Anemia u kota: objawy i leczenie [Lek wet Jarosław Sałek]

Anemia u kota, nazywana również niedokrwistością, jest to stan organizmu, który występuje zarówno u ludzi jak i u zwierząt. Z tego artykułu dowiesz się jak rozpoznać niedokrwistość u swojego kociaka, co może być jej przyczyną i jakie objawy powinny Cię zaniepokoić.

Czy Twój kot stracił ostatnio zapał do zabawy i jest (bardziej niż zazwyczaj) ospały? Czy pomimo tego, że serwujesz mu same smakołyki, nie ma apetytu?

Taki stan może wynikać z niedokrwistości, zwanej inaczej anemią u kota.

Pomimo tego, że anemia u kota nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia zwierzęcia, może być objawem innych, groźnych schorzeń.

Anemia może mieć wiele przyczyn, a jej obraz może być różny, a na obraz kliniczny ma wpływ:

• wiek,
• stan fizjologiczny,
• choroby współtowarzyszące anemii.

Co to jest anemia?

Pojęciem anemii (niedokrwistości) określa się zmniejszenie masy krwinek czerwonych, czyli erytrocytów.

W praktyce może to odzwierciedlać obniżenie hematokrytu, stężenia hemoglobiny oraz liczby czerwonych krwinek poniżej wartości referencyjnych.

Z klinicznego punktu widzenia anemię dzielimy na:

• anemię regeneratywną,
• anemię nieregeneratywną.

Czynnikami predysponującymi do wystąpienia anemii jest wiek zwierzęcia oraz sposób bytowania.

Na anemię, jako chorobę wtórną, są bardziej narażone koty starsze, u których to wzrasta ryzyko wystąpienia nowotworów czy też niewydolności nerek.

Natomiast koty wolno żyjące, wychodzące, są bardziej narażone na oddziaływanie kleszczy, które to są wektorami w przenoszeniu zakaźnych anemii u kotów.

Anemia u kota przyczyny

Zaburzeniom w układzie czerwonokrwinkowym z rozwojem niedokrwistości często może towarzyszyć:

• powiększenie wątroby,
• powiększenie śledziony,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Wtedy anemia występuje na tle takich chorób jak:

• chłoniak,
• hemobartonelloza,
• ostra białaczka,
• mastocytoza,
• niedorozwój szpiku kostnego,
• zespół dużej śledziony,
• anemia tła hemolitycznego.

Do takich leków zaliczamy między innymi:

• acetaminofen,
• leki przeciwarytmiczne,
• leki przeciwdrgawkowe,
• niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• antybiotyki beta-laktamowe,
• chloramfenikol,
• benzokaina,
• metamizol,
• cymetydyna,
• lewamizol,
• penicyliny.

Anemia regeneratywna u kota

Niedokrwistości regeneratywne mogą powstać z powodu utraty krwi.

Dotyczą one zazwyczaj zdrowych osobników, u których z różnych przyczyn doszło do nagłego krwawienia.

Najczęściej stan taki występuje po masywnych krwotokach np. po wypadkach komunikacyjnych lub pęknięć narządów, guzów wewnętrznych.

W takich przypadkach należy:

1. Określić źródło krwawienia.
2. Zatrzymać je.
3. Wprowadzić intensywne leczenie płynami.

Drugim rodzajem anemii regeneratywnej jest anemia hemolityczna.

Polega ona na hemolizie, czyli rozpadzie erytrocytów, co może mieć miejsce pozanaczyniowo lub śródnaczyniowo.

Niszczenie krwinek czerwonych związane z reakcjami immunologicznymi pojawia się przy stosowaniu leków np. antybiotyków beta-laktamowych bądź przy wykonywaniu szczepień.

U kotów najczęściej taki obraz występuje wtórnie do choroby pasożytniczej Kri – Hemobartonelli.

Niedokrwistość nieregeneratywna

Niedokrwistości nieregeneratywne zdają się występować u kotów znacznie częściej niż formy regeneratywne.

W większości przypadków mają one charakter przewlekły i tym samym pozwalają na fizjologiczne przystosowanie się organizmu do zmniejszonej masy krwinek czerwonych.

Takie postacie niedokrwistości można wykryć przypadkowo, wykonując rutynowe badania u kota.

Najczęstsze przyczyny anemii nieregeneratywnej u kotów to:

• niedokrwistość chorób przewlekłych (NCP),
• choroby szpiku kostnego,
• niedokrwistość przy chorobach nerek,
• niedokrwistość przy zaburzeniach układu wydzielania wewnętrznego.

Niedokrwistość chorób przewlekłych

Z uwagi na łagodny charakter postać niemalże nigdy nie prowadzi do rozwoju objawów klinicznych, które wynikają zazwyczaj z choroby pierwotnej.

NCP pojawia się wtórnie do wielu procesów zapalnych, nowotworowych lub zwyrodnieniowych.

Leczenie tej niedokrwistości nie jest konieczne, gdyż terapia choroby pierwotnej spowoduje ustąpienie niedokrwistości.

Choroby szpiku kostnego

Choroby szpiku kostnego mogą prowadzić do niedokrwistości i niedoboru innych krwinek. Należą do nich między innymi:

• nowotwory,
• hipoplazja,
• dysplazja.

W przebiegu takich chorób prawidłowe komórki prekursorowe są wypierane przez komórki nowotworowe lub zapalne, prowadząc do ich niedoboru.

Aby określić rodzaj zaburzenia szpiku kostnego należy wykonać biopsję szpiku, a rozpoznawanie stawia się na podstawie badania cytologicznego lub badania histopatologicznego.

Niedokrwistość przy chorobach nerek

Niedokrwistość przy chorobach nerek występuje bardzo często u kotów starszych, powyżej 10 roku życia.

Nerki stanowią główne źródło syntezy erytropoetyny, czyli enzymu pobudzającego proces tworzenia erytrocytów.

U kotów z niewydolnością nerek, czas przeżycia krwinek czerwonych jest o wiele krótszy, występują kliniczne i podkliniczne pokrwawienia do przewodu pokarmowego.

Poprawa czynności nerek może prowadzić do niewielkiego wzrostu masy erytrocytów.

Niedokrwistość częściowo regeneratywna

Rzadziej mamy do czynienia z niedokrwistością częściowo regeneratywną. Występuje ona na tle niedoboru żelaza.

Ta postać anemii u kotów dorosłych występuje niezwykle rzadko. Częściej może ona dotyczyć kociąt odłączonych od matki, u których podanie żelaza szybko prowadzi do ustąpienia objawów klinicznych.

U dorosłych kotów może występować w przypadku długotrwałego, przewlekłego krwawienia, w wyniku czego dochodzi do powolnej utraty krwi wraz z żelazem.

Jak postępować z kotem z podejrzeniem anemii

Podstawową zasadą przy postępowaniu z pacjentem z niedokrwistością lub krwotokiem jest pobranie próbek krwi na wszelkie możliwe badania przed podjęciem jakiegokolwiek leczenia.

Stan większości takich pacjentów może w momencie konsultacji rzeczywiście wymagać wprowadzenia niezwłocznie intensywnej terapii, dlatego zwleka się z pobraniem prób do ustabilizowania stanu pacjenta.

Podczas wizyty pacjenta u którego podejrzewamy anemię, bardzo ważny jest wywiad oraz obserwacja objawów klinicznych.

Wywiad powinien obejmować takie informacje jak:

• Dane wskazujące na tło rodzinne.
• Nietolerancja wysiłkowa, omdlenia.
• Bladość lub żółtaczka.
• Incydent krwotoków miejscowych lub uogólnionych.
• Potwierdzone zakażenie wirusem białaczki albo wirusem niedoboru immunologicznego kotów.
• Niedożywienie lub upośledzenie wchłaniania.
• Przewlekłe zapalenia lub zdiagnozowane nowotwory.
• Odbyte podróże.

Anemia u kota objawy

Badając pacjenta z podejrzeniem anemii jesteśmy w stanie zaobserwować:

• bladość błon śluzowych,
• żółtaczkę,
• wybroczyny punktowe,
• wylewy krwawe,
• uogólnione powiększenie węzłów chłonnych.

Podczas badania palpacyjnego jamy brzusznej łatwo wyczuwalne krawędzie wątroby co świadczy o jej powiększeniu oraz powiększenie śledziony.

Dodatkowo mogą występować:

• częstoskurcz,
• szmery sercowe,
• krwiomocz.

Po ustabilizowaniu stanu pacjenta i określeniu regeneratywnego lub nieregeneratywnego charakteru niedokrwistości rozpoczyna się leczenie przyczynowe.

Choroby zakaźne kotów przebiegające z niedokrwistością

Anemia zakaźna u kota (Hemobartonelloza)

Jest to choroba zakaźna ale nie zaraźliwa wywoływana przez Mycoplasma haemofelis (dawniej Haemobartonella Felis).

Choroba przenoszona jest przez krwiopijne ektopasożyty m.in. kleszcze, dlatego też głównie dotyczy kotów wychodzących na zewnątrz.

Do tej choroby predysponowane są osobniki z obniżoną odpornością, zarażone wirusem FIV lub FeLV, a także osobniki po przebytym zabiegu usunięcia śledziony.

Postać kliniczna charakteryzuje się bardzo silną anemią, której towarzyszą objawy, takie jak:

• brak apetytu,
• apatia,
• osłabienie,
• blade lub zażółcone błony śluzowe,
• podczas badania obserwujemy powiększenie wątroby oraz śledziony.

Choroba może mieć postać łagodną lub bezobjawową.

Rozpoznanie stawia się na podstawie rozmazu krwi, a także obecnej w morfologii niedokrwistości.

Na poniższym wideo możesz zobaczyć jak przebiega transfuzja krwi u kota z poważną anemią

Erlichioza kotów

Do zakażenia erlichią dochodzi przez ugryzienie zakażonego kleszcza.

Jest to choroba stosunkowo rzadko spotykana u kotów, prowadząca do pojawienia się niedokrwistości nieregeneratywnej.

Klinicznie obserwuje się objawy anemii takie jak:

• ospałość,
• brak apetytu,
• gorączkę,
• zmniejszenie masy ciała,
• przeczulicę i bolesność stawów,
• bladość błon śluzowych,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• powiększenie śledziony.

Hematologicznie prócz niedokrwistości występuje leukopenia, leukocytoza hiperglobylinemia oraz małopłytkowość.

Czasem opisywano występowanie chorób towarzyszących jak Haemobartonella Felis.

Cytauxzoon felis

Innym czynnikiem zakaźnym mogącym powodować niedokrwistość u kotów jest pierwotniak Cytauxzoon felis.

Występuje on w południowo wschodniej części oraz na południu środkowego rejonu USA.

Ze względu na wysoko rozwinięty w dzisiejszych czasach przemysł turystyczny, warto zapoznać się z tą chorobą. Dotyczy ona zazwyczaj kotów wychodzących.

Do zarażenia się dochodzi poprzez ukąszenie kleszcza, który był nosicielem pierwotniaka.

U zarażonych kotów pojawiają się objawy anemii takie jak:

• brak apetytu,
• bladość błon śluzowych,
• żółtaczkę,
• gorączkę,
• duszność.

W rozpoznawaniu różnicowym należy brać dodatkowo pod uwagę hemobartonellę.

Najczęściej u takich kotów stwierdza się zaburzenia hematologiczne, czyli niedokrwistość regeneratywną, leukocytozę, a rzadziej spadek liczby płytek krwi.

Rozpoznawanie może być również możliwe na podstawie rozmazów krwi i stwierdzeniu obecności pierwotniaka.

Rozpoznawanie anemii

Przy interpretacji wyników oznaczania poziomu hematokrytu, stężenia hemoglobiny oraz liczby czerwonych krwinek należy mieć na uwadze, że w niektórych sytuacjach wartości takie utrzymują się powyżej lub poniżej (np. ciąża, okres szczenięcy) zakresu referencyjnego dla kotów.

Podstawą rozpoznania anemii jest badanie morfologiczne krwi, oraz objawy anemii takie jak:

• bladość lub zażółcenie błon śluzowych,
• ospałość,
• nietolerancja wysiłkowa,
• spaczone łaknienie.

Po rozpoznaniu niedokrwistości należy określić, czy ma ona charakter regeneratywny czy nie. Takiego różnicowania dokonuje się poprzez określenie liczby retikulocytów albo wykonując rozmaz krwi.

Odzwierciedla to patogenezę niedokrwistości i tym samym decyduje o wyborze najbardziej logicznego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego.

Anemia u kota leczenie

Leczenie tak naprawdę zależy od poziomu niedokrwistości.

Niekiedy leczenie choroby pierwotnej powoduje podwyższenie parametrów czerwonokrwinkowych.

W przypadku niewydolności nerek, prócz płynoterapii stosuje się ludzką erytropoetynę w dawce 100-150j.m/kg masy ciała 2 razy w tygodniu.

Płynoterapia jest szczególnie ważna u pacjentów z niedokrwistością spowodowaną nagłą utratą krwi. W tym celu stosuje się krystaloidy, koloidy lub wykonuje się transfuzje krwi pełnej czy też podaje się preparaty krwiopochodne.

Transfuzje krwi wykonuje się zarówno u kotów, jak i u psów. W tym celu można wykorzystać:

• krew pełną,
• mrożone osocze,
• osocze bogate w płytki krwi,
• koncentrat krwinek.

Takie czynności konieczne są do przywrócenia pojemności nośnej tlenu.

U kotów rozróżniamy 3 grupy krwi:

• A,
• B,
• AB.

W przypadku pierwszego przetaczania krwi ryzyko wystąpienia wstrząsu potransfuzyjnego jest niewielkie, dlatego oznaczanie grupy krwi nie jest konieczne.

Podsumowanie

Czynności które mogą ustrzec przed głęboką anemia u kotów to wykonywanie kontrolnego badania krwi, szczególnie u osobników starszych.

Stosowanie preparatów przeciwko pchłom, kleszczom również zmniejsza ryzyko zarażenia patogenami wywołującymi anemię.

Anemia jest to stan kliniczny organizmu nie stanowiący bezpośredniego zagrożenia ani dla człowieka, ani dla kotów żyjących w otoczeniu. Nie przenosi się też z kota na kota.

Spadek parametrów czerwonokrwinkowych powoduje że kot jest osłabiony, a nasilenie objawów klinicznych zależy od poziomu anemii, dlatego rokowanie jest różne w zależności od przypadku.

Masz pytania dotyczące anemii u kotów? A może podejrzewasz niedokrwistość autohemolityczną (AIHA, IMHA) u swojego zwierzaka?

Daj znać w komentarzu pod artykułem – odpowiem najszybciej jak to tylko możliwe.