Zapalenie płuc u psa: objawy, rokowanie i leczenie zapalenia płuc u psa

Jeśli zauważyłeś, że Twój pies kaszle, stracił swój wigor, niechętnie podejmuje aktywność fizyczną, a jeśli nawet zdarzy mu się trochę pobiegać, to bardzo szybko się męczy i rezygnuje z zabawy – jak najszybciej udaj się z nim do lekarza weterynarii.

To mogą być oznaki poważnej choroby psa, których zlekceważenie może być katastrofalne w skutkach.

Z niniejszego opracowania dowiesz się o jednej z przyczyn duszności u psa, a mianowicie o zapaleniu płuc u psa.

Opisuję w nim przyczyny, rodzaje oraz możliwości leczenia tej jednostki chorobowej.

Warto dowiedzieć się więcej na temat objawów, diagnozowania oraz terapii stanów zapalnych płuc. Zapraszam do lektury!

Układ oddechowy psa

Układ oddechowy u psa, z powodu swojej komunikacji ze światem zewnętrznym, jest jedną z najprostszych dróg wnikania różnorodnych, szkodliwych substancji i czynników chorobotwórczych do organizmu.

Błona śluzowa, wyściełająca drogi oddechowe oraz nabłonek oddechowy bez przerwy wystawione są na działanie różnych związków oraz mikroorganizmów.

U zdrowych psów prawidłowo funkcjonujące elementy układu odpornościowego oraz mechanizmy czyszczące dróg oddechowych bezustannie unieszkodliwiają chorobotwórcze czynniki, wnikające do płuc wraz z wdychanym powietrzem.

Zdarza się jednak, że ilość, zjadliwość lub toksyczność tych związków lub patogenów jest tak duża, że ustrój nie potrafi samodzielnie ich zwalczyć.

Wówczas dochodzi do rozwoju chorób, z których infekcje bakteryjne różnorodnych odcinków układu oddechowego stanowią jeden z częstszych motywów konsultacji u lekarza weterynarii.

Układ oddechowy jako całość został umownie podzielony na górne i dolne drogi oddechowe oraz jamę opłucnej.

W skład górnych dróg oddechowych wchodzą:

• przewody nosowe,
• część nosowa gardła,
• krtań,
• tchawica (jej część, znajdująca się jeszcze przed klatką piersiową).

Do dolnych dróg układu oddechowego zalicza się:

• tchawica (jej odcinek wewnątrzpiersiowy),
• oskrzela,
• pęcherzyki płucne.

W obszarze górnych dróg oddechowych, u zdrowych psów, znajduje się normalnie wiele mikroorganizmów, z których większość stanowi prawidłową florę bakteryjną.

Sprawnie funkcjonujące mechanizmy obronne organizmu nie dopuszczają do przedostawania się wielu bakterii, a także ciał obcych w dalsze odcinki układu oddechowego.

Czynią to na tyle sprawnie, iż oskrzela są już zanieczyszczone tylko niewielką ilością drobnoustrojów.

I pomimo, iż tchawica, drzewo oskrzelowe i płuca nie są idealnie jałowe, w większości przypadków izolowane w tych obszarach bakterie nie wywołują infekcyjnych chorób płuc.

Jak to się dzieje?

Na samym początku aspiracji wdychane powietrze jest filtrowane w niezwykle skomplikowanej sieci małżowin nosowych.

To tu właśnie zatrzymywany jest ogrom nie tylko bakterii, ale także pyłów i drobnych ciał obcych.

Większe ciała obce podrażniają śluzówkę górnych dróg oddechowych, wywołując kichanie i kaszel; tego typu oczyszczanie dodatkowo wspomagane jest przez działanie śluzu i mechanizmu nabłonka rzęskowego.

Poza mechanicznym oczyszczaniem dróg oddechowych, istnieje jeszcze wiele czynników obronnych, z których wymienić należy: obecne w śluzówce limfocyty B, produkujące przeciwciała (Ig A), kompleks dopełniacza, różnego rodzaju substancje przeciwzapalne, cytokiny, chemokiny, makrofagi, komórki dendrytyczne i wiele innych.

Wszystkie te mechanizmy bronią płuca przed wnikaniem chorobotwórczych cząstek lub mikroorganizmów.

I dopóki czynią to na tyle sprawnie, by patogeny nie dostawały się w ilościach nadmiernych do dolnych dróg oddechowych, wszystko jest w porządku.

Jeśli jednak dojdzie do aspiracji szkodliwych substancji lub też ilość bakterii, które zapędziły się w dolne rejony układu oddechowego przekroczy 107 jednostek tworzących kolonię / ml – dochodzi do rozwoju stanu zapalnego płuc.

Zapalenie płuc u psa

Jednym z poważniejszych zaburzeń układu oddechowego, występujących u psów jest zapalenie płuc. Zapalenie płuc u psa, czyli pneumonia jest poważnym stanem klinicznym, dotyczącym płuc, w którym proces zapalny toczy się na ich terenie, a wywołany może być on różnymi czynnikami (nie tylko zakaźnymi).

Jest to stan bardzo niebezpieczny, ponieważ w szybkim tempie doprowadza do niewydolności oddechowej, niedotlenienia organizmu oraz szeregu konsekwencji metabolicznych, w następstwie których może dojść do śmierci zwierzęcia.

Ponieważ płuca jako narząd maja bardzo dużą powierzchnię, stanowią więc spory obszar, przez który mediatory zapalenia oraz endotoksyny mogą być wchłaniane z krwiobiegu, a także ważne miejsce, przez które bakterie przedostają się do układu oddechowego.

Stąd też psy z zapaleniem płuc wymagają jak najszybszego podjęcia intensywnego leczenia.

Klasyfikacja zapaleń płuc

Znanych jest wiele rodzajów klasyfikacji zapaleń płuc, z których najczęściej stosowane są:

Podział ze względu na czynnik etiologiczny, wywołujący stan zapalny.

I tak możemy mieć do czynienia z następującymi rodzajami zapalenia płuc:

• bakteryjne zapalenie płuc,
• wirusowe zapalenie płuc,
• grzybicze zapalenie płuc,
• pasożytnicze zapalenie płuc,
• alergiczne zapalenie płuc,
• chemiczne zapalenie płuc (do tej grupy należy również zachłystowe zapalenie płuc),
• idiopatyczne zapalenie płuc (w którym nie udaje się ustalić bezpośredniej przyczyny stanu chorobowego).

Podział zapaleń płuc w odniesieniu do struktur, które proces zapalny obejmuje

• bronchopneumonia – odoskrzelowe zapalenie płuc; proces zapalny obejmuje pęcherzyki płucne oraz przynależne im oskrzeliki i oskrzela;
• śródmiąższowe zapalenie płuc (pneumonitis) – dotyczy wyłącznie tkanki śródmiąższowej płuc, bez zajęcia pęcherzyków płucnych i oskrzeli;
• ogniskowe lub rozsiane zapalenie płuc, w którym zmiany stwierdza się odpowiednio w konkretnym obszarze (lub obszarach – przy wieloogniskowych zmianach) lub też mają one charakter uogólniony;
• płatowe zapalenie płuc oznacza, że zmiany patologiczne dotyczą płata płuca; ten rodzaj zapalenia często rozwija się w przebiegu zapalenia zachłystowego, kiedy to w wyniku aspiracji treści pokarmowej trafia ona do konkretnego obszaru płuc.

Podział zapaleń płuc ze względu na dominujący typ komórek, zaangażowanych w proces zapalny

• eozynofilowe zapalenie płuc,
• neutrofilowe zapalenie płuc.

Podział zapaleń płuc ze względu na rodzaj wysięku

• ropne zapalenie płuc,
• włóknikowe zapalenie płuc,
• ziarniniakowe zapalenie płuc,
• zgorzelinowe zapalenie płuc.

Podział zapaleń płuc ze względu na czas trwania procesu

• ostre zapalenie płuc,
• podostre zapalenie płuc,
• przewlekłe zapalenie płuc.

Jak widać, zapalenie płuc może przyjąć różną formę, rozmiar i nasilenie, a to, czy dojdzie do rozwinięcia się stanu zapalnego układu oddechowego oraz ewentualny obraz choroby, zależą od wielu zmiennych, między innymi od:

• rodzaju czynników etiologicznych (ich zjadliwości, intensywności działania, drogi wniknięcia, ilości);
• obecności czynników wikłających (np. często dochodzi do powikłania procesu zapalnego przez bakterie);
• obecności czynników predysponujących;
• stanu organizmu, czyli od tego, jaki jest stan ogólny zwierzęcia, sprawność jego układu immunologicznego, czy obecne są inne choroby (na przykład przewlekły nieżyt oskrzeli), a nawet w jakim wieku jest pies (przykładowo szczeniaki – w fazie tzw. luki immunologicznej, kiedy to stopniowo zanikają przeciwciała matczyne, a własne nie zostały jeszcze wytworzone – są bardziej podatne na infekcje bakteryjne i wirusowe);
• warunków otoczenia, w którym przebywa zwierzę.

Wszystkie te czynniki – pojedynczo lub w dowolnych kombinacjach – odgrywają istotną rolę nie tylko w rozwoju zapalenia płuc, ale także wpływają na nasilenie objawów klinicznych w sytuacji, gdy dojdzie do rozwinięcia się pełnoobjawowej choroby.

Przejdźmy teraz do charakterystyki poszczególnych rodzajów zapaleń płuc, uwzględniając właśnie pierwotne ich przyczyny.

Wirusowe zapalenie płuc u psa

Pomimo faktu, iż dolne drogi oddechowe mogą być atakowane przez różne rodzaje wirusów (np. psi adenowirus typu II, wirus parainfluenzy psów, czy nawet wirus nosówki), to jednak bardzo rzadko zdarza się, iż tego typu zakażenia objawiają się wyłącznie zapaleniem płuc.

Jeśli już dojdzie do klinicznej manifestacji choroby, to jest ona raczej wywołana przez – wikłające cały proces – bakterie.

Bakteryjne zapalenie płuc u psów

To rodzaj zapalenia płuc u psa, będącego odpowiedzią na bakterie chorobotwórcze.

Charakteryzuje się gromadzeniem wysięku i komórek zapalnych w pęcherzykach płucnych i drogach oddechowych.

Mikroorganizmy chorobotwórcze mogą dostawać się do układu oddechowego na kilka sposobów:

• wraz z wdychanym powietrzem,
• podczas zaaspirowania aerozoli bakteryjnych, pochodzących z jamy ustnej lub tylnej części gardła (takim źródłem bakterii może być infekcja zębów lub kamień nazębny u psa),
• z ciałami obcymi lub treścią pokarmową z przełyku lub żołądka (przy refluksie, wymiotach u psa, ulewaniu),
• poprzez przedostawanie się z sąsiednich układów (drogą styczności tkanek),
• drogą krwionośną (z innego ogniska zakażenia, które znajduje się poza tkanką płucną).

U zdrowych psów mikroorganizmy, wdychane razem z powietrzem, są naturalnie usuwane przez fizjologiczne mechanizmy obronne układu oddechowego.

Z tego też powodu najwięcej zanieczyszczeń patogenami spotkać można w górnych drogach oddechowych (jama nosowa, gardło, krtań), jednak u psów ze sprawnie działającym układem odpornościowym, nie są one przyczyną rozwoju infekcji.

Dzieje się tak, jeśli liczba bakterii nie przekracza wartości 107 drobnoustrojów/ml lub też nie dojdzie jednocześnie do aspiracji soku żołądkowego.

Niestety, jeśli siły obronne zawiodą, bakterie są wdychane dalej – do niższych pięter układu oddechowego czyli do tchawicy lub oskrzeli, a nawet płuc, gdzie mogą wywoływać lub też wikłać istniejące już zakażenie. Istnieją pewne rodzaje bakterii, które mają ogromne powinowactwo do dróg oddechowych i stanowią pierwotne źródło infekcji. Do takich patogenów należy np. Bordetella bronchiseptica oraz streptokoki beta-hemolityczne. To właśnie bordetella bronchiseptica i streptokoki beta-hemolityczne mogą być głównymi mikroorganizmami w przebiegu zapalenia płuc u psów.

W większości przypadków jednak zakażenia bakteryjne mają najczęściej charakter wtórny. Oznacza to, iż wikłają one już toczący się w obrębie płuc proces zapalny.

Najczęściej izolowane bakterie z zakażeniami tkanki płucnej to:

Pasteurella spp.

To względnie beztlenowe bakterie, które izolowane są dość często z wypłuczyn przeztchawiczych od psów z zapaleniem płuc.

Pasteurella bytuje w części nosowej gardła oraz w górnych drogach oddechowych psów i kotów.

Czynniki predysponujące, jak np. równoczesne infekcje wirusowe, ułatwiają migrację bakterii i ich namnażanie się w dolnych drogach oddechowych.

Jeśli mechanizmy obronne są niewystarczające, dochodzi do bakteryjnego zapalenia płuc z naciekiem komórek zapalnych i wytwarzaniem mediatorów zapalenia.

Prowadzi to do powstania włóknisto-ropnego wysięku, charakterystycznego dla zakażeń tą bakterią.

Tego typu zapalenie ustępuje powoli i może doprowadzić do powstania ropni i zapalenia opłucnej.

Klebsiella spp.

Pałeczki Klebsiella zasiedlają jamę nosowo-gardłową oraz jelita.

Najczęściej zakażenia tymi bakteriami dotyczą układu pokarmowego, dróg moczowych lub też przybierają postać bakteriemii.

Klebsiella pneumoniae może wywoływać ciężkie postaci zapalenia płuc.

Escherichia coli.

Są to względnie beztlenowe pałeczki, bytujące przede wszystkim w końcowych odcinkach przewodu pokarmowego.

Do dolnych odcinków układu oddechowego dostają się najczęściej z obszarów jamy nosowej i gardła (wcześniej przez nie skolonizowanych).

Mogą wywoływać infekcje wtórnie do zakażeń wirusowych, w trakcie długotrwałego leczenia antybiotykami lub glikokortykosteroidami, podczas chorób przebiegających z supresją szpiku kostnego oraz przy osłabieniu funkcji układu odpornościowego.

Powikłaniem infekcji na tle Escherichia coli mogą być zakażenia innych narządów, między innymi:

• stawów,
• opon mózgowych,
• kłębuszków nerkowych,
• błony naczyniowej oka,
• uszkodzenia płuc, prowadzące do niewydolności oddechowej.

Bakterie te najczęściej wchodzą w skład infekcji mieszanych układu oddechowego, rzadko samoistnie wywołując zapalenie płuc u psów.

Pseudomonas spp.

Należą do bakterii często występujących w środowisku i czasem bytują na błonach śluzowych.

Bakterie ta najczęściej stwierdzane są w przebiegu zapalenia zewnętrznego przewodu słuchowego, skóry, pęcherza moczowego oraz zapalenia dróg oddechowych u psów.

Zdarza się, że u psów z niewydolnym układem immunologicznym dochodzi do bakteriemii, wywołanej przez Psudomonas.

Streptococcus spp.

Są to względnie beztlenowe Gram-dodatnie ziarniaki, które izolowane są od psów z zapaleniem płuc w 14-47% przypadków.

Do przenoszenia zarazków może dochodzić drogą aerogenną, pokarmową lub pośrednio – przez kontakt z zanieczyszczonym środowiskiem.

Po przedostaniu się paciorkowców do pęcherzyków płucnych, dochodzi do rozwoju zapalenia płuc, którego nasilenie ściśle uzależnione jest od zjadliwości zarazków.

U psów znane są ciężkie, śmiertelne przypadki paciorkowcowego zapalenia płuc, wywołane przez paciorkowce z grupy C, które rozwinęły się wtórnie do zakażenia wirusowego.

Zaburzenia odporności sprzyjają infekcjom tymi bakteriami.

Bordetella bronchiseptica

Bordetella bronchiseptica to najczęstszy bakteryjny czynnik zakaźny, który z reguły kojarzony jest z zapaleniem tchawicy i oskrzeli u psów, jednak posiada on również potencjał wywołania zapalenia płuc.

Bordetella bronchiseptica to jeden z pierwotnych patogenów układu oddechowego u psów i kotów.

Do transmisji zarazka bordetella bronchiseptica dochodzi drogą inhalacyjną.

Objawem bordetelozy jest suchy, napadowy kaszel, wyzwalany zwłaszcza po wysiłku lub nadmiernym pobudzeniu emocjonalnym.

Bakterie beztlenowe mogą wchodzić w skład mieszanej infekcji (zwłaszcza w przebiegu zachłystowego zapalenia płuc).

Czasem izolowane są również mikoplazmy.

Do zapalenia płuc mogą również prowadzić różne czynniki nieinfekcyjne (pomimo, że rozwój choroby uzależniony jest od wikłających bakterii).

Najczęściej są to:

• substancje drażniące wdychane do płuc, jak: dym, sadza, toksyczne opary, dym papierosowy; tego typu ostre uszkodzenie płuc, wywołane przez związki drażniące tkankę płucną, ma z reguły ciężki przebieg;
• treść pokarmowa lub zaaspirowane płyny – to prowadzi do zachłystowego zapalenia płuc; natężenie objawów jest zależne od ilość treści, która dostała się do płuc, od jej kwasowości, a także od naturalnych możliwości oczyszczania drzewa oskrzelowego;
• leki lub preparaty podawane doustnie (np. płynna parafina, środki kontrastowe itp);
• ciała obce, kłosy, trawy, drobne gałązki;
• pneumoalergeny, których wdychanie najczęściej prowadzi do rozwoju eozynofilowego zapalenia płuc;
• inwazja pasożytów Oslerus osleri lub też migrujące larwy glist u młodych psów;
• toksyny pochodzenia zewnętrznego lub wewnętrznego.

Niektórzy autorzy donoszą o występowaniu śródmiąższowego zapalenia płuc na tle mocznicy.

Obserwowano również niebakteryjne neutrofilowe zapalenie płuc o podłożu (najprawdopodobniej) immunologicznym.

Bakteryjne zapalenie płuc u psa bardzo często przybiera postać odoskrzelowego zapalenia płuc, w którym to zakażenie obejmuje drogi oddechowe, tkankę śródmiąższową oraz pęcherzyki płucne.

Bakterie dostają się do płuc najczęściej przez drogi oddechowe (drogą aerogenną) – wówczas rozwija się odoskrzelowe zapalenie płuc, z reguły dotyczące przednich i brzusznych płatów płucnych.

Jeśli natomiast do zakażenia doszło drogą hematogenną (czyli za pośrednictwem krwi), najczęściej mamy do czynienia z zapaleniem rozsianym, które dotyczy głównie tylnych płatów płucnych, a zmiany w tkance śródmiąższowej płuc są zaawansowane.

Czynniki predysponujące do wystąpienia bakteryjnego zapalenia płuc u psów

• zmniejszone tempo oczyszczania dróg oddechowych z wdychanych zanieczyszczeń,
• immunosupresja (spowodowana podawaniem leków, np. sterydów lub leków cytotoksycznych),
• niedożywienie,
• stres,
• zaburzenia hormonalne,
• inne zakażenia (np.wirus nosówki psów),
• choroby metaboliczne (cukrzyca, mocznica, kwasica),
• zachłyśnięcie (np. treścią żołądka lub pokarmem podczas wymiotów lub też przy występowaniu pewnych wad, jak np. rozszczep podniebienia albo innych schorzeń, np. przełyk olbrzymi),
• zaburzenia anatomiczne (porażenie krtani, dyskineza rzęsek nabłonka migawkowego, zapadnięcie tchawicy),
• wdychanie lub zaaspirowanie ciał obcych,
• choroby nowotworowe,
• zabiegi chirurgiczne (szczególnie te, wykonywane na klatce piersiowej),
• zakażenia grzybicze,
• inwazje pasożytnicze.

Bakteryjne zapalenie płuc u psa objawy

Zapalenie płuc u psa daje zwykle objawy związane z układem oddechowym.

Czasem – jeśli towarzyszy mu inna choroba ogólnoustrojowa – może ona również objawiać się swoistymi symptomami.

Objawy ze strony układu oddechowego:

• w większości przypadków na czoło objawów ze strony układu oddechowego wysuwa się kaszel, który opisywany jest przez właściciela jako cichy i wilgotny; często zdarza się jednak, że kaszel jest męczący i nieproduktywny,
• obustronny wypływ z nosa (może rozpocząć się niewinnie, jako surowiczy, jednak dość szybko przechodzi w ropny katar),
• nietolerancja wysiłkowa; z powodu znacznego ograniczenia możliwości oddechowych bardzo szybko dochodzi do niedotlenienia organizmu; zwierzę bardzo szybko się męczy przy niewielkim nawet wysiłku, często towarzyszy temu przyspieszenie oddechów oraz sinica błon śluzowych,
• w zaawansowanych przypadkach odoskrzelowego zapalenia płuc obserwuje się duszność oraz przyspieszenie i spłycenie oddechów.

Objawy ogólnoustrojowe:

• apatia, osłabienie, niechęć do ruchu, nawet ospałość w wyniku niedotlenienia i trwającej infekcji,
• brak apetytu,
• gorączka (nie występuje ona u wszystkich psów cierpiących na zapalenie płuc; średnio pojawia się u połowy przypadków),
• spadek masy ciała,
• odwodnienie.

Inne zaburzenia, które mogą być przyczyną zapalenia płuc:

• zaburzenia w połykaniu,
• ulewanie,
• wymioty,
• zespół oddechowy psów krótkoczaszkowych.

Bakteryjne zapalenie płuc u psa rozpoznanie

U wielu psów z bakteryjnym zapaleniem płuc wcześniej zauważono już problem z układem oddechowym lub też ulewanie pokarmu.

W badaniu klinicznym przeprowadzonym przez lekarza weterynarii na czoło objawów wysuwają się zmiany osłuchowe nad płucami, wśród których najczęstsze są trzeszczenia lub też świsty wydechowe, które najgłośniejsze są nad przednio-brzusznymi polami płuc.

Zmiany w badaniu morfologicznym krwi mogą wskazywać na bakteryjne zapalenie płuc, jednak nie zawsze są one typowe.

Bywa, że morfologia jest prawidłowa lub też widoczny jest leukogram stresowy.

Z reguły jednak obserwujemy:

• leukocytozę z neutrofilią i przesunięciem obrazu w lewo,
• neutropenię z degeneracyjnym przesunięciem obrazu w lewo,
• cechy toksyczności neutrofili.

Jednym z ważniejszych badań przy rozpoznawaniu bakteryjnego zapalenia płuc jest zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. W typowym przebiegu bakteryjnego zapalenia płuc uwagą lekarza weterynarii może zwrócić obraz pęcherzykowy, czasem z zagęszczeniami płata płucnego.

Często towarzyszy mu również zwiększone wysycenie cienia oskrzeli oraz tkanki śródmiąższowej.

W początkowym etapie choroby możliwe są jedynie zmiany obejmujące tkankę śródmiąższową płuc.

Badanie bakteriologiczne i badanie cytologiczne materiału, pobranego z dróg oddechowych.

Badanie cytologiczne i badanie mikrobiologiczne popłuczyn z tchawicy, pobranych za pomocą aspiracji przeztchawiczej lub płukania wewnątrztchawiczego.

Tego rodzaju badanie potwierdza rozpoznanie bakteryjnego zapalenia płuc oraz pozwala na dobranie przez lekarza weterynarii odpowiedniego antybiotyku.

Innym sposobem na uzyskanie próbki jest pobranie popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych w trakcie przeprowadzania badania endoskopowego.

Płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL – bronchoalveolar lavage) służy do pobrania materiału do badań z oskrzeli i pęcherzyków płucnych.

Po pobraniu popłuczyn są one poddawane ocenie ilościowej i jakościowej.

Jedną z technik, która umożliwia pobranie materiału do badania mikrobiologicznego bezpośrednio z płuc jest technika biopsji cienkoigłowej.

W warunkach aseptycznych igłę wkłuwa się w okolicy 8 przestrzeni międzyżebrowej i aspiruje płyn, który bezpośrednio po pobraniu powinien zostać przekazany przez lekarza weterynarii do badania bakteriologicznego i cytologicznego.

W badaniu cytologicznym stwierdza się dużą liczbę komórek zapalnych, zwłaszcza granulocytów obojętnochłonnych.

Obecne są również:

• makrofagi,
• plazmocyty,
• komórki nabłonkowe.

W diagnostyce zawsze należy dążyć do ustalenia pierwotnej przyczyny zapalenia płuc.

W przypadku występowania przełyku olbrzymiego, cechy wskazujące na jego obecność mogą być widoczne już na przeglądowych radiogramach klatki piersiowej.

Zdarza się, że konieczne jest wykonanie badania bronchoskopowego, w celu wykazania zmian obecnych w drogach oddechowych lub też obecności ciała obcego.

Bronchoskopia (jeśli zachodzi potrzeba wykonania tego badania oraz stan zwierzęcia na to pozwala) umożliwia również pobranie próbek do badania cytologicznego i mikrobiologicznego.

Niekiedy badania serologiczne pozwalają ustalić, czy doszło do zakażenia grzybiczego.

Z kolei badania hormonalne wskazują, czy pies nie cierpi na chorobę Cushinga.

Bakteryjne zapalenie płuc u psa leczenie

Leczenie jest kilkutorowe i obejmuje:

• antybiotykoterapię,
• leczenie wspomagające,
• monitorowanie efektów leczenia.

Antybiotykoterapia

Antybiotykoterapia stanowi podstawę leczenia choroby i powinna zostać wdrożona jak najszybciej.

Dobór antybiotyku przez lekarza weterynarii oparty jest na podstawie wyników posiewu.

Ponieważ jednak leczenie należy rozpocząć natychmiast, z reguły do momentu uzyskania wyników wprowadzany jest przez lekarza weterynarii antybiotyk o szerokim spektrum działania, penetrujący do tkanki płucnej.

W większości przypadków dochodzi do zakażeń układu oddechowego bakteriami Gram-ujemnymi lub zakażeń mieszanych.

Czasami mogą występować trudności w przewidywaniu skuteczności zastosowanego antybiotyku.

Dlatego też często konieczne jest wykonanie przez lekarza weterynarii antybiotykogramu na podstawie badania mikrobiologicznego materiału pobranego z dróg oddechowych.

Antybiotykami pierwszego rzutu, stosowanymi jeszcze przed uzyskaniem wyników badań bakteriologicznych są:

• amoksycylina z kwasem klawulanowym (20-25 mg/kg m.c. co 8 godzin),
• cefaleksyna (20-40 mg/kg m.c. co 8 godzin),
• chloramfenikol (50 mg/kg m.c. co 8 godzin),
• tetracykliny (np. doksycyklina 5-10 mg/kg m.c. co 12 godzin)
• potencjalizowane sulfonamidy.

Fluorochinolony, np. Enrofloksacyna, Marbofloksacyna – ich stosowanie zarezerwowane jest dla pacjentów zakażonych opornymi bakteriami Gram -ujemnymi.

W stanach poważnych, z zaawansowanymi objawami klinicznymi antybiotyki powinno się początkowo podawać dożylnie, a pacjent powinien być hospitalizowany.

W infekcjach zagrażających życiu stosuje się:

• imipenem (2-5 mg/kg m.c. co 6-8 godzin),
• ampicylina + sulbaktam (50 mg/kg m.c. co 8 godzin dożylnie),
• fluorochinolon + aminoglikozyd (np. amikacyna 5-10 mg/kg m.c. co 8 godz.),
• ampicylina z sulbaktamem + aminoglikozyd.

Antybiotykoterapię należy stosować jeszcze przez przynajmniej tydzień od ustąpienia objawów klinicznych.

Leczenie wspomagające

Efekty leczenia z dużej mierze uzależnione są od opieki wspomagającej.

Podczas leczenia zaleca się maksymalne ograniczenie ruchu, by zbytni wysiłek nie zwiększał niepotrzebnie zapotrzebowania na tlen.

Pies powinien przebywać w ciepłym, spokojnym miejscu.

Pacjentom z dusznością podawany jest tlen.

Wspomagająco dożylnie podawane są płyny.

Tlenoterapia

W cięższych przypadkach zapalenia płuc wskazane jest podawanie tlenu.

Pacjenci z dusznością, mający ewidentne problemy oddechowe, u których stwierdza się zmiany w gazometrii krwi tętniczej wymagają hospitalizacji i podawania tlenu z całodobowym monitoringiem.

Nawilżanie dróg oddechowych

U psów z zapaleniem płuc bardzo ważnym elementem terapii jest dbałość o prawidłowe nawilżenie dróg oddechowych.

W wyniku wysychania wydzieliny układu oddechowego staje się ona bardziej gęsta, co jest powodem nie tylko trudności w oczyszczaniu nabłonka oddechowego (poprzez osłabienie pracy nabłonka rzęskowego), ale także sprawia, że pies ma trudności w czynnym odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny.

Jeśli więc u Twojego psiaka lekarz weterynarii stwierdzi odwodnienie, z całą pewnością zaleci nawadnianie dożylne.

Dodatkowymi sposobami na nawilżenie układu oddechowego jest zwiększenie wilgotności powietrza lub stosowanie nebulizacji.

Wielu właścicieli stosuje nawilżacze powietrza lub po prostu umieszczają zwierzę na kilka minut w zaparowanej łazience.

Jednak taki sposób jest skuteczny jedynie do nawilżania górnych dróg oddechowych (jamy nosowej, bliższego odcinka tchawicy).

By nawilżyć odcinki leżące głębiej, należy zastosować nebulizację.

Jako środek do nebulizacji stosowany jest jałowy roztwór soli fizjologicznej. Nebulizację należy przeprowadzać 2-6 razy dziennie przez 10-30 minut.

Bezpośrednio po nebulizacji warto zastosować fizjoterapię, by pomóc w ewakuacji wydzieliny z dróg oddechowych.

Fizjoterapia

W drzewie oskrzelowym zalega gęsta, śluzowo-ropna wydzielina, dlatego też bardzo wskazane jest stosowanie metod umożliwiających jej ewakuację.

Oklepywanie klatki piersiowej świetnie sprawdza się do usuwania uwodnionej podczas nebulizacji wydzieliny.

Bezpośrednio po nebulizacji należy zastosować fizjoterapię w celu nasilenia kaszlu i usunięcia wysięku z płuc.

Jeśli pacjent leży w jednej pozycji przez dłuższy czas, należy przekładać go z boku na bok minimum co 2 godziny.

Dodatkowo opukuje się klatkę piersiową, uderzając dłonią złożoną w łódeczkę w ścianę klatki piersiową, z obu stron nad polami płucnymi.

Pomiędzy wnętrzem dłoni, a ścianą klatki piersiowej powinna znajdować się pusta przestrzeń, a częstotliwość uderzeń oraz siłę oklepywania porównuje się do tej, jaka jest wykorzystywana przy owacjach 🙂

Takie oklepywanie powinno trwać ok. 5-10 minut 4-6 razy dziennie (o ile pies dobrze znosi takie zabiegi).

Jeśli pies jest stabilny i wykazuje chęć ruchu, należy go delikatnie prowokować do zwiększonej aktywności.

Wysiłek fizyczny sprzyja głębszym oddechom, a to z kolei może nasilać kaszel, co pomaga usuwać zalegającą wydzielinę.

Należy jednak pamiętać, że wysiłek musi być łagodny i dostosowany do aktualnego stanu zwierzęcia.

Leki rozszerzające oskrzela

Stosowane są u pacjentów, którzy wykazują problemy oddechowe.

Zdarza się bowiem, że na skutek stanu zapalnego, obejmującego płuca i oskrzela, dochodzi do skurczu oskrzeli i u pacjenta można zauważyć duszność oraz świsty podczas oddychania, a faza wdechu jest wyraźnie dłuższa i głośniejsza.

W takich przypadkach zaleca się stosowanie leków beta-adrenergicznych, takich jak salbutamol czy klenbuterol.

Jednak w większości przypadków w przebiegu zapalenia płuc nie dochodzi do zwężenia oskrzeli, a ich farmakologiczne rozszerzenie może upośledzać usuwanie śluzu z dróg oddechowych.

Leki wykrztuśne

W przypadku zapalenia płuc u psów nie mają większego zastosowania, ponieważ ich podawanie nie przynosi większych efektów.

Monitorowanie pacjentów

Niezmiernie istotny element terapii układu oddechowego.

Wskazana jest hospitalizacja psów z zapaleniem płuc i obserwacja pod kątem ustępowania lub nasilania się objawów choroby.

Regularnie sprawdzane są takie parametry, jak:

• częstotliwość oddychania,
• występowanie wysiłku oddechowego,
• barwa błon śluzowych,
• temperatura,
• co 24-72 godzin wykonuje się:
  • badanie morfologiczne krwi,
  • rtg klatki piersiowej.

Jeśli objawy kliniczne oraz wyniki badań laboratoryjnych nie ulegną poprawie w ciągu 72 godzin, lekarze weterynarii z reguły wprowadzają drobne zmiany w leczeniu lub też pobierają dodatkowe próbki z układu oddechowego do badań.

Jeśli w ciągu 3 dni pies zareagował na wprowadzone leczenie i wykazuje ewidentną poprawę, z reguły z zaleconymi lekami odsyłane jest do domu, a kontrolę u lekarza weterynarii przeprowadza się po 1-2 tygodniach.

Jeśli w tym czasie ustąpią wszystkie objawy zapalenia płuc, a pacjent czuje się dobrze, lekarz weterynarii może zlecić kontynuowanie terapii jeszcze przez około 7 dni.

Rokowanie

Bakteryjne zapalenie płuc u psów z reguły dobrze odpowiada na wprowadzone leczenie.

Jeśli u jego podłoża leżą inne, pierwotne choroby, które predysponują do nawracających stanów zapalnych płuc, rokowanie jest ostrożne.

Zawsze należy dążyć do eliminacji pierwotnej przyczyny układu oddechowego.

U psów zdarzają się również powikłania po przebytym zapaleniu płuc, jak np. ropnie płuc.

Czasem udaje się je wyleczyć długotrwałą antybiotykoterapią, jednak czasami konieczne jest chirurgiczne wycięcie zmian przez lekarza weterynarii.

Grzybicze zapalenie płuc

Wśród grzybiczych zapaleń płuc wyróżnić można:

• histoplazmozę (u kotów),
• blastomykozę (u psów),
• kokcydioidomykozę,
• aspergilozę.

Mikroorganizmy najczęściej wnikają przez drogi oddechowe, jednak najczęściej organizm zwalcza je bez lub z niewielkimi objawami klinicznymi, pochodzącymi z układu oddechowego.

Zdarza się także, że nie dochodzi do zwalczenia zakażenia i rozwija się pełnoobjawowa choroba, która dotyczyć może samych płuc lub też rozprzestrzeniać się na inne narządy i układy.

Grzybicze zapalenie płuc u psa objawy

Objawy kliniczne grzybiczego zapalenia płuc są bardzo podobne do tych, występujących przy zapaleniu bakteryjnym.

Stwierdzić można:

• objawy ze strony dolnych dróg oddechowych, jak kaszel, duszność, nietolerancja wysiłku,
• objawy ogólne, np.:
  • zmniejszenie masy ciała,
  • brak apetytu,
  • wysoka gorączka,
  • niechęć do ruchu,
  • apatia, osłabienie,
  • powiększenie węzłów chłonnych,
  • zapalenie naczyniówki lub siatkówki,
• inne symptomy, mogące świadczyć o grzybicy wielonarządowej.

Grzybicze zapalenie płuc u psa rozpoznanie

Rozpoznanie grzybiczego zapalenia płuc stawiane jest na podstawie objawów klinicznych, badania rentgenowskiego klatki piersiowej oraz badania mikrobiologicznego i serologicznego.

Zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej z reguły ujawniają rozsiany, guzkowy obraz śródmiąższowy płuc.

Jeśli stwierdzi się tego typu, prosówkowe zmiany, które towarzyszą objawom klinicznym z dróg oddechowych, w rozpoznaniu zawsze powinno się uwzględnić właśnie grzybicze zapalenie płuc.

Inne choroby, przy których płuca mogą dawać taki obraz to:

• nowotwory,
• inwazje pasożytnicze,
• atypowe zapalenia płuc (np. prątkami)
• choroba eozynofilowa płuc.

Nierzadko na rentgenogramach lekarz weterynarii zauważy obraz pęcherzykowy lub oskrzelowo-śródmąższowy, z zagęszczeniami płuc.

Czasem również widoczne są ogniska zwapnień.

Zdarza się, że – zwłaszcza w przebiegu histoplazmozy – dochodzi do powiększenia wnękowych węzłów chłonnych.

W celu wykazania obecności mikroorganizmów można wykonać badanie popłuczyn z tchawicy, jednak może ono dać wyniki fałszywie ujemne.

Bardziej czułym badaniem jest płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe płuc lub biopsja aspiracyjna płuc.

Uzyskany materiał poddaje się badaniu cytologicznemu i/lub mikologicznemu.

Grzybicze zapalenie płuc u psa leczenie

Leczenie choroby opiera się na podawaniu leków przeciwgrzybiczych, z których lekiem z wyboru często jest amfoterycyna B (0,1-1,0 mg/kg m.c. podawana dożylnie). UWAGA: lek ten wykazuje silne działanie nefrotoksyczne.

Innym wyborem jest ketokonazol (10 mg/kg m.c.) podawany oddzielnie lub w połączeniu z amfoterycyną lub itrakonazol (5-10 mg/kg m.c. doustnie 2 razy dziennie, podawany przez miesiąc od ustąpienia objawów klinicznych).

Zapalenie płuc wywołane przez pasożyty płucne

Poza bakteriami lub grzybami, również pasożyty wewnętrzne mogą doprowadzić do rozwoju zapalenia płuc u psów.

Istnieje kilka gatunków robaków jelitowych, które mogą wywołać chorobę.

• Larwy Toxocara canis, podczas swojej wędrówki przez płuca mogą wywołać przejściowe zapalenie płuc u psów (zwłaszcza u szczeniąt, które nie ukończyły jeszcze kilku miesięcy życia).
• Dirofilaria immitis wywołuje z kolei poważniejsze objawy zapalenia płuc u psa i zakrzepicy.
• Capillaria aerophila – ten nicień bardzo rzadko daje objawy zapalenia płuc, a inwazję tym pasożytem z reguły rozpoznaje się przypadkowo – podczas rutynowego badania kału.

Jeśli występują objawy kliniczne zapalenia płuc, lekarz weterynarii prowadzi leczenie z użyciem fenbendazolu (25-50 mg/kg m.c. co 12 godzin przez 14 dni) lub lewamizolu (8 mg/kg m.c. przez 10-20 dni).

Rokowanie z reguły jest dobre.

Choroba eozynofilowa płuc u psa

Choroba eozynofilowa płuc (nacieki eozynofilowe w płucach, ziarniniaki eozynofilowe płuc) to bardzo szerokie pojęcie, obejmujące wszelkie choroby zapalne płuc, w przebiegu których w nacieku zapalnym dominującą grupą komórek stanowią eozynofile.

Ten rodzaj zapalenia może dotyczyć zarówno dróg oddechowych, jak i tkanki śródmiąższowej.

W zależności od lokalizacji oraz charakteru zmian wyróżnić można:

• Alergiczne zapalenie oskrzeli – najczęstsza postać choroby eozynofilowej u kotów, przebiegająca z objawami ze strony oskrzeli.
• Nacieki eozynofilowe w płucach (PIE – pulmonary infiltrates with eosinophils) – są to nacieczenia w tkance śródmiąższowej z jednoczesnym zapaleniem oskrzeli (lub bez niego). Inną nazwą tej postaci choroby jest bronchopneumopatia eozynofilowa. Niezależnie jednak od nazwy, istotą choroby są reakcje nadwrażliwości w płucach.
• Eozynofilowa ziarniniakowatość płuc – to zaawansowana postać nacieków eozynofilowych u psów, w przebiegu której dochodzi do powstawania guzków w tkance śródmiąższowej, a także powiększenia węzłów chłonnych wnękowych. Przy stwierdzeniu tego typu zmian zawsze należy wykluczyć obecność nowotworu lub grzybiczego zakażenia.

Przyczyny eozynofilowego zapalenia płuc

W przebiegu eozynofilowej choroby płuc dochodzi do reakcji nadwrażliwości w wyniku działania alergenów.

Ponieważ przyczyn tego stanu rzeczy może być mnóstwo, zawsze powinno się dążyć do ustalenia pierwotnej przyczyny zapalenia eozynofilowego, ponieważ wyeliminowanie przyczyny zasadniczo zwiększa szansę na całkowite wyleczenie chorób.

Potencjalne przyczyny, które mogą wyzwalać reakcje nadwrażliwości to:

• pasożyty płucne,
• dirofilarioza,
• leki,
• alergeny wziewne,
• bakterie,
• grzyby,
• nowotwory.

Niestety, stosunkowo rzadko udaje się znaleźć główną przyczynę eozynofilowej choroby płuc…

Eozynofilowe zapalenie płuc u psa objawy

Choroba dotyczy młodych i starszych psów.

Najczęściej zwierzęta trafiają do lekarza weterynarii z powodu utrzymujących się objawów ze strony układu oddechowego, takich jak:

• kaszel,
• duszność,
• widoczny wysiłek podczas oddychania,
• szybkie męczenie się,
• przy eozynofilowym zapaleniu płuc objawy mogą również dotyczyć skóry lub przewodu pokarmowego.

Zwierzę może mieć osłabiony apetyt czy tracić na wadze, ale te objawy są słabo wyrażone.

Eozynofilowe zapalenie płuc rozpoznanie

Choroba rozpoznawana jest na podstawie obecności w materiale, pobranym z oskrzeli i/lub pęcherzyków płucnych znacznej liczby granulocytów kwasochłonnych.

W osłuchiwaniu klatki piersiowej często nie stwierdza się typowych dla zapalenia płuc zmian osłuchowych, choć czasami mogą być słyszalne trzeszczenia i świsty oddechowe.

Chorobie eozynofilowej może towarzyszyć zwiększona liczba eozynofili we krwi obwodowej, jednak nie jest to cecha stała.

U niektórych psów natomiast we krwi może wzrastać liczba komórek tucznych.

Rozpoznanie tego typu komórek we krwi ma znaczenie diagnostyczne.

Badanie rentgenowskie klatki piersiowej ujawnia obecność rozsianego obrazu śródmiąższowego, a przy eozynofilowej ziarniniakowatości widoczne są guzki o słabo widocznych granicach.

Może towarzyszyć temu powiększenie wnękowych węzłów chłonnych.

Czasem widoczny jest obraz pęcherzykowy płuc z zagęszczeniem płatów płucnych.

W celu potwierdzenia choroby konieczne jest wykonanie badania cytologicznego materiału pobranego z dróg oddechowych.

W badaniu cytologicznym dominują eozynofile, występują również:

• neutrofile,
• makrofagi,
• komórki plazmatyczne,
• nabłonkowe.

Należy również poszukiwać innych, potencjalnych źródeł alergenów, czynników zakaźnych czy też komórek nowotworowych, które mogą wspomóc rozpoznanie i wskazać przyczynę chorób.

Zawsze powinno się wykonać badanie w kierunku dirofilariozy oraz przeprowadzić badanie parazytologiczne kału w kierunku pasożytów płucnych.

Eozynofilowe zapalenie płuc u psa leczenie

W pierwszej kolejności należy zidentyfikować i leczyć ewentualną przyczynę pierwotną eozynofilowej choroby płuc (np. pasożyty).

W większości przypadków samo usunięcie źródła alergenów doprowadza do wyleczenia pacjenta.

Z reguły eozynofilowe zapalenie płuc u psów leczy się za pomocą leków przeciwzapalnych i/lub immunosupresyjnych. Nie powinno się podawać glikokortykosteroidów przy bakteryjnym zapaleniu płuc, stąd na początku należy wykluczyć infekcyjne tło choroby.

Glikokortykosteroidy: prednizon (w dawce 1-2 mg/kg m.c. Co 12 godzin).

Kiedy trwa leczenie należy monitorować nasilenie objawów klinicznych oraz zmiany w obrazie rentgenowskim płuc.

W przypadku wycofania się objawów, dawki glikokortykosteroidów są stopniowo zmniejszane aż do osiągnięcia najniższej skutecznej dawki.

W sytuacji, gdy pies nie wykazuje objawów klinicznych przez co najmniej 3 miesiące, można podjąć próbę całkowitego odstawienia leków.

Jeśli z kolei po podawaniu sterydów dochodzi do zaostrzenia objawów, należy je odstawić oraz wznowić diagnostykę pod kątem infekcyjnych czynników etiologicznych.

U psów, u których stwierdza się duże zmiany w płucach (np. przy eozynofilowej ziarniniakowatości płuc) powinno się wprowadzić oprócz glikokortykosteroidów również leki cytostatyczne:

prednizon (1 mg/kg m.c. co 12 godzin) + cyklofosfamid (50 mg/m2 co 48 godzin).

Od momentu wycofania się objawów klinicznych ocenia się stopień zaawansowania objawów klinicznych oraz zmiany w rtg płuc (co tydzień).

Należy również co 1-2 tygodni wykonywać kontrolne badanie morfologiczne krwi (w celu kontroli niekorzystnego wpływu cytostatyku).

Jeśli pies nie wykazuje objawów przez co najmniej kilka miesięcy, należy podjąć próbę odstawienia leków.

Lekarze weterynarii dążą do jak najszybszego odstawienia cyklofosfamidu ze względu na jego niekorzystny wpływ na pęcherz moczowy.

Rokowanie u większości psów jest korzystne, jednak w przypadku występowania zaawansowanej eozynofilowej ziarniniakowatości płuc – ostrożne.

Zachłystowe zapalenie płuc u psa

Choroba ta jest stosunkowo rzadko diagnozowana u dorosłych psów, u których nie stwierdza się innych, predysponujących stanów klinicznych.

W normalnych warunkach zdarza się, że niewielkie ilości śliny lub treści pokarmowej dostaną się z jamy ustnej i gardła do dróg oddechowych, jednak prawidłowo funkcjonujące mechanizmy obronne sprawnie oczyszczają układ oddechowy i nie rozwija się infekcja.

O zachłystowym zapaleniu płuc u psów mówimy w sytuacji, gdy stan zapalny płuc rozwija się na skutek przedostania się znacznej ilości płynnej lub stałej treści do płuc.

Najczęściej jest to treść pokarmowa lub wymioty.

U zdrowych, świadomych psów prawidłowo funkcjonujące gardło i krtań stanowią barierę, która zabezpiecza przed przedostawaniem się ciał obcych do tchawicy i dalej, do oskrzeli.

Zachłystowe zapalenie płuc u psów może więc występować:

• U szczeniąt dokarmianych sztucznie (np. butelką).
• U szczeniąt starszych, u których może dojść do zachłyśnięcia się ciałem obcym podczas ekscytującej zabawy.
• Jako powikłanie ulewania u psów, np. w przebiegu takich schorzeń, jak:
  • przełyk olbrzymi,
  • zapalenie przełyku wywołane refluksem,
  • zapalenie przełyku,
  • niedrożność przełyku,
  • miejscowe lub uogólnione choroby nerwowo-mięśniowe, które wpływają na dysfunkcję gardła i krtani podczas połykania.
• U psów z pewnymi anomaliami anatomicznymi jamy ustnej lub gardła, np. przy:
  • zmianach guzowatych,
  • zespole oddechowym psów krótkoczaszkowych,
  • rozszczepie podniebienia.
• U psów poddanych znieczuleniu ogólnemu lub nieprzytomnych, u których dojdzie do wymiotów lub ulewania.
• U psów dokarmianych sztucznie.
• Przy nieprawidłowym umieszczeniu sondy żołądkowej.

W sytuacji, gdy dochodzi do zaaspirowania treści pokarmowej do płuc, ich uszkodzenie może wynikać z:

• Działania chemicznego (sok żołądkowy w bardzo szybkim tempie uszkadza nabłonek dróg oddechowych).

W wyniku działania kwasu solnego, dochodzi do martwicy tkanek, obrzęku oraz skurczu oskrzeli, które to procesy nasilane są przez ostry stan zapalny.

W wielu przypadkach proces kończy się śmiercią zwierzęcia na skutek silnego niedotlenienia.

• Niedrożności dróg oddechowych.

Sama treść pokarmowa może mechanicznie zatykać drobne oskrzeliki i powodować silną duszność.

Zdarza się także, że nawet niewielka ilość zaaspirowanego pokarmu przyblokuje jeden z głównych pni oskrzelowych, co prowadzi do odruchowego skurczu oskrzeli i ich zapalenia.

• Zakażenia, które występuje w sytuacji, gdy dojdzie do zachłyśnięcia skażonym pokarmem.

Jest to jednak rzadkie, ponieważ kwaśna treść pokarmowa jest zwykle jałowa.

Niemniej jednak w wyniku zachłyśnięcia bardzo często rozwija się zakażenia wtórne.

Niezależnie jednak od przyczyny, zawsze na skutek zaaspirowania ciał obcych wyzwalana jest wtórna reakcja zapalna.

Zachłystowe zapalenie płuc u psa objawy

Zachłystowe zapalenie płuc u psów najczęściej objawia się silną reakcją ze strony układu oddechowego.

W krótkim czasie po zaaspirowaniu treści do płuc, dochodzi do wzmożonego kaszlu, duszności, prób odkrztuszenia.

Wielu opiekunów psów zgłasza, że nawet kilka godzin wcześniej zauważyli u psa ulewanie lub wymioty.

Zdarza się także, że pacjent znajduje się we wstrząsie.

To pierwsza grupa pacjentów z zachłystowym zapaleniem płuc, u których objawy rozwijają się gwałtownie.

Inną grupą są pacjenci, u których stwierdza się postępujące osłabienie, z towarzyszącym umiarkowanym kaszlem, postępującym wysiłkiem oddechowym oraz apatią.

Taki stan utrzymuje się jakiś czas, a objawy mają charakter przewlekły.

Wielu z nich wykazuje objawy choroby ogólnej, jak:

• gorączka,
• brak apetytu,
• utrata masy ciała.

Zachłystowe zapalenie płuc diagnostyka

W wywiadzie opiekun psa bardzo często zgłasza – oprócz charakterystycznych objawów kaszlu i duszności – również inne niepokojące symptomy, jak epizod ulewania, wymiotów, czy też informuje o przymusowym karmieniu zwierzęcia lub podawaniu leków.

Podczas osłuchiwania klatki piersiowej słychać trzeszczenia i świsty nad polami płucnymi.

Na radiogramach klatki piersiowej widoczne są charakterystyczne dla zachłystowego zapalenia płuc zmiany:

• rozsiane zwiększenie wysycenia tkanki śródmiąższowej,
• obecność płynu w pęcherzykach płucnych,
• zagęszczenie płatów płucnych.

Zmiany w rtg widoczne są najczęściej dopiero po upływie 12-24 godzin od zachłyśnięcia.

Jeśli choroba trwa dłużej, widoczny jest najczęściej guzkowy lub śródmiąższowy obraz płuc.

Badanie morfologiczne krwi może nie wykazywać zmian, stąd jest to badanie nieswoiste, jednak często pokazuje nasilony stan zapalny.

Zaleca się pobranie popłuczyn z tchawicy w celu wykonania badania bakteriologicznego oraz uzyskania antybiotykogramu.

Badanie bronchoskopowe jest zalecane w sytuacji, gdy istnieje ryzyko obecności ciał obcych i/lub niedrożności dróg oddechowych.

Badanie gazometryczne krwi stanowi ważny element diagnostyczny, który ułatwia odpowiednie postępowanie z pacjentami oraz umożliwia kontrolę leczenia przez lekarza weterynarii.

Zawsze lekarz weterynarii powinien przeprowadzić dokładną diagnostykę, ukierunkowaną na ustalenie przyczyny zachłyśnięcia.

Należy przeprowadzić dokładną ocenę jamy ustnej i gardła, badanie rentgenowskie przełyku z zastosowaniem kontrastu oraz badania czynnościowe układu nerwowo-mięśniowego.

Zachłystowe zapalenie płuc u psa leczenie

Postępowanie w przypadku zachłystowego zapalenia płuc uzależnione jest od nasilenia oraz rodzaju objawów klinicznych.

W przypadku znacznych zaburzeń oddechowych pacjentowi podaje się:

• tlen,
• płyny dożylnie,
• leki rozszerzające oskrzela,
• glikokortykosteroidy.

W przypadku wstrząsu podaje się:

• szybko działające glikokortykosteroidy,
• płyny dożylnie w szybkim wlewie,
• tlen.

W przypadku występowania niedrożności dróg oddechowych wykonuje się bronchoskopię i usuwa się ciała obce.

Zawsze podaje się antybiotyki – początkowo te, o szerokim spektrum działania.

W razie konieczności zmienia się je na podstawie wskazań antybiotykogramu.

Należy stale monitorować stan pacjenta, wykonując częste badanie kliniczne, zdjęcie rentgenowskie płuc oraz badanie morfologiczne krwi, aby wykryć wszelkie potencjalne powikłania, związane z wtórnymi zakażeniami bakteryjnymi układu oddechowego.

Żeby nie dopuścić do ponownego zachłyśnięcia, ustala się również terapię stwierdzonych chorób pierwotnych, będących przyczyną zachłyśnięcia.

Zachłystowe zapalenie płuc rokowanie

Pacjenci, którzy wykazują nieznaczne objawy zachłystowego zapalenia płuc oraz ci, u których udało się wyeliminować przyczynę pierwotną, rokują dobrze.

Gorsze rokowanie dotyczy psów z bardziej nasilonymi objawami ze strony układu oddechowego oraz tych, u których niemożliwe jest zdiagnozowanie i/lub wyleczenie choroby pierwotnej.

Przewlekłe włókniejące zapalenie płuc west highland white terrierów

Ten rodzaj patologii płuc stwierdzany jest najczęściej u starszych psów.

W przebiegu przewlekłego stanu zapalnego pęcherzyków płucnych i oskrzelików, dochodzi do nadmiernego rozplemu fibroblastów oraz produkcji kolagenu (czyli po prostu włóknienia) w przestrzeni śródpęcherzykowej, skutkiem czego jest nieodwracalne uszkodzenie tkanki płucnej.

Niestety, proces ten doprowadza do śmierci zwierzęcia.

Włókniejące choroby płuc określane są mianem idiopatycznych, ponieważ w większości przypadków bardzo trudno jest ustalić konkretny czynnik wywołujący chorobę u psa.

Wśród przyczyn występowania włóknienia płuc wymienia się:

• czynniki środowiskowe:
  • zanieczyszczenie powietrza, pyły, dymy;
• czynniki jatrogenne:
  • stosowanie bleomecyny,
  • amiodaron (lek przeciwarytmiczny).

Wiadomym jest, iż rasą psów najsilniej predysponowaną do włókniejącego zapalenia płuc są właśnie West Highland White Terriery.

Przewlekłe zapalenie pęcherzyków płucnych rozwija się przez długi czas.

Stopniowo zmiany, zachodzące w obrębie tkanki płuc stają się nieodwracalne i rozpoczyna się proces włóknienia pęcherzyków.

Przewlekłe włókniejące zapalenie płuc objawy

Najczęściej u psów obserwuje się kaszel oraz postępującą duszność.

Objawy niewydolności oddechowej są przewlekłe, czasem trudno jest określić początek problemów układu oddechowego.

Psy unikają ruchu, coraz szybciej się męczą.

Opiekunowie psów zauważają przyspieszony oddech, oddychanie przez otwartą jamę ustną, czasem zasinienie błon śluzowych.

Stan taki może trwać miesiącami, przybierając z czasem coraz większe nasilenie.

Przewlekłe włókniejące zapalenie płuc rozpoznanie

Podczas osłuchiwania klatki piersiowej można stwierdzić zmiany charakterystyczne dla zapalenia płuc.

W obrazie rentgenowskim widoczne są zmiany typowe dla śródmiąższowych chorób płuc.

Zaleca się wykonanie badania bronchoskopowego, w celu wykluczenia innych stanów zapalnych, a także nieprawidłowości anatomicznych lub ciał obcych.

Podczas tego badania pobiera się również z układu oddechowego próbki do analizy mikrobiologicznej i cytologicznej.

Jednakże najbardziej precyzyjną metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu włókniejącego zapalenia płuc jest biopsja płuc.

W badaniu histopatologicznym stwierdza się wówczas zwłóknienie oraz mineralizację pęcherzyków płucnych.

W rozpoznaniu różnicowym uwzględnia się następujące jednostki chorobowe:

• przewlekłe zapalenie oskrzeli,
• obrzęk płuc,
• infekcje bakteryjne płuc,
• zakażenia grzybicze płuc,
• inwazje pasożytów,
• nowotwory.

Przewlekłe włókniejące zapalenie płuc leczenie

Leczenie włókniejącego zapalenia płuc opiera się na podawaniu glikokortykosteroidów i/lub innych leków immunosupresyjnych (np. azatiopryny).

Równolegle prowadzi się terapię wspomagającą, polegającą na podawaniu tlenu oraz leków rozszerzających oskrzela.

Przewlekłe włókniejące zapalenie płuc rokowanie

Przewlekła włókniejąca choroba płuc West Highland White Terrierów jest chorobą postępującą i nieuleczalną. Konieczność dożywotniego leczenia bez gwarancji poprawy stanu klinicznego oraz z towarzyszącymi efektami ubocznymi sprawia, że wielu właścicieli decyduje się w jego trakcie na odstąpienie od uporczywej terapii i eutanazję psa.

Podsumowanie

Istnieje cała gama schorzeń, którym towarzyszą objawy duszności, apatii oraz utraty masy ciała.

Większość z nich dotyczy układu oddechowego lub krążenia, ale bywają także inne, równie ważne.

Jeśli więc widzisz, że Twój podopieczny wykazuje jakiekolwiek niepokojące zachowania, zawieź go do lekarza weterynarii.

W przypadku zapalenia płuc niezmiernie ważne jest szybkie podjęcie leczenia, które – poza typową terapią przyczynową – powinno również obejmować działanie wspomagające.

Pamiętaj, że czasami przebieg zapalenia płuc może nie być jawny, pies po prostu gaśnie. To bardzo niepokojący objaw, świadczący o silnym niedotlenieniu, a stąd już tylko krok do tragedii.

Dlatego nie lekceważ kaszlu, apatii, czy spadku formy u Twojego podopiecznego. To mogą być pierwsze i jednocześnie ostatnie symptomy, które pokaże Ci pies, a których zignorowanie może pozbawić cię szansy na naprawienie tego błędu. Gdy tylko je zauważysz, zgłoś się do swojego lekarza weterynarii.