Ropień u psa: objawy i leczenie ropni [lek wet Krystyna Skiersinis]

W pewnych okolicznościach (bądź przy osłabionej z różnych względów odporności, bądź też w przypadku zaniedbania i niepodjęcia odpowiedniego leczenia) i przy zaistnieniu odpowiednich warunków nawet drobna, ale zainfekowana rana może przerodzić się w ropień u psa.

Czym jest ropień u psa?

Każdy właściciel czworonoga przynajmniej raz w życiu miał do czynienia ze skaleczeniem, zadrapaniem, czy ranką u swojego podopiecznego.

To jest zupełnie normalne – kto z nas nigdy się nie skaleczył?

Rana powierzchowna, występująca na skórze nie jest niebezpieczna i z reguły “goi się jak na psie”.

U psów czasami trudno jest zidentyfikować nie tylko samo skaleczenie, ale i obecny już stan zapalny, ze względu na obecność gęstego futra.

Dlatego tak ważne jest regularnie sprawdzanie skóry swojego pupila pod kątem wszelkich nieprawidłowości.

Chciałabym dziś skierować uwagę Czytelnika na jedno z powikłań ran i skaleczeń, dość często występujących u psów, które może uprzykrzyć życie nie tylko zwierzakowi, ale także jemu opiekunowi.

Czym jest, jak wygląda ropień u psa, których narządów dotyczy, jak leczyć ropień u psa, oraz jak zapobiegać występowaniu tego typu zmian u psów to kwestie, które poruszę w niniejszym opracowaniu.

Co to jest ropień u psa?

Ropień u psa to odgraniczone nagromadzenie się ropy w tkance, a jego pojawienie się daje miejscowe objawy bólowe. Taka ropna kieszonka może powstać praktycznie w każdym miejscu w ciele, i to zarówno na powierzchni,  jak i wewnątrz organizmu.

Ropień u psa najczęściej występuje:

• ropień u psa na pysku,
• w jamie ustnej,
• ropień u psa na łapie,
• zmiany ropne na skórze,
• ropnie pomiędzy opuszkami palców,
• ropień pomiędzy łopatkami,
• ropień u psa przy odbycie a także w jamach ciała.

Ropień u psa jest stosunkowo częstą przypadłością, która może dotknąć każdego psa, niezależnie od rasy, wieku czy środowiska przebywania.

Poza oczywistym faktem, iż jest on nieestetyczny, a także bolesny dla zwierzęcia, może być również niebezpieczny, dlatego zawsze należy dążyć do jak najszybszego rozpoczęcia leczenia ropni u psa.

Jak dochodzi do powstania ropnia u psa?

Większość ropni u psów jest wynikiem inwazji zdrowych tkanek przez bakterie chorobotwórcze.

Zdarza się, że infekcja wywołana jest przez grzyby lub pierwotniaki, jednak dochodzi do tego zdecydowanie rzadziej.

Scenariusze prowadzące do powstania tego typu zmian są przeróżne, w zależności od ich rodzaju oraz lokalizacji.

Ropnie podskórne są najczęściej spotykane i diagnozowane u psów (choć i tak zdecydowanie rzadziej, niż u kotów, których specyficzna budowa skóry predysponuje do częstych zakażeń).

W sytuacji, gdy dochodzi do skaleczenia lub zranienia, taka naruszona bariera skórna staje się miejscem przenikania do rany patogenów, najczęściej bakterii.

Najpowszechniejsze rodzaje ran, których doświadczają psy to zadrapanie, przecięcie skóry, rana kłuta, głębokie otarcie.

Często też obserwujemy ropień u psa po ugryzieniu.

Jednak ropień – w sprzyjających warunkach – może powstać na skutek jakiegokolwiek przerwania ciągłości skóry, jak na przykład ropień u psa po zastrzyku.

Patogeny w bardzo szybkim tempie namnażają się w miejscu zranienia.

Organizm, który rozpoznaje intruzów, uruchamia mechanizmy obronne, których zadaniem jest ściągnięcie w to miejsce komórek układu odpornościowego.

Białe krwinki, czyli leukocyty przybywają więc w obszar zainfekowany, gdzie poprzez swoje działanie unieszkodliwiają bakterie.

Ten proces zapalny jest potrzebny właśnie po to, by stworzyć warunki niezbędne do okiełznania i wyeliminowania szkodliwych czynników infekcyjnych.

Czasem jednak siły odpornościowe organizmu nie są wystarczające do zwalczenia infekcji.

Zdarza się, że mikroorganizmy namnażają się w dużo szybszym tempie, rozkładając otaczające tkanki oraz doprowadzając do rozpadu komórek w zainfekowanym regionie, a ściągające w to miejsce czynniki obronne nie są już w stanie zwalczyć infekcji.

Całe to pole bitwy stanowi pewnego rodzaju tygiel, w którym gromadzi się coraz więcej wysięku ropnego.

Sprytny organizm nawet w takim momencie próbuje sobie poradzić, odgraniczając toksyczną i szkodliwą ropę od reszty tkanek przez wytworzenie włóknistej kapsułki wokół gromadzącego się, płynnego materiału.

Ropnie u psa najczęściej ograniczone są więc naturalnymi ścianami i zwykle zakotwiczone w pewnej przestrzeni.

Tak organizm próbuje odgrodzić to, co obce i szkodliwe od tego, co swoje.

To właśnie jest ten moment, w którym rana staje się cystopodobnym tworem, określanym jako ropień u psa.

To, czy w ogóle uformuje się ropień, jego wielkość oraz stopień “dojrzałości” zależy od wielu czynników, między innymi od:

• napięcia skóry,
• ilości martwej przestrzeni pod nią,
• ciążenia wysięku poniżej rany.

Jamy wypełnione ropą, tworzące się powyżej miejsca penetracji łatwo się opróżniają.

Wysięk – dzięki działaniu siły grawitacji – spływa i znajduje swoje ujście w ranie.

Te kieszenie, które sięgają poniżej rany, ulegają przepełnieniu i mogą opróżniać się przez otwór wkłucia, ale w większości przypadków ropa nie jest całkowicie ewakuowana z tego typu ropni.

W takiej sytuacji dochodzi do gromadzenia się wysięku infekcyjnego pod skórą, co widoczne jest jako zgrubienie lub obrzęk.

Ropień u psa przyczyny

Najczęstszą przyczyną pojawienia się ropnia są rany lub skaleczenia skóry, przez które wnikają bakterie i dochodzi do zakażenia.

Najczęściej izolowaną bakterią z ropni jest Pasteurella multocida oraz Staphylococcus intermedius.

Czyli to właśnie bakterie najczęściej powodują powstanie ropnia, a drogą ich wejścia jest wszelkie przerwanie ciągłości skóry lub błony śluzowej.

W rzadkich przypadkach ropnie mogą być wywołane działaniem pasożytów wewnętrznych lub grzybów chorobotwórczych.

Mikroorganizmy, izolowane z zakażonych ran psów i kotów:

• Mycoplasma spp.
• Gram-ujemne tlenowce:
  • Pasteurella multocida,
  • Escherichia coli,
  • Pseudomonas aeruginosa,
  • Serratia marscens,
  • Proteus spp.,
  • Enterobacter,
  • Acinetobacter spp.
• Gram-dodatnie tlenowce:
  • Staphylococcus intermedius,
  • Enterococcus spp.,
  • Staphylococcus (koagulazoujemny),
  • Streptococcus (alfa),
  • Actinomyces spp.,
  • Corynebacterium spp.
• Beztlenowce:
  • Porphyromonas,
  • Bacillus,
  • Clostridium,
  • Bacteroides,
  • Peptostreptococcus,
  • Fusobacterium,
  • Propionibacterium.
• Grzyby.

Niezależnie jednak od przyczyny ropnia, jeśli nie zostanie on poddany leczeniu, może stać się bardzo poważnym i bolesnym problemem dla psa.

Gdzie pojawiają się ropnie u psa

Choć rany i skaleczenia są najpowszechniejszą przyczyną powstawania ropni u psów, istnieją także inne – mniej częste – powody ich powstawania.

I podczas gdy to właśnie utrata ciągłości skóry i powstanie wrót wniknięcia bakterii oraz wynikające z tego zakażenie doprowadzają do stanu ropnego, to zdarza się, że ropień formuje się wewnątrz organizmu.

Może więc on powstawać w mózgu, w jamie ustnej, w trzustce, wątrobie, w okolicach korzeni zębów, w płucach, prostacie, zatokach okołoodbytowych lub też w jakimkolwiek innym narządzie.

Tego typu ropnie są bardzo trudne do zdiagnozowania, ponieważ występują wewnątrz ciała i nie są tak łatwe do zidentyfikowania, jak ropnie podskórne u psa.

Powstają one w wyniku infekcji bakteryjnej, która umiejscowiona jest w obrębie pewnego obszaru wewnątrz organizmu.

Trudniejsza i dłuższa jest także ich terapia.

Do powstania ropni wewnątrz organizmu może dojść na skutek:

• rozsiewu bakterii wraz z krwią lub chłonką,
• urazu, który penetruje głębiej leżące narządy wewnętrzne,
• różnego rodzaju infekcji, które – nieleczone – mogą stanowić punkt wyjścia do tworzenia się ropni wewnątrznarządowych (może się tak zdarzyć np. w wyniku infekcji bakteryjnej układu moczowego),
• szerzenia się zakażenia przez ciągłość tkanek,
• uszkodzenia jelit, skutkiem czego jest przedostawanie się bakterii, stanowiących naturalną florę jelitową do wnętrza jamy brzusznej,
• jako powikłanie zabiegów chirurgicznych.

Czynniki predysponujące do występowania ropni u psów

Wiadome jest, że do zaistnienia warunków, sprzyjających rozwojowi ropni u psów predysponują wszelkiego rodzaju skaleczenia czy rany kąsane (np. ropień u psa po ugryzieniu czy też ropień po podrapaniu przez kota).

Dość często także powstawanie drobnych ropni towarzyszy problemom dermatologicznym.

Niektóre rasy mają większą tendencję do powstawania ropni, np.

• shar-pei,
• buldog angielski,
• labrador retriever.

Z oczywistych względów psy, które więcej czasu spędzają na zewnątrz, są bardziej predysponowane do wystąpienia stanów infekcyjnych skóry, ponieważ są one bardziej narażone na skaleczenia.

U osobników niekastrowanych występuje większe ryzyko walk i ran kąsanych, stąd też stosunkowo częściej ropnie u psa po ugryzieniu pojawiają się właśnie u nich.

Brak kastracji przyczynia się także do częstszych zachorowań na ropnie prostaty, a u niesterylizowanych suk częściej pojawia się ropomacicze (nie jest to typowy ropień, ale ze względu na katastrofalne konsekwencje warto o tym wspomnieć).

Dodatkowo suki mogą wykazywać też ropne infekcje gruczołu mlekowego.

Ropne zapalenia zatok okołoodbytowych, ropień u psa przy odbycie,  czy też ropnie zatok są dość częstymi stanami, pojawiającymi się u psów.

W wyniku infekcji bakteryjnej może dojść do formowania się ropni w różnych narządach, np. w wątrobie.

Infekcje lub uszkodzenia zębów mogą być przyczyną powstania ropni okołowierzchołkowych.

Infekcje ucha, zatok lub jamy ustnej, mogą z kolei doprowadzić do powstania ropnia mózgu.

Praktycznie rzecz biorąc każde skaleczenie czy rana, nawet niewielkie, mogą doprowadzić do powstania ropnia u psa w dowolnej części ciała.

Ropień u psa objawy

Poniżej znajduje się lista objawów, które mogą wskazywać na obecność ropnia.

Większość z nich uzależniona jest od wielkości, lokalizacji, nasilenia procesu, a także charakteru psa.

Większość z nich jest niespecyficzna, wskazująca jedynie na jakiś proces zapalny w organizmie.

Zawsze jednak jeśli jakieś niepokojące symptomy zwrócą twoją uwagę, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii.

On na podstawie obrazu klinicznego, badania cytologicznego oraz bakteriologicznego materiału pobranego z ropnia będzie w stanie dobrać optymalny sposób leczenia.

Co więc powinno cię zaniepokoić?

• widoczne zgrubienie, opuchlizna lub obrzęk skóry,
• cechy stany zapalnego w miejscu ropnia, a więc:
  • ból przy dotyku,
  • zaczerwienienie,
  • zwiększenie ciepłoty oraz obrzęk,
  • utrata apetytu,
  • apatia,
  • letarg,
  • gorączka,
  • nadmierne lizanie miejsca, w którym pojawił się ropień,
  • wypadanie włosów w tym miejscu,
  • krwawienie, sączenie, nieprawidłowy wypływ z rany,
  • czarna lub śmierdząca skóra w zainfekowanym obszarze,
• inne objawy mogą być związane z lokalizacją ropnia:
  • ropień u psa w okolicy odbytu i zatok okołoodbytowych może objawiać się saneczkowaniem, trudnościami w oddawaniu kału, napinaniem się, niepokojem, popiskiwaniem itp.
  • ropień w jamie opłucnej daje przede wszystkim objawy kaszlu, problemów z oddychaniem lub duszności.
  • ropień w przestrzeni międzypalcowej daje wyraźną kulawiznę, niechęć do chodzenia, oszczędzanie łapy.

Jeśli ropień rozwinął się w listwie mlecznej, z reguły jest on napięty, twardy, w stanie zapalnym, czerwony i gorący.

Jeśli do uformowania się ropnia listwy mlecznej doszło w momencie laktacji i karmienia szczeniąt, suka nie może tego robić, ponieważ istnieje duże ryzyko przeniesienia bakterii na maleństwa, co może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, a nawet śmiercią.

Ropnie zlokalizowane wewnątrz ciała niestety mogą pozostawać długo nierozpoznane, ponieważ większość z nich nie daje charakterystycznych objawów lub też przebiega w początkowej fazie bezobjawowo.

Gdy ropień u psa się rozwija i powiększa, tkanka objęta procesem ulega coraz większemu niszczeniu. W zaawansowanych sytuacjach obszar zainfekowany może przybierać czarną barwą i mieć charakterystyczny, gnijący odór. Jeśli ropień pękł, wylewa się z niego krew wraz z ropą, a towarzyszy temu ból.

Jak rozpoznać i jak wygląda ropień u psa?

Diagnostyka ropni podskórnych nie jest skomplikowana.

Opiera się na dokładnie przeprowadzonym wywiadzie odnośnie:

• wcześniejszych chorób,
• przebytych terapii,
• stylu życia psa,
• diety psa,
• ewentualnych urazów, skaleczeń, ukąszeń,
• zauważonych przez właściciela symptomów.

Następnie lekarz weterynarii przeprowadza dokładne badanie fizykalne.

Przy podejrzeniu obecności ropnia lekarz zleci dodatkowe badania, mające na celu nie tylko potwierdzić ropny charakter zmiany, ale także zidentyfikować przyczynę jego powstania.

Wykonane zostanie badanie cytologiczne materiału pobranego z ropnia, a także badanie bakteriologiczne.

W celu wykluczenia uogólnienia procesu lekarz zleci także badanie krwi, badanie moczu oraz wszelki inne testy, mające dać obraz stanu ogólnego zwierzęcia.

W zależności od zaawansowania procesu oraz stanu ogólnego pacjenta może zostać zlecone badanie rtg klatki piersiowej lub badanie usg jamy brzusznej.

Ropień u psa leczenie

Leczenie ropnia u psa wymaga dużego zaangażowania oraz staranności ze strony opiekuna, a rodzaj terapii uzależniony jest od lokalizacji i nasilenia stanu chorobowego.

Jeśli zdiagnozowany zostanie zewnętrzny skórny ropień u psa weterynaryjne leczenie ambulatoryjne przynosi dobre rezultaty.

Postępowanie w głównej mierze polega na jak najdokładniejszym wyczyszczeniu jamy ropnia (wcześniej nakłuwa się go lub nacina w celu ewakuacji ropnej zawartości).

Do tego typu procedur może być konieczne znieczulenie miejscowe lub ogólne.

Zdarza się, że konieczny bywa zabieg chirurgicznego oczyszczenia lub wycięcia ropnia (zależnie od jego rozmiaru oraz odpowiedzi na wcześniejsze leczenie).

Oczywiście cały proces oczyszczania ropnia u psa musi być wsparty odpowiednią antybiotykoterapią.

Najlepiej, jeśli antybiotyk dobrany jest na podstawie wykonanego antybiotykogramu.

W sytuacji, gdy obecności ropnia towarzyszy stan zapalny z obrzękiem, lekarz weterynarii aby skutecznie leczyć ropień może również zalecić leki przeciwzapalne na kilka dni.

Miejsce ropnia musi być monitorowane oraz regularnie kontrolowane przez lekarza weterynarii, więc spodziewaj się konieczności dość częstych wizyt w przychodni.

Okoliczna skóra powinna być utrzymywana w czystości, a miejsce bezwzględnie zabezpieczone przed wylizywaniem przez psa.

Stąd wielu lekarzy zaleca założenie psu kołnierza elżbietańskiego na cały okres leczenia ropnia u psa.

W zależności od przyczyn, lokalizacji i zaawansowania ropnia można się również spotkać z zaleceniem miejscowego stosowania maści, toników, żeli i innych leków, mających utrzymać środowisko rany w czystości, działających odkażająco i regenerująco.

By zapobiec uogólnieniu procesu, zwłaszcza u ras predysponowanych, mogą także być zalecone kąpiele w odkażających szamponach leczniczych dla psa.

Niestety, nie wszystkie rodzaje ropni mogą być leczone w ten dość łatwy sposób.

Niektóre z nich wymagają bardziej specjalistycznego postępowania.

Przykładowo – ropień okołowierzchołkowy musi być leczony stomatologicznie.

Oznacza to, że lekarz weterynarii będzie musiał albo usunąć ząb, albo tez podjąć się leczenia kanałowego u psa.

Ropień zlokalizowany w narządach wewnętrznych wymaga operacji u psa.

Tego typu stany są niebezpieczne, ponieważ w sytuacji, gdy dochodzi do perforacji ropnia znajdującego się wewnątrz organizmu, bardzo szybko dochodzi do rozprzestrzenienia się procesu, co może grozić posocznicą, a nawet śmiercią zwierzęcia.

Ropień u psa leczenie domowe

Nawet jeśli ropień jest niewielki i lekarz weterynarii pozwala na to, aby samodzielnie oczyszczać i leczyć ropień w domu, zawsze na początku pokaż go doktorowi.

Czasem konieczne są badania krwi, a z reguły potrzebne jest badanie materiału pobranego przez nakłucie i dobór odpowiednich leków.

Poproś weterynarza o wskazówki, jak samemu dbać o higienę skóry w okolicy ropnia oraz jak oczyszczać i leczyć ropień w domu.

Twój pies może Ci pozwolić na tego typu manipulacje.

Pamiętaj, aby płukać ropień i aplikować leki do jego jamy kilka razy dziennie.

Zanim przystąpisz do oczyszczania ropnia przygotuj sobie odpowiednie narzędzia:

• rękawiczki lateksowe,
• alkohol do odkażania rąk,
• gaziki jałowe,
• sterylny roztwór soli fizjologicznej do przepłukania kieszeni i jamy ropnia,
• maść, krem lub inny preparat, który przepisał lekarz do stosowania na ropną zmianę u psa,
• rivanol, octenisept lub inny łagodny środek odkażający.

Instrukcja leczenia ropnia u psa w domu:

1. Umyj i odkaź ręce, załóż rękawiczki.
2. Za pomocą środka odkażającego i gazików oczyść dokładnie skórę wokół ropnia.
3. Następnie palcami ściśnij delikatnie aby ropień pękł. Jeśli ropień nie pęknie samodzielnie, zastosuj na chwilę ciepły okład. Z pewnością ropień był już wcześniej oczyszczony w lecznicy, więc nie powinieneś mieć problemów z ewakuacją wydzieliny. Wypływającą ropę usuwaj za pomocą sterylnych gazików. Dopilnuj, aby oczyścić jamę ropnia i aby wypłynęła cała zawartość.
4. Po wyciśnięciu całej ropy przepłucz jamę ropnia sterylnym roztworem soli fizjologicznej. Być może aby dokładnie oczyścić jamę ropnia będziesz musiał użyć strzykawki bez igły ze sterylnym roztworem soli fizjologicznej.
5. Po dokładnym przepłukaniu kieszeni ropnia zaaplikuj przepisane przez weterynarza leki.

Zapobieganie ropniom u psów

Podstawowym sposobem, by uniknąć rozwinięcia się ropnia u Twojego psa jest zapobieganie walkom psów, podrapaniom przez koty, a także innym narażeniom na ostre ciała obce.

Oczywiste jest, że często nie da się uniknąć skaleczenia, jednak w większości przypadków organizm od razu uruchamia naturalne mechanizmy obronne.

Z reguły sam ustrój potrafi unieszkodliwić wnikające bakterie i uniemożliwić rozwój ropnia, jednak dobrze jest na wszelki wypadek mu w tym pomóc.

Dlatego też wszelkie zauważone rany powierzchowne powinno się jak najszybciej dokładnie umyć z dodatkiem łagodnego środka myjącego (np. szarego mydła), następnie odkazić przy użyciu niedrażniących preparatów przeciwbakteryjnych (np. rivanol, octenisept).

Jeśli rana znajduje się pod gęstym futrem dobrze jest skrócić włos w tym miejscu, by zapewnić dostęp powietrza, a także, żeby zasychający wysięk nie stworzył warunków sprzyjających namnażaniu się bakterii.

U niektórych psów z problemami dermatologicznymi i tendencją do ropnych stanów zapalnych skóry świetnie sprawdza się szamponoterapia.

Porozmawiaj z lekarzem i poproś o wskazówki, jak często i w jakich kosmetykach kąpać swojego pupila.

Często samo stosowanie specjalistycznych szamponów (odpowiednio dobranych przez znającego twojego psa lekarza weterynarii) pozwala uniknąć wprowadzania obciążającej antybiotykoterapii i zapobiega problemom skórnym.

Rodzaje ropni u psów

Istnieje wiele rodzajów ropni, w zależności od umiejscowienia, wielkości, etiologii.

Ropnie zwykle tworzą się na skórze lub pod nią, mogą jednak rozwijać się wewnętrznie.

Najczęściej są wstępnie rozpoznawane właśnie przez ich dość typowy wygląd.

Mogą to być małe i niezauważone przez opiekunów wrzody, mogą też być ogromne i utrudniać poruszanie się.

Na pierwszy rzut oka ropień wygląda jak ograniczony obrzęk, uwypuklenie na skórze, które jest bolesne w dotyku, o różnej konsystencji – od miękkiej, poprzez galaretowatej na tęgiej skończywszy, skóra nad nim bywa zaczerwieniona, cieplejsza niż tkanki otaczające.

Przy dużych rozmiarach mogą być naprawdę bolesne, dlatego też natychmiast po zauważeniu powinny zostać leczone.

Czasem ropnie tworzą się w jamach ciała, nie dając typowych objawów klinicznych.

Te, które znajdują się na powierzchni ciała, mogą pękać, a z ich wnętrza wypływa ropna wydzielina, która ma charakterystyczny nieprzyjemny zapach.

Ropień u psa po pogryzieniu lub perforacji ciałem obcym

Tego typu ropień spowodowany jest najczęściej ranami wynikłymi z pogryzienia lub tez wywołane mogą być ciałem obcym, na przykład drzazgą.

W momencie, gdy bakterie z jamy ustnej innego zwierzęcia (najczęściej psa lub kota) dostają się do rany, w dość krótkim czasie w wyniku infekcji bakteryjnej dochodzi do zakażenia.

Organizm wysyła w to miejsce białe krwinki w celu unieszkodliwienia bakterii i stłumienia zakażenia. Martwe leukocyty wraz z resztkami komórkowymi tworzą ropę.

Jeśli skóra w tym miejscu dość szybko się zamknie (np. powstanie skrzep, który zamyka ranę), w tkance podskórnej w miejscu infekcji stworzone zostaną idealne warunki niezbędne do rozwoju ropnia.

Z biegiem czasu może dojść do pęknięcia ropnia i ewakuacji wydzieliny.

Tak dzieje się bardzo często i jest to naturalny proces oczyszczania.

Można wspomóc proces dojrzewania ropnia, stosując ciepłe okłady kilka razy dziennie przez 10 minut.

Jeśli jednak nie dojdzie do naturalnego otwarcia ropnia, lekarz weterynarii będzie musiał zastosować drenaż w postaci nakłucia lub nacięcia zmiany ropnej.

Każde pogryzienie jest niebezpieczne i zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem weterynarii.

Zdarza się bowiem, że skóra nad ranami zadanymi przez inne zwierzę dość szybko się zamyka i opiekun błędnie uznaje problem za zażegnany.

Wkrótce może dojść do bardzo niebezpiecznego stanu:

bakterie wprowadzone głęboko do rany namnażają się intensywnie, pod skórą tworzy się ropień, który się powiększa.

Właściciel psa uspokaja się, bo rana się zamknęła, krew się nie leje i skóra wygląda, jakby się goiła.

Niestety, pod nią rozwija się ropień ponieważ stworzone zostały właśnie świetne warunki do tego, by patogenne bakterie wywołały poważną infekcję.

Wiele psów trafia do weterynarza dopiero po kilku dniach, a nawet tygodniach, kiedy to duży obszar skóry jest już zaatakowany, ropa przemieszcza się  pod spodem, szukając sobie ujścia i tworząc przetoki i wrzody na skórze psa.

W takiej sytuacji konieczna jest już interwencja chirurgiczna z dokładnym opracowaniem ran, wypłukaniem kieszeni ropnych i drenażem.

Obowiązkowo wprowadzana jest antybiotykoterapia i leczenie wspomagające.

Zdarza się nawet, że taki długotrwały proces ropny uszkadza narządy wewnętrzne, jak np. wątrobę czy nerki.

W przypadku podejrzenia ciała obcego, np. wbitej drzazgi czy kłosów bezwzględnie należy je usunąć.

To bardzo ważne, ponieważ w przeciwnym razie leczenie farmakologiczne na nic się nie zda, a resztki ciała obcego cały czas będą powodować stan zapalny.

Ropień okołowierzchołkowy

Jeśli twój pupil cierpi na infekcję zębów, wywołaną przez bakterie w jamie ustnej, może dojść do powstania ropnia.

Czynnikami predysponującymi do tego stanu jest:

• kamień nazębny,
• złamanie czy pęknięcia zębów.

Wówczas bakterie obecne w jamie ustnej i towarzyszące infekcji mogą doprowadzić do stopniowego obumierania miazgi i nerwu zęba, co jest przyczyną zgorzeli.

Jeśli taki stan jest nieleczony, dochodzi do powstania ropnia u psa.

W sytuacji, gdy infekcja w jamy ustnej postępuje, może dojść do zapalenia kości, a nawet wytworzenia się przetoki.

Ropnie okołoowierzhołkowe mogą dotyczyć zarówno zębów mlecznych, jak i stałych. U psów ropień zęba najczęściej dotyczy kłów i czwartego przedtrzonowca szczęki.

Objawy, które możesz zauważyć to:

• obrzęk okolicy pyska, możliwe opuchnięcie całej jednej strony szczęki lub żuchwy, asymetria części twarzowej głowy,
• wrażliwość przy dotykaniu, pies nie daje się głaskać w tym miejscu,
• spadek apetytu, problemy z pobieraniem jedzenia – zwierzak może wypluwać kęsy lub też jeść w sposób bardzo ostrożny,
• wzmożone ślinienie,
• gnilny, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
• możliwa przetoka ropna w okolicy szczęki lub żuchwy,
• przy zaawansowanych stanach możliwy wypływ ropny z nosa (zwykle z jednego nozdrza) lub oka,
• apatia,
• możliwa gorączka.

Ropień okołowierzchołkowy u psa leczenie

Aby leczyć ropień okołowierzchołkowy stosuje się ogólną antybiotykoterapię. Lekarz z całą pewnością zaleci leczenie stomatologiczne jak np. leczenie kanałowe u psa.

W wielu przypadkach konieczna bywa ekstrakcja zęba wraz z dokładnym oczyszczeniem miejsca zakażenia.

Podawanie antybiotyków kontynuuje się jeszcze przez co najmniej 7 – 10 dni, a przez pierwsze dni po zabiegu podaje się leki przeciwbólowe.

Przy odpowiednim postępowaniu rokowanie przy ropniach w jamie ustnej z reguły jest dobre.

Ropień mózgu u psa

Jest to stan kliniczny, w którym dochodzi do uformowania się ropnia właśnie w obrębie mózgu.

Na szczęście ropień mózgu rzadko występuje u psów, a jeśli już się pojawi, zwykle jest on spowodowany trwającymi stanami infekcyjnymi ucha, dróg oddechowych lub jamy ustnej, rozprzestrzeniającymi się bezpośrednio do mózgu lub za pośrednictwem naczyń krwionośnych.

Ropień mózgu u psa objawy

Przebieg kliniczny jest podobny do guza mózgu z objawami neurologicznymi oraz gorączką.

Właściciel może więc zauważyć:

• drgawki,
• utratę wzroku,
• dezorientację,
• brak apetytu,
• apatię,
• zmianę zachowania.

Ropień mózgu rozpoznanie

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badań obrazowych jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny oraz badania płynu mózgowo-rdzeniowego.

Ponieważ stan pacjenta z ropniem mózgu jest bardzo poważny, terapia powinna być agresywna.

Leczenie ropni mózgu u psów

Leczenie opiera się na podawaniu dużych dawek antybiotyków, jednak kluczowy jest odpowiedni dobór antybiotyku (nie wszystkie leki przechodzą przez barierę krew-mózg).

Najlepiej wykonać badanie bakteriologiczne płynu mózgowo-rdzeniowego wraz z określeniem antybiotykooporności.

Początkowo z pomocą może przyjść również sterydoterapia, która ograniczy odpowiedź zapalną organizmu, jednak należy stosować ją bardzo rozważnie, ponieważ upośledza ona odporność organizmu.

Zastosowanie drenażu chirurgicznego ropnia mózgu jest ograniczone, wymaga bowiem bardzo dokładnego określenia lokalizacji zmiany, a także przeprowadzenia zabiegu przez specjalistę neurochirurga weterynaryjnego.

Jednak wiele psów przy zastosowaniu ogólnej antybiotykoterapii wraca do zdrowia.

Ropień gruczołu krokowego u psa

W tym stanie dochodzi do gromadzenia się ropy w miąższu prostaty.

Schorzenie dotyczy najczęściej starszych, niekastrowanych samców psów z wcześniejszymi stanami zapalnymi lub torbielami gruczołu krokowego, lub też tych, u których doszło do patologicznego przekształcenia nabłonka gruczołu w nabłonek wielowarstwowy płaski.

Najczęściej rozpoznawany jest u zwierząt powyżej 8-go roku życia, choć zdarzają się sytuacje, gdy choroba pojawia się u psów nawet 2-letnich.

Do zakażenia prostaty dochodzi w momencie, gdy patogenne bakterie rozwijają się w jej miąższu.

Do pewnego momentu możliwości kolonizacji przez bakterie są ograniczane przez mechanizmy obronne organizmu.

Należą tu między innymi immunoglobuliny A i G, wytwarzane miejscowo w gruczole krokowym, mechaniczne przepłukiwanie cewki moczowej podczas mikcji, sama perystaltyka cewki moczowej czy cechy anatomiczne błony śluzowej cewki.

Jednak jeśli te zawiodą, dochodzi do infekcji.

Najczęściej do zakażenia dochodzi drogą wstępującą z cewki moczowej, ale może również mieć miejsce zakażenie hematogenne.

Najczęstsze czynniki predysponujące do stanów infekcyjnych gruczołu krokowego to:

• zaburzenia prawidłowej struktury narządu,
• choroby cewki moczowej,
• infekcje dróg moczowych,
• zaburzenia w przepływie moczu,
• zaburzenia w produkcji wydzieliny prostaty,
• osłabienie odporności organizmu,
• torbiele gruczołu krokowego,
• rozrost torbielowaty prostaty,
• metaplazja nabłonka w nabłonek wielowarstwowy płaski.

Za prawidłową czynność wydzielniczą gruczołu krokowego odpowiadają androgeny, czyli męskie hormony płciowe.

Estrogeny natomiast hamują aktywność wydzielniczą gruczołu, co może doprowadzić do przekształcenia się nabłonka w wielowarstwowy płaski, a stąd już tylko krok do wytworzenia się torbieli lub ropni.

Początkowo powstają maleńkie ropnie, które następnie zlewają się ze sobą, tworząc większe jamy wypełnione ropą.

Prostata jest powiększona, może uciskać na okrężnicę, prowadząc do utrudnień w oddawaniu kału.

Ale to nie jedyne problemy.

Duże ropnie mogą uciskać mięśnie, budujące przeponę miednicy, co skutkuje dość często powstaniem przepukliny kroczowej.

Rozrastający się ropień może pęknąć, doprowadzając w krytycznych sytuacjach do:

• posocznicy,
• zapalenia otrzewnej,
• niewydolności sercowo-naczyniowej,
• śmierci.

Ponieważ ropień powstaje w gruczole, usytuowanym wewnątrz organizmu, objawy są niespecyficzne.

Opiekun psa powinien zwrócić uwagę na następujące symptomy:

• osłabienie lub otępienie,
• parcie na kał (rzadziej na mocz),
• krwiomocz,
• wymioty,
• zwiększone pragnienie,
• wielomocz,
• bolesność lub dyskomfort okolicy brzucha,
• gorączka,
• brak apetytu,
• biegunka,
• odwodnienie.

Rozpoznawanie ropnia prostaty u psa

W rozpoznawaniu ropni gruczołu krokowego pomocne są następujące badania:

Badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe, w którym najczęściej stwierdza się powiększoną, bolesną i niesymetryczną prostatę.

Podczas omacywania jamy brzusznej zwierzę broni się z powodu bolesności.

Możliwa jest także sztywność kończyn miednicznych.

Poważnym stanom towarzyszy:

• gorączka,
• biegunka,
• wymioty,
• apatia,
• odwodnienie,
• brak apetytu.

Jeśli doszło do uogólnienia procesu możliwa jest również przyspieszona akcja serca, blade lub nastrzykane błony śluzowe, wydłużony czas włośniczkowy, mała fala tętna – zmiany te mogą sugerować sepsę lub wstrząs.

Badania obrazowe

W obrazie radiograficznym można zauważyć powiększenie gruczołu krokowego, zatarcie jego granic, a także – sporadycznie – ogniska mineralizacji.

W badaniu usg widoczne zwykle są zaburzenia echogeniczności prostaty oraz obszary o nieregularnych brzegach, wypełnione płynem o mieszanej echogeniczności lub nawet kłaczkowatym wyglądzie.

Badanie cytologiczne i bakteriologiczne płynu zaaspirowanego pod kontrolą usg umożliwia postawienie diagnozy.

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne nie są swoiste, jednak wnoszą wiele cennych informacji o stanie ogólnym.

Możliwe są więc następujące zmiany:

• leukocytoza z neutrofilią oraz przesunięcie obrazu w lewo,
• monocytoza,
• zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej oraz aminotransferazy alaninowej,
• azotemia,
• hiperglobulinemia,
• hipoglikemia,
• hipokaliemia;
• krwiomocz, ropomocz lub obecność bakterii w moczu;
• w popłuczynach z prostaty obecna jest duża ilość komórek z dużą ilością neutrofili, umiarkowaną ilością makrofagów oraz komórki nabłonka; najczęściej bytujące bakterie to Escherichia coli, Pseudomonas sp., Staphylococcus sp., Streptococcus sp., Proteus sp.; okazjonalnie izolowane są bakterie beztlenowe lub mykoplazmy

Zawsze należy wykonać badanie bakteriologiczne wraz z określeniem antybiotykooporności.

W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić następujące stany, dotyczące gruczołu krokowego:

• zapalenie,
• torbiele,
• rozrost,
• nowotwory,
• a także:
  • guz odbytnicy,
  • zmiany guzowate zlokalizowane w jamie miednicy.

Leczenie ropnia prostaty u psa

Leczenie zapalenia i drobnych ropni prostaty polega z reguły na antybiotykoterapii, zwalczaniu zaburzeń ogólnych oraz odpowiednim wsparciu żywieniowym.

Aby leczyć ropień używa się połączeń antybiotyków, które często bywają skuteczne:

• ampicylina + enrofloksacyna,
• amikacyna + klindamycyna,
• enrofloksacyna + klindamycyna,
• amikacyna + metronidazol,
• cefalosporyny.

W przypadku większych zmian ropnych u psa lekarz może zalecić wykonanie przezskórnego drenażu gruczołu krokowego pod kontrolą usg.

Zabieg ten przeprowadzany jest w znieczuleniu, a polega on na wprowadzeniu igły do jamy zawierającej ropę, całkowitym jej usunięciu oraz przepłukaniu jamy ropnia.

Możliwa jest konieczność kilkukrotnego powtarzania drenażu.

Po ustabilizowaniu stanu pacjenta zalecana jest kastracja, której przeprowadzenie może przyczynić się do skrócenia czasu trwania zakażenia.

Drenaż chirurgiczny może być wykonany za pomocą metody:

• marsupializacji czyli przecięciu ściany ropnia, usunięciu jego zawartości oraz wszyciu przeciętych brzegów torbieli do zewnętrznej osłonki mięśnia prostego brzucha w celu uniemożliwienia szybkiego zamknięcia się i ponownego wypełnienia; technika ta częściej jednak jest używana przy torbielach, niż przy ropniach;
• omentalizacji ropnia gruczołu krokowego; w tej metodzie otwiera się nacina się torebkę gruczołu krokowego w celu opróżnienia i przepłukania jamy ropnia, a następnie wokół cewki moczowej, przebiegającej przez środek gruczołu krokowego przeciąga się sieć, dzięki której możliwy jest stały drenaż zawartości ropnia.

Leczyć ropień gruczołu krokowego można też poprzez wprowadzenie do narządu kilku drenów, które będą uchodzić z jamy brzusznej w okolicy przedłonowej.

Należy wspomnieć, że wymienione zabiegi są trudne do przeprowadzenia oraz wiążą się z dużym ryzykiem powikłań pooperacyjnych.

Najważniejsze z powikłań możliwych po zabiegu to:

• hipoproteinemia,
• obrzęk podskórny,
• hipoglikemia,
• niedokrwistość,
• posocznica,
• wstrząs,
• hipokaliemia,
• zakażenia rany pooperacyjnej,
• wyciekanie moczu,
• nietrzymanie moczu,
• krwotok,
• zapalenie otrzewnej,
• przetoka,
• nawrót ropnia.

Jeśli dochodzi do nawracania ropni w obrębie prostaty lub też nie poddają się one leczeniu za pomocą drenażu często zaleca się częściowe usunięcie gruczołu krokowego.

Rzadko konieczne jest całkowita resekcja prostaty.

Ropień prostaty u psa rokowanie

Niewielkie ropnie mogą się wycofać po antybiotykoterapii i leczeniu wspomagającym.

Duże ropnie przy braku leczenia stanowią ogromne ryzyko – mogą doprowadzić do posocznicy, toksemii, a nawet śmierci.

Jeśli pacjent przeżyje 2 tygodnie po zabiegu, rokowanie znacznie się poprawia.

Jednak należy pamiętać, że wszelkie zabiegi dotyczące ropnia niosą ze sobą ryzyko rozprzestrzenienia się procesu ropnego, co w przypadku ropni wewnątrznarządowych jest bardzo poważnym powikłaniem.

Leczenie ropni u psów bywa niekiedy bardzo długotrwałe i frustrujące, ponieważ mogą one nawracać, mogą także nie reagować na wdrożone leczenie.

Metody chirurgicznego drenażu czy całkowitego wycięcia ropnia są z reguły skuteczne w takich przypadkach.

Jednak nie należy czekać z wizytą u weterynarza zbyt długo, ponieważ może to zasadniczo wydłużyć czas leczenia, a twojemu psu zafundować niepotrzebne cierpienie.

Jeśli więc podejrzewasz, że u Twojego pupila mogło dojść do powstania ropnia, jak najszybciej zgłoś się z nim do lecznicy.

Z mojego doświadczenia

Na koniec opiszę jeszcze krótko historię mojego pacjenta, która niestety nie zakończyła się dla niego pomyślnie.

Niech to będzie ostrzeżenie, jak poważne konsekwencje może mieć ropień u psa.

Pewien piękny owczarek belgijski został przyprowadzony do przychodni z powodu gorączki.

Właścicielka poinformowała, iż kilka tygodni temu został on pogryziony przez swojego współtowarzysza, a leczony był w innej lecznicy.

Rany szybko się zagoiły, jednak zwierzak stawał się coraz bardziej apatyczny.

Okazało się, iż lekarz prowadzący oczyścił rany, jednak nie wprowadził antybiotyku, a uspokojona przez niego właścicielka zbyt długo czekała na zasięgnięcie opinii innego weterynarza.

Psiak miał już na skórze obszary martwicy, ogromne ropnie w miejscach ugryzień, a wyniki badań krwi wykazały silny uogólniony stan zapalny oraz niewydolność nerek.

Leczenie skóry pacjenta trwało miesiącami, jednak udało się wygoić wszystkie zmiany.

Niestety – nerki uszkodzone były już tak bardzo przez trwającą infekcję i toksemię, że po około 8 miesiącach walki pacjent odszedł…

Podsumowanie

Niestety, takie sytuacje, jak opisana powyżej również się zdarzają.

“Diabeł tkwi w szczegółach” i nad wyraz często poważne stany kliniczne miały swój początek w jakiejś drobnej, a zbagatelizowanej przypadłości.

Nie lekceważ więc nawet drobnych zmian u swojego podopiecznego.

Jeśli coś cię niepokoi, zabierz go do weterynarza.

Wczesna interwencja nie tylko skraca cierpienie zwierzaka, czas leczenia oraz obniża koszty samego leczenia, wizyt i rekonwalescencji.

Jak widać na wspomnianym przeze mnie  przykładzie — szybkie działanie może uratować życie.