Coton de tulear: charakter, pielęgnacja i najczęstsze choroby

Coton de tulear to rasa pochodząca z egzotycznej wyspy Madagaskar.

Psy te należą do grupy bichonów wespół z bichon frise, hawańczykiem, maltańczykiem i bolończykiem.

Wszystkie te czworonogi posiadają dwie wspólne cechy, a mianowicie niewielkie rozmiary oraz białą, delikatną sierść.

To, w jaki sposób cotony dostały się na Madagaskar, jest w istocie niepewne, stąd istnieją różne, mniej lub bardziej wiarygodne teorie na ten temat.

Jedna z nich, najbardziej chyba ekstremalna, mówi o odratowaniu się pary psów tej rasy z rozbitego podczas sztormu statku w XVI wieku. Dzielne zwierzaki musiały przepłynąć sporą odległość wzburzonego i pełnego wygłodniałych rekinów oceanu, by ostatecznie dotrzeć do portowego miasta Tulear.

Inne źródła mówią o ich przybyciu na wyspę z różnych regionów świata wraz z marynarzami, kupcami, piratami czy dyplomatami oraz ich krzyżowaniu z miejscowymi rasami.

Początkowo psy te podobno żyły na wolności, żywiąc się tym, co upolowały i radząc sobie nadzwyczaj dobrze w kapryśnych warunkach deszczowych lasów, co wydaje się dość nieprawdopodobne.

Z czasem zauważone zostały przez arystokratów, którzy zakochali się w nich i oswoili niesforne czworonogi.

Cotony zyskały miano psów królewskich, przez co posiadać je mogli tylko obywatele elitarni.

Ich wizerunek jako oficjalnych psów Madagaskaru widniał również na znaczkach pocztowych. Malejąca z czasem populacja przedstawicieli tej rasy sprowokowała władze wyspy do ograniczenia ich wywozu.

Cotony cieszyły się od lat dużym zainteresowaniem wśród Francuzów, którzy chętnie zabierali je ze sobą, rozwijając ich hodowlę we własnym kraju. Francja jest krajem patronackim rasy i w dużej mierze odpowiada za jej ówczesny, dużo bardziej szlachetny niż niegdyś wygląd.

Słowo coton oznacza dosłownie bawełnę i nawiązuje do eksterieru rasy, której sierść wyglądem i teksturą przypomina delikatną i miękką kulkę bawełny.

Coton de tulear został oficjalnie uznany przez FCI w 1971 roku i przyporządkowany do grupy 9.

W Polsce jest to rasa dość rzadko spotykana.

Coton de tulear charakter

Coton de tulear nie bez kozery należy do grupy psów do towarzystwa, gdyż charakteryzuje się przede wszystkim żywym i radosnym temperamentem, bezgranicznym uwielbieniem do ludzi, szczególnie swoich właścicieli, a także dzieci oraz bezkonfliktowością w stosunku do innych zwierząt.

To jego przywiązanie do własnego pana potrafi być tak silne, że psy te cierpieć mogą z powodu tzw. lęku separacyjnego, innymi słowy nie należy ich zostawiać samych zbyt często i na zbyt długo, bo będzie to dla nich cios w samo serce.

Poza tym odgrywają rolę domowych clownów, zabawiając widzów radosnymi wygłupami i zachęcając ciągle do wspólnej zabawy. Nawet gdy osiągną słuszny wiek, wciąż zachowują się jak szczeniaki.

Chętnie też poleżą nam na kolanach, poddając się błogim pieszczotom w postaci głaskania, które jest przyjemne także i dla głaskającego, ze względu na jedwabiście miękką sierść tych psów.

Cotony są pełne życia, inteligentne i nietrudne w szkoleniu, szczególnie, że dobrze nas obserwują i wiedzą jak sprawić nam przyjemność.

A żeby nasz pies nie był w przyszłości zbyt nieśmiały czy wystraszony należy go wcześnie socjalizować i stykać z różnymi sytuacjami już od pierwszych dni pobytu w nowym domu.

Szczególnie tyczy się to czynności pielęgnacyjnych, które przyjdzie nam samym lub groomerowi wykonywać.

Nieprzyzwyczajony do czesania, kąpieli czy obcinania pazurów pies może być bardzo trudny do współpracy, która czasem okazuje się wręcz niemożliwa.

Wygląd

Coton de tulear należy do ras miniaturowych.

Wysokość

Wysokość w kłębie psa samca wynosi około 26-28 cm, a dla suk około 23 – 25 cm.

Waga

Waga dorosłego psa to około 4-6 kg, a suki 3,5 – 5 kg.

Coton de tulear opis rasy

• Głowa krótka i trójkątna z wypukłą czaszką i słabo zaznaczonym stopem.
  Stosunek długości kufy do długości czaszki wynosi 5:9.
• Nos prosty zakończony czarnym lub tytoniowym lusterkiem nosowym.
• Wargi suche, przylegające i pigmentowane.
• Zęby drobne, białe ustawione mogą być w zgryzie nożycowym, cęgowym, jak i ciasnym przodozgryzie.
• Oczy ciemne i okrągłe, szeroko rozstawione z pigmentowanym brzegiem powiekowym.
• Uszy osadzone wysoko, trójkątne i opadające, pokryte obfitym włosem o barwie białej, jasnoszarej lub czerwono-dereszowatej.
• Szyja długa, lekko łukowata, pozbawiona podgardla.
• Stosunek długości tułowia do wysokości w kłębie wynosi 2:3.
• Grzbiet lekko wypukły, dobrze umięśniony.
• Brzuch nieznacznie podkasany, węższy od klatki piersiowej.
• Skóra ściśle przylega do ciała i może być pigmentowana.
• Ogon osadzony nisko, zwężający się ku końcowi, w ruchu często zawinięty nad grzbietem.
• Kończyny proste i umięśnione.
• Łapy małe i okrągłe ze zwartymi palcami.
• Pies porusza się rytmicznie i swobodnie charakterystycznym truchtem.

Umaszczenie

Włos jest chlubą rasy, od której wzięła się jej nazwa, stąd jest on miękki, gęsty i lekko falisty niczym kłaczek bawełny.

Umaszczenie białe, z dopuszczalnymi znaczeniami na uszach.

Pielęgnacja

Włos naszego bawełnianego przyjaciela wymagać będzie od nas nieco zachodu, a w szczególności systematyczności.

Sierść standardowo utrzymywana jest w długości ok. 8 cm, ale jeśli nie jest to pies przed wystawą, zwracamy głównie uwagę na to, żeby nie była ona za długa i nie ciągnęła się po ziemi.

Zaletą cotonów jest szybkie schnięcie szaty oraz niewielkie wpadanie sierści.

Psa wyczesujemy kilka razy w tygodniu, a zalecany czas trwania tej czynności to kilkanaście minut, gdyż sierść łatwo zbija się w kołtuny.

Jeśli przyzwyczaimy do czesania szczeniaka, potem będziemy to mogli robić mimochodem np. podczas oglądania telewizji.

Przyda nam się grzebień rzadki do rozczesania wstępnego oraz gęsty do dokładniejszego rozdzielenia włosa.

Kąpiel urządzamy w zależności od preferencji, najczęściej nie rzadziej niż raz w miesiącu.

Zawsze przed i po kąpieli psa dokładnie rozczesujemy.

Nieco częściej będziemy musieli się zająć sierścią w okolicy pyszczka, która często ulega zamoczeniu podczas picia, oraz zabrudzeniu przy jedzeniu.

Okresowo skracamy pazury, czyścimy uszy i dbamy o higienę zębów i jamy ustnej.

Coton de tulear choroby

Otyłość

Małe rasy są często predysponowane do otyłości, ze względu na to, że opiekun nie potrafi się oprzeć błagalnemu spojrzeniu psa, oraz podaje zwierzęciu karmę “na oko”, w zbyt dużej ilości, przekraczającej zapotrzebowanie energetyczne zwierzęcia.

Nadmiar kilogramów to nie tylko estetyka, ale i problemy zdrowotne.

Otyłość u psów prowadzić może do chorób układu sercowo-naczyniowego, układu ruchu, czy zaburzeń metabolicznych.

Proces odchudzania psa jest długi i żmudny i musi być połączeniem karmy dla psa o odpowiednim składzie oraz aktywności fizycznej.

Na rynku dostępne są specjalistyczne diety wspomagające utrzymanie odpowiedniej masy ciała i utratę kilogramów.

Ważne jest też stosowanie odpowiedniej ilości pokarmu, do czego najbardziej przydatna jest waga kuchenna.

Zalecane jest podawanie mniejszych porcji wielokrotnie w ciągu dnia oraz całkowita rezygnacja z wszelkiego rodzaju psich przysmaków.

Jeśli mimo wszystko pies nadal ma problemy ze zrzuceniem masy, warto zgłosić się lekarza weterynarii, gdyż pewne schorzenia jak np. niedoczynność tarczycy, mogą być przyczyną braku powodzenia kuracji odchudzającej.

Dysplazja stawów biodrowych

Dysplazja stawów biodrowych polega na nieprawidłowym ukształtowaniu i niedopasowaniu elementów wchodzących w skład stawu biodrowego.

Najczęściej dotyczy ras dużych, ale cotony są do niej również predysponowane.

Na jej wystąpienie składa się wiele czynników.

Najważniejsze są predyspozycje genetyczne, ale wpływ na jej rozwój mają także czynniki dodatkowe, takie jak nadmierna ilość ruchu, szybkie tempo wzrostu czy nieprawidłowe żywienie szczeniaka.

Niedokładne dopasowanie głowy kości udowej do panewki kości miednicznej powoduje powstanie w stawie luźności, która zwiększa się wraz z naciskiem i zużyciem, a w efekcie ucisku powstają się zmiany wytwórcze.

Najczęściej objawy są zauważalne u psów w wieku 6-12 miesięcy, ale przy małym nasileniu zmian mogą uwidocznić się dopiero w wieku 4-5 lat, jako dysplazja psów dorosłych.

Główne objawy kliniczne to niechęć do ruchu, trudności przy wstawaniu, tzw. królicze skoki i sztywny chód.

Wiek ok. 4 – 6 miesięcy to wiek optymalny do wykonania profilaktycznego RTG bioder. Zdjęcie wykonuje się w sedacji.

Przy zdiagnozowaniu dysplazji u młodych psów możliwe jest leczenie chirurgiczne, a do najczęściej stosowanych metod należą: resekcja główki kości udowej, pectinektomia, czy potrójna osteotomia miednicy.

U starszych psów najczęściej pozostaje leczenie paliatywne, które ma na celu zmniejszenie bólu i opóźnienie rozwoju choroby. Stosuje się także terapię z wykorzystaniem komórek macierzystych lub IRAP.

Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki polega na jej przemieszczeniu na stronę przyśrodkową lub boczną stawu kolanowego w stosunku do jej pozycji fizjologicznej.

Najczęściej jest jednostronna, ale dotyczyć może także obu kończyn jednocześnie.

Objawia się nagłą kulawizną, która szybko przemija, ale za jakiś czas nawraca.

Nasilenie zwichnięcia określa się w czterostopniowej skali:

1. Brak lub rzadko występująca kulawizna i wypadnięcie rzepki pod naciskiem przy badaniu klinicznym.
2. Przejściowa kulawizna.
3. Stała kulawizna – rzepkę można nastawić, ale wypada ona samoistnie.
4. Stała kulawizna – rzepka jest poza bloczkiem.

Przypadki łagodne poddaje się fizjoterapii, a bardziej zaawansowane zabiegowi ortopedycznemu. Po operacji pies najczęściej wraca do pełnej sprawności już po kilku tygodniach.

Postępujący zanik siatkówki

Postępujący zanik siatkówki (PRA – progressive retinal atrophy) jest to choroba genetyczna, do której predysponowane jest wiele ras psów.

Polega ona na postępującej degeneracji komórek siatkówki oka w jej części centralnej (CPRA) lub na całej jej powierzchni (GPRA) co prowadzi ostatecznie do ślepoty.

Charakterystyczna jest początkowa utrata zdolności widzenia po zmroku, gdyż najpierw zwyrodnieniu ulegają pręciki, a dopiero później czopki.

Diagnostyka PRA to przede wszystkim badanie za pomocą elektroretinografu, który mierzy impulsy elektryczne wytwarzane przez siatkówkę oraz testy genetyczne pozwalające zarówno na wykrycie choroby, jak i identyfikację nosicieli wadliwego genu.

Choroba jest nieuleczalna i ma charakter postępujący.

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy jest chorobą endokrynologiczną i polega na zmniejszonym wydzielaniu hormonów tarczycowych, najczęściej na skutek:

• limfocytarnego zapalenia tarczycy,
• idiopatycznego zaniku
• zmian nowotworowych w obrębie tego gruczołu.

Objawy niedoczynności są zróżnicowane, jest ich wiele i rozwijają się powoli.

Należą do nich m.in.:

• łojotok,
• nawracające zapalenia uszu,
• apatia,
• brak rui,
• otyłość,
• zwiększone pragnienie i wydalanie moczu,
• osłabienie mięśni i wiele innych.

Do postawienia diagnozy niezbędne jest badanie krwi z oznaczeniem hormonów tarczycowych (T4, fT4) i uwalnianej przez przysadkę tyreotropiny (TSH), a także cholesterolu i dodatkowo tzw. współczynnika K.

Leczenie jest leczeniem przewlekłym, prowadzonym do końca życia psa.

Polega ono na stosowaniu syntetycznej lewotyroksyny w odpowiedniej dla danego osobnika dawce, dobranej przez lekarza.

Dla prawidłowej kontroli schorzenia niezbędne są okresowe badania hormonów tarczycy we krwi – pierwsze badanie wykonuje się po ok. 6 tygodniach od rozpoczęcia terapii, a kolejne co ok. 6 miesięcy.

Choroba von Willebranda

Choroba von Willebranda jest jedną z najczęstszych skaz krwotocznych obserwowanych u psów.

Jej istotą jest niedobór tzw. czynnika von Willebranda, który bierze udział w procesie krzepnięcia krwi.

Odpowiada za adhezję płytek krwi do uszkodzonego naczynia oraz transportuje osoczowy czynnik VIII.

W przypadku rasy coton de tulear schorzenie to dziedziczyć się może w sposób autosomalny dominujący, jak i recesywny.

Objawy są zróżnicowane i obejmują różnego stopnia zaburzenia krzepliwości – spontaniczne krwawienia z przewodu pokarmowego i błon śluzowych, wzmożone krwawienie przy cieczce, po zabiegach chirurgicznych, przy wymianie zębów, kulawizny przy krwawieniu do jam stawowych i wiele innych.

Diagnostyka jest wieloetapowa i obejmuje wywiad, badanie kliniczne i rozszerzone badania krwi z oznaczeniem m.in.:

• liczby płytek krwi,
• czasu protrombinowego (PT),
• czasu trombinowego (TT),
• hematokrytu.

Dalsze specjalistyczne badania obejmują m.in. pomiar stężenia antygenu czynnika von Willebranda (vWF: Ag) metodą ELISA.

Leczenie ma na celu zapobieganie i tamowanie nadmiernego krwawienia.

Psy, u których występuje postać łagodna z reguły funkcjonują normalnie z ograniczeniem zabiegów chirurgicznych i sytuacji mogących spowodować zranienie (np. sport).

U zwierząt z postacią ciężką rokowanie jest złe. U psów z niedoczynnością tarczycy również występuje obniżony poziom vWF, zatem leczenie lewotyroksyną sprzyja wzrostowi jego stężenia we krwi.

Mielopatia zwyrodnieniowa

Mielopatia zwyrodnieniowa jest chorobą, która występuje przede wszystkim u psów ras średnich i dużych, ale predysponowane są do niej również cotony.

Przyczyna DM nie jest znana, ale podejrzewa się, że jest ona następstwem nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej organizmu.

Schorzenie polega na demielinizacji nerwów biegnących wzdłuż rdzenia kręgowego w jego odcinku piersiowo-lędźwiowym.

Objawia się najczęściej po 7 roku życia zaburzeniem czucia głębokiego, aż do całkowitej niezdolności do poruszania się.

Rokowanie jest złe.

Dla kogo Coton de tulear będzie idealnym psem?

Coton de tulear to bichon wyjątkowy, gdyż w przeciwieństwie do swoich kuzynów dość szybko uczy się czystości, jest pojętny i ma predyspozycje do udziału w sportach takich jak np. agility czy nosework.

Są to psy aktywne i żywiołowe, ale kiedy trzeba spokojne i lubią poleniuchować.

Są to przede wszystkim psy bardzo towarzyskie i uczuciowe, zatem podstawą przy podejmowaniu decyzji o zakupie przedstawiciela tej rasy jest zdecydowanie czas, jaki będziemy mogli mu poświęcić.

Łatwo się zatem domyślić, że im większa rodzina i im więcej domowników na miejscu, tym dla psa lepiej.

Cotony łatwo się aklimatyzują i adaptują do różnych warunków, a ze względu na małe rozmiary bez problemu zmieszczą się na niewielkim metrażu mieszkania.

Nadają się do życia zarówno w dużym mieście, jak i w bardziej sielskich warunkach, ale ze względu na wymagającą sierść raczej nie dla nich (albo nie dla nas) spędzanie całych dni na posesji.

Lubią zabawy z dziećmi i innymi zwierzakami więc bez problemu możemy mieć większy inwentarz, bez obawy, że czworonogi się nie dogadają.

Jak większość psów ras małych także i cotony są dość szczekliwe i potrafią narobić wiele hałasu o nic. Ze względu na wymagającą pielęgnację oraz dużą aktywność i zapotrzebowanie na ruch psy te nie są polecane dla osób starszych.