Podenco z Ibizy (Podenco ibicenco) jest prawdopodobnie jedną z najstarszych ras na świecie, która przetrwała do współczesnych czasów praktycznie w niezmienionej formie.
Historia rasy Podenco z Ibizy
Jak sugeruje nazwa, podenco wywodzi się z Ibizy, trzeciej co do wielkości wyspy archipelagu Balearów, na którą przodkowie jego dotarli ok. III w. p.n.e. wraz z fenickimi kupcami. Ze względu na podobieństwo do psa faraona uważa się, że te rasy psów mają wspólne korzenie w starożytnym Egipcie.
Na wyspie, podenco wykorzystywane były przede wszystkim w trakcie polowań na króliki, ale potrafiły sobie również radzić z większymi przeciwnikami. Ich pomoc dla tamtejszej ludności była wówczas nieoceniona, gdyż brakowało jedzenia i często myślistwo było jedynym źródłem zapewnienia pożywienia i przetrwania, także dla samych psów.
Te gibkie, szybkie i sprytne czworonogi o wyostrzonych zmysłach, niezmordowanie i skutecznie przemierzały trudne skaliste i piaszczyste tereny w poszukiwaniu zdobyczy zarówno za dnia, jak i w nocy.
Przez wiele lat pozostając w izolacji rasa podenco z ibizy utrzymała znany nam dziś wygląd. Dopiero w XX wieku pierwsze egzemplarze psów tej rasy zawędrowały do Stanów Zjednoczonych, a oficjalny wzorzec opracowano w 1922 roku. FCI uznało rasę podenco z ibizy w 1931 roku, a AKC w 1978.
W Polsce rasa jest bardzo mało popularna i na ten moment brak jest zarejestrowanych w ZKwP hodowli posiadających szczenięta rasy psów Podenco z Ibizy.
Według klasyfikacji FCI podenco ibicenco to grupa 5 (szpice i psy ras pierwotnych), sekcja 7 (pierwotne psy myśliwskie).
Podenco z Ibizy charakter
Podenco to pies niezależny o silnym instynkcie łowieckim. Ma doskonały słuch oraz bardzo dobry wzrok i węch, które służą mu do tropienia zwierzyny.
Interesuje go wszystko co się porusza i bez zastanowienia rusza w pościg za domniemaną ofiarą, stąd zalecane jest prowadzenie go na smyczy.
Będzie też dobrym strażnikiem i zaalarmuje nas, gdy ktoś nieproszony pojawi się na horyzoncie.
Ponieważ potrafi być uparty, wymaga wczesnego treningu prowadzonego przez doświadczonego i konsekwentnego opiekuna. Psy te mogą być bez odpowiedniej socjalizacji nadmiernie płochliwe lub agresywne, więc nie można zaniedbać w ich życiu tego etapu wychowania. Należy je od szczenięctwa zapoznać z nowymi osobami, dźwiękami, miejscami i sytuacjami.
Podenco jest psem ruchliwym, szybkim i bardzo skocznym. Wymaga sporej ilości ruchu i spacerów, a niewybiegany potrafi być nieposłuszny i szukać zajęcia na własną łapkę.
Lubi spędzać czas z członkami rodziny, a do obcych podchodzi z pewną rezerwą. Jest też dobrym kompanem dla dzieci nauczonych odpowiedniego postępowania z czworonogiem.
Podenco z Ibizy opis rasy
Wielkość i waga psa rasy Podenco z Ibizy
Podenco z Ibizy to pies o proporcjonalnej, przypominającej jelenia, szczupłej sylwetce. Wysokość w kłębie psa samca wynosi 66-72 cm, a suki 60-67 cm.
Dorosłe psy tej rasy osiągają masę ciała w granicach 20-25 kilogramów.
Podenco z Ibizy opis rasy
| Głowa | Długa, mała i sucha, w kształcie stożka z wydatną kością potyliczną i słabo zaznaczonym stopem. |
| Kufa | Długa, wystająca poza żuchwę, zakończona truflą nosa o barwie cielistej. |
| Wargi | Cienkie i przylegające osłaniają komplet białych, regularnie rozstawionych zębów. |
| Zgryz | Nożycowy. |
| Oczy | Małe i skośne o inteligentnym i nieufnym wyrazie oraz bursztynowej barwie. |
| Uszy | Duże, stojące i ruchliwe, w kształcie rombu. |
| Szyja | Sucha i muskularna, lekko wysklepiona. |
| Tułów | Proporcjonalny, o zwartej budowie z wyraźnym kłębem i długim oraz prostym grzbietem. |
| Klatka piersiowa | Klatka piersiowa głęboka i wąska z wystającym przedpiersiem. |
| Brzuch | Umiarkowanie podkasany. |
| Lędźwie | Wysklepione, a zad opadający. |
| Ogon | Długi, nisko osadzony, stopniowo zwęża się ku końcowi. W spoczynku nisko osadzony ogon podenco z ibizy jest swobodnie opadający, a w akcji uniesiony i zakręcony. |
| Kończyny przednie | Proste, zbliżone do siebie, długie i mocne. |
| Kończyny tylne | Dobrze kątowane i muskularne. |
| Łapy | Wąskie ze zwartymi palcami i obficie owłosionymi przestrzeniami międzypalcowymi. |
| Pazury | Mocne, przeważnie białe. |
Umaszczenie Podenco z Ibizy
Psy tej rasy mają dwa rodzaje okrywy włosowej:
- Podenco krótkowłosy – sierść krótka, gęsta, nieco dłuższa na tylnej powierzchni ud i ogonie, błyszcząca.
- Podenco szorstkowłosy – sierść krótka, szorstka i twarda.
Maść:
- biało ruda,
- czerwona,
- biała,
- płowa.
Podenco z Ibizy pielęgnacja
Okrywa włosowa zarówno odmiany szorstkowłosej, jak i krótkowłosej nie jest zbyt skomplikowana w pielęgnacji. Psy te linieją z umiarkowaną intensywnością, zatem wystarczy wyczesywać sierść raz w tygodniu. Okazjonalnie kąpiemy czworonoga oraz kontrolujemy czystość uszu oraz myjemy zęby. Tę ostatnią czynność najlepiej jest wykonywać codziennie oraz przyzwyczajać psa do czyszczenia jamy ustnej już od pierwszych tygodni życia.
Podenco z Ibizy żywienie
W żywieniu stosować możemy gotowe karmy dla psa lub przygotowywać posiłki sami pamiętając o bilansie składników odżywczych. Niektóre samce w wieku młodzieńczym mogą wykazywać zmniejszony apetyt. Zachęcając wtedy psa do jedzenia nie należy przesadzać w swoich staraniach z wyszukanymi posiłkami, czy karmieniem z ręki, gdyż wyrośnie nam wtedy bardzo wybredny towarzysz, którego trudno będzie zadowolić.
Podenco z Ibizy choroby
Głuchota wrodzona
Głuchota wrodzona jest wrodzoną wadą genetyczną, a dokładny mechanizm dziedziczenia cechy nie został jeszcze w pełni poznany.
Przyczyną głuchoty jest zwyrodnienie nerwu statyczno-słuchowego, który fizjologicznie przekazuje informacje dźwiękowe z otoczenia do mózgu.
U chorych szczeniąt obserwuje się brak reakcji na bodźce akustyczne oraz często nerwowość.
Dla potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badanie metodą BAER (Brainstem Auditory Evoked Response), które polega na oznaczeniu słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu, co pozwala na ocenę słuchu i najczęściej wykonywane jest w lekkiej sedacji. W Polsce jest kilka ośrodków, w których można to badanie wykonać m.in. w:
- Warszawie,
- Wrocławiu,
- Olsztynie.
Głuchota wrodzona jest niestety nieuleczalna, ale chore psy mogą funkcjonować prawie normalnie, w odpowiednio dostosowanym środowisku.
Zespół kieszonki przyśrodkowego kąta oka
Do tej wady podenco predysponowane są ze względu na budowę anatomiczną – wąska głowa i głęboko osadzone oczy, sprzyjają powstaniu kieszonki spojówkowej w przyśrodkowym kącie oka.
Zbierająca się wydzielina może prowadzić do nawracających stanów zapalnych tej okolicy.
Zaćma
Zaćma jest chorobą polegającą na postępującym zmętnieniu soczewki, które klinicznie objawia się jako brak jej przezierności.
Może wystąpić z wielu różnych przyczyn, do których zaliczamy m.in.:
- mutacje genowe,
- urazy,
- choroby metaboliczne.
Ze względu na stopień nasilenia wyróżniamy zaćmę w stadium:
- początkowym,
- niedojrzałym,
- dojrzałym,
- zaćmę obrzmiałą.
U podenco obserwować możemy zaćmę:
- korową – dziedziczącą się w sposób autosomalny recesywny, pojawiającą się już u młodych psów i z czasem prowadzącą do ślepoty,
- jądrową – objawiającą się u psów starszych w wieku ok. 5-8 lat, niewpływającą w większym stopniu na proces widzenia
Leczenie zaćmy polega na wykonaniu zabiegu chirurgicznego metodą fakoemulsyfikacji, który wykonywany jest w specjalistycznych placówkach. Jak dotąd brak jest skutecznego leczenia farmakologicznego.
Alergie
Alergia to nadmierna reakcja immunologiczna organizmu w odpowiedzi na obce substancje – alergeny. Alergenami mogą być składniki pokarmowe (najczęściej białka), roztocza kurzu domowego, pyłki traw, grzyby pleśniowe itp.
Najczęściej występującymi objawami klinicznymi alergii jest:
- świąd,
- zaczerwienienie okolicy pachowej, pachwinowej, okołoodbytowej, a także przestrzeni międzypalcowych,
- pokrzywka,
- biegunka.
Diagnostyka alergii u podenco z ibizy opiera się na wywiadzie, badaniu klinicznym oraz wykluczeniu innych chorób przebiegających ze świądem, takich jak grzybice, choroby pasożytnicze czy bakteryjne.
Po postawieniu rozpoznania wykonać można dodatkowo testy alergologiczne, które pozwalają na identyfikację czynnika alergizującego.
W leczeniu, a raczej kontrolowaniu alergii, stosuje się glikokortykosteroidy lub preparaty zawierające substancje niesterydowe takie jak oklacitinib czy lokiwetmab. W leczeniu alergii pokarmowej zalecane jest wykonanie tzw. diety eliminacyjnej, polegającej na podawaniu zwierzęciu karmy z hydrolizowanym białkiem przez min. 6 -8 tygodni, a następnie wprowadzaniu do diety karm monobiałkowych.
Wnętrostwo
Wnętrostwo, czyli prościej mówiąc niezstąpienie jąder, to wrodzona wada dziedziczna w której obserwujemy brak jednego lub obu jąder w worku mosznowym.
Prawidłowo proces zstępowania jąder powinien zostać zakończony ok. 2 miesiąca życia, choć u niektórych osobników może mieć to miejsce później – do ok. 6 miesiąca życia. Po tym czasie kanał pachwinowy, przez które gonady niejako schodzą z jamy brzusznej do moszny, zostaje zamknięty i jądra nie mają już możliwości przemieszczania się.
Jądro zatrzymane może być w jamie brzusznej, w kanale pachwinowym, lub w pachwinie – pod skórą.
Leczeniem z wyboru jest kastracja, czyli usunięcie obu jąder, nawet jeśli mamy do czynienia z wnętrem jednostronnym, gdyż wada może być przekazywana na potomstwo, a pies z jednym, prawidłowo umiejscowionym jądrem, pozostaje płodny.
Jądro umieszczone w jamie brzusznej znajduje się pod wpływem wyższej temperatury i narażone jest na transformację nowotworową, zatem zalecane jest wczesne go usunięcie chirurgiczne. Metody hormonalne mają wątpliwą skuteczność i nie są polecane.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy to choroba endokrynologiczna, polegająca na zmniejszonym wytwarzaniu hormonów tarczycowych przez gruczoł tarczowy.
Najczęściej powodowana jest przez:
- zapalenie tarczycy,
- zanik tarczycy,
- a także zmiany nowotworowe.
Objawy niedoczynności gruczołu mogą być różnorodne, a wśród tych najczęściej spotykanych wymienia się:
- wzrost masy ciała,
- szybkie męczenie się,
- zianie,
- zmiany skórne,
- nawracające zapalenia kanałów słuchowych,
- zwiększone pragnienie i ilość oddawanego moczu.
Rozpoznanie ustala się na podstawie badania krwi z oznaczeniem stężenia hormonów tarczycowych (T4, fT4) i uwalnianej przez przysadkę tyreotropiny (TSH). Leczenie jest prowadzone dożywotnio i polega na doustnym podawaniu syntetycznej lewotyroksyny w odpowiednio dobranej dawce, podlegającej okresowej kontroli.
Trombocytopenia
Podenco z ibizy mogą mieć fizjologicznie zmniejszoną liczbę płytek krwi (PLT).
Anomalia ta bywa przypadkowo wykrywana w trakcie rutynowego badania i nie dawać objawów klinicznych, ale w niektórych przypadkach spadek PLT u podenco z ibizy prowadzi do krwawień w obrębie skóry i błon śluzowych.
Dla kogo Podenco ibicenco będzie idealnym psem?
Podenco z Ibizy jest obecnie rzadko spotykanym psem i jeśli chcemy kupić szczenię podenco z ibizy, najpewniej będziemy musieli go szukać poza granicami Polski oraz przygotować sporą sumę, nawet do 2000 dolarów.
Obecnie psy podenco z ibizy rzadko są wykorzystywane do polowań, a częściej utrzymywane jako psy do towarzystwa. Dobrym zastępstwem dla wykorzystania ich wrodzonych zdolności są psie sporty, szczególnie coursing, czyli wyścigi chartów, podczas których psy gonią przynętę na otwartej przestrzeni oraz agility, gdzie pies pokonuje specjalny tor przeszkód. Podenco z ibizy dzięki szybkości oraz zdolności do wysokich i długich skoków są w tych dyscyplinach faworytami.
Podenco z ibizy potrafią zaaklimatyzować się w mieszkaniu, gdzie będą spędzać czas z rodziną i wylegiwać się na kanapie, ale nie należy zapominać o codziennej dawce ruchu. Będą szczęśliwe, mając możliwość swobodnego wybiegu na posesji, którą musimy jednak dobrze ogrodzić, gdyż podenco z ibizy potrafią skakać na wysokość prawie 2 metrów.
Obecnie podenco z ibizy znajduje się na 171 miejscu (za 193) w rankingu popularności ras według AKC, więc podczas poszukiwania i oczekiwania na wymarzonego psa na pewno trzeba będzie uzbroić się w cierpliwość.
