Duży szwajcarski pies pasterski (Greater Swiss Mountain Dog) należy do grupy szwajcarskich psów pasterskich i jest największym i najstarszym jej przedstawicielem. Nazwa rasy jest może mało finezyjna, ale za to praktyczna i bezpośrednia, gdyż nawiązuje jednoznacznie do pierwotnej użytkowości tych psów oraz kraju ich pochodzenia.
Duży szwajcarski pies pasterski historia rasy
Uważa się, że przodkowie DSPP przybyli na teren Alp szwajcarskich wraz z rzymskimi legionami ok. 2000 lat temu, a tamtejsza ludność wykorzystywała owe mastiffy do krzyżówek z rodzimymi rasami.
Psy te początkowo wykorzystywano jako pomocników pasterzy przy wypasie bydła i owiec, ale wieść o ich niezwykłej sile i wytrzymałości szybko się rozeszła, przez co zaczęto używać ich także jako psy pociągowe.
Z ich wytrawnych usług korzystali m.in. rzeźnicy i mleczarze, a także wojsko w trakcie II wojny światowej.
DSPP nazywano nawet koniem dla ubogich, gdyż jego utrzymanie było dużo tańsze, a do ciągnięcia wozu, czy sań był równie dobry jak koń.
Gdy z początkiem XIX wieku znacznie rozwinęła się mechanizacja i na farmach pojawiły się nowe sprzęty i samochody, szwajcary przestały być już tak niezbędne i ich popularność zaczęła drastycznie maleć.
Na szczęście miłośnicy tych psów nie dali im odejść w zapomnienie.
Za osobę o dużym wkładzie w powstanie i uznanie dużych szwajcarskich psów pasterskich za odrębną rasę uznaje się Alberta Heima, sędziego z Zurychu, który przyczynił się także do popularyzacji berneńczyków.
Dzięki jego dogłębnej analizie różnic pomiędzy berneńczykiem, appenzellerem, entlebucherem i dużym szwajcarskim psem pasterskim możliwe stało się wyodrębnienie tych poszczególnych ras.
Za nowoczesną datę powstania DSPP (mimo jego starożytnej historii) uznaje się rok 1908. Ostatecznie AKC uznało rasę za odrębną w 1995 r.
Dziś psy te rzadziej niż kiedyś pracują, a raczej odpoczywają w domowych pieleszach. Wciąż jednak sprawdzają się jako wartownicy, pasterze oraz pomocnicy górskich ratowników.
Według klasyfikacji FCI duży szwajcarski pies pasterki należy do grupy 2.
Duży szwajcarski pies pasterski charakter
Duży szwajcarski pies pasterski to pies przede wszystkim pewny siebie, czujny i zrównoważony.
Świetnie nadaje się na towarzysza rodziny, gdyż bardzo lubi dzieci, z którymi chętnie harcuje i wykazuje się w stosunku do nich ogromną cierpliwością.
Ceni sobie zarówno przestrzeń do własnych działań, jak i pracę z człowiekiem.
Jego wrodzona inteligencja, wytrzymałość i pracowitość czynią z niego idealnego stróża, psa lawinowego, a także psa do dogoterapii.
Oznacza to także, że nie lubią one bezczynności i nie powinny być traktowane jako ozdoba, ale jako współtowarzysz, który aktywnie bierze udział w rodzinnym życiu i jest blisko nas.
Zapewnienie psu pracy i zajęcia pokaże nam pełny wachlarz jego umiejętności i pozwoli rozwinąć najlepsze cechy charakteru.
Psy te są uczuciowe, potrafią nie bacząc na swoją masę wepchnąć się nam na kolana, a po powrocie do domu przywitają tak wylewnie, jakby nie widziały nas latami.
Szwajcary słyną z tego, że są dobrymi wartownikami, gdyż nie szczekają bez powodu i nie są agresywne.
Jeśli niepożądany gość wedrze się na nasz teren, swoją posturą i basowym, głośnym szczekiem potrafią szybko odstraszyć intruza, a w razie potrzeby będą własną piersią bronić naszego bezpieczeństwa.
Wymagają średniej ilości ruchu, nie nadmiernie intensywnego, ale najlepiej regularnego.
Jeśli mamy dzieci, to ogromną frajdą dla obu stron będzie na pewno ciągnięcie przez psa sanek z naszymi pociechami, oczywiście z zachowaniem rozsądku co do masy, którą szwajcar będzie musiał udźwignąć.
Jako że psy te są bardzo silne i w późniejszym wieku mogą mieć skłonności do dominacji, należy je poddać szkoleniu od szczenięctwa.
Umożliwi nam to kontrolę nad zwierzęciem, zwłaszcza w trakcie spacerów.
Wyobraźmy sobie tylko co by się stało, gdyby nieposłuszny i głuchy na nasze wołania pies zobaczył na ulicy np. kota i rzucił się za nim w nagłą pogoń w momencie, gdy trzymamy go na smyczy.
Parę zadrapań, czy brudne i podarte ubrania to najłagodniejszy z możliwych scenariuszy.
Opis rasy
Duży szwajcarski pies pasterski charakteryzuje się znacznym wzrostem oraz masywną sylwetką.
Wysokość i waga psa
| Waga psa | Masa dorosłego osobnika waha się od 35 do 40 kg. |
| Wielkość psa | Wysokość w kłębie psa samca wynosi ok. 65-72 cm, a suki 60-68 cm. |
Wygląd
| Głowa | Mocna, ale nie ciężka, szeroka i płaska. |
| Bruzda czołowa | Wyraźnie zaznaczona, a stop słaby. |
| Kufa | Silna o prostym grzbiecie nosa zakończonym czarną truflą. |
| Fafle | Przylegające, osłaniające komplet mocnych zębów ustawionych w gryzie nożycowym. |
| Oczy | W kształcie migdały barwy od orzechowej po kasztanowo-brązową. |
| Uszy | Osadzone wysoko, trójkątne, średniej wielkości, przylegające do policzków. |
| Szyja | Muskularna, bez podgardla. |
| Grzbiet | Prosty, klatka piersiowa szeroka i głęboka z wyraźnym przedpiersiem. |
| Brzuch | Lekko podkasany, lędźwie umięśnione, a zad zaokrąglony. |
| Ogon | Sięgający do stawu skokowego noszony wygięty ku górze. |
| Kończyny | Kończyny proste i równolegle, łapy zwarte z wysklepionymi palcami i mocnymi pazurami. |
Umaszczenie i okrywa włosowa psa
Okrywa włosowa dwuwarstwowa- średniej długości gęsty włos okrywowy oraz ciemny podszerstek.
Maść czarna z białymi symetrycznymi znaczeniami i brązowo-rudym podpalaniem. Znaczenia znajdują się na głowie, kufie, łapach i końcu ogona, a także ciągną się od podgardla po klatkę piersiową tworząc tzw. krawat. Dopuszczalny biały kołnierz i pojedyncza plama na karku. Między strzałką a podpalaniem nad oczami widoczny powinien być czarny pas.
Pielęgnacja
Swissie ma krótką i mało wymagająca sierść jeśli chodzi o pielęgnację.
Z racji tego, że jest ona gęsta, wymaga częstego wyczesywania, by liniejący włos nie fruwał po całym domu.
Czesanie psa poprawia też ukrwienie skóry, niweluje powstawanie kołtunów, usuwa piach i brud, umożliwia rozprowadzanie po włosie naturalnego łoju skórnego, by był on lśniący oraz wzmacnia naszą więź z psem, pozwalając na miłe wspólne spędzenie czasu.
Czynność tę wykonujemy 2 razy w tygodniu, a w okresie wzmożonego linienia nawet codziennie.
Najbardziej polecane są szczotki z włosia oraz tzw. pudlówka (slicker brush).
W zależności od tego, jak dużo czasu pies spędza na dworze i jak bardzo się brudzi, tak często urządzamy mu kąpiel.
Okresowo sprawdzamy stan zębów, czystość uszu i długość pazurów i w razie potrzeby interweniujemy z odpowiednim zabiegiem pielęgnacyjnym.
Choroby dużych szwajcarskich psów pasterskich
Rozszerzenie i skręt żołądka
Do rozszerzenia i skrętu żołądka predysponowane są przede wszystkim psy ras dużych, o głębokiej i wąskiej klatce piersiowej, które karmione raz dziennie pochłaniają łapczywie duże ilości pokarmu.
Temu schorzeniu sprzyja także spożycie karmy łatwo fermentującej oraz wysiłek fizyczny wykonany w krótkim czasie po jedzeniu.
Pierwszymi objawami są najczęściej wymioty, niepokój, apatia i duszność.
Gdy żołądek dodatkowo ulegnie skrętowi, treść nie może zostać ani zwrócona, ani przesunąć się do dalszych odcinków, stąd pies próbuje wymiotować, ale bezskutecznie.
Dołącza się ślinotok, powiększenie obrysu powłok brzusznych, bradykardia, spadek ciśnienia, niedokrwienie i wstrząs, a w konsekwencji tych zaburzeń dochodzi do śmierci psa, jeśli pomoc nie zostanie udzielona odpowiednio szybko.
Do rozpoznania prócz objawów klinicznych wykorzystuje się metody diagnostyki obrazowej.
Leczenie skrętu to zabieg chirurgiczny z ostrożnym rokowaniem do 72 godzin po zabiegu na skutek możliwych powikłań.
Dysplazja stawu łokciowego
Dysplazja stawu łokciowego może występować jedno lub obustronnie.
Jest to choroba dziedziczna polegająca na nieprawidłowym ukształtowaniu powierzchni stawowych tego stawu.
Do dysplazji stawu łokciowego zalicza się następujące podjednostki:
- Nieprzyrośnięty wyrostek łokciowy dodatkowy (UAP).
- Fragmentacja przyśrodkowego wyrostka dziobiastego (FCP).
- Osteochondroza przyśrodkowego kłykcia kości ramiennej (OCD).
- Niedopasowanie powierzchni stawowych (EI).
Wada uwidacznia się już u kilkumiesięcznych szczeniąt jako kulawizna o różnym nasileniu oraz niechęć do zginania i prostowania kończyn w łokciach.
Stawy te mogą być też opuchnięte i bolesne przy dotyku.
Do rozpoznania choroby wykorzystuje się diagnostykę obrazową w postaci RTG.
Zdjęcie rentgenowskie umożliwia także oznaczenie stopnia nasilenia zmian zwyrodnieniowych.
Leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny, a leczenie zachowawcze wprowadza się tylko w przypadkach z przeciwwskazaniem do znieczulenia, gdyż często nie przynosi ono oczekiwanych efektów.
Choroba von Willebranda
Choroba von Willebranda należy do wrodzonych skaz krwotocznych.
Niedobór tzw. czynnika von Willebranda wywołuje objawy związane z zaburzeniem krzepnięcia krwi, takie jak spontaniczne krwawienia z błon śluzowych i przewodu pokarmowego, krwawienie po iniekcjach podskórnych, utrudnione tamowanie krwi przy zranieniach lub zabiegach chirurgicznych, krwotoki w trakcie cieczki i inne.
Diagnostyka choroby von Willebranda jest skomplikowana i wieloetapowa.
Obejmuje wywiad, badanie kliniczne, badanie krwi z oznaczeniem m.in. liczby płytek krwi, czasu protrombinowego (PT), czasu trombinowego (TT) i hematokrytu, czy pomiar stężenia antygenu czynnika von Willebranda (vWF: Ag) metodą ELISA.
Leczenie ma na celu zapobieganie sytuacjom wywołującym nadmierne krwawienia oraz wspomaganie układu krzepnięcia, a także wyrównywanie strat krwi przy znacznej jej utracie.
Psy z postacią łagodną funkcjonują praktycznie normalnie z ograniczeniem zabiegów chirurgicznych i sytuacji prowokujących do zranień.
Przy postaci ciężkiej rokowanie jest złe.
Nowotwory
U dużego szwajcarskiego psa pasterskiego zaobserwowano zwiększoną zapadalność na choroby nowotworowe, takie jak:
Chłoniaki – nowotwory o różnym stopniu złośliwości wywodzące się z tkanki limfatycznej.
W zależności od narządów w których umiejscawiają się zmiany wyróżniamy kilka postaci:
- śródpiersiową,
- wieloogniskową,
- pokarmową,
- skórną
- rzadziej występujące np. oczną, nerkową, czy nerwową.
W zależności od postaci choroby różne mogą być jej objawy np.:
- powiększenie węzłów chłonnych,
- biegunka,
- wymioty,
- problemy oddechowe,
- obrzęki kończyn,
- guzy na powierzchni skóry itp.
W diagnostyce pomocne jest badanie kliniczne, badanie krwi, biopsja węzłów chłonnych, RTG, USG i biopsja szpiku kostnego.
W leczeniu stosuje się metody paliatywne (najczęściej glikokortykosteroidami) lub chemioterapię.
Rokowanie zmienne w zależności od stopnia złośliwości.
Hemangiosarcoma (naczyniakomięsak krwionośny) –nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek śródbłonka naczyń.
Zmiany mogą pojawić się we wszystkich narządach, ale najczęściej lokalizują się w:
- śledzionie,
- wątrobie,
- sercu
- skórze.
Objawy kliniczne uzależnione są od narządu, którego dotyczy proces nowotworowy, wielkości guza i stopnia zaawansowania.
Obserwować możemy:
- osłabienie,
- brak apetytu,
- bladość błon śluzowych,
- powiększenie obrysu jamy brzusznej,
- wychudzenie,
- zaburzenia oddychania,
- guzki skórne i inne.
W wyniku pęknięcia guza w wątrobie czy śledzionie może dojść do nagłej śmierci na skutek skrwawienia się do jamy brzusznej.
Leczenie polega na zabiegu chirurgicznym usunięcia zmiany z marginesem tkanek zdrowych lub całego narządu.
Istnieje również możliwość chemioterapii.
Rokowanie jest z reguły niepomyślne.
Enostoza
Enostoza inaczej znana jest pod nazwą młodzieńczego zapalenia kości.
Dotyczy przeważnie młodych psów ras dużych.
Wśród przyczyn choroby wymienia się zaburzenia:
- metaboliczne,
- autoimmunologiczne,
- genetyczne,
- endokrynologiczne.
Istotą enostozy jest zaburzenie równowagi działania osteoblastów i osteoklastów, przez co wewnątrz jamy szpikowej kości długich, powstają nowe kości, a opóźniona ich resorpcja jest przyczyną zaburzeń w krążeniu, na skutek zbyt małych otworów troficznych, co powoduje obrzęk i bolesność obserwowaną przy omacywaniu kończyn.
Charakterystyczna jest także naprzemienna kulawizna kończyn piersiowych.
W diagnostyce pomocne jest RTG.
Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz skorygowaniu składu karmy, jeśli jest on niewłaściwy.
Dysplazja stawów biodrowych
Dysplazja stawów biodrowych (Hip Dysplasia – HD) jest chorobą dziedziczną.
Jej istotą jest nieprawidłowe ukształtowanie oraz połączenie struktur wchodzących w skład stawu biodrowego.
Może dotyczyć tylko jednego ze stawów lub obydwu jednocześnie.
Prócz cech dziedzicznych do wystąpienia HD niezbędne są także czynniki środowiskowe, takie jak np. nieprawidłowe żywienie szczeniąt, czy zbyt duża intensywność ruchu w fazie wzrostu.
Pierwsze objawy obserwowane są najczęściej w wieku 6-12 miesięcy, a są to:
- niechęć do ruchu,
- trudności we wstawaniu,
- sztywny chód,
- kulawizna,
- królicze skoki.
Gdy powtarzające się (np. na skutek forsownych ćwiczeń) urazy chrząstki stawowej nie są zbyt mocne, choroba może przebiegać bezobjawowo przez lata i uwidaczniać się jako tzw. dysplazja psów dorosłych.
W badaniu klinicznym obserwuje się ból podczas manipulacji kończynami w stawach biodrowych.
Dla oceny dysplazji z oznaczeniem stopnia niezbędne jest RTG w sedacji.
Wczesne wykrycie choroby daje więcej możliwości leczenia, przede wszystkim chirurgicznego, dlatego zaleca się profilaktyczne RTG pomiędzy 4 a 6 miesiącem życia psa.
Leczenie dysplazji może być operacyjne lub farmakologiczne, w zależności od wieku zwierzęcia, stopnia zaawansowania zmian oraz wagi.
Do najczęściej wykonywanych zabiegów przy dysplazji u psa należą:
- zespolenie spojenia łonowego,
- potrójna osteotomia miednicy (TPO),
- DARtroplastyka,
- resekcja główki kości udowej,
- operacje na mięśniu grzebieniowym i jego ścięgnie.
U psów u których nie można wykonać z różnych względów operacji, pozostaje leczenie farmakologiczne.
Stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe w różnej formie i o krótszym lub dłuższym czasie działania.
Dobre wyniki daje również terapia komórkami macierzystymi lub IRAP.
Padaczka
Padaczka, inaczej zwana epilepsją, jest to zespół objawów, które towarzyszą nieprawidłowym wyładowaniom w obrębie układu nerwowego.
Wyróżniamy padaczkę idiopatyczną, która nie ma ustalonej przyczyny oraz czynnościową, która towarzyszy chorobom ogólnoustrojowym (zewnątrzmózgowa) lub chorobom układu nerwowego (wewnątrzmózgowa).
Sztandarowe objawy to napady drgawkowe, połączone z utratą świadomości.
Atak taki poprzedzony może być tzw. aurą.
Zwierzę wyczuwa wówczas nadchodzący napad i zaczyna specyficznie się zachowywać.
Jedne psy szukać będą kontaktu z właścicielem, a inne chować po kątach.
Jeśli niemożliwe jest wyeliminowanie przyczyny choroby, celem leczenia jest zmniejszenie częstotliwości występowania ataków do akceptowalnej normy.
Leki przeciwdrgawkowe podajemy doraźnie w celu skrócenia ataku lub jeśli napady występują częściej niż raz w miesiącu, podaje się je w trybie przewlekłym.
Dwurzędowość rzęs (distichiasis)
Dwurzędowość rzęs jest to dziedziczna wada wrodzona, która polega na obecności dodatkowego rzędu lub po prostu pojedynczych rzęs, które wyrastają na górnym lub dolnym brzegu powiek.
Nieprawidłowo umiejscowione włosy pocierają powierzchnię rogówki drażniąc ją, co prowadzi często do jej uszkodzeń i wrzodów.
Poza tym pies taki mruży często oczy oraz zwiększona jest u niego produkcja łez.
Leczenie polega na zabiegu krioepilacji lub elektroepilacji, który umożliwia trwałe usunięcie niechcianych rzęs.
Swissy Lick/ lick fit
Lick fit, czyli dosłownie “lizanie łap” to nie wyjaśnione do końca zjawisko, do którego mają tendencje szwajcary, zwłaszcza młode.
Polega ono na napadowym, kompulsywnym lizaniu łap, podłogi, dywanu oraz innych powierzchni czy przedmiotów, które są w trakcie takiego ataku w ich zasięgu.
Dodatkowo psy mlaszczą, ciągle przełykają i połykają powietrze.
Niektórzy tłumaczą to problemami żołądkowymi – nadprodukcją kwasu solnego, refluksem – twierdząc, że objawy łagodzone są przez środki zawierające simetikon (np. Espumisan), czy węglan wapnia (np. Rennie), co potwierdzałoby tę teorię.
Niektórzy właściciele w takim wypadku dają psu kromkę chleba lub powalają zjadać trawę.
Pomocne zdaje się być częstsze karmienie, by pies nie miał nigdy pustego żołądka.
Dla kogo duży szwajcarski pies pasterski będzie idealną rasą?
Nie da się ukryć, że duży szwajcarski pies pasterski jest psem po prostu dużym i potrzebuje on również sporo przestrzeni.
Najlepszym lokum dla niego będzie zatem dom z obszernym podwórkiem, koniecznie solidnie ogrodzonym, by zwierzak nie był w stanie go sforsować widząc uciekającą potencjalną zdobycz.
Psy te są bardzo towarzyskie i nade wszystko cenią bliski i częsty kontakt z człowiekiem, stąd najlepiej czuły będą się w dużej rodzinie z dziećmi, a także innymi czworonogami.
Aby żyć w zgodzie z sąsiadami, od początku trzeba ukrócić psie zapędy do szczekania, w przeciwnym wypadku dorosłego psa trudno będzie oduczyć tej uciążliwej cechy.
Szwajcary są odporne na niskie temperatury, ale na wysokie wręcz przeciwnie, więc latem należy zapewnić im zacienione schronienie.
Jak każdego psa, a zwłaszcza dużego i silnego, trzeba je cierpliwie i konsekwentnie szkolić i socjalizować, by życie z nimi było jak najmniej kłopotliwe.
Odpowiednia ilość ruchu oraz zajęcia sprawi, że pies nie będzie znudzony, a radosny i spełniony.
Ponieważ nie jest to w Polsce popularna rasa, koszt szczeniaka może być wysoki.
Również koszty utrzymania i opieki weterynaryjnej są znaczne z czego należy sobie zdawać sprawę jeszcze przed zakupem.
DSPP nie jest polecany dla nowicjuszy ani osób starszych, czy zbyt łagodnych, gdyż mogą one sobie zwyczajnie nie dać rady z niezależnym i skłonnym do okazywania własnych racji psem.
