Seter angielski: charakter, pielęgnacja i choroby

Seter angielski wywodzi się z Walii, a początki rasy sięgają ok. 500 lat wstecz. Wnioskowano, że jest potomkiem pointerów i spanieli, ale w jego żyłach płynie prawdopodobnie również i krew wyżła hiszpańskiego.

Zwany inaczej Laverack Seterem, swoją nazwę oraz współczesny elegancki wygląd, zawdzięcza sir Edwardowi Laverackowi, który w 1825 roku z powodzeniem rozpoczął wieloletnią hodowlę psów tej rasy, poczynając ją od Ponto i Old Moll. Równolegle R. Purcell Llewellin skupiał się bardziej na użytkowości niż wyglądzie, stąd linie laweraków krzyżował z psami pracującymi.

Setery były przede wszystkim psami myśliwskimi. Świetnie sprawdzały się w polowaniach na ptactwo z użyciem sieci, którą polujący zarzucał na wystawione przez psa ptaki, a nieraz przykrywając przy tym i charakterystycznie przykucającego czworonoga. W miarę rozwoju przemysłowego i rozpowszechnienia broni palnej zmieniły się sposoby polowania, a setery również podzieliły się na swoiste specjalizacje.

Dziś setery angielskie to nie tylko psy myśliwskie, ale i sportowe oraz, ze względu na przyjazne usposobienie i zamiłowanie do zabawy, również psy towarzyszące.  American Kennel Club uznał setera angielskiego w 1884 roku, a FCI nieco później – w 1963 roku. Według klasyfikacji FCI seter angielski należy do grupy 7.

Seter angielski charakter

Seter angielski jest psem aktywnym, pełnym wigoru i wesołym. Jego przyjazne usposobienie zjednuje mu wielu fanów, szczególnie wśród rodzin z dziećmi. Psiaki uwielbiają zabawy i głaskanie, zatem będą niezawodnymi i niezmordowanymi towarzyszami eskapad i wariacji, zwłaszcza starszych latorośli. Dobry kontakt mają także z innymi czworonogami.

Nie są agresywne i nie prowokują do bójek. Potrzebują dużo ruchu i najlepiej będą się czuły, mając możliwość swobodnego wybiegu na posesję. Jako psy myśliwskie świetnie sprawdzą się również jako pomocnicy na polowaniu, aczkolwiek nie pogardzą żadnymi ciekawymi aktywnościami na powietrzu. Ze względu na silny instynkt łowiecki powinno się je szkolić od małego oraz nie puszczać wolno na terenach niezabezpieczonych, gdyż we krwi mają natychmiastową pogoń za potencjalną zdobyczą. Są to psy wytrzymałe i odważne, czasem wykorzystywane również w roli stróży, choć nie jest to dla nich idealne zajęcie.

Seter angielski opis rasy

Wielkość i waga psa

Seter angielski jest najwyższym z seterów (według wzorca FCI – choć niektóre źródła za największego podają gordon setera). Wysokość w kłębie psa samca wynosi 65-68 cm, a suki 61-65 cm. Masa ciała dorosłego osobnika waha się w przedziale 25 – 45 kilogramów.

Wygląd psa

• Głowa noszona wysoko, długa, z wyraźnie zaznaczonym guzem potylicznym oraz stopem.
• Kufa o kształcie zbliżonym do kwadratu, zakończona czarną lub wątrobianą truflą nosa.
• Szczęki mocne z kompletem zębów ustawionych w zgryzie nożycowym. Wargi lekko obwisłe.
• Uszy średniej długości, osadzone nisko, zwisające, porośnięte dłuższym włosem.
• Oczy okrągłe o żywym wyrazie, barwy brązowej o różnej intensywności.
• Szyja długa i dobrze umięśniona, przechodzi w prosty grzbiet z wyraźnie zaznaczonym kłębem.
• Klatka piersiowa głęboka, a lędźwie szerokie i muskularne.
• Ogon średnio długi, osadzony równo z linią grzbietu, porośnięty jedwabistym włosem, tworzącym chorągiew. Noszony lekko wygięty, ale nie zakręcony.
• Kończyny proste i umięśnione o zwartych łapach i dobrze wysklepionych palcach.
• Okrywa włosowa długa, obfita i jedwabiście miękka. Włos dłuższy na tylnej części kończyn i ogonie oraz lekko falisty na głowie.

Umaszczenie

• biało-czarne (blue belton),
• biało-pomarańczowe (orange belton),
• biało-wątrobiane (liver belton),
• biało-cytrynowe (lemon belton),
• tricolor (podpalany blue lub liver belton).

Pod terminem “belton” kryje się nakrapianie szaty charakterystyczne dla psów tej rasy.

Pielęgnacja i żywienie seterów

Długa i delikatna okrywa włosowa seterów angielskich wymaga cierpliwego i systematycznego jej rozczesywania, najlepiej kilka razy w tygodniu. Czynność ta pomaga usunąć również martwy włos i znacząco zmniejszyć ilość fruwającej po domu sierści.

Psa kąpiemy 1-2 razy w miesiącu pamiętając, by posłużyć się odpowiednią szczotką zarówno przed, jak i po zmoczeniu sierści. Jeśli lawerak nie będzie psem wystawowym, jego sierść możemy skrócić dla ułatwienia utrzymania jej w czystości. Okresowo sprawdzamy również czystość uszu, długość pazurów, które w razie potrzeby skracamy, oraz myjemy psu zęby specjalnie do tego przeznaczoną pastą.

W żywieniu stosować możemy zarówno karmy dla psa gotowe, jak i przygotowywane w domu, pamiętając, by ilość i proporcje składników odżywczych dostosowane były do wielkości, wieku i aktywności fizycznej psa. Zwierzę powinno mieć stały dostęp do świeżej i czystej wody.

Seter angielski choroby

Atopia

Atopowe zapalenie skóry jest jedną z najczęściej spotykanych dermatoz świądowych u psów. W przypadku seterów angielskich objawy AZS pojawiają się w wieku od 6 miesięcy do 7 lat i najczęściej dotyczą samic. U podstaw mechanizmu atopii leży nadwrażliwość na alergeny wziewne oraz substancje działające przez kontakt bezpośredni z powierzchnią skóry. Świąd początkowo występować może sezonowo, ale z czasem, wskutek polisensybilizacji, utrzymywać zaczyna się przez cały rok. Zmiany skórne to głównie:

• zaczerwienienia i wyłysienia okolicy twarzowej (wokół oczu i warg) – – zaczerwienienie i świąd okolicy pachowej, pachwinowej i obwodowych części kończyn,
• wykwity wtórne,
• nawracające zapalenia przewodu słuchowego zewnętrznego.

Diagnostyka atopii opiera się na wywiadzie, badaniu ogólnym zwierzęcia, badaniu próbek wykwitów i zmian skórnych w celu wykluczenia innych chorób oraz, dodatkowo, badaniu alergologicznym krwi. Do leczenia atopowego zapalenia skóry wykorzystuje się leki antyhistaminowe (rzadko), sterydowe lub innowacyjne preparaty takie jak Apoquel (zawierający oklacitinib) czy Cytopoint (zawierający lokiwetmab).

Kruchość skóry

Kruchość skóry (zespół Ehlersa –Danlosa) to wrodzone zaburzenie budowy tkanki łącznej, która na skutek niedoboru kolagenu jest nadmiernie rozciągliwa oraz krucha, przez co łatwo ulega rozerwaniu. Powstałe rany trudno i długo się goją. Do rozpoznania astenii skóry wykorzystuje się tzw. wskaźnik rozciągliwości obliczany ze wzoru:

EI = (wysokość fałdu skórnego na grzbiecie/odległość od guzowatości potylicznej do ogona) x 100

EI > 14,5 świadczy o astenii.

Leczenia brak. Według niektórych źródeł, podawanie witaminy C w wysokich dawkach sprzyja osłabieniu objawów choroby. Zwierzę chore na astenię należy wyprowadzać tylko na smyczy, stosować regularną profilaktykę przeciwpchelną w celu uniknięcia prowadzącego do samookaleczeń świądu oraz chronić przed urazami i zranieniami. Osobniki obarczone tym defektem należy wykluczyć z rozrodu.

Dwurzędowość rzęs

Dwurzędowość rzęs to dziedziczna wada wrodzona, polegająca na wystąpieniu dodatkowego rzędu rzęs na wewnętrznej krawędzi brzegu powiekowego. Na skutek obecności tych nadprogramowych włosków dochodzi do mechanicznego drażnienia powierzchni rogówki, co skutkuje otarciem lub uszkodzeniem jej struktury. Dodatkowo obserwuje się zwiększoną produkcję łez oraz kurcz powiek. Leczenie polega na zabiegu krioepilacji lub elektroepilacji, który pozwala na trwałe usunięcie dodatkowych włosów.

Zaćma

Zaćma polega na stopniowym i postępującym zmętnieniu soczewki, które powoduje upośledzenie procesu widzenia, a z czasem prowadzi nawet do całkowitej utraty wzroku. Wśród przyczyn choroby wymienia się m.in. mutacje genowe, pasożyty, choroby metaboliczne, czy urazy.

U psów młodych występuje także tzw. zaćma wrodzona, którą wywołują czynniki infekcyjne, a także wrodzone nieprawidłowości w obrębie gałki ocznej. Zaćma dziedziczna natomiast uwarunkowana jest prawdopodobnie przez gen autosomalny recesywny.

W trakcie trwania choroby w soczewce zachodzą różnorodne zmiany, prowadzące do wytrącania się nierozpuszczalnych białek i zmniejszenia jej przezierności. Klinicznie zaćma uwidacznia się jest jako biały dysk, który obserwujemy przez otwór źreniczny tęczówki. Do diagnostyki służy oftalmoskopia, a leczenie polega na zabiegu chirurgicznym wykonanym metodą fakoemulsyfikacji. Leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne.

Głuchota wrodzona

Głuchota wrodzona jest wrodzoną wadą genetyczną, polegająca na zwyrodnieniu nerwu statyczno-słuchowego. Brak reakcji na bodźce dźwiękowe widoczny jest już u szczeniąt w pierwszych tygodniach ich życia. W celu diagnostycznym przeprowadza się badanie słuchu metodą BAER, która polega na oznaczeniu potencjałów wywoływanych w pniu mózgu w odpowiedzi na dźwięki. Badanie wykonuje się w uspokojeniu farmakologicznym. Umożliwia ono obiektywną ocenę stopnia uszkodzenia słuchu. Leczenia brak.

Ostre rozszerzenie żołądka

ORŻ, czyli ostre rozszerzenie żołądka to gwałtowne zwiększenie jego rozmiarów na skutek przeładowania (np. zbyt dużą ilością karmy, płynami lub gazami wytworzonymi z pokarmów łatwo fermentujących). Dodatkowo rozszerzeniu sprzyja także zbyt łapczywe pobieranie dużych kęsów pokarmu oraz aktywność fizyczna wykonana w krótkim czasie po spożyciu posiłku. Pierwsze objawy wskazujące na ostre rozszerzenie żołądka to:

• niepokój,
• odbijanie,
• ślinotok,
• powiększenie brzucha.

Jeśli dojdzie do skrętu żołądka obserwujemy m.in.:

• próby zwrócenia treści pokarmowej,
• bladość błon śluzowych,
• duszność,
• utratę przytomności.

U zwierzęcia w tym stanie pogłębiające się zaburzenia krążeniowo-oddechowe bez szybkiej pomocy prowadzić mogą do wstrząsu i w konsekwencji śmierci. W przypadku rozszerzenia bez skrętu przeprowadza się sondowanie lub płukanie żołądka, a w przypadku skrętu potrzebny jest zabieg chirurgiczny. Schorzenie jest stanem zagrażającym życiu, zatem rokowanie jest ostrożne do niepomyślnego.

Lipofuscynoza

Lipofuscynoza należy do chorób spichrzeniowych, czyli polegających na nadmiernym odkładaniu się w organizmie składnika w skutek braku rozkładających go enzymów. W przypadku lipofuscynozy dochodzi do odkładania się złogów lipofuscyny przede wszystkim w obrębie tkanki nerwowej oraz siatkówce oka.

W miarę postępu choroby dochodzi do utraty wzroku i zaburzeń neurologicznych – drgawek i ataksji.

Leczenia brak. Rokowanie jest niepomyślne.

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych jest schorzeniem uwarunkowanym przez wiele genów oraz środowisko. Do czynników sprzyjających rozwojowi wady zaliczamy m.in. nieprawidłowe żywienie szczeniąt i zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne. Szczenięta w momencie urodzenia mają prawidłowe stawy biodrowe, a wkrótce na skutek braku równowagi pomiędzy rozwojem tkanek twardych i miękkich, rozwijają się jej objawy kliniczne, do których zaliczamy:

• niechęć do ruchu,
• trudności przy wstawaniu,
• częste pokładanie się i przysiadanie,
• królicze skoki,
• sztywny chód.

Niedokładne dopasowanie głowy kości udowej do panewki kości biodrowej powoduje w stawie luźność i prowadzi do powstawania zwyrodnień, zniekształceń oraz patologicznych zwichnięć.

Rozpoznanie stawia się na podstawie danych uzyskanych w trakcie przeprowadzonego wywiadu, badania klinicznego oraz zdjęcia rentgenowskiego w sedacji. Leczenie może być farmakologiczne lub chirurgiczne.

Osteopatia czaszkowo żuchwowa

Osteopatia czaszkowo żuchwowa to choroba, której istotą jest powstawanie narośli kostnych w okolicy stawu żuchwowego, co prowadzi do ograniczenia ruchomości żuchwy oraz występowania bolesności przy otwieraniu pyska, podczas jedzenia, a także przy dotyku.

Pierwsze objawy osteopatii pojawiają się u zwierząt w wieku ok. 4 -10 miesięcy. Dodatkowo obserwujemy nawracającą gorączkę, wychudzenie oraz brak apetytu związany z utrudnieniem pobierania pokarmu. Na zdjęciach RTG widoczne są ogniska kostnienia w obrębie żuchwy, kości skroniowej i puszki bębenkowej. Schorzenie leczy się jedynie objawowo za pomocą leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a przy niemożności samodzielnego pobierania pokarmu stosuje się karmienie sztuczne sondą.

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy polega na zmniejszonym wytwarzaniu hormonów tarczycowych i obniżonym zaopatrzeniu komórek i tkanek organizmu w te hormony. Najczęstszą przyczyną jest limfocytarne zapalenie tarczycy, a w dalszej kolejności jej idiopatyczny zanik lub zmiany nowotworowe. Najczęstszymi objawami są:

• wzrost masy ciała mimo prawidłowego apetytu,
• apatia,
• szybkie męczenie się,
• dyszenie,
• polidypsja/poliuria,
• zmiany skórne i inne.

Rozpoznanie polega na badaniu stężenia tyroksyny i TSH we krwi na czczo. W leczeniu stosuje się syntetyczną lewotyroksynę w ustalonej indywidualnie dawce, podlegające okresowej kontroli.

Czy warto zdecydować się na setera angielskiego?

Seter angielski jest psem inteligentnym posłusznym i stosunkowo łatwo poddającym się układaniu. Szkolenie jest w jego przypadku ważnym punktem, gdyż głęboko zakorzeniony instynkt łowiecki, nieopanowany zawczasu, może przysporzyć nam sporo problemów, szczególnie w postaci niespodziewanych ucieczek. Setery świetnie nadają się dla rodzin z dziećmi, gdyż lubią towarzystwo ludzi i hołdują zasadzie “im więcej, tym lepiej”. Cenią sobie ruch w każdej postaci i nie lubią się nudzić. Oprócz polowań sprawdzą się też w psich sportach, takich jak agility, czy obedience. Mogą być również psami terapeutycznymi.

Setery umilą życie każdemu miłośnikowi psów, który będzie miał dla nich nieco czasu na zabawę, szaleńcze biegi, długie spacery i głaskanie za uszkiem podczas błogiego odpoczynku. Są mało szczekliwe, mało wybredne jeśli chodzi o pokarm i nie wymagają pracochłonnej pielęgnacji, aczkolwiek o ich piękny wygląd trzeba trochę zadbać. Przy odpowiedniej dawce ruchu i zajęcia przystosują się również do funkcjonowania w małych mieszkaniach. Nie lubią się nudzić i pozostawione same sobie na dłuższy czas mogą wykazywać zachowania destrukcyjne.