Kaszel u kota: przyczyny i diagnostyka chorób, których jest objawem

Kaszel jest najważniejszym odruchem obronnym każdego organizmu, także kota.

Ma na celu uwolnienie dróg oddechowych z zanieczyszczeń, nadmiaru wydzielin lub ciała obcego.

Mechanizm kaszlu polega na głębokim wdechu i krótkotrwałym zamknięciu krtani, po którym następuje szybki, energiczny wydech.

Powstałe w tym procesie wysokie ciśnienie oraz ruch powietrza porywa cząstki, które napotka na swojej drodze.

Co to jest kaszel?

Kaszel może być mimowolny (na przykład przy zakrztuszeniu) lub dobrowolny, wymuszony (chociaż ten jest rzadko obserwowany u zwierząt).

W odruch kaszlu są zaangażowane mięśnie:

• przepony,
• brzucha,
• krtani,
• międzyżebrowe.

Kaszel jest najczęściej prowokowany przez podrażnienie receptorów, znajdujących się w oskrzelach, oskrzelikach, gardle lub krtani.

Dalej następuje przeniesienie impulsu do ośrodka kaszlu, który znajduje się w rdzeniu przedłużonym.

Wyróżniamy kaszel suchy i mokry.

Suchy, jest kaszlem bezproduktywnym.

Jest obserwowany na przykład podczas przebywania w zapylonych pomieszczeniach, albo w ataku astmatycznym.

Mokry kaszel powoduje odrywanie fragmentów wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych.

Najczęściej jest obserwowany w przypadku zapalenia górnych lub dolnych dróg oddechowych, albo w przypadku obrzęku płuc.

Kaszel ostry trwa nie dłużej niż tydzień i jest wyrażony silnymi, trwającymi nawet kilka minut atakami.

Kaszel przewlekły utrzymuje się powyżej 4 tygodni.

Ataki kaszlu są mniej częste, występują pojedyncze kaszlnięcia, jednak od czasu do czasu zdarzają się dłuższe ataki kaszlu.

Kaszel to ważny objaw

Kaszel jest objawem, który zawsze powinien zwrócić uwagę opiekuna kota.

Jeśli jest wyrażony pojedynczymi kaszlnięciami, a odstęp między nimi jest dłuższy niż jeden dzień – wtedy raczej nie ma powodu do niepokoju.

Jeśli jednak kot miewa dłuższe ataki kaszlu (minuta lub więcej), lub kaszle codziennie, należy się koniecznie zastanowić nad przyczyną tego objawu.

Ciężkie ataki kaszlu u kota, w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do utraty przytomności.

Pora dnia, w której kot ma objawy kaszlu, również ma duże znaczenie.

Uważa się, że kaszel nocny może sugerować problemy pochodzenia kardiologicznego.

Kaszel w ciągu dnia, może skłaniać do diagnozowania astmy.

Kaszel utrzymujący się bez znaczenia na porę dnia, świadczy raczej o infekcji.

Kaszlący kot zazwyczaj przyjmuje pozycję ułatwiającą oddychanie- ma zgięte kończyny, przywiedzione do ciała łokcie, czasem wysunięty język.

Zazwyczaj wysuwa też szyję.

Intensywny kaszel u kota może sprowokować wymioty.

Odkrztuszana wydzielina może przynieść wiele odpowiedzi co do przyczyny kaszlu.

Jest ona rzadko obserwowana, najczęściej zdarza się, że zwierzęta od razu ją połykają.

Możliwe są wydzieliny:

• śluzowe,
• śluzowo-ropne,
• krwiste,
• pieniste.

Czasem widoczne są w niej pasożyty.

Przyczyny kaszlu u kota

Przyczyn kaszlu jest bardzo wiele.

Najłatwiej jest podzielić je pod względem pochodzenia:

• zapalnego,
• niezapalnego.

Kaszel na tle czynników zapalnych – zakaźnych może być spowodowany przez wiele patogenów, takich jak:

• koci katar,
• mykoplazma,
• pasożyty,
• grzybice systemowe.

Kaszel wywołany przez stan zapalny na tle czynników niezakaźnych jest spowodowany przez astmę lub też rozstrzeń oskrzeli.

Czynniki niezapalne można podzielić na:

• nowotworowe:
  • pierwotne guzy,
  • ogniska przerzutowe z innych narządów,
  • chłoniak,
• sercowo – naczyniowe:
  • niewydolność lewokomorowa,
  • powiększenie serca,
  • zatorowo – zakrzepowa choroba płuc,
  • obrzęk naczyniopochodny płuc,
• urazowe:
  • ciała obce,
  • gazy drażniące,
  • wypadki komunikacyjne.

Kaszel na tle czynników zakaźnych najczęściej jest kaszlem mokrym.

W większości przypadków jest spowodowany infekcją mieszaną, wirusową oraz bakteryjną.

Do najczęstszych patogenów powodujących ten objaw należą:

• herpeswirus koci,
• mykoplazmy,
• Bordetella bronchiseptica.

Czasem, zapalenie zakaźne jest chorobą wtórną – w sytuacji, gdy kaszel jest pierwotnie spowodowany inną przyczyną, lub też jest kaszlem bezproduktywnym.

Dochodzi wtedy do podrażnienia tkanek, rozpulchnienia błony śluzowej, co stwarza idealne warunki do rozwoju infekcji bakteryjnej.

W takich sytuacjach, nawet bakterie saprofityczne (bytujące u zdrowego kota, nie dające żadnych objawów klinicznych) mogą stanowić czynnik wikłający zapalenie.

Opiekun jest w stanie zauważyć duszność oraz usłyszeć szmery bądź rzężenia w trakcie oddechu pupila.

Czasem zauważalna jest odkrztuszana wydzielina.

W takich przypadkach niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniego antybiotyku oraz leków wykrztuśnych, w celu ułatwienia oddzielania się wydzieliny.

Dobrym pomysłem jest wspomaganie odporności pupila, przez podawanie odpowiednich witamin dla kota i suplementów, niekiedy zalecane są masaże podczas ataku kaszlu.

Astma

Astma jest niebezpieczną chorobą, występującą u wielu kotów.

Atak astmy jest spowodowany przez nagłe, odwracalne zwężenie dróg oddechowych.

Kot w trakcie ataku ma świszczący oddech, jest przestraszony, zdezorientowany.

W przypadku wystąpienia ataku, opiekun może zapewnić dostęp świeżego powietrza, ochłodzić pomieszczenie, w którym znajduje się kot i starać się go uspokoić.

Ważne jest, aby po ataku zabrać kota na wizytę do lekarza weterynarii i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Więcej o astmie możesz przeczytać w artykule dostępnym pod linkiem: https://cowsierscipiszczy.pl/astma-kota/.

Guzy pochodzenia nowotworowego

Guzy pochodzenia nowotworowego, zlokalizowane w miąższu płuc, często przez długi okres czasu nie dają żadnych objawów klinicznych.

W miąższu płuc obserwujemy najczęściej przerzuty z guzów pochodzących z listwy mlecznej, przy czym mogą one być wykrywane u osobników płci męskiej.

Najbardziej predysponowane do wystąpienia tego typu nowotworu są jednak samice, po kilku rujach.

Sterylizacja przed pierwszą rują, powoduje zmniejszenie ryzyka wystąpienia guza do 8%.

Zwierzę, u którego rozwija się proces nowotworowy w miąższu płuc może być mniej chętne do wysiłku, może mniej entuzjastycznie reagować na ulubione zabawki.

Po wysiłku kot będzie odpoczywać.

Z czasem dopiero, pojawia się kaszel, niekiedy z odkrztuszaniem krwistych skrzepów.

Każde zwierzę, u którego został zdiagnozowany proces nowotworowy powinno być poddane odpowiedniemu leczeniu oraz monitorowane pod kątem wystąpienia ewentualnych przerzutów.

Chłoniak

Inną chorobą nowotworową, która może powodować zwiększony kaszel jest chłoniak.

Powiększone węzły chłonne, znajdujące się w środku klatki piersiowej, powodują zmniejszenie objętości płuc oraz utrudnione oddychanie.

Objawy będą przypominały te, które mogą wystąpić przy guzach przerzutowych, jednak w przypadku chłoniaka możemy też zauważyć powiększenie węzłów chłonnych obwodowych, na przykład:

• podżuchwowych,
• przedłopatkowych,
• podkolanowych,
• pachwinowych.

Również w tym wypadku niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniego leczenia onkologicznego.

Kardiomiopatia przerostowa serca

Omawiając przyczyny sercowo-naczyniowe kaszlu, nie można pominąć kardiomiopatii przerostowej serca.

Jest to pierwotna choroba serca, przenoszona genetycznie.

Szczególnie predysponowane do wystąpienia tego schorzenia są koty ras Maine Coon, koty perskie czy ragdolle.

Często o schorzeniu właściciel dowiaduje się w trakcie rutynowej wizyty.

Objawy najczęściej są obserwowane u kotów w średnim wieku, jednak choroba przez długi czas może nie powodować dyskomfortu.

Opiekun zauważa u pupila:

• duszność,
• kaszel,
• siniejące błony śluzowe.

W zaawansowanych przypadkach, mogą się pojawić:

• okresowe epizody utraty świadomości,
• omdlenia,
• objawy ostrej choroby zatorowo-zakrzepowej.

Pasożyty

Jak przy wielu objawach chorobowych, również przy kaszlu warto wspomnieć o profilaktyce przeciwpasożytniczej.

Larwy nicienia Aelurostrongylus abstrusus dojrzewają w pęcherzykach i oskrzelikach płucnych.

Już jako postacie dorosłe, składają jaja, które są odkrztuszane i wraz z wydzieliną dostają się do środowiska, lub (jeśli wydzielina zostaje połknięta przez kota) – wydalane są z kałem.

Nie bez znaczenia są też pasożyty Dirofilaria immitis.

Co prawda, pasożyt ten występuje rzadko u kota, jednak jego postać dorosła bytując w naczyniach krwionośnych, zwęża ich światło i upośledza przepływ krwi przez tkankę płucną.

Zamykają się drobne naczynia krwionośne, tworzą się obszary znacznego niedokrwienia tkanek.

W efekcie, jednym z objawów inwazji może być:

• kaszel,
• duszność wdechowa,
• krwioplucie.

Więcej o inwazji Dirofilaria immitis mogą Państwo przeczytać w artykule https://cowsierscipiszczy.pl/dirofilarioza/.

Ciało obce

Bardzo groźną dla życia pacjenta przyczyną kaszlu jest utknięcie ciała obcego w drogach oddechowych, zakrztuszenie.

Najczęściej spotykanymi ciałami obcymi są fragmenty zabawek oraz nasiona lub kłosy traw.

Powodują one mechaniczne podrażnienie nabłonka oraz pobudzenie receptorów odpowiadających za odruch kaszlu.

Kaszel w tym przypadku będzie uporczywy, może pojawić się odkrztuszanie krwi, jeśli przedmiot spowodował uraz nabłonka w drogach oddechowych.

Zakłaczenie

Zakłaczenie również może powodować odruch kaszlu.

Koty są zwierzętami bardzo dbającymi o czystość okrywy włosowej.

U kotów, posiadających długą sierść bardzo często są obserwowane ataki kaszlu po myciu.

Długie włosy nie zawsze trafiają od razu do żołądka, mogą utkwić w gardle i podczas oddychania dostać się do krtani, drażnić ją i wywoływać odruch kaszlu.

Pylica

Pylica jest coraz częściej obserwowanym schorzeniem u zwierząt towarzyszących człowiekowi.

Zanieczyszczenie powietrza utrudnia życie nie tylko ludziom.

Bardzo często, w trakcie zabiegów na klatce piersiowej, można zaobserwować zmiany na powierzchni płuc- liczne, drobne, ciemne plamki.

Powodują one zmniejszenie powierzchni oddechowej płuc i blokują wymianę gazową.

W efekcie mogą powodować też kaszel.

Kaszel u kota diagnostyka

Rozmawiając o leczeniu należy pamiętać, że kaszel to objaw, a nie jednostka chorobowa.

Aby znaleźć rozwiązanie problemu, należy stwierdzić jego przyczynę.

Najlepiej jest skupić się na diagnostyce.

Ustalenie regularności profilaktyki przeciwpasożytniczej to podstawa wykluczenia zarobaczenia.

Z pewnością pomocne będzie dokładne osłuchanie zwierzęcia.

Stwierdzenie, czy występują szmery osłuchowe, czy lokalizują się one w tchawicy, oskrzelach czy może pęcherzykach płucnych, pomoże w postawieniu diagnozy.

Dodatkowo, warto zwrócić uwagę na pracę serca – czy tony uderzeń są miarowe, czy nie występują dodatkowe skurcze, czy nie są słyszalne żadne szmery w trakcie pracy serca.

W dalszych czynnościach diagnostycznych należy uwzględnić zdjęcie RTG – najlepiej w trzech projekcjach, aby dokładnie zbadać każdy obszar płuc i ocenić przebieg drzewa oskrzelowego, szerokość jego światła.

Czasem na zdjęciach są widoczne charakterystyczne nacieki wokół oskrzeli, które mogą sugerować astmę, jednak ich brak nie wyklucza choroby.

Dodatkowo, na zdjęciach RTG często da się ocenić sylwetkę serca, jego wielkość i położenie w klatce piersiowej.

Na podstawie tego badania można też potwierdzić bądź wykluczyć obecność guzów nowotworowych.

Jeśli i to badanie nie przyniesie jednoznacznych odpowiedzi na temat przyczyny kaszlu, warto przemyśleć bronchoskopię.

Jest to zabieg wykonywany w znieczuleniu ogólnym, na nieprzytomnym pacjencie.

Polega na wprowadzeniu endoskopu do oskrzeli i zbadaniu w ten sposób dróg oddechowych.

Dzięki bronchoskopii lekarz jest w stanie stwierdzić takie schorzenia jak:

• wady rozwojowe pierścieni tchawiczych,
• znalezienie ciała obcego w drogach oddechowych.

Dodatkowo, w trakcie bronchoskopii istnieje możliwość pobrania próbek (wymazu lub wycinka tkanki) do dalszych badań diagnostycznych.

W przypadku stwierdzenia guzów nowotworowych warto wykonać badania dodatkowe:

• tomografię komputerową,
• biopsję ze zmiany.

Pozwoli to na sprecyzowanie rodzaju guza, określi stopień złośliwości.

Nie każda choroba nowotworowa to wyrok śmierci z przyspieszonym wykonaniem, a w dzisiejszych czasach, dzięki rozwojowi medycyny, jesteśmy w stanie zahamować rozwój wielu nowotworów i polepszyć jakość życia pacjenta.

Kaszel u kota leczenie

Leczenie kaszlu jest zależne od przyczyny.

Najczęściej stosowane przy zakażeniach górnych dróg oddechowych są antybiotyki oraz leki przeciwzapalne.

W przypadku wystąpienia kaszlu mokrego, najrozsądniej jest podawać leki rozrzedzające wydzielinę i leki wykrztuśne.

Warto pamiętać, że nie należy podawać tego typu preparatów na noc, mogą one spowodować wzmożenie kaszlu.

W przypadku astmy, leczenie często opiera się na terapii sterydowej.

Tylko w nielicznych przypadkach są zalecane leki hamujące odruch kaszlu.

Jedną ze skuteczniejszych metod rozrzedzania wydzieliny są inhalacje oraz nebulizacje.

Dzięki nim preparaty lecznicze (na przykład leki wykrztuśne) docierają od razu do miejsca docelowego.

Dostarczamy także odpowiednio nawilżone powietrze do dróg oddechowych.

Podsumowanie

Z domowych metod leczenia kaszlu najlepiej nie próbować niczego, bez konsultacji z lekarzem prowadzącym.

Aby wyleczyć, trzeba znać przyczynę.

Najbardziej niebezpieczną rzeczą dla pacjenta jest wdrożenie leczenia bez znajomości przyczyny procesu.

Inne jest leczenie przy kaszlu suchym, inne przy mokrym.

Leczenie astmy różni się od leczenia chorób pasożytniczych. To, co opiekun kota może zrobić w każdym przypadku, to starać się polepszyć jakość powietrza w domu.

Filtry powietrza oraz nawilżacze sprawiają, że oddycha się łatwiej, oskrzela nie są drażnione przez drobne cząstki.