Seter szkocki, obok setera angielskiego i setera irlandzkiego, należy do grupy długowłosych psów myśliwskich, których ojczyzną jest Wielka Brytania. Nazwa “seter” wywodzi się od słowa “to set” (siadać, posadzić), określającego charakterystyczną postawę przykucnięcia, którą psy te przyjmują podczas wystawiania zwierzyny. Gordon setery znane są od ok. 200 lat, gdy jako czarne podpalane psy polujące spotykane były przede wszystkim na terenie Szkocji. Dużą rolę w rozpowszechnieniu i ustaleniu wzorca rasy miał Książę Aleksander Gordon (Duke of Richmond and Gordon), który w latach 20. XIX wieku prowadził ich hodowlę, krzyżując je m.in. z bloodhoundami i pointerami. Uzyskane osobniki charakteryzowały się świetnym węchem, ogromną wytrzymałością oraz łatwością w układaniu i szkoleniu. Podstawowym ich zadaniem było wystawianie ptactwa w trakcie polowania, które w tamtych czasach odbywało się z użyciem siatki zarzucanej na zdobycz. Ich mocna budowa oraz uwielbienie do wody sprawiały, że trudne, skaliste obszary Szkocji nie stanowiły dla nich wyzwania.

Do USA pierwsze gordony zawitały w 1842 roku wraz z Georgem Bluntem i Danielem Websterem, a była to para – Rake i Rachel. AKC oficjalnie uznało rasę w 1884 roku. W 1982 roku zmieniono nazwę z ówcześnie obowiązującej (Gordon Castle Setter) na obecnie nam znaną. FCI wzorzec zaakceptowało w 1963 roku.

Dziś gordon setery są nie tylko cenionymi za swą wszechstronność psami użytkowymi, ale i pogodnymi oraz łagodnymi towarzyszami całej rodziny.

Seter szkocki charakter

Gordony to psy bardzo aktywne i żywiołowe, potrzebujące dużo ruchu i zainteresowania z naszej strony i to jest ich cecha kluczowa, którą trzeba wziąć pod uwagę na pierwszym miejscu, jeśli myślimy o zakupie przedstawiciela tej rasy. Uwielbiają wodę i często nie potrafią się oprzeć wskoczeniu do jeziora na krótką kąpiel. Silnie wykształcony instynkt łowiecki może popychać je również do ucieczek w pogoni za potencjalną ofiarą, jeśli będziemy je puszczać wolno na otwartej przestrzeni. Psy te są na szczęście stosunkowo łatwe w układaniu i posłuszne. Dobrze sprawdzą się jako zwierzaki rodzinne, także w kontaktach z małymi dziećmi, do których mają sporo cierpliwości, a jeśli maluch przekroczy granicę, po prostu odchodzą. Są wierne, lojalne, a do obcych podchodzą z pewną rezerwą. Mogą być utrzymywane również z innymi zwierzętami domowymi, ale najlepiej, żeby były z nimi wychowywane od początku. Dorosły gordon nie powinien być ani bojaźliwy, ani agresywny, dlatego należy zadbać o jego wczesną socjalizację. Nadmiar energii najlepiej spożytkują na polowaniu, ale jeśli nie polujemy, warto zainteresować się psimi sportami w których gordon dobrze się sprawdzi i będzie mógł się wyszaleć, takimi jak agility, obedience, czy dock diving.

Seter szkocki opis rasy

Seter szkocki wielkość i waga

Seter szkocki to pies o harmonijnej budowie i eleganckiej sylwetce. Wysokość w kłębie psa samca wynosi ok. 66 cm, a suk 62 cm. Masa ciała dorosłego osobnika to 26 – 30 kilogramów.

Wygląd psa

Głowa mocna, lekko zaokrąglona, z wyraźnym guzem potylicznym.
Kufa długa i prostokątna z dobrze zarysowanym stopem.
Nos duży, barwy czarnej o szerokich nozdrzach.
Wargi przylegające.
Szczęki mocne z kompletem zębów ustawionych w zgryzie nożycowym.
Oczy ciemnobrązowe o żywym i inteligentnym wyrazie.
Uszy nisko osadzone, cienkie i zwisające, przylegające do głowy.
Szyja długa, sucha, lekko wygięta.
Klatka piersiowa głęboka o dobrze wysklepionych żebrach, a lędźwie szerokie i lekko wysklepione.
Grzbiet prosty.
Ogon osadzony na wysokości linii grzbietu, stosunkowo krótki, zakończony piórem.
Kończyny proste i mocne, dobrze kątowane. Łapy zwarte z dobrze wysklepionymi palcami.

Umaszczenie gordon seterów

Okrywa włosowa miękka, błyszcząca i jedwabista, dłuższa na uszach, piersi, pod brzuchem i po wewnętrznej stronie kończyn. Umaszczenie smoliście czarne z kasztanowym podpalaniem. Podpalania umiejscowione są nad oczami, po bokach kufy, na podgardlu i łapach w określonych wzorcem miejscach.

Seter szkocki pielęgnacja

Gruba i długa okrywa włosowa gordonów wymaga regularnej pielęgnacji. W zależności od tego ile czasu pies spędza na powietrzu czesać go będziemy musieli od 1 do 3 razy w tygodniu. Ma to na celu usunięcie martwego włosa, rozplątanie skołtunionych kosmyków oraz rozprowadzeniu naturalnego łoju skórnego wzdłuż włosa, by utrzymać go w jak najlepszej jakości. Ponieważ setery mają pomiędzy palcami również spore ilości futra, należy je wycinać, jeśli zaczynają się plątać lub psu przeszkadzać. Rekomendowane są comiesięczne kąpiele. Okresowo przycinamy pazury, jeśli jest taka potrzeba, czyścimy uszy oraz zęby.

W żywieniu stosować możemy karmy gotowe przeznaczone dla ras dużych lub przygotowywać odpowiednio zbilansowane posiłki sami. Odpowiednia pod względem proporcji składników odżywczych i minerałów dieta jest szczególnie istotna w przypadku szczeniąt. Dorosłym psom dzienne porcje należy rozdzielać na kilka podań, by zmniejszyć ryzyko skrętu żołądka. Z tego samego powodu nie należy też karmić zwierzaka obficie na krótko przed wysiłkiem fizycznym.

Seter szkocki choroby

Dysplazja mieszkowa czarnych włosów

Dysplazja mieszkowa czarnych włosów to rzadko występująca wada manifestująca się wypadaniem jedynie włosów o czarnym zabarwieniu. Pierwsze objawy zauważalne są już u czterotygodniowych szczeniąt. Dysplazja mieszkowa jest uznawana za defekt kosmetyczny, bez wpływu na zdrowie i komfort życia zwierzęcia. Do diagnostyki służy badanie histopatologiczne wycinków zmienionej skóry. Leczenia brak.

Łysienie wzorzyste

Łysienie wzorzyste to kolejny defekt kosmetyczny, objawiający się najpierw osłabieniem struktury, a następnie całkowitym wypadaniem włosa z określonych okolic ciała psa. Wyłysienia są symetryczne i najczęściej pojawiają się na małżowinach, skroniach, klatce piersiowej, tylnej powierzchni ud oraz brzuchu. Do rozpoznania służy badanie dermatopatologiczne zmienionych obszarów. Leczenia brak.

Młodzieńcze zapalenie tkanki podskórnej

Młodzieńcze cellulitis to choroba w której przebiegu obserwujemy wyłysienia oraz pęcherzyki i krosty pojawiające się w obrębie warg i brzegów powiek. Procesem zapalnym objęte są często małżowiny uszne, które są obrzękłe i pokryte wysiękiem. Zmiany rozwijać się mogą również w okolicy odbytu i napletka u samców. Objawy widoczne są u szczeniąt wieku od 3 tygodni do 6 miesięcy. Przebieg choroby może być łagodny lub ciężki z powiększeniem węzłów chłonnych, gorączką, brakiem apetytu i bolesnością. Do diagnostyki służy badanie cytologiczne i histopatologiczne skóry. Leczenie polega na zwalczaniu wtórnych powikłań bakteryjnych oraz terapii miejscowej z użyciem środków odkażających. Nierzadko stosuje się leki immunosupresyjne. Rokowanie uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby.

Atopia

Atopowe zapalenie skóry to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych występujących u psów. AZS jest konsekwencją reakcji nadwrażliwości organizmu na obecność alergenów, zarówno wziewnych jak i kontaktowych. Objawy kliniczne po raz pierwszy obserwuje się u osobników wieku ok. 6 miesięcy i starszych. Początkowo świąd ma charakter sezonowy, ale w miarę upływu lat towarzyszyć może zwierzęciu przez cały rok. Zmiany skórne to najczęściej silne zaczerwienienia różnych obszarów ciała – pyska, okolicy pachowej, pachwinowej i przestrzeni międzypalcowych. Diagnostyka atopii opiera się na szczegółowym wywiadzie, badaniu klinicznym oraz dodatkowo badaniu alergologicznym, które pozwala na identyfikację czynnika alergizującego. Leczenie atopii jest przewlekłe, prowadzone często do końca życia. W terapii stosuje się leki doustne (najczęściej glikokortykosteroidy lub leki nowej generacji), kąpiele lecznicze oraz suplementy poprawiające kondycję skóry.

Abiotrofia móżdżku

Abiotrofia móżdżku to inaczej jego niedorozwój, a objawy tej wady dotyczą zasadniczo zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego. Pierwsze symptomy u seterów szkockich pojawiają się u szczeniąt w wieku 6-10 miesięcy i postępują do ok. 18 miesiąca życia. Obserwuje się drżenia głowy, oczopląs, niezborność, hipermetrię kończyn i zaburzenia zachowania. Leczenia brak.

Pierwotna dyskineza rzęsek

Jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie. Choroba polega na upośledzeniu funkcji rzęsek nabłonka migawkowego wyściełającego układ oddechowy, kanaliki nasienne jąder, kanał słuchowy oraz komory mózgu. Pojawić się może u psów w każdym wieku, ale pierwsze symptomy widoczne mogą być u kilkumiesięcznych szczeniąt. Objawy kliniczne to najczęściej przewlekły kaszel i katar ustępujące po leczeniu antybiotykami, ale nawracające po ich odstawieniu, wodogłowie i zapalenie przewodów słuchowych. Samce są bezpłodne. Diagnostyka choroby jest skomplikowana, a leczenie ma charakter objawowy.

Rozszerzenie żołądka

Ostre rozszerzenie żołądka to gwałtowne zwiększenie jego objętości na skutek przeładowania np. zbyt dużą ilością karmy. Rozszerzeniu sprzyja także zbyt łapczywe jedzenie oraz aktywność fizyczna wykonana w krótkim odstępie od spożycia posiłku. Pierwsze objawy sugerujące ostre rozszerzenie żołądka to:

niepokój
ślinotok
powiększenie obrysu brzucha

Jeśli dodatkowo dojdzie do skrętu żołądka obserwujemy m.in.:

bezskuteczne wymioty
bladość błon śluzowych
duszność

Na skutek pogłębiających się zaburzeń krążeniowo-oddechowych dochodzi do wstrząsu i w konsekwencji śmierci zwierzęcia. W przypadku rozszerzenia żołądka przeprowadza się sondowanie lub płukanie żołądka, a w przypadku skrętu, który jest zagrożeniem życia, niezbędny jest natychmiastowy zabieg chirurgiczny. Rokowanie jest ostrożne.

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych (HD) jest jedną z najczęstszych chorób zwyrodnieniowych u psów, szczególnie ras dużych i olbrzymich. Polega ona na wadliwym ukształtowaniu oraz nieprawidłowym dopasowaniu poszczególnych elementów wchodzących w skład stawu. Schorzenie ma podłoże poligenetyczne, ale do jego występowania przyczyniają się również czynniki dodatkowe, takie jak np. sposób żywienia szczenięcia w okresie wzrostu oraz ilość zapewnianego mu ruchu. Najczęściej objawy dysplazji widoczne są u psów w wieku 6-12 miesięcy.

Należą do nich:

niechęć do ruchu,
trudności przy wstawaniu,
królicze skoki,
sztywny chód.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu, badania ortopedycznego oraz oceny zdjęcia RTG wykonanego w sedacji. Sposoby leczenia dysplazji uzależnione są od wieku psa oraz stopnia zaawansowania zmian zwyrodnieniowych. Do najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych należą resekcja główki kości udowej, pektinektomia i potrójna osteotomia miednicy (TPO). W leczeniu farmakologicznym korzysta się z leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a także innowacyjnych terapii np. z wykorzystaniem komórek macierzystych.

Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki polega na przemieszczaniu się rzepki na boczną lub przyśrodkową stronę stawu kolanowego w trakcie ruchu zginania kończyny. Objawem nasuwającym podejrzenie zwichania się rzepki jest samoograniczająca się, nawracająca kulawizna kończyny miednicznej. Wyróżniono 4 stopnie zwichnięcia:

Stopień 1 – brak lub rzadko występująca kulawizna.
Stopień 2 – kulawizna przejściowa.
Stopień 3 – kulawizna stała – rzepkę można nastawić.
Stopień 4 – kulawizna stała – rzepki nie można nastawić.

Przypadki łagodne poddaje się terapii zachowawczej (np. fizjoterapii), natomiast znaczna kulawizna jest wskazaniem do wykonania zabiegu chirurgicznego.

Diamentowe oko

Diamentowe oko to nazwa określająca wadę powiek złożoną z jednocześnie występującego entropium i ektropium. Kombinacja tych zmian powoduje, że powieki przyjmują kształt rombu lub diamentu. Wadzie tej towarzyszy często łzawienie, zapalenie spojówek i uszkodzenie powierzchni rogówki. Leczenie polega na plastyce chirurgicznej powiek.

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy to choroba endokrynologiczna polegająca na zmniejszonym wytwarzaniu hormonów tarczycowych. Za najczęstszą przyczynę niedoczynności uznaje się limfocytarne zapalenie tarczycy, a w dalszej kolejności idiopatyczny zanik i guzy nowotworowe. Objawy są często mało charakterystyczne i rozwijają się powoli. Należą do nich m.in.: apatia, nawracające zmiany skórne, nawracające zapalenia uszu, zwiększone pragnienie i zwiększone wydalanie moczu, otyłość i zaburzenia płodności i inne. Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie oznaczenia stężenia hormonów tarczycowych (T4, fT4) oraz tyreotropiny (TSH) we krwi. Leczenie jest przewlekłe i polega na doustnym podawaniu hormonów w odpowiednio dobranej dawce, podlegającej okresowej kontroli.

Czy warto zdecydować się na gordon setera?

Seter szkocki jest psem uniwersalnym, który sprawdzi się zarówno jako pies pracujący, jak i domowy. Zaaklimatyzuje się w każdych warunkach, o ile zapewnimy mu odpowiednią, czyli solidną, porcję codziennego ruchu. Wybiegane i szczęśliwe gordony mogą przeleżeć resztę dnia na kanapie w mieszkaniu, aczkolwiek rajem będzie dla nich dom na przedmieściach z ogrodzoną posesją, do której będą miały swobodny dostęp. Polecane są raczej dla osób doświadczonych, gdyż mimo posłuszeństwa i pojętności nad ich wyszkoleniem trzeba się nieco napracować. Są oddane domownikom i uwielbiają spędzać czas z całą rodziną, ale do obcych nie przekonują się tak szybko. Zdecydowanie nie nadają się dla osób stroniących od ruchu, gdyż psy te są istnymi wulkanami energii, która musi mieć gdzieś ujście. Niewybiegane będą po prostu nieszczęśliwe. Rasa w Polsce jest coraz bardziej popularna, więc znalezienie szczeniaka nie powinno nastręczać wielu trudności.