Witaminy dla kota: rodzaje i objawy niedoboru [Lek wet Piotr Smentek]

Witaminy dla kota i suplementy diety, czyli co wybrać aby pomóc, a nie zaszkodzić…

Kot domowy czyli Felis catus cieszy się od wielu już lat niebywałą popularnością będąc najpopularniejszym utrzymywanym na świecie zwierzęciem domowym.

Z roku na rok rośnie również populacja tego gatunku żyjącego w otoczeniu siedzib ludzkich w stanie dzikim, korzystając z wszelkich dobrodziejstw cywilizacji i pełnych jedzenia śmietników.

Zmienia się także często podejście człowieka do kota, który przestaje być drapieżnikiem utrzymywanym do zwalczania gryzoni w gospodarstwie a staje się typowym zwierzęciem towarzyszącym, utrzymywanym w domowych pieleszach.

Idzie za tym oczywiście zmiana sposobu żywienia i rezygnacja z naturalnych źródeł białka jakim są drobne gryzonie na rzecz gotowej, zbilansowanej karmy bytowej.

Wielu właścicieli zresztą obrzydza fakt przynoszenia w pyszczku upolowanej zdobyczy w czasie pobytu na zewnątrz i z tego powodu rezygnuje z wypuszczania kotów z domu.

Postępująca zmiana sposobu myślenia o naszych kocich podopiecznych wymusiła niejako na producentach karm stworzenie całej gamy produktów w postaci witamin, specjalnych mieszanek paszowych dedykowanych konkretnie temu gatunkowi.

Taka zmiana mentalności z pewnością cieszy ponieważ przekłada się na lepsze traktowanie i opiekę, jaką winniśmy tym zwierzętom.

Z drugiej jednak strony może rodzić “ból głowy” u niejednego opiekuna kota, stojącego przed półkami w markecie pełnymi różnorodnych suplementów dla kotów.

Niejednokrotnie pewnie rodzi się pytanie:

co wybrać i na co głównie zwracać uwagę?

A może sugerować się tylko sloganami reklamowymi umieszczonymi na opakowaniu produktu czy karmy?

Skąd posiadacz kota ma wiedzieć, który produkt jest najlepszy i warty swojej ceny?

Przecież nie każdy może się poszczycić stosowną wiedzą i wykształceniem w kierunku optymalnego żywienia zwierząt i odpowiednich suplementów.

Z pewnością jednak wiemy, opierając się na własnej intuicji, że nie wszystko to co dobre dla nas jest takim dla naszych kotów.

W artykule postaram się nieco przybliżyć Ci Czytelniku tematykę witamin i suplementów diety stosowanych u kotów wraz z ich wpływem na organizmy.

Na początek krótkie wprowadzenie teoretyczne dotyczące witamin czyli czym tak naprawdę są.

Witaminy dla kota

Witaminy to organiczne związki chemiczne o odmiennej, różnorodnej budowie zapewniające prawidłowe, sprawne funkcjonowanie każdego organizmu żywego.

Ich naturalnym źródłem są spożywane pokarmy roślinne i zwierzęce gdyż z reguły organizm nie potrafi samodzielnie ich syntezować i związku z tym muszą być dostarczone z pożywieniem.

Współcześnie, będąc związkami o doskonale poznanej budowie chemicznej, możemy je również syntetyzować w warunkach przemysłowych i sprzedawać jako gotowe produkty najczęściej w postaci:

• tabletek,
• płynów,
• past.

Odkrycie pierwszej witaminy zawdzięczamy polskiemu uczonemu, biochemikowi Kazimierzowi Funkowi w 1913 roku, który odkrył tiaminę czyli witaminę B1.

Wprowadził on również obowiązującą do dnia dzisiejszego nazwę tych grup związków bazująca na słowach vitae z łac. życie i amina gdyż tiamina zbudowana była z grupy aminowej.

Do dzisiaj odkryto wiele innych związków zaliczonych do grupy witamin co spowodowało konieczność stworzenia podziałów i usystematyzowanie nieco tych związków.

I tak najogólniej możemy mówić o witaminach rozpuszczalnych w tłuszczach, jak witaminy:

• witamina A,
• witamina D,
• witamina E,
• witamina K,

Oraz witaminach cechujących się rozpuszczalnością w wodzie:

• witaminy z grupy B,
• witamina C.

Jest to o tyle istotne z praktycznego punktu widzenia, że te pierwsze ulegając kumulacji w tkance tłuszczowej mogą powodować objawy szkodliwego przedawkowania co z pewnością zdrowe nie będzie.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie ulegają za to wydalaniu z moczem co nie stwarza takiego niebezpieczeństwa.

W kontekście ilości witamin w organizmie możemy mówić o:

• awitaminozie czyli braku konkretnej witaminy w ustroju,
• hipowitaminozie a więc niedoborze, nieprawidłowo niskim poziomie,
• hiperwitaminozie inaczej zwanej przedawkowaniem, nadmiarem.

Witaminy jak wszyscy powszechnie wiedzą są zdrowe ale pod warunkiem dostarczania ich organizmowi w odpowiedniej ilości.

Istnieją również w pokarmach związki wykazujące przeciwne działanie do danej witaminy i te nazywamy powszechnie antywitaminami.

Ich znajomość wydaje się wiedza podstawową gdyż pozwala unikać w sposób praktyczny tego wszystkiego co może powodować niedobory.

Wreszcie część witamin może być syntetyzowana w organizmie zwierzęcia przez obecne w jego przewodzie pokarmowym bakterie jelitowe o czym również powinniśmy pamiętać szczególnie w sytuacji podawania antybiotyków w formie doustnej.

I tak prawidłowo żywiony kot z reguły nie potrzebuje dodatkowej porcji witaminy C czy K, które to sam syntetyzuje pod warunkiem prawidłowo funkcjonującej wątroby oraz niezachwianej mikroflory jelitowej.

W optymalnych, idealnych warunkach powinny być one dostarczone w odpowiedniej ilości wraz ze spożywanym, urozmaiconym pokarmem.

W praktyce jednak spotykamy się z licznymi przypadkami, kiedy trzeba wspomóc organizm i w sytuacji wymagającej większego zapotrzebowania, wprowadzić dodatkową suplementację o czym właśnie w artykule poniżej.

Metabolizm kota a suplementacja

Organizm kota cechuje się specyficznym dla niego metabolizmem i mimo przynależności do mięsożernych, podobnie jak psowate, znacznie się od nich różni.

Mam tutaj na myśli bardzo charakterystycznie przebiegające procesy przemian, trawienia i najważniejszych szlaków biochemicznych.

Jako najbardziej jaskrawy przykład niech posłuży nam:

• brak amylazy ślinowej,
• znikoma ilość amylazy trzustkowej (tylko 5 % ilości produkowanej przez psy),
• niska aktywność enzymu sacharozy czy glukokinazy i fruktokinazy potrzebnej do trawienia cukrów.

W kontekście witamin koty niewystarczająco syntetyzują niacynę z tryptofanu co wymaga większej jej podaży w pokarmie.

Podobnie kształtuje się zapotrzebowanie na pirydoksynę.

Nie są w stanie zaspokoić sobie samodzielnie niektórych aminokwasów jak choćby tauryny i stąd wymagają jej podaży w spożywanych posiłkach.

I wreszcie nie posiadają zdolności przekształcania beta- karotenu w witaminę A co uwarunkowane jest ich typowo mięsną dietą.

Z praktycznego punktu widzenia nie ma sensu podawanie im marchewki, stanowiącej skądinąd świetne źródło wspomnianego beta karotenu dla ludzi, bowiem nie potrafią wyprodukować z niego witaminy A.

Widzimy więc doskonale tylko na tych nielicznych przykładach, że organizm kota musi traktować indywidualnie i nie możemy w żadnym przypadku przenosić na niego naszych upodobań czy zaleceń żywieniowych także w kwestii suplementacji.

Jakie witaminy są najważniejsze dla kota?

O jakich związkach mówimy?

Poniżej znajdziesz krótki spis najpopularniejszych witamin i ich roli w organizmie kota.

Źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a więc A, D, E i K będą głównie produkty zwierzęce, wątroba, tkanki mięsne, mleko czy żółtka jaj a więc naturalne pokarmy stanowiące podstawę diety każdego kotowatego.

Witamina A

Witamina A zwana retinolem uczestniczy w procesie widzenia wchodząc w skład rodopsyny, budującej pręciki siatkówki.

Witamina A u kota:

• zapewnia widzenie szczególnie o zmroku,
• wpływa na wzrost i rozwój kości,
• odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie nabłonka skóry, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, rogówki,
• stymuluje produkcję śluzu i jest ważnym naturalnym przeciwutleniaczem.

Niedobór witaminy A u kota objawia się:

• ślepotą zmierzchową,
• zaburzeniami widzenia,
• zahamowaniem i zaburzeniem wzrostu,
• poprzez rogowacenie i łuszczenie się naskórka częstszymi infekcjami.

Witamina D

Witamina D jest substratem wyjściowym, z którego powstaje kalcytriol czyli hormon odpowiadający między innymi za wchłanianie jonów wapnia, fosforu czy potasu w przewodzie pokarmowym.

Witamina D u kota warunkuje tym samym:

• prawidłowy wzrost,
• mineralizację układu kostnego.

Objawy niedoboru witaminy D u kota to:

• krzywica,
• osteomalacja,
• wypadanie zębów,
• powiększenie stawów,
• osłabienie mięśni.

Witamina E

Witamina E z kolei u kota:

• zapewnia prawidłową strukturę i ochronę błon biologicznych.
• umożliwia syntezę niektórych lipidów,
• jest jednym z najważniejszych przeciwutleniaczy,
• wpływa korzystnie na procesy krzepnięcia krwi,
• zapobiega chorobom układu krążenia,
• reguluje metabolizm mięśni.

Niedobór witaminy E u kota objawia się:

• zaburzenia płodności i poronienia,
• paraliż mięśniowy,
• szybszy rozpad erytrocytów i anemia,
• zaburzenie funkcjonowania błon komórkowych, będący konsekwencją zwiększonego katabolizmu kwasów, tłuszczowych,
• zaburzenia wzrostu,
• uszkodzenie nerwów,
• zmęczenie,
• ogólne osłabienie,
• zmiany skórne.

Witamina K

Witamina K uczestnicząc w syntezie czynników krzepnięcia, syntezy protrombiny w wątrobie, warunkuje prawidłowy przebieg tego ważnego procesu utrzymania homeostazy.

Uczestniczy też w metabolizmie układu kostnego.

Objawy niedoboru witaminy K u kota to:

• zaburzeniami w procesie krzepnięcia krwi,
• krwawieniami i wydłużonym czasem gojenia się ran,
• zaburzeniami pracy jelit.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie a więc przede wszystkim te z grupy B oraz witamina C występują powszechnie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak:

• mleko,
• wątroba,
• jaja,
• masło,
• ryby,
• drożdże,
• produkty roślinne.

Niektóre z nich (np. B1, B3, B7, B12) syntetyzowane są przez specyficzne bakterie jelitowe bytujące w przewodach pokarmowych zwierząt mięsożernych pod warunkiem nie zachwiania populacji naturalnej flory jelitowej.

Witamina B1

Witamina B1 czyli tiamina jest koenzymem dekarboksylaz uczestniczących w procesie oddychania komórkowego.

Witamina B1 u kota warunkuje sprawne funkcjonowanie:

• tkanki nerwowej,
• układu krążenia,
• przewodu pokarmowego,
• wpływa na metabolizm cukrów, tłuszczów i aminokwasów.

Niedobór witaminy B1 u kota objawia się:

• objawy neurologiczne (chorobę beri- beri),
• zaburzenie pracy układu nerwowego,
• zaburzenia układu pokarmowego,
• drżenia i osłabienia mięśni,
• dystrofie mięśniowe,
• zapalenie i degenerację stawów,
• osłabienie i niewydolność serca prowadzącą do niewydolności krążenia,
• anoreksję.

Witamina B2

Z kolei witamina B2 czyli ryboflawina u kota:

• stymuluje wzrost,
• stymuluje ogólną odporność organizmu.
• jest składnikiem koenzymów uczestniczących w oddychaniu komórkowym,
• uczestniczy w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i aminokwasów,
• bierze udział w syntezie hemoglobiny.

Wspomaga również procesy regeneracji skóry.

Objawy niedoboru witaminy B2 u kota to:

• łojotokowymi zmianami skórnymi,
• zapalaniem spojówki i rogówki,
• wyłysieniami,
• zahamowaniem wzrostu,
• zaburzeniami w prawidłowym widzeniu.

Witamina B3

Kolejna witamina z grupy B czyli B3 – niacyna albo nikotynamid jest składnikiem koenzymów uczestniczących w procesach przemian komórkowych.

Witamina B3 u kota:

• gwarantuje odpowiednią kondycję nabłonka skóry, przewodu pokarmowego i nerwowego.
• reguluje poziom cholesterolu we krwi,
• rozszerza naczynia krwionośne,
• uczestniczy w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów.

Niedobór witaminy B3 u kota objawia się:

• stanami zapalnymi skóry,
• osłabieniem mięśni,
• otępieniem,
• depresją,
• paraliżem kończyn.

Witamina B5

Witamina B5 czyli kwas pantotenowy będąc ważnym składnikiem koenzymu A uczestniczy w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczów i procesach przenoszenia energii.

Witamina B5 u kota:

• zapewnia prawidłową kondycję tkance nerwowej,
• wpływa na stan skóry,
• łagodzi stany zapalne biorąc czynny udział w syntezie naturalnych hormonów- kortykosteroidów,
• poprawia wzrost i ubarwienie włosów,
• zapobiega objawom starzenia się.

Objawy niedoboru witaminy B5 u kota to:

• zahamowanie wzrostu,
• zaburzenia czucia,
• uszkodzenie nadnerczy,
• sztywność stawów,
• ogólne złe samopoczucie,
• przedwczesne siwienie (jedna z oznak starzenia się).

Witamina B6

Witamina B6, czyli pirydoksyna u kotów:

• uczestniczy w procesie krwiotworzenia,
• stymuluje dopływ glukozy do neuronów,
• jest koenzymem w syntezie aminokwasów,
• jest niezbędnym czynnikiem do syntezy:
  • porfiryn,
  • erytrocytów,
  • przeciwciał.

Niedobór witaminy B6 u kota może objawiać się:

• stanami zapalnymi skóry,
• objawami anemii,
• zaburzeniami funkcjonowania układu pokarmowego,
• zmianami w układzie nerwowym (drgawki i padaczka).

Witamina B7

Witamina B7 zwana biotyną jest ważną składową enzymów uczestniczących w procesie glukoneogenezy i syntezach kwasów tłuszczowych, glikogenu czy hormonów. Wpływa znacznie na jakość włosów, kości i skóry.

Objawy niedoboru witaminy B7 to:

• zmiany dermatologiczne,
• wypadanie włosów i wyłysienia,
• zmiany łojotokowe,
• bóle mięśni,
• wyższy poziom cholesterolu we krwi.

Witamina B11

Witamina B11 czyli kwas foliowy u kota:

• bierze udział w metabolizmie, syntezie choliny, niektórych aminokwasów, puryn.
• buduje niezbędne koenzymy uczestniczące w procesie krwiotworzenia oraz produkcji endorfin,
• odpowiada za prawidłowy rozwój układu nerwowego u płodu,
• warunkuje sprawną pracę układu immunologicznego.

Niedobór witaminy B11 u kotów może objawiać się:

• anemią,
• uszkodzeniem układu pokarmowego,
• zaburzeniami trawienia,
• biegunkami,
• wadami wrodzonymi płodu,
• poronieniami,
• zwiększonym ryzykiem chorób sercowo- naczyniowych.

Witamina B 12

Następną, niezmiernie ważną witaminą z grupy B jest witamina B 12 zwana kobalaminą.

Witamina B12 u kota:

• jest niezbędna w procesie krwiotworzenia w szpiku kostnym,
• uczestniczy w utlenianiu kwasów organicznych w komórce,
• uczestniczy w syntezie:
  • kwasów nukleinowych,
  • węglowodanów,
  • niektórych lipidów i białek.

Objawy niedoboru witaminy B12 u kota to:

• objawy anemii,
• uszkodzenie układu nerwowego.

Witamina C dla kota

I wreszcie wszystkim dobrze znana witamina C czyli kwas askorbinowy będąca jednym z głównych przeciwutleniaczy w komórkach.

Witamina C u kota:

• wspomaga odporność na infekcje,
• ułatwia gojenia się ran,
• jest niezbędna w syntezie kolagenu,
• utrzymuje prawidłowy stan tkanki łącznej,
• wzmacnia dziąsła i zęby,
• wpływa na syntezę neuroprzekaźników i kortykosteroidów,
• ułatwia wchłanianie żelaza.

Niedobór witaminy C u kota może objawiać się:

• nieprawidłowym przebiegiem zrastania kości,
• wolniejszym gojeniem się ran,
• osłabieniem odporności,
• większą skłonnością do zakażeń.

Widzimy więc dobitnie, mimo bardzo ogólnego zestawienia roli witamin, że nie ma praktycznie procesów metabolicznych w organizmie, w których nie uczestniczyły by witaminy i jak poważne mogą być objawy związane z ich niedoborem.

I choć większość nie zastanawia się nad tym na co dzień, to tak naprawdę bez witamin żaden ustrój kotowatego nie jest w stanie normalnie, prawidłowo i sprawnie funkcjonować.

O ile chyba nikogo nie trzeba przekonywać o niekorzystnych skutkach niedoboru poszczególnych witamin to z nadmiarem nie jest już tak prosto.

Wielu opiekunów kotów nie zdaje sobie sprawy z tego, że nadmierne podawanie tych związków, szczególnie w perspektywie długoterminowej, wcale korzystne nie jest a wręcz odwrotnie może powodować szereg szkodliwych skutków.

Witaminy dla kota: skutki przedawkowania

Jak już pisałem zarówno niedobór witamin jak i ich nadmiar mogą być niezwykle niebezpieczne dla organizmu kota i prowadzić czasem nawet do śmierci.

I choć może wydawać się to niedorzeczne, jak zdrowe skądinąd witaminy mogą powodować tak niebezpieczne konsekwencje warto to sobie jednoznacznie uzmysłowić, tym bardziej, że przedawkowanie często może wynikać z braku wiedzy mającego przecież dobre intencje właściciela zwierząt.

Przejdźmy zatem do szczegółów.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach a więc A, D, E i K są obecne w pokarmach pochodzenia zwierzęcego (tłuszcze, wątroba, mleko, mięso), rybach oraz olejach roślinnych.

Podawane w nadmiarze ulegają niestety kumulacji w organizmie kota, który nie potrafi, w przeciwieństwie do witamin z grupy B czy witaminy C, wydalić ich z organizmu.

Nieświadomy niczego właściciel kota doszukuje się różnych przyczyn niepokojących, często niespecyficznych objawów chorobowym, zupełnie nie podejrzewając, że sam powoduje takie objawy podając w nadmiarze choćby wątrobę wieprzową czy wołową.

Koty z resztą z reguły bardzo chętnie spożywają wątróbkę a więc w przekonaniu właściciela nie mogą działać na swoją niekorzyść.

Hiperwitaminoza A mimo rosnącej popularności żywienia kotów gotowymi karmami komercyjnymi o zbilansowanym składzie ciągle jest spotykana a mało charakterystyczne objawy kliniczne utrudniają jej rozpoznanie.

Przedawkowanie witamin objawy

Pierwszymi objawami przedawkowania witaminy A u kotów są:

• zmiany zachowania się zwierząt, które stają się otępiałe, lękliwe czy rozdrażnione,
• przestają dbać o swoją okrywę włosową,
• tracą apetyt,
• przejawiają objawy bólowe.

Z reguły kilka tygodni lub miesięcy później pojawiają się objawy neurologiczne.

Chore koty często wykazują też:

• kulawiznę,
• niechęć do ruchu,
• ograniczoną ruchomość stawów,
• nadwrażliwość w trakcie badania palpacyjnego,
• bolesność kręgosłupa szyjnego.

Nie mogą wykonywać swobodnych ruchów szyją i przyjmują postawę tzw. “kangura”.

W bardzo zaawansowanej chorobie koty nie są w stanie unieść własnego ciała, leżą z wyciągnięta szyją a dodatkowo występuje zanik mięśni okolicy szyi i spadek masy ciała.

Całość związana z brakiem ruchu sprzyja zaparciom.

Mogą występować jeszcze inne objawy takie jak:

• wytrzeszcz gałek ocznych,
• zmiany skórne,
• wyłysienia,
• zmiana głosu,
• ulewanie pokarmów,
• niepłodność u samców.

Wystąpienie wymienionych objawów klinicznych przedawkowania witaminy A u kotów wiąże się z powstawaniem zmian wytwórczych w układzie kostnym, które uciskają na rdzeń kręgowy i nerwy z niego wychodzące.

Co niezwykle ważne zmiany kostne nawet po radykalnej zmianie diety z reguły pozostają do końca życia i nie ustępują samoistnie.

We krwi chorych kotów wysokie stężenie witaminy A utrzymuje się latami co spowodowane jest bardzo powolnym uwalnianiem zmagazynowanej witaminy A z wątroby.

Przedawkowanie witaminy D nie daje tak dramatycznych, zagrażających życiu objawów, które opisano powyżej.

Przedawkowanie witaminy D u kota może wywoływać:

• brak apetytu,
• spadek wagi ciała,
• wzmożone oddawanie moczu- poliurię,
• objawy ze strony przewodu pokarmowego w postaci wymiotów czy biegunek,
• szybsze męczenie się,
• bóle mięśni, stawów czy kości,
• nadmierne ślinienie się,
• zaparcia,
• drżenie mięśni,
• napady padaczkowe.

Na przykładzie tych dwóch witamin widzimy dobitnie jak niezwykle istotne jest zachowanie prawidłowego poziomu podawanych witamin u kota i jak groźne a czasem nieodwracalne mogą być skutki ich przedawkowania.

Kiedy podawać kotu witaminy

Pewnie niejeden właściciel kota zastanawia się czy aby podawana przez niego karma jako jedyne źródło pokarmu w pełni zaspokaja zapotrzebowanie na wszystkie składniki jego ulubieńca.

Odpowiedź na to pytanie tylko z pozoru wydaje się oczywista.

Zakładając bowiem czysto hipotetycznie, że średni statystyczny kot spożywa pełnoporcjową, zbilansowaną karmę bytową dla swej grupy wiekowej, nie powinien wymagać dodatkowej suplementacji poszczególnych witamin.

Karmy te skomponowane są tak aby dostarczyć wszystkiego co potrzebne w optymalnej dawce przy założeniu, że zwierzę będzie otrzymywało je jako jedyne źródło pokarmu.

Nie ma więc bezwzględnej potrzeby podawania witaminek dodatkowo.

Niektórzy właściciele mimo wszystko jednak uzupełniają dietę kota o suplementy.

Takie postępowanie choć w większości wypadków zbędne, nie powinno wywołać negatywnych skutków zdrowotnych dla organizmu kota.

Co innego gdy zwierzę cierpi na jakąś konkretną chorobę, co może się wiązać ze zwiększonym zapotrzebowaniem na konkretne składniki odżywcze.

I tak przykładowo w sytuacji chorób skóry można właściwe żywienie wzbogacić o odpowiedni suplement diety wspomagający wygląd skóry, włosów i innych wytworów, na przykład:

• kwasy omega 3 i 6,
• cynk,
• biotynę.

W chwili bowiem choroby rośnie zapotrzebowanie na poszczególne witaminy i nawet ich krótkotrwałe większe podawanie w karmie nie powinno spowodować objawów przedawkowania.

Taka krótkotrwała suplementacja wydaje się więc w miarę bezpieczna.

Podobnie wraz z wiekiem, czy w okresie rekonwalescencji zmienia się zapotrzebowanie na składniki mineralno witaminowe, których dodatkowe uzupełnianie z pewnością nie będzie błędem.

Większości witamin z praktycznego punkty widzenia nie jesteśmy w stanie przedawkować stąd możemy uznać je za substancje w pełni bezpieczne.

Oczywiście cały czas zakładamy, że podstawą jest odpowiednie żywienie dostosowane do wieku, stanu fizjologicznego czy aktywności a witaminy stanowią niejako ewentualne uzupełnienie i tak prawidłowo skomponowanej dawki pokarmowej.

Suplementy diety dla kotów

W ostatnich latach rynek zoologiczny oferujący produkty dla naszych zwierząt towarzyszących przeżywał dosłownie ogromny boom co zaowocowało pojawieniem się licznych suplementów, witamin i preparatów wspomagających organizm w danej chorobie.

Fakt ten z pewnością cieszy, gdyż mamy ogromny wybór i większe możliwości pomocy zwierzętom, z drugiej jednak strony może rodzić pewne nadużycia.

Pamiętajmy bowiem, że nie każdy kot musi brać dodatkowe tabletki tylko dlatego, że są one dostępne na rynku i jak twierdzą właściciele z “pewnością nie zaszkodzą”.

Przejdźmy zatem do szczegółów.

Preparaty multiwitaminowe

Najbardziej “ogólnymi” witaminami dla kotów będą preparaty zawierające typu “multiwitaminy“.

Zawierają one wiele witamin i mikroelementów i przez to działają ogólnoustrojowo wspomagając kondycję zwierząt, zapewniając piękne, zdrowe i lśniące futerko.

Umieszczona w nich witamina D ułatwia przyswajanie wapnia, biotyna i witamina A gwarantuje odpowiednią kondycję skóry i jej wytworów, tauryna wspomaga sprawne funkcjonowanie serca i oczu.

Produkty tego typu cechując się znakomitą smakowitością z reguły chętnie są spożywane nawet przez wybredne koty.

Często nie zawierają one także barwników i sztucznych konserwantów czym przekonują do siebie zwolenników naturalnego żywienia.

Regularne ich przyjmowanie polepsza ogólną kondycję i zdrowie kota a ich niska kaloryczność nie stwarza ryzyka otyłości.

Suplementy multiwitaminowe dla kota to na przykład:

• Smilla pasta multiwitaminowa dla kota,
• Miamor Cat Snack pasta multiwitaminowa,
• GimCat multiwitamina,
• Beaphar multi z tauryną,
• Trixie multiwitamina.

Suplementy dla kota na skórę i sierść

Dużą grupę produktów, z uwagi na często występujące choroby skóry, stanowią te poprawiające kondycję okrywy włosowej.

Niezwykle popularne i modne są z cała pewnością preparaty zawierające olej z łososia, czy innych ryb, będąc bardzo bogatymi w duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega 3 i 6.

Kwasy te wpływają na szereg procesów zachodzących w organizmie kota:

• hamują procesy zapalne w stawach czy skórze,
• pozytywnie oddziałują na serce, układ sercowo naczyniowy,
• modyfikują pracę układu immunologicznego.

Pozyskiwanie oleju z łososia dla kotów na zimno gwarantuje zachowanie wszystkich właściwości biologicznych bez utraty cennych składników.

A zastosowanie w odniesieniu choćby do chorób skóry ma naprawdę szerokie.

Praktycznie nie ma schorzenia dermatologicznego, przy którym olej z łososia, czy innych ryb byłby przeciwwskazany.

Preparaty zawierające kwasy omega 3 i 6 stosujemy więc u kota przy:

• chorobach tła alergicznego,
• podrażnieniach,
• świądzie,
• infekcjach skóry,
• w procesie gojenia się ran.

Lista produktów zawierających te substancje jest naprawdę bogata.

Suplementy dla kota z olejem z łososia i kwasami omega:

• Omega płyn,
• Efa Olli,
• Trixie tran z dorsza,
• Omega Trin,
• Gammolen kapsułki,
• Omega complex Over zoo.

Suplementami diety wspomagającymi funkcje skóry są również te zawierające biotynę a reprezentowane przez:

• Biotyna Cat tabletki,
• Dolvit Biotyna,
• Omega olej,
• Kerabol krople z biotyną i cynkiem,
• Vetoskin zawierający oprócz witamin z grupy B (B1 B2, B6, B12) także cynk, biotynę oraz kwasy omega 3 i 6.

Witaminy dla kota wpływające korzystnie na stan włosów i skóry muszą przyjmowane być przynajmniej kilka tygodni abyśmy mogli zaobserwować korzystne zmiany w wyglądzie sierści o czym musimy dokładnie pamiętać.

Suplementy na odporność kota

Dużą grupę produktów na rynku suplementów diety stanowią te zawierające substancje podnoszące odporność ogólną i usprawniające funkcjonowanie układu immunologicznego.

Ma to szczególne znaczenie w sytuacji choroby przewlekłej, chorób infekcyjnych, nowotworowych czy często występujących problemów tła wirusowego.

Powodów spadku odporności u kotów są tysiące i nie zawsze jest nimi konkretna choroba ale często może ją powodować choćby:

• stres,
• wychłodzenie,
• niedobory żywieniowe,
• ostre infekcje,
• zatrucia,
• stosowania leków imunosupresyjnych.

Niezwykle pomocny może być tutaj 1,3-1,6 beta glukan, który wzmacnia odporność niespecyficzną chroniąc tym samym przed infekcjami:

• bakteryjnymi,
• wirusowymi,
• pasożytniczymi,
• grzybiczymi.

Wspomaga jednocześnie skuteczność szczepień, czy antybiotykoterapii oraz chroni przed procesami nowotworowymi.

Skraca okresy rekonwalescencji, gojenia się ran czy chroni przed działaniem wolnych rodników tlenowych.

Wykazuje więc niezwykle szerokie działanie ochronne.

Beta glukan dostępny jest w produktach dla kotów takich jak:

• Scanomune,
• Genomune,
• Immunodol Cat,
• Immunoactive Balance,
• Bioimunex Felis.

Suplementy dla kotów z tauryną

Suplementy z tauryną stanowią również pokaźną grupę produktów dla kotów z uwagi na ich specyficzny metabolizm związany z tym aminokwasem.

Otóż mimo, iż wspomniane wcześniej tauryna jest niezbędna dla kotowatych, nie potrafią one samodzielnie jej wytworzyć w odpowiedniej ilości stąd konieczność uzupełniania jej w diecie.

W naturze dziko żyjące koty pokrywają zapotrzebowanie na tauryną polując na drobne gryzonie i je zjadając.

Nasze niewychodzące koty nie mają jednak takiej możliwości stąd musimy dostarczać im taurynę w pokarmie.

Niedobór tauryny zawsze skutkował będzie bardzo poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Skutki niedoboru tauryny u kota:

• ślepotaspowodowana degeneracją siatkówki,
• choroby serca w postaci kardiomiopatii,
• zaburzenia funkcjonowania układu rozrodczego,
• zaburzenia wzrostu u młodych kociąt,
• deformacje kręgosłupa,
• zaburzenia pracy układu odpornościowego czy nerwowego.

Suplementy dla kotów z tauryną:

• Felini Tauryna,
• Felvital + tauryna,
• Cardiodol,
• GimCat z tauryną.

Witaminy dla kota na wzmocnienie

Witaminy i mikroelementy mogą okazać się bardzo pomocne u kotów starszych wykazujących różnego rodzaju problemy z przewodem pokarmowym czego konsekwencją będzie zaburzone wchłanianie składników zawartych w pokarmie.

Koci seniorzy często też mają gorszy apetyt, współistniejące choroby ogólnoustrojowe wpływające negatywnie na przyjmowanie pokarmu czy choroby zębów i dziąseł.

To wszystko powodować może utrudnione pobieranie pokarmów i ryzyko niedoborów, nawet w sytuacji żywienia pełnoporcjową, zbilansowaną dietą.

Stąd rozsądnym wydaje się uzupełnienie diety o odpowiednie suplementy dedykowane właśnie starszym kotom, których na rynku nie brakuje.

I tak przykładowo witaminy dla kota seniora często zawierają w swoim składzie mniejsze ilości sodu, potasu i fosforu co odgrywa dużą rolę u zwierząt cierpiących na niewydolność nerek i serca.

Zawarte w produkcie witaminy C i E oraz selen ochraniają błonę komórkową przed wolnymi rodnikami, spowalniają procesy starzenia się komórek, minimalizując rozwój procesów nowotworowych czy zwyrodnienia stawów.

Witamina B12, żelazo i kwas foliowy stymulują proces erytropoezy czyli wytwarzanie krwinek w szpiku kostnym.

Mikroelementy takie jak żelazo, miedź, cynk, mangan i jod uczestniczą z kolei w reakcjach enzymatycznych wytwarzających energię.

Witaminy z grupy B wspomagają zaś procesy enzymatyczne a cholina chroni przed stłuszczeniem wątroby.

Inny aminokwas jakim jest arginina wspomaga również wątrobę uczestnicząc czynnie w wytwarzaniu mocznika z toksycznego amoniaku.

Biotyna pomaga w utrzymaniu skóry i sierści w prawidłowym stanie podobnie jak nienasycone kwasy tłuszczowe.

Naturalny kompleks przeciwutleniaczy chroni błony komórkowe przed wolnymi rodnikami (witamina E i C, selen, mangan, miedź, cynk, polifenole).

Widzimy więc dobitnie jak szeroki skład mineralno witaminowy dedykowany jest kotom starszym, wpływający praktycznie na wszystkie układy, narządy czy toczące się procesy metaboliczne.

Przykładem produktów wspomagających funkcjonowanie starszego organizmu niech będą:

• Wita wet dla starszych kotów,
• Mikita felwital.

Pasty odkłaczające

Zdrowy kot zawsze dba o swoja higienę myjąc językiem swoje futerko.

Połyka przy tym włosy, które dostają się do przewodu pokarmowego i mogą formować się w kule, tworząc tzw. kule włosowe lub bezoary.

Naturalna drogą pozbywania się tych wytworów skóry jest ich wydalania w kale lub występujące co jakiś czas wymioty.

Możemy wspomóc ten proces, utrudniając niejako zbijanie się włosów w większe konglomeraty.

Ma to szczególne znaczenie u kotów długowłosych lub tych intensywnie się liżących.

Z pomocą w takich problemach przychodzą nam liczne preparaty odkłaczające reprezentowane choćby przez:

• Dr Seidel Malt pasta odtłaczająca,
• VetExpert TrichoCat Anti-Bezoar,
• Bezopet.

Przykładowo ta ostatnia oparta na bazie oleju podawana regularnie pokrywa żołądek i jelita cienką, śliska warstwą umożliwiając sprawne przechodzenie połkniętych włosów i ich sprawne wydalanie.

Suplementy wspierające leczenie

Preparaty mineralno witaminowe mogą dedykowane być również konkretnej grupie zwierząt ze stwierdzonymi problemami zdrowotnymi.

Ze zrozumiałych względów będą się one znacznie różniły składem i doborem składników wspomagających zaburzone funkcje organizmu.

Żeby jednak przynosiły jak największe korzyści zdrowotne dla schorowanego kota musimy przed ich zastosowaniem postawić prawidłową diagnozę, rozpoznać problem i dopiero wówczas dobrać stosowny produkt.

Nie wolno nam zapominać o leczeniu farmakologicznym, które stanowi zawsze co podkreślam, zasadnicze postępowanie w danej jednostce chorobowej.

Bez niego suplementy diety na niewiele się zdadzą.

I tak rynek obfituje w produkty wspierające:

• wątrobę,
• układ moczowy,
• nerki w sytuacji przewlekłej ich niewydolności,
• okresy rekonwalescencji z gorszym apetytem,
• w chorobach nowotworowych,
• problemach trawiennych,
• chorobach układu kostno stawowego.

Przykładowo w sytuacji często występujących u kotów problemów natury urologicznej spowodowanych chorobami dolnych dróg moczowych (dawnej zwanych syndromem urologicznym kotów) można zastosować liczne suplementy diety zawierające substancje o udokumentowanym działaniu leczniczym.

Suplementy dla kotów z problemami urologicznymi zawierają często:

• wyciąg z żurawiny,
• wyciąg z pietruszki,
• wyciąg z melisy lekarskiej,
• wyciąg z kozłka lekarskiego,
• glukozaminę.

Substancje te działają synergicznie, korzystnie na pęcherz moczowy:

• utrudniają przyleganie bakterii do nabłonka dróg moczowych,
• wykazują działanie moczopędne rozrzedzając mocz,
• zwiększają objętość moczu,
• zmniejszają przepuszczalność ściany pęcherza dla bakterii,
• wykazują działanie uspokajające.

Inne preparaty zawierające L- metioninę zmniejszają ryzyko wystąpienia kamieni struwitowych zakwaszając mocz czym utrudniają ich wytrącanie.

Jako przykład tych suplementów niech posłuży nam:

• UrinoVet Cat kapsułki,
• L-methiocid.

Ich skład specjalnie dobrany jest w ten sposób aby zapewnić jak najlepsze wsparcie w leczeniu danej, podkreślam uprzednio zdiagnozowanej, jednostki chorobowej.

Co wybrać, aby nie zaszkodzić?

Współcześnie naprawdę aż głowa może zaboleć kiedy stanie się przed półka wypełnioną witaminami dla kota.

Co wybrać, żeby maksymalnie pomóc a nie zaszkodzić, na jakie parametry zwrócić uwagę?

Skład produktów skomponowanych dla kota z danym problemem różnych firm jest generalnie podobny, a zawarte składniki dobierane tak aby działać w sposób skojarzony.

Co więc wybrać?

Musimy przede wszystkim sprawdzić na kocie, czy dany suplement będzie chętnie spożywał.

Wprawdzie poszczególni producenci robią wszystko, żeby ich suplementy były atrakcyjne smakowo ale i tak występują czasem znaczne różnice podyktowane indywidualnymi preferencjami danego kota.

Nie zrażajmy się więc gdy nasz podopieczny nie będzie chciał jeść danej pasty ale spróbujmy zmienić ją na inną o podobnym składzie i co najważniejsze zaleceniach.

W dalszej części artykułu opisuję praktyczne wskazówki dotyczące dawkowania i podawania suplementów dla kotów.

Witaminy dla kota: dawkowanie i podawanie

Kiedy więc sięgnąć po produkty zawierające witaminy i inne suplementy diety dla kotowatych?

Naczelną zasadą jaką powinniśmy się kierować sprawdzając dodatkowe preparaty powinna być zawsze wcześniejsza konsultacja z lekarzem weterynarii.

Często bowiem właściciele wychodzą z błędnego z resztą założenia, że jeśli to tylko witaminki i specyfiki bez recepty, dostępne w sklepach zoologicznych to można bez ograniczeń je stosować, gdyż z pewnością nie zaszkodzą.

Jednocześnie często oczekujemy od tych produktów natychmiastowego i skutecznego działania rozwiązującego problem naszego kota.

Często też sugerujemy się informacjami zachwalającymi produkt, umieszczonymi przez specjalistów od marketingu, umieszczonymi na opakowaniu i oczekujemy spektakularnego efektu natychmiast.

A tymczasem w wielu przypadkach tak nie jest gdyż musimy dokładnie wiedzieć, co dolega naszemu podopiecznemu i dopiero wtedy podejmować skuteczne działania lekarskie, w których czasem “witaminki” mogą być pomocne.

Zawsze więc odpowiedni preparat dobieramy do danej zdiagnozowanej jednostki chorobowej jako podstawę traktując ukierunkowane leczenie weterynaryjne.

Nie traktujmy tej grupy produktów jako cudowne panaceum na wszelkie niepokojące nas objawy u naszego kota ale korzystajmy z nich umiejętnie raczej jako wspomaganie procesu terapeutycznego, nigdy zaś na odwrót.

Często zaniechanie postawienia rozpoznania prowadzi do zaawansowania problemu i zdecydowanie pogarsza możliwości terapeutyczne.

Drugą zasadniczą kwestią jest dokładne czytanie informacji i dawkowania zawartego na podawanym produkcie bowiem niektóre witaminy, o czym już pisałem, mogą być szkodliwe w nadmiarze.

Nie wszystkie koty uwielbiają połykać tabletki a duża część ich wręcz stawia opór w chwili ich podawania stąd lepszym rozwiązaniem praktycznym mogą okazać się witaminy dla kota w paście, płynie albo proszku.

Możemy je podać do miseczki kota dokładnie mieszając z karmą zasadniczą co zdecydowanie bardziej ułatwia ich pobranie i jest praktycznie bezstresowe dla kotów.

Podanie pokarmu nie może bowiem źle się kotu kojarzyć i w konsekwencji rodzić awersję i anoreksję.

Pamiętajmy też, że suplementy diety mają swoją wartość kaloryczną (np. produkty zawierające witaminy rozpuszczalne w tłuszczach) co powinno wzmóc naszą czujność i nie dopuścić do ewentualnej nadwagi u zwierząt, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu.

W trakcie pracy w lecznicy spotykam się również z pytaniami w stylu:

czy można stosować u kotów suplementy diety zakupione w aptece a więc przeznaczone dla ludzi?

Wprawdzie często substancje czynne są identyczne jak w preparatach zwierzęcych ale już dawka nigdy nie.

Pamiętajmy, że koty mają jednak specyficzny metabolizm i niektóre leki czy produkty ludzkie mogą być dla nich toksyczne.

Wystrzegał bym się więc takiego eksperymentowania i zdecydowanie odradzał wybierania “ludzkich odpowiedników” kocich witamin.

Suplementy diety i tzw. witaminki wykazują często odwleczone w czasie działanie stąd nie oczekujmy spektakularnych zmian natychmiast ale poczekajmy kilka tygodni.

Podstawową jednak kwestią, na którą powinniśmy być wyczuleni jest zbilansowane, dobre jakościowo jedzenie reprezentowane przez odpowiednią karmę, które zawsze powinno stanowić główne źródło wszelkich niezbędnych składników odżywczych dla naszego kota.

Ile kosztują witaminy dla kota?

Na koniec zaś zastanówmy się nieco nad stroną finansową suplementacji witamin i składników mineralnych u kotów czyli spróbujmy odpowiedzieć sobie na pytanie:

ile to wszystko kosztuje?

Odpowiedzi jednoznacznej i prostej niestety tutaj nie znajdziemy bo ceny preparatów dla kotów cechują się ogromną rozpiętością.

I tak niektóre witaminy kosztują kilkanaście złotych za opakowanie inne kilkadziesiąt a jeszcze inne ponad 100 zł.

Wszystko zależy od producenta, składu i wielkości opakowania.

Pamiętajmy jednak, że tak naprawdę duże droższe opakowania produktu zawiera ilość dawek wystarczająca czasem na kilka miesięcy suplementacji więc tak naprawdę wcale nie wychodzi drogo.

Jeśli spojrzymy na to z perspektywy dawki na jeden dzień to może się okazać, że pojedyncza porcja witamin kosztuje kilkadziesiąt groszy lub złotówkę a to jest już koszt, który z całą pewnością większość posiadaczy kotów może bez problemu ponieść.

Z pewnością nie będą to również wyrzucone w błoto pieniądze a “całość inwestycji” przełoży się na lepsze samopoczucie i wygląd kota.

Chyba więc warto.

Zawsze też możemy wybrać opakowania mniejsze czy tańsze produkty, w które rynek zoologiczny naprawdę obfituje.

Podsumowanie

Nawet w bardzo obszernym artykule nie sposób omówić wszystkich suplementów diety i witamin dla kotów z konkretnym problemem zdrowotnym.

Taka obfitość suplementów dla kota i ogromny wybór z cała pewnością może cieszyć ale również być powodem niemałych wątpliwości właściciela co wybrać.

Zawsze przed zakupem warto skonsultować chęć nabycia konkretnego suplementu ze znajomym lekarzem prowadzącym i znającym danego kota.

To on najlepiej zdecyduje, czy zawarte w nim substancje czynne pomogą naszemu “mruczusiowi” i czy nie będą wpływały negatywnie na równolegle stosowane leki.

Pamiętajmy bowiem, że podawanie witaminek zawsze powinno być traktowane jako uzupełnienie tradycyjnego leczenia lub suplementacji w sytuacji żywienia karmą nie w pełni zbilansowaną.

W dzisiejszych czasach wprawdzie ewidentne objawy niedoborów mineralno witaminowych nie zdarzają się zbyt często u zwierząt ale nie powinniśmy mimo wszystko popadać w zbytnią euforie i bagatelizować korzystnej roli tych substancji na organizm kota.

Nie zapominajmy również o potencjalnym przedawkowaniu, szczególnie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i ich negatywnych skutkach, które się zdarzają.

Najlepszym rozwiązaniem niech będzie zachowany zdrowy rozsądek w wyborze i stosowaniu tych produktów czego gorąco wszystkim życzę.