione objawy.

Metody leczenia dysplazji uzależnione są od wielu czynników – przede wszystkim od wieku psa oraz stopnia nasilenia zmian. Stosuje się postępowanie dietetyczne, fizjoterapię, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz leczenie chirurgiczne.

Dysplazja stawów łokciowych

Dysplazja stawów łokciowych jest chorobą dziedziczną, występującą jedno lub obustronnie.

Termin ten obejmuje cztery podjednostki:

1. Nieprzyrośnięty wyrostek łokciowy dodatkowy (UAP).
2. Fragmentacja o wyrostka wieńcowego przyśrodkowego (FMCP).
3. Osteochondroza przyśrodkowego kłykcia kości ramiennej (OCD).
4. Niedopasowanie powierzchni stawowych (INC).

Pierwsze objawy, czyli kulawiznę, podnoszenie chorej kończyny, czy obrzęk stawów łokciowych zauważalne są u szczeniąt w wieku około 6 miesięcy.

Do diagnostyki dysplazji niezbędne są dane z wywiadu, badanie kliniczne oraz RTG wykonane w różnych projekcjach.

Leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny. Złotym standardem w przypadku OCD oraz FMCP jest artroskopia.

Leczenie zachowawcze w postaci ograniczenia ruchu i stosowania leków przeciwbólowych rzadko przynosi spodziewane efekty.

Przetrwały przewód tętniczy Botalla

Przetrwały przewód tętniczy Botalla należy do wad wrodzonych. Tak zwany przewód tętniczy Botalla łączy aortę (tętnicę, która odprowadza utlenowaną krew z serca) z tętnicą płucną (prowadzącą nienatlenowaną krew do płuc) w życiu płodowym ssaków, a jego drożność umożliwia pominięcie krążenia płucnego, które u płodów jest nieczynne.

Tuż po narodzinach zwierzęcia przewód ten ulega obkurczeniu na skutek wzrostu ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi i krew zaczyna przepływać przez płuca.

Jeśli nie dojdzie do jego zamknięcia powstaje tzw. przeciek lewo – prawy, skutkujący nadciśnieniem płucnym i przeciążeniem serca.

Podczas osłuchiwania szczenięcia z ta wadą słyszalny jest charakterystyczny ciągły szmer nazywany maszynowym. Jedyną metodą leczenia jest operacyjne zamknięciu przewodu tętniczego Botalla.

Postępujący zanik siatkówki (PRA)

PRA (Progressive Retinal Atrophy), czyli postępujący zanik siatkówki to termin obejmujący grupę chorób o charakterze dziedzicznym, których wspólną cechą jest postępująca w czasie degeneracja komórek światłoczułych siatkówki oka.

Obciążone tym schorzeniem psy w pierwszej kolejności tracą zdolność widzenia o zmroku, co właściciele obserwują jako zmniejszoną aktywność na nocnych spacerach oraz potykanie się o przedmioty.

W miarę postępu choroby, gdy degeneracji ulegają czopki, widzenie staje się upośledzone również za dnia, a z czasem dochodzi do całkowitej ślepoty.

Do diagnostyki PRA wykorzystuje się elektroretinograf, pozwalający na ocenę reakcji fotoreceptorów siatkówki na bodźce świetlne.

Dostępne na rynku weterynaryjnym są także testy genetyczne w kierunku PRA dzięki którym możliwa jest identyfikacja nosicieli wadliwego genu.

PRA jest chorobą nieuleczalną.

Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki polega na przemieszczeniu się rzepki na stronę boczną lub przyśrodkową stawu kolanowego, czyli jej wypadnięciu z “toru” po którym fizjologicznie się porusza.

Prawidłowo rzepka umieszczona jest w bloczku kości udowej oraz połączona z guzowatością kości piszczelowej za pomocą więzadła, będącego elementem ścięgna mięśnia czworogłowego uda.

Aby staw kolanowy prawidłowo zginał się i prostował, wszystkie jego elementy muszą być ustawione w jednej osi, a jeśli wymagania te nie są spełnione, rzepka podczas ruchu prostowania ściągana jest na jedną ze stron.

Najczęstszym objawem zgłaszanym przez właścicieli jest spontaniczna i przemijająca kulawizna. Nasilenie zwichnięcia określa się w czterostopniowej skali:

1. Brak lub rzadko występująca kulawizna i wypadnięcie rzepki pod naciskiem.
2. Przejściowa kulawizna.
3. Stała kulawizna – rzepkę można nastawić, ale wypada ona samoistnie.
4. Stała kulawizna – rzepka jest poza bloczkiem i nie można jej nastawić.

Przypadki łagodne, czyli pierwszych stopni, można poddać leczeniu z wykorzystaniem technik fizjoterapii, ale znaczna kulawizna wymaga leczenia operacyjnego.

Dla kogo owczarek pirenejski będzie idealnym psem?

Owczarek pirenejski mimo wielu pozytywnych cech charakteru nie cieszy się w Polsce zbyt wielką popularnością i próżno szukać w naszym kraju hodowli oferującej sprzedaż szczeniąt tej rasy.

A szkoda, gdyż psy te są bardzo wszechstronne i nadają się zarówno do ciężkiej pracy, jak i do w miarę spokojnego życia rodzinnego.

Owczarki te ze względu na duży temperament i ogromne pokłady energii potrzebują właściciela aktywnego, który będzie z nimi spędzał czas w plenerze.

Nie lubią zostawać same w domu, więc raczej nie nadają się dla osób długo pracujących. Muszą mieć ciągle jakieś zajęcie, a frustracje z powodu jego braku potrafią wyrazić bardzo dosadnie przez zapędy niszczycielskie.

W stosunku do nieznanych im osób i innych psów są podejrzliwe i nie nawiązują zbyt szybko przyjaźni. Najważniejszy jest dla nich ich pan i to w niego potrafią chodzić wpatrzone przez cały dzień, szukając aprobaty i zachęty do szaleństw.

W stosunku do dzieci również mogą być nadmiernie opiekuńcze, więc gdy nasze pociechy bawią się z rówieśnikami, należy zwrócić baczniejszą uwagę na równie bacznie obserwującego sytuację psa.

Każda forma treningu i nauki jest dobrą okazją do zacieśniania więzi tworzących się między właścicielem a psem oraz pozwala wydobyć najlepsze cechy z naszego czworonoga.

Wczesna i intensywna socjalizacja w przypadku owczarków pirenejskich jest kluczowym elementem w ich wychowaniu, więc stykanie ich za młodu z jak największą ilością nowych sytuacji, skutkować będzie bardziej rozsądną ich reakcją na różne wydarzenia w przyszłości.