Szpital dla psa i kota: czego się spodziewać i jak przygotować zwierzaka?

Hospitalizacja psa i kota – czyli czego się spodziewać, gdy zwierzę znajdzie się w szpitalu?

Hospitalizacja kochanego zwierzaka zawsze jest trudnym czasem dla niego, ale również dla jego opiekunów.

Rozłąka z ulubieńcem, niepewność związana z jego przyszłością, być może ciężar diagnozy to niejednokrotnie olbrzymi stres, który potęgowany jest dodatkowo przez ograniczoną świadomość tego, co spotka ukochanego pupila w zimnym i obcym szpitalu.

Ale czy rzeczywiście jest się czego obawiać?

Czyż szpital nie jest miejscem, który ma służyć przede wszystkim dobru, a wszystkie działania ukierunkowane są na jak najszybszą pomoc zwierzęciu w jego powrocie do zdrowia?

Czy to nie właśnie tu nierzadko dokonywane są cuda?

W tym opracowaniu chciałabym nieco oswoić zagadnienie hospitalizacji pacjenta weterynaryjnego.

Z doświadczenia wiem, że opiekunowie, słysząc o konieczności zatrzymania psa lub kota w szpitalu dopuszczają do głosu różnego rodzaju emocje, które utrudniają przekazywanie ważnych informacji oraz zaleceń.

Te istotne kwestie poruszone są właśnie w tym artykule.

Czytelnik znajdzie w nim odpowiedzi na wiele pytań, które nurtują właścicieli hospitalizowanych zwierząt, zapozna się z ogólną charakterystyką badań diagnostycznych oraz czynności przeprowadzanych u pacjentów w szpitalu oraz zaznajomi się z pojęciem intensywnej terapii.

Ponieważ hospitalizowani pacjenci często muszą otrzymywać wsparcie dietetyczne, znajduje się tutaj także kilka informacji o jego rodzajach oraz technikach karmienia chorych zwierząt.

Jednak na samym początku chciałabym odpowiedzieć na najczęstsze spośród wszystkich pytań, dotyczących hospitalizacji, które brzmi:

“Dlaczego moje zwierzę musi zostać w szpitalu?”

Hospitalizacja zwierzęcia może wynikać z różnych przyczyn – najczęściej jest to planowany zabieg chirurgiczny, konieczność podawania leków i płynów podczas leczenia aktualnej choroby, ale także różnego rodzaje sytuacje krytyczne, podczas których cały personel lecznicy ukierunkowany jest na ratowanie życia pacjenta.

Jeśli Twoje zwierzę zostanie ranne lub nagle zachoruje na ostrą, zagrażającą życiu chorobę, będzie potrzebowało natychmiastowej opieki weterynaryjnej.

Oprócz konieczności początkowego leczenia nagłego przypadku, często upływa jeszcze wiele dni terapii w szpitalu, zanim nastąpi powrót do zdrowia i zwierzak będzie mógł wrócić do domu.

W tym czasie konieczne może być ścisłe monitorowanie oraz podjęcie działań wspomagających funkcje życiowe na oddziale intensywnej terapii weterynaryjnej.

Wskazania do hospitalizacji

Hospitalizacja przeprowadzana jest w celu wykonania badań diagnostycznych, przeprowadzenia zabiegów profilaktycznych (np. sterylizacja, kastracja) lub leczenia zwierzęcia (w tym ratowania życia).

Pobyt psa i kota w szpitalu może odbywać się w następujących trybach:

• Hospitalizacja – zwierzę jest przyjmowane do szpitala weterynaryjnego natychmiast, jeśli wymaga tego jego stan zdrowia.
• Hospitalizacja planowa – data przyjęcia zwierzaka do szpitala ustalana jest z właścicielem z wyprzedzeniem. Zwykle dotyczy umówionych wcześniej zabiegów lub badań diagnostycznych.
• Hospitalizacja jednego dnia – służy ona najczęściej podaniu leków lub kroplówek (np. podczas chemioterapii). Pacjent przywożony jest rano, a odbierany przez opiekuna w godzinach popołudniowych lub wieczornych. Często hospitalizacja planowa trwa właśnie jeden dzień.

Decyzja o tym, czy rzeczywiście konieczne jest zatrzymanie pacjenta w szpitalu podejmowana jest po uwzględnieniu kilku kluczowych elementów. Są to:

Wskazania medyczne:

• Przygotowanie pacjenta do zabiegu. Często zwierzaki, u których planowane jest przeprowadzenie operacji przyjmowane są do szpitala rano – w dniu zabiegu lub dzień wcześniej w celu wykonania niezbędnych badań kwalifikujących oraz odpowiedniego przygotowania pacjenta (np. głodówka, lewatywa itp.).
• Leczenie chirurgiczne czasem pociąga za sobą konieczność zatrzymania psa lub kota w szpitalu na obserwację lub w celu kontynuowania leczenia. Dzieje się tak zwłaszcza w sytuacjach, gdy niezbędne są takie dalsze czynności, jak:
  • terapia płynami,
  • podaż tlenu,
  • dokładne monitorowanie stanu chorego zwierzęcia,
  • dożylne podawanie leków.
• Oczywistym jest, iż pacjenci w stanie krytycznym wymagają hospitalizacji, ponieważ muszą być monitorowani, a w razie konieczności natychmiast modyfikowane jest leczenie. W tej grupie znajdują się przede wszystkim:
  • pacjenci po poważnych urazach, w tym ranni w wypadkach samochodowych, po ukąszeniach, postrzeleniach, ugodzeniu nożem lub poparzeniach;
  • pacjenci z ciężkim krwawieniem (np. z nosa, jamy ustnej, uszu, odbytnicy, a także z ran);
  • każde zwierzę, które ma poważne problemy z oddychaniem;
  • każde zwierzę znajdujące się we wstrząsie (objawy wstrząsu mogą obejmować osłabienie, blade błony śluzowe, zimne kończyny, nieprawidłowe tętno);
  • zwierzęta z zagrażającą życiu chorobą neurologiczną, taką jak śpiączka lub ciężkie drgawki, które nie reagują na leczenie;
  • zwierzęta z niewydolnością serca lub ciężkimi zaburzeniami rytmu serca;
  • pacjenci z posocznicą;
  • psy z zespołem ostrego rozszerzenia i skrętu żołądka;
  • pacjenci z zaawansowanymi konsekwencjami udaru cieplnego;
• Każde zwierzę poważnie chore może być skierowane na hospitalizację, a najczęściej są to:
  • zwierzęta, wymagające transfuzji krwi;
  • zwierzęta, które mają problemy z oddawaniem moczu lub nie wytwarzają moczu;
  • psy i koty, które wymagają specjalistycznego wsparcia żywieniowego, ponieważ nie chcą lub nie mogą samodzielnie jeść;
  • zwierzęta, u których nieprawidłowy rytm serca powoduje problemy i istnieje ryzyko rozwoju niewydolności sercowo-naczyniowej;
  • pacjenci, którzy przeszli operację i nie odzyskują zdrowia po znieczuleniu lub mają problemy w pierwszych dniach po operacji;
  • zwierzęta, które spożyły truciznę (lub uległy zatruciu z innych powodów, np. leki, stosowanie preparatów na skórę nieprzeznaczonych dla danego gatunku itp.);
  • zwierzęta z ostrą chorobą nerek;
  • pacjenci po złamaniach kości;
  • zwierzęta z ostrymi wymiotami lub biegunką;
  • pacjenci, u których pojawiły się powikłania chorób ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca;
  • zwierzęta z innymi zaburzeniami, które mogą wymagać hospitalizacji, np.:
    • paraliż;
    • trudności w oddychaniu;
    • ból brzucha;
    • ukąszenie węża lub owada, grożące rozwojem reakcji anafilaktycznej;
    • przegrzanie lub udar;
    • odmrożenie lub wystawienie na zimno;
    • ostre stany okulistyczne (np. jaskra, wypadnięcie gałki ocznej);
    • długotrwały poród lub trudności z porodem;
    • wypadanie odbytnicy lub macicy;
    • ekstremalna apatia, letarg, otępienie.
• Zwierzęta, których terapia wymaga okresowego pobytu w szpitalu weterynaryjnym, np. pacjenci podczas chemioterapii, radioterapii, dializowani itp.

Czynniki logistyczne:

Niezmiernie istotną kwestią, która odgrywa rolę przy decydowaniu o konieczności hospitalizacji zwierzęcia jest fakt, czy będzie ono znajdowało się pod dokładną obserwacją i czy będzie miało zapewnione właściwe leczenie, jeśli zostanie wydane właścicielowi.

Zdarza się, że nawet psy lub koty niezbyt poważnie chore, ale wymagające regularnego przyjmowania leków przez pewien okres są zostawiane w szpitalu.

Jaka jest tego przyczyna?

Opiekun z różnych przyczyn nie jest w stanie regularnie podawać leków, ani monitorować zdrowienia pupila, podejmuje więc decyzję o pozostawieniu go w szpitalu na kilka dni pod okiem profesjonalnej opieki.

To bardzo dobre rozwiązanie dla osób, które nie mogą podjąć się opieki nad swoim pupilem w stopniu wystarczającym.

Czynniki ekonomiczne:

Niejednokrotnie przy podejmowaniu decyzji o hospitalizacji pacjenta konieczne jest również uwzględnienie czynnika ekonomicznego, który może być tym elementem zaporowym, uniemożliwiającym korzystanie z tego rodzaju usługi.

• Jeśli właściciela nie stać na leczenie szpitalne, należy wówczas rozważyć następujące możliwości:
  • Po pierwsze – czy jest szansa na leczenie w domu bez narażenia życia zwierzęcia?
  • Po drugie – czy istnieje możliwość skorzystania ze wsparcia finansowego i pomocy rodziny, bliskich lub różnego rodzaju fundacji?
  • Po trzecie – czy stan chorego zwierzęcia jest tak ciężki, że należy rozważyć eutanazję?

Lekarz weterynarii po dokonaniu oceny stanu zdrowia zwierzęcia przedstawia opiekunowi plan leczenia oraz szacunkowe koszty.

Decyzja o pozostawieniu zwierzaka w szpitalu dokonywana jest za zgodą właściciela, a w razie jej braku – omawiane są wspomniane wyżej możliwości.

Jak przygotować psa/kota na pobyt w szpitalu?

W przypadku hospitalizacji planowej lekarz weterynarii na pewno poinformuje Cię z wyprzedzeniem, jak należy przygotować psa lub kota.

Nie będzie to bardzo skomplikowane, ponieważ z reguły dotyczy takich spraw, jak odstawienie jedzenia przed wizytą (np. przed pobraniem krwi, wykonaniem badań obrazowych lub operacją), powstrzymanie się od spacerów lub zabranie kuwety kotu na 2 godziny przed wizytą (przed wykonaniem badania usg lub pobraniem moczu).

Czasem zalecane jest podawanie określonych leków na kilka dni przed przyjęciem lub specjalna dieta (zwłaszcza, jeśli mają być przeprowadzone określone badania).

W razie jakichkolwiek wątpliwości i pytań, zawsze wcześniej skonsultuj się z lekarzem weterynarii.

Jeśli twoje zwierzę jest przyjmowane na operację, powinno ono być na czczo (o przygotowaniu pacjenta do zabiegu operacyjnego pisałam tutaj: https://cowsierscipiszczy.pl/zabieg/#przygotowanie-dietetyczne-pacjenta).

Jeśli natomiast zwierzak znajduje się w szpitalu weterynaryjnym z powodu choroby, możesz zostawić mu trochę jego własnego jedzenia.

Dzięki temu pies lub kot będzie miał namiastkę domu, a dodatkowo zapobiegnie to wystąpieniu problemów gastrycznych (nagłe zmiany jedzenia mogą spowodować rozstrój żołądka).

Jeśli jesteśmy już przy temacie zostawiania rzeczy w szpitalu, zapytaj personel o możliwość pozostawienia ulubionej zabawki, koca, a nawet legowiska psa czy kota.

Pamiętaj jednak, że mogą one ulec zabrudzeniu, zwłaszcza jeśli zwierzę ma biegunkę lub wymiotuje.

Oznacza to, że trafią one do szpitalnej pralni, gdzie czasem trudno jest je później znaleźć.

Co daje pobyt w szpitalu?

W obliczu konieczności hospitalizacji każdy odczuwa niepokój.

Jest to zupełnie zrozumiałe, choć tak naprawdę nieco irracjonalne.

Przecież pobyt w szpitalu ma służyć powrotowi do zdrowia lub nawet uratowaniu życia.

Placówka weterynaryjna nigdy nie narazi twojego podopiecznego na niebezpieczeństwo i zawsze dołoży wszelkich starań, aby każdy pacjent miał zapewniony jak największy komfort.

Chociaż nic nie może mierzyć się z komfortem własnego domu, oto co jest oferowane w szpitalu weterynaryjnym by pomóc Twojemu psu lub kotu:

• Przygotowanie do zabiegu. U pacjenta hospitalizowanego z powodu wcześniej ustalonego zabiegu wykonywane są wszelkie niezbędne badania, kwalifikujące go do operacji. Zakładane jest wejście dożylne (tzw. wenflon), czasem również podawane są płyny. Tuż przed zabiegiem personel przygotowuje pole operacyjne (czyli goli, myje i odkaża okolicę ciała pacjenta, stanowiącej dostęp chirurgiczny).
• Zapewnienie cichego, czystego i spokojnego miejsca podczas wybudzania się po zabiegu chirurgicznym, a także wszelkie działania wspomagające podczas powrotu do zdrowia po operacji. W przypadku tych psów i kotów zaleca się zwykle krótkotrwały pobyt w szpitalu.
• Opieka nad pacjentem, którego stan jest zbyt poważny, by mógł przebywać on w domu.
• Zapewnienie następujących zabiegów:
  • Płynoterapia dożylna. Większość chorych zwierząt domowych nie je prawidłowo lub nie pije i może tracić płyny w wyniku wymiotów czy biegunki. Podczas badania klinicznego wykazać można, że są one odwodnione. Dożylne podanie płynów elektrolitowych jest najskuteczniejszym sposobem rozwiązania tego problemu. Jest to konieczne, by wspomóc dochodzenie do zdrowia oraz szybko poprawić komfort pacjenta. Płyny podawane są do żyły przez wenflon, umieszczony na łapie pacjenta, a czasem – na jego szyi. Większość pacjentów dobrze toleruje cewnik, jednak na czas kroplówki muszą być umieszczone w klatce lub być tak unieruchomione, by nie miały możliwości wyciągnięcia wenflonu. Zdarza się także, że psu lub kotu zakłada się na szyję kołnierz elżbietański, by uniemożliwić wyciągniecie dojścia dożylnego.
  • Aplikacja leków (dożylna, podskórna, domięśniowa oraz doustna). Niektóre leki najlepiej podawać bezpośrednio do krwiobiegu, aby zwiększyć ich koncentrację we krwi oraz szybkość działania. Wenflon umożliwia częste podawanie leków bez konieczności wkłuwania się do żyły za każdym razem. Czasem konieczne jest wykonywanie zastrzyków domięśniowych lub dożylnych lub podawanie tabletek nawet co kilka godzin. Tego typu zabiegi mogą mogą być trudne lub nawet niemożliwe do wykonania w domu, dlatego konieczna jest hospitalizacja.
  • Nebulizacja, tlenoterapia. Pacjenci z silnym kaszlem mogą wymagać inhalacji parowej lub/i terapii nebulizacyjnej nawet kilka razy dziennie. Nebulizator wytwarza mgłę parową zawierającą silny antybiotyk lub lek rozszerzający oskrzela, który jest dostarczany przez maskę w celu dostarczenia leku głęboko do oskrzeli lub do płuc. Zwierzęta z zapaleniem płuc lub kaszlem kennelowym można wyleczyć w ten sposób w ciągu 3-5 dni, w przeciwieństwie do antybiotyku doustnego, którego czas podawania wynosi najczęściej 10-14 dni. Z kolei w przypadku pacjenta z ostrą niewydolnością serca lub niewydolnością oddechową konieczne jest dostarczenie tlenu. Dokonywane jest to za pomocą namiotów lub klatek tlenowych, rzadziej za pośrednictwem maski. Dopiero po ustabilizowaniu pacjenta możliwe będzie wykonanie innych testów diagnostycznych oraz wprowadzenie odpowiedniego leczenia.
  • Zabiegi rehabilitacyjne (magnetoterapia, laseroterapia itp.). Te techniki pomagają złagodzić ból i przyspieszyć gojenie się ran oraz przewlekłych stanów zapalnych.
  • Monitorowanie pacjenta i bieżące badania diagnostyczne. Gdy pacjenci przechodzą leczenie, zwykle konieczne jest ich obserwowanie. Monitorowane są parametry morfologiczne i biochemiczne krwi, u niektórych pacjentów konieczna jest kontrola rentgenowska lub ultrasonograficzna, monitorowanie akcji serca.
  • Opieka medyczna. Jest ona kluczowa w całym założeniu hospitalizacji. Należy monitorować i dostosowywać płyny, podawać leki, zmieniać opatrunki, przemywać rany. Bandaże, które ulegną zsunięciu lub zabrudzeniu są regularnie wymieniane. Chore zwierzęta mogą wymagać karmienia strzykawkami lub zachęcania do jedzenia. Kontrolowane są również miejsca umieszczenia cewników pod kątem przemieszczenia lub infekcji. Wskazana może być także fizjoterapia w celu utrzymania zakresu ruchu, napięcia mięśniowego i przepływu krwi. Psy regularnie wychodzą na zewnątrz w celu oddania moczu i kału. Technicy weterynarii dbają o czystość w klatce, czasem muszą także zwierzę umyć lub wykąpać, gdy zdarzy mu się zwymiotować lub pojawi się inny problem (np. biegunka, oddawanie moczu pod siebie itp.). Krytycznie chore zwierzęta potrzebują wykwalifikowanej, kompetentnej i uważnej opieki medycznej. Zwierzęta, które nie mogą chodzić należy przewracać z jednej strony na drugą co około 4 godziny, aby zapobiec powstaniu odleżyn, owrzodzeń i innych problemów. Jeśli dochodzi do gromadzenia się płynu w obrębie kończyn (obrzęki), stosowane są okłady uciskowe. Wszystkie te czynności i zdarzenia są zapisywane, a wszelkie problemy zgłaszane lekarzowi. Każde zwierzę z krytyczną chorobą powinno być objęte całodobową opieką weterynaryjną.
• Kontrola bólu. Objawy bólu obejmują szybkie bicie serca i blade błony śluzowe, co może przypominać objawy wstrząsu. Zwierzę z bólem ma również wyższy poziom hormonów stresu. Pacjenci mogą jednak odczuwać ból bez wyraźnych objawów. Postępowanie medyczne zawsze jest nastawione na ulgę w cierpieniu. Nawet w sytuacjach, w których wiadomo, że zwierzę doświadcza z pewnością bolesnego stanu chorobowego (np. zapalenia trzustki), ale nie wykazuje ono objawów bólowych, podawane są leki przeciwbólowe. Sprawiają one, że pacjent czuje się bardziej komfortowo, ale mogą również zmniejszać oznaki innych stanów, prawdopodobnie utrudniając diagnozę.
• Izolatki. Niektóre choroby są potencjalnie zaraźliwe dla innych zwierząt, więc wskazane może być trzymanie chorego pacjenta w odosobnieniu, z dala od innych zwierząt przebywających aktualnie w pomieszczeniu szpitalnym.

Czego mogę się spodziewać, gdy zwierzę jest hospitalizowane?

Wszystko zależy od wskazań do hospitalizacji oraz jej trybu.

Przy przyjęciach planowych wszystko z reguły odbywa się według odpowiedniego schematu, a więc:

• przeprowadzenie badania klinicznego pacjenta,
• wykonanie niezbędnych badań,
• rozmowa z opiekunem itd.

W sytuacji, gdy do lekarza trafia zwierzę w stanie krytycznym (np. po wypadku) nie ma czasu na pewne mniej istotne kwestie, a sprawa największej wagi jest ratowanie pacjenta.

W takich sytuacjach pacjent najczęściej przebywa na oddziale intensywnej opieki medycznej lub też jest kierowany do takiego oddziału (po wcześniejszym ustabilizowaniu zagrożonych funkcji życiowych).

Po przybyciu do szpitala weterynaryjnego, zwierzę zostanie zbadane. W tym czasie zostaniesz także poproszony o rozmowę z lekarzem, podczas której usłyszysz prawdopodobnie wiele pytań, dotyczących aktualnego stanu zdrowia Twojego pupila oraz jego przyzwyczajeń.

Kwestie, które mają największe znaczenie to przede wszystkim:

• Czy zwierzę w ostatnim czasie nie wykazywało niepokojących objawów, które mogłyby świadczyć o chorobie? Jeśli tak, to jakie? Ustąpiły one, czy nadal są obecne?
• Czy u zwierzęcia zdiagnozowano wcześniej jakieś choroby? Jakie? Czy było leczone i z jakim skutkiem?
• Czy pacjent przyjmował lub przyjmuje obecnie jakieś leki? Jeśli tak, to jakie i w jakich dawkach?
• Czy zwierzę ma aktualne szczepienia przeciwko chorobom zakaźnym?
• Jeśli pacjent jest płci żeńskiej, to czy suka/kotka nie ma obecnie cieczki/rujki? Kiedy była ostatnia cieczka/ruja?
• Czy pacjent jest na czczo? Kiedy zjadł ostatni posiłek?
• Czy pacjent jest na specjalnej diecie? Jeśli tak, to jakiej? W jakich ilościach i jak często dostaje posiłki?

Postaraj się odpowiedzieć na nie jak najbardziej szczegółowo i oczywiście zgodnie z prawdą.

Poinformuj personel o wszelkich specjalnych potrzebach twojego pupila, a także o swoich obawach i wątpliwościach.

Pamiętaj, by jasno nakreślić wszelkie instrukcje dotyczące karmienia psa lub kota oraz przyjmowanych lekach.

To jest także ten czas, w którym możesz dopytać o szczegóły pobytu zwierzaka w klinice. Technik lub lekarz weterynarii wyjaśni wszelkie wątpliwości, pokaże miejsce przebywania psa, a także opisze rutynowe postępowanie z pacjentami hospitalizowanymi.

Następnie zostaniesz poproszony o wypełnienie specjalnego formularza, w którym należy zamieścić wszelkie niezbędne dane kontaktowe właściciela, listę przyjmowanych przez zwierzę leków, preferencje żywieniowe psa lub kota, skład diety oraz nawyki (np. częstość wychodzenia na spacer itp.).

Jeśli uważasz, że jakiś szczegół jest istotny, również wspomnij o nim w formularzu. Wszystko to ma ułatwić kontakt z Tobą, ale przede wszystkim służy do stworzenia jak najbardziej sprzyjających warunków dla Twojego podopiecznego.

Jeśli zapadła decyzja o hospitalizacji, lekarz weterynarii przedstawi Ci plan leczenia, który będzie zawierał oszacowanie opłat związanych z zabiegami, leczeniem, badaniami i opieką, stosowanymi u Twojego psa lub kota.

Jeśli sytuacja ulegnie zmianie podczas przebywania zwierzaka w szpitalu i konieczne będą jakieś dodatkowe badania, leki czy zabiegi, zawsze zostaniesz o tym wcześniej poinformowany.

Wszystkie dodatkowe czynności przeprowadzane są wyłącznie za Twoją zgodą.

Po przyjęciu zwierzę może zostać podłączone do kroplówki, otrzymać leki lub też może być kontynuowana diagnostyka (np. pobranie krwi do badań laboratoryjnych itp.).

Następnie pacjent umieszczany jest w bezpiecznej klatce.

Dobrze jest, jeśli oddziały szpitalne dla psów i kotów znajdują się oddzielnie, co znacznie zmniejsza stres zwierzęcia.

Klatki dla kota zawierają kuwety, legowiska lub domki do chowania się oraz czystą i ciepłą pościel (koc, poduszka itp.).

Klatki dla psów są dostosowane w zależności od wielkości psa, również wyposażone są w ciepłe koce, a zwierzak regularnie wychodzi na zewnątrz (chyba, ze z różnych powodów nie może chodzić).

Każdy pacjent ma indywidualny formularz leczenia i obserwacji na każdy dzień pobytu.

Tutaj zapisywane są informacje dotyczące dawkowania oraz czasu przyjmowania leków, dokładne uwagi na temat wyników badań klinicznych oraz inne ważne informacje, jak oddawanie moczu, kału, temperatura, apetyt itp.

W różnym czasie (w zależności od placówki – nie wszystkie otwarte są całą dobę) dyżur nocny przejmuje lekarz i/lub technik weterynarii. Wszelkie zalecenia dotyczące każdego pacjenta są dokładnie przekazywane, a każde zwierzę omawiane.

Wieczorem personel podaje leki (w razie potrzeby), a w ciągu nocy zwierzę jest monitorowane.

Psy są regularnie zabierane na zewnątrz, aby mogły naturalnie oddać kał i mocz.

Koty są regularnie sprawdzane, a żwirek dla kota w kuwecie wymieniany. Technicy doglądają pacjentów i opiekują się nimi, a w razie potrzeby karmią z ręki lub w inny sposób zachęcają do jedzenia.

Rano kolejna zmiana informowana jest o wydarzeniach w ciągu nocy.

Każde zwierzę jest następnie badane przez lekarza, który aktualizuje informacje, informuje właścicieli, zaleca (ewentualnie) testy diagnostyczne oraz leki.

Szpital weterynaryjny – intensywna terapia

Wszyscy pacjenci na oddziale intensywnej terapii mają niestabilność co najmniej jednego z głównych układów organizmu (sercowo-naczyniowego, nerwowego lub oddechowego) lub występuje u nich potencjalne ryzyko takiej niestabilności.

Jeśli systemy te nie funkcjonują prawidłowo, stan taki może doprowadzić do śmierci. Dlatego też celem intensywnej opieki jest zapobieganie rozwojowi niewydolności, jej rozpoznanie oraz leczenie.

Wyjaśnię teraz, kiedy wymagana jest intensywna opieka nad pacjentem, jak wygląda system oceny pacjenta w stanie nagłym w pierwszych minutach po przybyciu do szpitala oraz i w jaki sposób pacjent jest monitorowany na tzw. OIOMie.

Większość hospitalizowanych pacjentów weterynaryjnych oczywiście nie wymaga intensywnej opieki. Wskazaniami do niej są następujące procesy chorobowe i objawy kliniczne:

• poważny stan patologiczny wywołany urazem,
• napady padaczkowe,
• duszność,
• poważne choroby i stany kliniczne, jak np. cukrzycowa kwasica ketonowa, ciężkie zapalenie trzustki,
• stan pooperacyjny (np. po torakotomii),
• wyraźna niedokrwistość,
• zaburzenia rytmu serca.

Biorąc pod uwagę charakter tych chorób, właściciele hospitalizowanych zwierząt powinni zostać uświadomieni o powadze sytuacji.

Lekarz weterynarii omawia z nimi nasilenie choroby, prawdopodobne koszty finansowe oraz stan pacjenta, który w takich sytuacjach bywa bardzo dynamiczny – z możliwością szybkich zwrotów akcji i zmiennym czasem powrotu do zdrowia.

Najprawdopodobniej zostanie również poruszony temat ewentualnej reanimacji, a nierzadko także – eutanazji.

System klasyfikowania pacjenta (TRIAGE)

“Triage” to termin, pochodzący od francuskiego słowa oznaczającego “sortowanie”. Metoda ta jest stosowana w celu zaklasyfikowania pacjenta pod względem pilności zapewnienia opieki medycznej oraz umożliwia szybkie rozpoznanie i leczenie stanów zagrażających życiu.

Pacjenci, których stan został określony jako stabilny mogą poczekać na udzielenie pomocy, natomiast pacjenci w stanie krytycznym są przyjmowani bezzwłocznie.

Pierwsza ocena pacjenta

Identyfikacja zaburzeń zagrażających życiu

W pierwszej kolejności identyfikowany jest stan pacjenta. Powinno to nastąpić w ciągu 1 minuty od przybycia zwierzęcia do lecznicy/kliniki oraz uzyskaniu informacji od właściciela o tzw. “nagłym przypadku”.

Określenie to stosowane jest najczęściej przez opiekunów, dla których nagłe, gwałtowne pojawienie się nietypowych objawów klinicznych wzbudza niepokój i skłania do natychmiastowej wizyty w gabinecie.

Według oceny opiekuna stan zwierzaka wymaga bezzwłocznej interwencji lekarskiej.

Jednak w rzeczywistości nie zawsze “nagły przypadek” oznacza pacjenta w stanie krytycznym.

Dlatego też lekarz lub personel weterynaryjny powinien jak najszybciej zweryfikować informacje usłyszane przez właściciela.

Najważniejsze pytanie w takiej sytuacji brzmi:

Jakie jest zagrożenie dla życia zwierzęcia? Po udzieleniu na nie odpowiedzi zwierzę jest klasyfikowane (lub nie) jako pacjent w stanie zagrożenia życia.

W celu szybkiej oceny, czy rzeczywiście mamy do czynienia ze zwierzęciem w stanie zagrożenia życia identyfikuje się trzy główne elementy:

• Ustalenie głównej dolegliwości pacjenta, dzięki czemu można zaliczyć ją do odpowiedniej kategorii, np.
  • układ oddechowy,
  • krążenia,
  • moczowy,
  • uraz.
• Pełna i dokładna ocena objawów życiowych:
  • liczba oddechów i ich charakter,
  • liczba uderzeń serca i rytm,
  • liczba tętna, rytm i charakter,
  • dokładna temperatura ciała, barwa błon śluzowych i czas wypełniania kapilar.
• Oglądanie, osłuchiwanie i omacywanie pacjenta.

Podczas wstępnej, szybkiej oceny pacjenta zwraca się szczególną uwagę na tzw schemat AABCD:

• A – aware, świadomość – reakcja na wołanie, dotyk;
•  A – airway, drogi oddechowe – oględziny okolicy nozdrzy, jamy ustnej, kilkukrotny uciśnięcie klatki piersiowej w celu wymuszenia przepływu powietrza;
• B – breathing, oddychanie – obserwacja w ciągu 10 sekund ruchów oddechowych oraz ich charakteru;
• C – circulation, krążenie – uderzenia serca, jakość tętna, kolor błon śluzowych, czas wypełniania kapilarnego (CRT);
• D – disability – urazy – obecność urazów i uszkodzeń, które mogą skutkować zagrożeniem życia (np. uszkodzenie dużych naczyń – krwotoki – hipotensja, uraz ściany klatki piersiowej – odma – niewydolność oddechowa).

Na podstawie uzyskanych informacji można domniemywać co do stanu pacjenta, a także zakwalifikować go do jednej z kilku grup.

Na przykład:

• Dorosły, pracujący pies myśliwski przywieziony po poważnym urazie do szpitala, u którego częstość akcji serca wynosi 100 uderzeń na minutę najprawdopodobniej wpada we wstrząs, który może być spowodowany dużym krwotokiem.
• Tętno u takiego psa powinno wynosić 40-50 na minutę.
• Dodatkowo szybkie badanie pacjenta jest pomocne przy określaniu zagrożenia życia (pozwala zawęzić obszar poszukiwań; przykładowo czy zaburzenie dotyczy górnych dróg oddechowych, czy dolnych, a może układu krążenia).
• Omacywanie pacjenta umożliwia znalezienie miejsc wrażliwych, a także przybliżone określenie ciepłoty skóry, co pomaga w rozróżnieniu między wstrząsem ze zwężeniem naczyń (np. przy przy wstrząsie pourazowym, hipowolemicznym, kardiogennym) a wstrząsem z rozszerzeniem naczyń (wstrząs septyczny, neurogenny, anafilaktyczny).
• Osłuchiwanie pozwala na rozróżnienie, czy zagrożenie życia spowodowane jest zaburzeniami ze strony dolnych dróg oddechowych (np. skurcz oskrzeli, odma), czy też krążenia (niedomykalność zastawki dwudzielnej, zwężenie zastawki aorty).

W trakcie identyfikacji stanu pacjenta w stanie nagłym lekarz weterynarii koncentruje się przede wszystkim na nieprawidłowościach, które mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Stanem zagrożenia życia, czy też stanem krytycznym określa się wszelkie stany i choroby, które prowadzą do niewydolności najważniejszych układów, co przejawia się upośledzeniem wymiany gazowej, zaburzeniem funkcji układu krążenia i przepływu tkankowego czy zmian składu płynów ustrojowych.

Poważne zaburzenia w zakresie tych układów w szybkim tempie (w ciągu kilku minut) mogą doprowadzić do zgonu pacjenta, jeśli nie podejmie się czynności ratunkowych. Nieprawidłowości zagrażające życiu pacjenta należy bezzwłocznie ustabilizować.

Potwierdzenie lub wykluczenie stanu zagrożenia życia jest priorytetem – w razie ich stwierdzenia wymagana jest natychmiastowa interwencja (często wraz z resuscytacją), a pacjent osiąga status pacjenta w stanie krytycznym.

Zaburzenia wymagające natychmiastowej interwencji

• Ze strony układu sercowo-naczyniowego:
  • zatrzymanie akcji serca (brak tętna i słyszalnych uderzeń serca),
  • blade błony śluzowe,
  • wydłużony czas wypełniania naczyń włosowatych (CRT>2 sek),
  • tętno małe, nitkowate lub brak tętna,
  • krwotok,
  • ceglastoczerwone błony śluzowe, czas wypełniania naczyń włosowatych <1 sekunda, tętno skaczące,
  • częstoskurcz (pies>180, kot > 250 uderzeń/minutę),
  • rzadkoskurcz (pies < 60, kot < 150),
  • tętno brakujące, arytmia,
  • zapaść.
• Ze strony układu oddechowego:
  • szybka i płytka akcja oddechowa,
  • niedrożność górnych dróg oddechowych,
  • trudności w oddychaniu, chwytanie powietrza, oddychanie przez jamę ustną,
  • sinica,
  • trzeszczenia lub świsty oddechowe nad polami płucnymi podczas osłuchiwania,
  • uraz klatki piersiowej – złamanie żeber, rany penetrujące ścianę klatki piersiowej, cepowata klatka piersiowa.
• Ze strony układu nerwowego:
  • atak drgawek lub wcześniejsze ataki,
  • otępienie,
  • śpiączka,
  • uraz głowy,
  • spożycie substancji trujących,
  • ostre porażenie, niedowład.
• Ze strony układu moczowego:
  • niezdolność do oddania moczu,
  • spożycie glikolu etylenowego,
  • duży, bolesny pęcherz moczowy, stwierdzany podczas badania palpacyjnego,
  • brak wyczuwalnego pęcherza moczowego u pacjenta po wypadku.
• Inne zaburzenia:
  • hipertermia (temp. > 40,5 °C, udar cieplny),
  • trudny poród, dystocja,
  • ukąszenie przez węża,
  • zatrucia,
  • intensywne wymioty lub biegunka,
  • oparzenia,
  • złamania,
  • urazy komunikacyjne (uderzenie przez samochód),
  • upadek z dużej wysokości,
  • rozejście się brzegów rany chirurgicznej po zabiegu,
  • odmrożenia,
  • podtopienie,
  • zatrucie dymem,
  • porażenie prądem,
  • wypadnięcie narządu wewnętrznego,
  • rozszerzenie żołądka,
  • okulistyczne stany nagłe (jaskra, wytrzeszcz gałek ocznych, wypadnięcie gałki ocznej),
  • niedawne spożycie toksyn.

Podczas przeprowadzania wstępnego badania kwalifikacyjnego pacjenta lekarz lub technik weterynarii przeprowadza krótki wywiad z opiekunami zwierzęcia, który najczęściej ograniczony jest do następujących zagadnień:

1. Co stanowi główny problem pacjenta?
2. Kiedy zwierzę po raz ostatni zachowywało się prawidłowo? Jak długo trwają obecne objawy?
3. Zauważone objawy i nieprawidłowości (np. kaszel, świst oddechowy, wielomocz, konsystencja kału).
4. Czy podobne objawy zauważono też u innych zwierząt?
5. Czy zwierzę obecnie przyjmuje jakieś leki lub czy ma jakąś chorobę rozpoznaną w przeszłości?

Po wykluczeniu stanu krytycznego lub w trakcie przeprowadzanej resuscytacji kolejny raz sprawdza się pacjenta oraz przeprowadza podstawowe badania laboratoryjne.

Druga ocena pacjenta

Po ustabilizowaniu zaburzeń, stanowiących zagrożenie życia, przeprowadzane jest drugie, bardziej szczegółowe badanie kliniczne wraz z badaniami laboratoryjnymi.

• Badania laboratoryjne wykonywane są w trybie nagłym – już podczas zakładania dojścia dożylnego (wenflonu) pobiera się krew do analizy w celu określenia następujących parametrów:
  • Wartość hematokrytu, białko całkowite. U pacjentów z bladością badania te umożliwiają odróżnienie niedokrwistości od niedostatecznej perfuzji oraz pomagają przy ocenie prawdopodobieństwa krwotoku czy hemolizy. Określane są wartości wyjściowe tych wskaźników, konieczne do dalszego monitorowania stanu pacjenta. Początkowo oznaczenia takie powtarza się co 20-30 minut u pacjentów we wstrząsie lub po urazie, otrzymujących płynoterapię.
  • Stężenie mleczanów. Wskaźnik nasilenia przemian beztlenowych (ocena zaburzenia perfuzji, wymiany gazowej).
  • Azot mocznikowy, glukoza. Pomocne są w rozpoznawaniu przyczyn objawów nieswoistych (np. brak łaknienia, wymioty). Mogą wskazywać na niewydolność nerek, cukrzycę, a nie pierwotną chorobę przewodu pokarmowego. Hipoglikemia czasem stanowi groźne dla życia zaburzenie, prowadzące do śpiączki, a czasem wskazuje na rozwijającą się posocznicę.

Celem drugiej oceny pacjenta, która dokonywana jest w ciągu kolejnych 3 minut jest potwierdzenie lub wykluczenie stanu naglącego.

Stan naglący jest nieco odmiennym statusem (niż stan krytyczny), w którym to obecne jest ciężkie zaburzenie czynności organizmu, ale nie przekracza ono jeszcze możliwości kompensacyjnych organizmu.

Oznacza to, że dzięki uruchomieniu i/lub wzmocnieniu czynności naprawczych i wyrównawczych, pacjent jest w stanie “chwilowo” utrzymać pewien względny stan homeostazy.

Stan taki wymaga podjęcia intensywnej terapii wspomagającej zaburzone funkcje organizmu, ponieważ w przeciwnym razie w krótkim czasie dochodzi do nasilenia działań niepożądanych i zaburzeń, co w pewnym momencie przekracza możliwości regulacyjne organizmu, prowadząc do niewydolności narządowej, trwałego uszkodzenia narządów, a nawet śmierci.

W takim przypadku konieczna jest eliminacja przyczyny zaburzeń, działanie korygujące i wspomagające oraz stabilizacja pacjenta.

W tym czasie dokonywana jest również ocena, czy konieczna jest intensywna terapia, czy może pacjent stanowi przypadek internistyczny lub chirurgiczny.

Intensywna terapia to wspomaganie funkcji mechanizmów regulacyjnych organizmu, a czasami jest to konieczna terapia zastępcza do momentu powrotu czynności (np. hemodializa, oddech kontrolowany itp.).

Przypadek internistyczny – zaburzenie funkcji organizmu bez objawów niewydolności układów utrzymania homeostazy.

Przypadek chirurgiczny – uszkodzenie struktur organizmu lub zaburzenie funkcji bez objawów niewydolności układów utrzymania homeostazy, wymagające chirurgicznej interwencji.

Trzecia ocena pacjenta

Rozszerzona ocena czynności wraz z oceną integralności struktur.

Podczas tej oceny, dokonywanej w ciągu kolejnych 60 minut ponownie przeprowadzane jest badanie pacjenta oraz zlecane są kolejne badania laboratoryjne (w razie potrzeby).

• Elektrolity (sód, potas, chlor i wapń) pozwalają na wykrycie zagrażających życiu zaburzeń elektrolitowych (np. hiperkaliemia, hipokalcemia, hiperkalcemia i stosunek jonów sodowych do potasowych przy niedoczynności kory nadnerczy). Oznaczenie to umożliwia ustalenie właściwej płynoterapii.
• Gazometria – umożliwia rozpoznanie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej oraz ich korekcję.
• Rozmaz krwi – oceniany pod kątem występowania leukocytozy, leukopenii, szacunkowej liczby płytek krwi, obecności pasożytów krwi oraz nieprawidłowości w morfologii erytrocytów.
• Badanie układu krzepnięcia w celu wykrywania pierwotnych zaburzeń krzepnięcia, takich jak zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC) lub zatrucie rodentycydami antykoagulacyjnymi.
• Elektrokardiogram – umożliwia wykrycie zaburzeń rytmu serca, które mogą prowadzić do stanu zagrażającego życiu.
• Badanie ogólne moczu. Testy paskowe oraz badanie osadu pozwalają na wykrycie wałeczków, cech zakażenia dróg moczowych, krystalurii, krwiomoczu, glikozurii, ketonurii i białkomoczu. Ocena ciężaru właściwego ocenia zdolność zagęszczania moczu przez pacjenta.
• USG FAST.
• Badanie neurologiczne.
  • Pacjent oceniany jest pod kątem poważnych zaburzeń neurologicznych w obrębie mózgowia:
    • sprawdzenie, czy występują oznaki urazu głowy:
      • krwawienie z jamy nosowej, krew lub płyn mózgowo-rdzeniowy w zewnętrznym kanale słuchowym,
      • przechylenie głowy, oczopląs, zez,
      • otępienie, postępujące pogorszenie stanu świadomości,
      • nierównomiernie rozszerzone źrenice,
      • brak lub spowolnienie reakcji źrenic na światło (odruch źreniczny),
      • osłabienie lub brak odruchów zagrożenia, powiekowego, rogówkowego lub nosowego;
    • ocena stopnia przytomności:
      • A (alert) – pacjent przytomny,
      • V (voice, visual) – reaguje na bodźce dźwiękowe lub wzrokowe,
      • P (pain) – reaguje wyłącznie na bodźce bólowe,
      • U (unresponsive) – śpiączka, nie reaguje na bodźce.
  • Ocena pacjenta pod kątem występowania poważnych zaburzeń neurologicznych dotyczących rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych.
• Ocena jamy brzusznej i układu moczowego:
  • Postępujące powiększanie się obrysu powłok brzusznych może wskazywać na zespół rozszerzenia i skrętu żołądka lub krwotok do jamy otrzewnej.
  • Przerwanie pęcherza moczowego podejrzewa się u pacjentów z bolesnością jamy brzusznej, stłuczeniem jamy brzusznej i wymiotami pojawiającymi się po 24-48 godzinach od urazu.
  • Przerwanie ściany cewki moczowej zazwyczaj prowadzi do bardzo silnego obrzęku i zasinienia kończyn miednicznych i miednicy.
  • Uraz nerek i moczowodów wywołuje bolesność okolicy lędźwiowej, zwiększenie ciężaru właściwego płynu w przestrzeni zaotrzewnowej i azotemię.
  • Palpacyjna ocena pęcherza moczowego i monitorowanie wytwarzania moczu:
    • Skąpomocz (<0,5 ml moczu/kg/godz.) może świadczyć o odwodnieniu, niedociśnieniu, niewłaściwej resuscytacji pacjenta, ostrej niewydolności nerek, niedrożności zanerkowej lub przerwaniu ściany pęcherza moczowego.
    • Ważne jest określenie pierwotnej przyczyny skąpomoczu, wykonując badania radiologiczne, kontrastowe, ultrasonograficzne, a także badania krwi i moczu oraz mierząc ciśnienie krwi.

Monitorowanie hospitalizowanych pacjentów w stanie krytycznym

Monitorowanie na OIOMie koncentruje się na głównych układach organizmu:

• sercowo-naczyniowym,
• neurologicznym,
• oddechowym.

To pozwala klinicyście ustalić, czy stan pacjenta jest stabilny, pogarsza się czy też poprawia.

Właściwy monitoring dostosowywany jest indywidualnie do każdego przypadku (w zakresie tego, co jest monitorowane i jak często) oraz koncentruje się na konkretnych problemach poszczególnych pacjentów i możliwych powikłaniach.

Na przykład kot z obrzękiem płuc wtórnym do zastoinowej niewydolności serca, któremu właśnie podano furosemid może być poddawany ocenie częstości oddechów co 20 minut w celu oceny skuteczności leczenia.

Pies z pierwotną małopłytkowością immunologiczną, ale bez zaburzeń ze strony układu oddechowego może wymagać sprawdzania częstości oddechów co 12 godzin w celu potwierdzenia, że nie nastąpiła zmiana stanu klinicznego.

Dlatego w celu monitorowania każdego pacjenta należy sprawdzać co najmniej 2 razy dziennie.

W prawidłowej opiece nad pacjentami w stanie krytycznym uwzględniane są zawsze następujące czynniki:

• lista wszelkich problemów pacjenta,
• jakakolwiek poprzednia lub obecna poważna niewydolność układu,
• potencjalne pogorszenie lub poprawa procesu chorobowego pacjenta,
• potencjalne powikłania związane z chorobą, które mogą się rozwinąć,
• możliwe działania niepożądane terapii,
• sposób rozpoznania poprawy, pogorszenia, powikłań i działań niepożądanych.

Dzięki temu tworzony jest odpowiedni dzienny arkusz monitorowania.

Personel kontrolujący pacjentów powiadamia lekarza, jeśli pojawią się jakiekolwiek niepokojące wyniki, to znaczy oznaki pogorszenia pierwotnej choroby, powikłań lub działania niepożądanego.

Szpitale weterynaryjne świadczące usługi intensywnej terapii są stale obsadzone personelem, aby sprostać wysokim wymaganiom monitorowania i opieki nad pacjentami. Dzięki temu wszyscy pacjenci są pod ciągłym nadzorem.

Opieka całodobowa zapewnia szybką reakcję w razie jakiejkolwiek zmiany stanu pacjenta (np. rozwój duszności, pojawienie się drgawek).

W takich przypadkach zauważone nieprawidłowości są szybko odnotowane, zbadane i leczone oraz ustalany jest dla tego zwierzęcia nowy plan monitorowania.

Ocena bólu

Chociaż monitorowanie oraz próba utrzymania stabilności głównych układów ciała jest kluczowym elementem opieki nad pacjentami w stanie krytycznym, ograniczenie bólu jest jednym z najważniejszych obowiązków lekarza weterynarii.

“Mierzenie” bólu u psa i kota jest bardzo trudne w praktyce, ponieważ jest to wyjątkowo indywidualne doświadczenie.

Z bólem mogą być związane takie objawy, jak zwiększone tętno, częstość oddechów i ciśnienie krwi, jednak podobne zmiany mogą być również wywołane wieloma innymi czynnikami, szczególnie u pacjentów na OIOMie z poważnymi pierwotnymi procesami chorobowymi.

Ból może być subiektywnie oceniany poprzez obserwację pozycji ciała, mimiki i zachowania, a wcześniejsza wiedza o pacjencie może pomóc w rozpoznaniu bólu.

Oczywistym jest, że istnieje znaczna zmienność pomiędzy oceniającymi ból.

Istnieją różne schematy, zmierzające do zobiektywizowania oceny bólu.

Jednym z nich może być system oceny bólu na podstawie obserwacji pacjenta w szpitalu.

System ten podzielony jest na kilka sekcji, a wyniki uzyskane z każdej sekcji dodaje się do siebie.

Łączny wynik 6 lub więcej sugeruje, że potrzebna jest dodatkowa analgezja.

Ocena ostrego bólu u psów

• Sekcja A – obserwacja psa w klatce.
  • Jeśli zwierzę jest:
    • ciche – 0 punktów;
    • skomle lub popiskuje – 1;
    • Jęczy – 2;
    • Krzyczy – 3.
  • Zachowanie psa w stosunku do rany lub bolesnego obszaru:
    • ignoruje je – 0 punktów;
    • patrzy na ranę lub bolesny obszar – 1;
    • oblizuje bolesne miejsca – 2;
    • pociera ranę lub bolesny obszar – 3;
    • żuje lub wygryza ranę lub bolesny obszar – 4.
• Sekcja B – obserwacja psa w trakcie poruszania się. Pies zabierany jest na krótki spacer i obserwowany, w jaki sposób wstaje i porusza się. Jeśli pies:
  • wstaje i idzie normalnie – 0 punktów;
  • kuleje – 1;
  • wstaje i/lub idzie wolno lub niechętnie – 2;
  • Chodzi sztywno – 3;
  • Odmawia ruchu – 4;
  • W przypadku złamań kręgosłupa, miednicy lub kończyn lub też gdy wymagana jest pomoc w celu ułatwienia poruszania się, nie wykonuje się tej sekcji.
    W tej sytuacji łączny wynik wynoszący 5 lub więcej sugeruje, że wymagana jest dodatkowa analgezja.
• Sekcja C – reakcja na omacywanie. Jeśli pies ma ranę lub bolesne miejsce, stosuje się delikatny ucisk w promieniu około 5 cm wokół tego miejsca. Jeśli pacjent:
  • nie robi nic – 0 punktów;
  • rozgląda się – 1;
  • wzdryga się lub cofa – 2;
  • warczy lub broni tej okolicy – 3;
  • kłapie zębami – 4;
  • płacze, skomle – 5.
• Sekcja D – ocena samopoczucia pacjenta.
  • Ogólnie rzecz biorąc, jeśli pies jest:
    • zadowolony i czuje się komfortowo – 0 punktów;
    • cichy – 1;
    • obojętny lub nie reagujący na otoczenie – 2;
    • nerwowy, niespokojny, lękliwy lub zgarbiony, spięty– 3;
    • przygnębiony, nie reagujący na stymulację lub sztywny – 4.

Ocena ostrego bólu u kotów

Wyniki uzyskane z oceny każdej z sekcji dodaje się razem, aby obliczyć wynik bólu u kota.

Łączny wynik 4 lub więcej sugeruje, że wymagana jest dodatkowa analgezja.

• Sekcja A – obserwacja kota w klatce.
  • Jeśli kot:
    •  jest cichy/ mruczy /miauczy lub wygląda na zrelaksowanego – 0 punktów;
    • płacze /warczy / jęczy lub oblizuje wargi – 1;
    • niespokojny, kulący się z tyłu klatki – 2;
    • napięty, przykucnięty – 3;
    • sztywny, zgarbiony – 4.
  • Zachowanie kota w stosunku do rany lub bolesnego obszaru:
    • ignorowanie ran lub bolesnych okolic – 0 punktów;
    • zwracanie uwagi na ranę – 1 punkt.
• Sekcja B – reakcja na stymulację. Wołanie kota po imieniu, głaskanie od głowy do ogona:
  • kot reaguje na głaskanie – 0 punktów;
  • nie reaguje – 1;
  • jest agresywny – 2.
• Sekcja C – reakcja na omacywanie. W przypadku rany lub bolesnego obszaru stosuje się delikatny ucisk około 5 cm wokół tego miejsca. Jeśli pacjent:
  • nie robi nic – 0 punktów;
  • macha ogonem/kładzie uszy po sobie – 1;
  • płacze/ syczy – 2;
  • warczy – 3;
  • gryzie lub uderza pazurami – 4.
• Sekcja D – ocena samopoczucia pacjenta. Ogólne wrażenie, czy kot jest:
  • zadowolony i czuje się komfortowo – 0 punktów;
  • niezainteresowany otoczeniem/cichy – 1;
  • zaniepokojony /przestraszony – 2;
  • apatyczny/otępiały – 3;
  • przygnębiony/zrzędliwy – 4.

W ocenie obecności oraz nasilenia bólu, którego doświadcza zwierzę, złotym standardem jest odpowiedź na leczenie przeciwbólowe.

Jeśli więc istnieją wątpliwości co do tego, czy pacjent odczuwa ból i wymaga znieczulenia, lub czy zapewniona jest wystarczająca analgezja, może być wprowadzone dodatkowe działanie przeciwbólowe (poprzez zwiększenie dawek lub podanie innego lub dodatkowego leku), a pacjent ponownie oceniany jest pod kątem wykazywania objawów bólowych.

Podstawowe badanie fizykalne

Pacjenci przebywający na oddziale intensywnej terapii poddawani są dokładnemu badaniu fizykalnemu co najmniej raz dziennie.

Ma to na celu ocenę postępu pierwotnego procesu chorobowego i rozpoznanie powikłań.

Typowe komplikacje obejmują:

• owrzodzenie rogówki,
• powstawanie obrzęków,
• odparzenia od moczu i kału,
• infekcja rany i stan zapalny,
• zakrzepowe zapalenie żył,
• zakażenia szpitalne, w tym zachłystowe zapalenie płuc oraz infekcje dróg moczowych.

Każdy proces choroby ma pewne szczególne powikłania, takie jak np. komorowe zaburzenia rytmu u psów po rozszerzeniu i skręcie żołądka czy choroba zatorowo-zakrzepowa u pacjentów z immunologiczną niedokrwistością hemolityczną.

Ocena temperatury pacjenta, częstości tętna i oddechów są zwykle przeprowadzane częściej niż raz dziennie.

Częsty pomiar tych podstawowych parametrów jest kluczowy u niestabilnych pacjentów.

Dokładniejsze monitorowanie (np. układu sercowo-naczyniowego) jest bardzo pożądane, może jednak nie być możliwe ze względu na ryzyko pogorszenia się stanu w trakcie manipulacji pacjentem.

Jeśli zwierzę jest bardziej stabilne, przydatne jest regularne osłuchiwanie płuc wraz z pomiarem częstości oddechów, szczególnie jeśli istnieje ryzyko:

• odmy opłucnowej,
• płynu w jamie opłucnej,
• obrzęku płuc,
• zapalenia płuc.

Temperatura ciała

Pomiar temperatury ciała umożliwia rozpoznanie rozwoju gorączki lub monitorowanie obecnej już gorączki.

Zasadniczo nie ma konieczności wykonywania pomiarów częściej niż dwa razy dziennie, ponieważ większość pacjentów nie lubi korzystania z termometrów doodbytniczych.

Częstsze kontrole mogą być wymagane u pacjentów z hipotermią (np. wracających do zdrowia po znieczuleniu ogólnym, u pacjentów pediatrycznych lub psów ras małych) lub też u pacjentów z hipertermią lub zagrożonych hipertermią (np. psy z niedrożnością górnych dróg oddechowych, np. rasy brachycefaliczne, pacjenci z porażeniem krtani).

Tętno i częstość akcji serca

Ocena częstości akcji serca i tętna, a także jakości tętna stanowią bardzo użyteczny wskaźnik wydolności układu sercowo-naczyniowego pacjenta.

Częste monitorowanie (co najmniej co godzinę) tych parametrów przeprowadzane jest u każdego pacjenta z niewydolnością sercowo-naczyniową, szczególnie jeśli podaje się określone leczenie, takie jak płyny dożylne u zwierząt z hipowolemią.

U psów oraz u o kotów we wstrząsie zwykle występuje częstoskurcz, jednak u kotów może również wystąpić względna bradykardia (częstość akcji serca 140-160 uderzeń na minutę) z tętnem niskiej jakości.

Wspólna ocena częstości oraz jakości tętna pozwala na rozróżnienie różnych przyczyn tachykardii, takich jak ból i podniecenie (w tym przypadku jakość tętna powinna być dobra) od wstrząsu i anemii (tętno jest hiperdynamiczne lub słabe).

Jeśli zauważona zostanie nieregularność tętna (inna niż arytmia zatokowa u psa) lub deficyty tętna (słyszalne uderzenia serca bez towarzyszącej wyczuwalnej fali tętna) wykonywana jest ocena elektrokardiogramu (EKG).

Częstość oddechów

Monitorowanie częstości oddechów jest istotną częścią zarządzania każdym pacjentem z upośledzonym układem oddechowym.

Podczas obserwacji pacjenta ocenia się wysiłek oddechowy, odgłosy górnych dróg oddechowych, przyjmowanie pozycji ulgowej w celu ułatwienia oddychania, paradoksalny ruch brzucha oraz obecność sinicy.

Ocen tych można dokonać na odległość, więc nie trzeba manipulować pacjentami, co jest korzystne, ponieważ stan pacjentów z dusznością (szczególnie kotów) może ulec szybkiemu pogorszeniu z powodu zwiększonego zapotrzebowania na tlen związanego ze stresem.

Umożliwia to także monitorowanie pacjenta w klatce tlenowej, utrzymującej wysokie stężenie tlenu w powietrzu.

Ocena neurologiczna

Pacjenci z zaburzeniami neurologicznymi, wliczając drgawki, urazowe uszkodzenie mózgu i chorobę zapalną ośrodkowego układu nerwowego wymagają ścisłego monitorowania, ponieważ mogą szybko ulec pogorszeniu.

Monitorowanie może być obserwacją tylko z odległości, ale u pacjentów otępiałych lub śpiączce ważna jest regularna ocena reakcji i wielkości źrenic oraz odruchów nerwów czaszkowych.

Nawodnienie

Stan nawodnienia jest na ogół monitorowany raz lub dwa razy dziennie, ponieważ nie zmienia się tak szybko.

Ocena na podstawie wyników badania fizykalnego, takich jak napięcie skóry i lepkość błon śluzowych są dość subiektywne.

Jednak do oceny odwodnienia wykorzystuje się również masę ciała, jeśli wiadomo jest, ile pacjent ważył gdy był zdrowy.

We wszystkich przypadkach wagę można wykorzystać do monitorowania skuteczności nawodnienia pacjenta, ponieważ można oczekiwać przyrostu masy ciała.

U pacjentów z ryzykiem przeciążenia objętościowego (np. pacjenci z ostrym uszkodzeniem nerek i oligurią lub anurią) regularne kontrole wagi 2-3 razy dziennie, mogą umożliwić rozpoznanie zatrzymania płynów i przeciążenia, gdy masa ciała wzrośnie.

Jest to szczególnie przydatne, gdy nie można umieścić cewnika w pęcherzu moczowym i nie można dokładnie obliczyć ilości wydalanego moczu.

Hematokryt i białko całkowite

Monitorowanie hematokrytu u pacjenta może być bardzo przydatne, zwłaszcza u pacjentów z niedokrwistością lub zagrożonych utratą krwi, np. u pacjentów chirurgicznych lub z koagulopatiami.

W połączeniu z badaniem białka całkowitego wartość hematokrytu wykorzystywana jest do oceny stanu nawodnienia; jednak biorąc pod uwagę częstość hipoproteinemii i niedokrwistości u pacjentów OIOM, interpretacja może być trudna.

O ile nie podejrzewa się szybkiej utraty krwi, monitorowanie hematokrytu i białka całkowitego jeden raz dziennie jest ogólnie wystarczające.

Pozwala to klinicystom ocenić, czy nawodnienie jest odpowiednie i czy pacjent wymaga przetoczenia produktu krwiopochodnego.

Glukoza we krwi

Zarówno hiper- jak i hipoglikemia występują często u pacjentów OIOM.

Ta pierwsza może wystąpić w wyniku stresu, poważnych urazów i żywienia pozajelitowego.

Hipoglikemia może wystąpić u pacjentów z posocznicą, ras miniaturowych oraz bardzo młodych zwierząt, u pacjentów przyjmujących insulinę a także tych z niektórymi nowotworami, endokrynopatiami, niewydolnością wątroby lub po spożyciu toksyn.

Pacjenci z hipoglikemią muszą być często monitorowani by sprawdzić, czy stan ten ustąpił po wprowadzeniu leczenia, a jeśli podstawowa przyczyna nie zostanie natychmiast rozwiązana, konieczne jest dalsze częste monitorowanie w celu sprawdzenia, czy stan nie powraca.

Każdemu pacjentowi z ryzykiem hipoglikemii należy sprawdzić poziom glukozy we krwi, szczególnie jeśli jest on otępiały lub pojawią się bardziej zaawansowane objawy neurologiczne.

Elektrolity

Nieprawidłowości elektrolitowe są częste u pacjentów OIOMu.

Po zidentyfikowaniu faktycznego lub potencjalnego zaburzenia elektrolitowego monitorowanie może być dość kosztowne, dlatego lekarz weterynarii dokładnie rozważy, jak często taki monitoring jest wymagany.

Biorąc pod uwagę prawdopodobną przyczynę nieprawidłowości, stopień nasilenia objawów klinicznych, agresywną terapię korygującą oraz obawy związane z przedawkowaniem (np. konwersją pacjenta z hipokaliemią na pacjenta z hiperkaliemią) lub zbyt gwałtowną korektą (np. hiponatremii) można określić odpowiednią częstość monitorowania.

Dla względnie stabilnych przypadków przy płynoterapii dożylnej monitoring przeprowadzany tylko raz dziennie jest wystarczający, ale w przypadku pacjentów z dynamicznymi zaburzeniami monitorowanie może być konieczne nawet co godzinę przez krótki czas.

EKG

Monitorowanie EKG należy rozważyć u pacjentów ze znacznymi zaburzeniami akcji serca (psy: powyżej 180 uderzeń na minutę lub poniżej 50 uderzeń na minutę, koty: powyżej 240 uderzeń na minutę lub poniżej 140 uderzeń na minutę) lub rytmu w celu dalszego scharakteryzowania zaburzenia.

Ciągłe monitorowanie za pomocą monitora wieloparametrowego jest użytecznym narzędziem u pacjentów z obecną lub niedawną niestabilnością sercowo-naczyniową w celu zapewnienia odpowiedzi na leczenie i szybkiego wykrycia jakiegokolwiek pogorszenia.

Określenie rytmu serca pacjenta jest ważnym elementem zaawansowanego wspierania życia podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) w celu ustalenia, czy wskazane jest leczenie farmakologiczne, czy defibrylacja.

Bradyarytmię definiuje się jako częstość akcji serca poniżej 60 uderzeń na minutę u psów i 100 uderzeń na minutę u kotów, z powiązanymi objawami klinicznymi.

Bradykardia zatokowa jest powszechna u pacjentów w stanie krytycznym, wtórnie do występującej choroby podstawowej, ale konieczna jest ocena EKG aby odróżnić ją od poważniejszych zaburzeń przewodzenia, takich jak blok przedsionkowo-komorowy lub zespół chorej zatoki.

Bradykardia może również wynikać z poważnych zaburzeń elektrolitowych (takich jak hiperkaliemia) lub zaburzeń neurologicznych. Dlatego wnikliwa analiza elektrokardiogramu może być uzasadniona.

Tachykardia również występuje bardzo często u pacjentów na OIOMie.

Najczęściej ma pochodzenie zatokowe i często wiąże się z szokiem.

Mogą również występować tachyarytmie (zarówno regularne, jak i nieregularne) pochodzenia sercowego, wymagające interpretacji EKG w celu rozróżnienia rytmów nadkomorowych i komorowych oraz wyboru najbardziej odpowiedniego leczenia.

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi

Ciśnienie krwi można mierzyć pośrednio, stosując techniki dopplerowskie lub oscylometryczne lub bezpośrednio przez umieszczenie cewnika tętniczego.

U większości pacjentów na OIOMie pomiar ciśnienia dokonywany jest co najmniej raz dziennie, a wynik oceniany w połączeniu z innymi parametrami perfuzji i ogólnym stanem pacjenta.

U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami hemodynamicznymi od czasu do czasu wskazane jest ciągłe bezpośrednie wykonywanie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi w celu oceny odpowiedzi na leczenie i monitorowanie pod kątem pogorszenia.

Ciśnienie tętnicze utrzymywane jest poprzez wzajemny wpływ częstości akcji serca, objętości wyrzutowej i oporu naczyniowego.

Niedociśnienie tętnicze jest powszechne u pacjentów w stanie krytycznym i może wystąpić, gdy występują nieprawidłowości dotyczące któregoś z tych elementów, co prowadzi do upośledzenia perfuzji tkanek.

Ciśnienie mierzone metodą dopplerowską poniżej 90 mmHg lub średnie oscylometryczne ciśnienie tętnicze poniżej 60 mmHg uważa się za diagnostyczne niedociśnienie.

Leczenie ma na celu usunięcie podstawowej przyczyny poprzez terapię płynami, kontrolę tętna, podawanie leków wazopresyjnych lub inotropowych.

Nadciśnienie tętnicze występuje rzadziej u pacjentów w stanie krytycznym, ale jest nie mniej ważne.

Ciśnienie krwi powyżej 180 mmHg naraża pacjenta na wysokie ryzyko uszkodzenia narządów docelowych, takich jak ośrodkowy układ nerwowy, oczy, serce i nerki, należy je więc leczyć, jeśli uważa się je za autentyczne i trwałe.

Prawdziwe nadciśnienie jest często związane z chorobą nerek lub nadnerczy, ale należy to odróżnić od bardziej przejściowego ciśnienia krwi, które może być spowodowane bólem lub reakcją na stres lub ekscytację.

Pulsoksymetria

Pulsoksymetria jest nieinwazyjnym sposobem pomiaru natlenienia pacjenta i może być stosowana do monitorowania niewydolności oddechowej.

Pulsoksymetr mierzy nasycenie tlenem krwi tętniczej jako procent, wykorzystując różnicę w absorpcji światła czerwonego i podczerwonego przez krew natlenowaną i odtlenowaną.

Odczyt pulsoksymetru o wartości ponad 95% u zwierzęcia oddychającym powietrzem pokojowym jest uważany za normalny.

Wartości mniejsze niż 95% (odpowiadające ciśnieniu parcjalnemu tlenu [PaO2] poniżej 80 mmHg) są związane z hipoksemią, a te poniżej 90% (odpowiadające PaO2 poniżej 60 mmHg) są bardzo niepokojące i odpowiadają ciężkiej hipoksemii.

Pulsoksymetrię można zastosować do oceny pacjentów z zaburzeniami oddychania w celu ustalenia obecności i nasilenia jakiegokolwiek pogorszenia utlenowania, chociaż jest to badanie względnie niewrażliwe.

Przy ciągłym zastosowaniu u pacjentów na OIOMie może być również stosowany jako marker perfuzji.

Typowe miejsca umieszczenia sondy pulsoksymetrycznej obejmują język (u znieczulonych pacjentów) lub dowolny bezwłosy obszar skóry w minimalnym stopniu pigmentowany (np. małżowina uszna warga, napletek, srom lub przestrzeń międzypalcowa).

Maszyna może wyświetlać wynik jako pojedynczą liczbę lub może wyświetlać przebieg fali lub stos słupków jako marker jakości impulsu.

Zmierzone tętno powinno być zgodne z tętnem pacjenta, aby zapewnić uzyskanie dokładnego wyniku.

Fałszywe lub niedokładne odczyty są częste przy ruchach pacjenta (w tym drżeniach), słabej perfuzji, niedokrwistości, pigmentacji skóry, zakłóceń elektrycznych lub hemoglobinopatii, takich jak toksyczność dwutlenku węgla.

Gazometria

Nieprawidłowości w równowadze kwasowo-zasadowej są często obserwowane u pacjentów wymagających intensywnej opieki.

Analiza gazometrii może dostarczyć użytecznych informacji na temat procesu chorobowego, jego ciężkości i reakcji na leczenie.

Wyniki są uzyskiwane szybko i mogą wykryć zagrażające życiu nieprawidłowości w ciągu kilku minut.

Analizę tę można przeprowadzić na krwi żylnej lub tętniczej; próbki żylne dostarczają jedynie informacji o zaburzeniach kwasowo-zasadowych i wentylacji, podczas gdy krew tętnicza dostarcza dodatkowych informacji o dotlenieniu.

Do pobrania krwi do badania można wykorzystać dowolną obwodową tętnicę, chociaż najczęściej używana jest w tym celu tętnica grzbietowa stopy.

PaO2 powinno być w przybliżeniu pięciokrotnie wyższe niż stężenie tlenu w powietrzu wdychanym: na przykład pacjent oddychający powietrzem w pomieszczeniu (zawierającym 21% tlenu) powinien mieć PaO2= 5×21=105 mmHg.

PH krwi jest zwykle ściśle regulowane, aby uniknąć uszkodzenia tkanek i dysfunkcji narządów.

Wszelkie nieprawidłowości w pH krwi uzasadniają dalszą ocenę.

Typowe zaburzenia kwasowo-zasadowe:

• Kwasica oddechowa, przy której dochodzi do obniżenia pH krwi na skutek zwiększenia PCO2 we krwi. Pojawia się zwykle wskutek hipowentylacji (np. przy niedrożności górnych dróg oddechowych, leków anestetycznych czy chorób nerwowo-mięśniowych).
• Zasadowica oddechowa – zwiększenie pH krwi na skutek obniżenia PCO2 we krwi. Zwykle towarzyszy hiperwentylacji (strach, ból, hipoksemia, niedokrwistość).
• Kwasica metaboliczna – obniżenie HCO3- lub nadmiar zasad, np.:
  • kwasica mleczanowa,
  • kwasica ketonowa,
  • kwasica mocznicowa,
  • toksyny, takie jak:
    • glikol etylenowy,
    • metaldehyd,
    • salicylany, itp.
• Zasadowica metaboliczna – zwiększenie HCO3- lub nadmiar zasad. Obserwowana przy długotrwałych i/lub intensywnych wymiotach lub przy leczeniu diuretykami.

W większości przypadków wskazane jest leczenie podstawowej przyczyny w celu skorygowania wszelkich zaburzeń kwasowo-zasadowych.

Kapnografia

Za pomocą kapnografu można mierzyć nieinwazyjnie końcowo-wydechowy dwutlenek węgla (Et-CO2 – end tidal carbon dioxide) u pacjenta z założoną rurką dotchawiczą.

Normalny poziom Et-CO2 u psów i kotów wynosi około 35-45 mmHg.

Normalny gradient między Et-CO2 a tętniczym ciśnieniem cząstkowym dwutlenku węgla (PaCO2) jest zwykle mniejszy niż 5 mmHg u małych zwierząt; dlatego kapnografię można wykorzystać do oceny funkcji wentylacyjnej pacjenta.

Kapnografia ma wiele dodatkowych zastosowań u pacjenta na OIOMie, w tym możliwość potwierdzenia prawidłowego umieszczenia rurki intubacyjnej lub rurki do karmienia nosowo-żołądkowego oraz monitorowania skuteczności uciśnięć serca podczas RKO (gdzie celem jest osiągnięcie minimum 15 mmHg, aby zmaksymalizować szansę powrotu spontanicznego krążenia).

Gwałtowny spadek mierzonych wartości Et-CO2 do (bliskiego) zera sugeruje przemieszczenie sprzętu lub zatrzymanie akcji serca i powinien skłaniać do natychmiastowej oceny pacjenta.

Najczęstsze przyczyny podwyższonego Et-CO2 u pacjentów na OIOMie:

• hipowentylacja spowodowana działaniem leków przeciwbólowych lub anestetycznych,
• niedrożność górnych dróg oddechowych,
• zaburzenia neurologiczne,
• niedodma po przedłużonej pozycji leżącej.

Et-CO2 może również wzrosnąć wtórnie do wzrostu produkcji dwutlenku węgla w wyniku:

• bólu,
• niepokoju,
• dreszczy,
• drgawek,
• hipertermii.

Szybkie usg

W przeciwieństwie do bardziej formalnej, szeroko zakrojonej ultrasonografii pacjenta oceniającej wszystkie narządy wewnętrzne, szybkie skoncentrowane usg jest zwykle wykonywane u pacjentów na OIOMie.

Badania te nie wymagają specjalistycznego szkolenia, można je wykonać szybko i mogą dostarczyć cennych informacji na temat charakteru podstawowej choroby pacjenta.

Badanie to jest nazywane skanem FAST (ang. focused assessment with sonography for trauma, triage or tracking – ukierunkowana ocena za pomocą ultrasonografii pod kątem urazu, segregacji lub śledzenia) i mogą być stosowane do oceny zarówno brzucha (AFAST), jak i klatki piersiowej (TFAST).

Podstawowym celem skanu AFAST jest wykrycie wolnego płynu w jamie otrzewnej, który może wystąpić wtórnie wielu procesach chorobowych obserwowanych u pacjentów OIOM.

Uzyskuje się to poprzez umieszczenie sondy ultradźwiękowej nad czterema miejscami (prawą i lewą powierzchnią boczną, linią środkową nad pęcherzem oraz poniżej wyrostka mieczykowatego mostka).

Seryjne skany AFAST mogą wykryć gromadzenie się płynu w miarę upływu czasu i mogą być użyte do sprawdzenia postępu zaburzeń.

TFAST może być wykorzystywany do wykrywania płynu w worku osierdziowym, w jamie opłucnej oraz odmy opłucnowej.

Sonda ultradźwiękowa jest umieszczana w pięciu standardowych lokalizacjach nad klatką piersiową w celu wykrycia obecności wolnego powietrza lub płynu.

TFAST jest szczególnie przydatny u pacjentów z niewydolnością oddechową, które są zbyt niestabilne, by umożliwić zastosowanie bardziej rozstrzygającej diagnostyki, np. rentgenografii.

Krótkotrwały charakter badania TFAST może dostarczyć cennych informacji u niestabilnych pacjentów.

Badanie FAST może być również wykorzystane do oceny stosunku lewego przedsionka do aorty (jest to marker powiększenia lewego przedsionka).

Można również dokonać subiektywnej oceny wypełnienia komory i kurczliwości serca i może to być użyteczne w prowadzeniu terapii u pacjentów z niestabilnością sercowo-naczyniową.

Analiza płynów

Niektórzy pacjenci na oddziale intensywnej opieki mogą mieć założone dreny.

Niezbędne jest odpowiednie zarządzanie tymi rurkami, aby zapobiec dodatkowej zachorowalności pacjenta.

Rurki torakostomijne umieszcza się w celu wspomagania leczenia chorób przestrzeni opłucnej, w tym uporczywej odmy opłucnowej, chylothorax, wysięku nowotworowego i pyothorax.

Dreny brzuszne są często umieszczane po operacji brzucha, aby pomóc w rozwiązaniu leżącego u podstaw procesu chorobowego i ułatwić podejmowanie decyzji dotyczących terapii płynami.

Można oszacować całkowitą objętość wytworzonego powietrza lub płynu oraz charakter cytologiczny dowolnego płynu i oczekuje się, że poprawi się on wraz z ustępowaniem choroby.

Na przykład w przypadku pooperacyjnego septycznego zapalenia otrzewnej:

• Objętość drenowanego płynu powinna z czasem znacznie się zmniejszać.
• Liczba komórek powinna się zmniejszać i składać się głównie z neutrofili niezdegenerowanych.
• Nie powinno być bakterii (chociaż może wystąpić bakteryjne zanieczyszczenie drenu, co oznacza, że bakterie są obecne w płynie, ale niekoniecznie oznaczają septyczne zapalenie otrzewnej).

Dren utrzymywany jest tak długo, dopóki jest produktywny (co oznacza, że ściągane jest więcej niż 5-10 ml/kg m.c. co 24 godziny), a następnie usuwa się go by zmniejszyć ryzyko zakażenia szpitalnego.

Wydalanie moczu

Wydalanie moczu jest użytecznym parametrem do monitorowania czynności nerek u pacjentów na OIOMie.

Normalne wydalanie moczu u prawidłowo nawodnionego pacjenta z prawidłowym przepływem krwi wynosi zwykle 1-2 ml/kg/godzinę.

Ilość wydalanego moczu może być poniżej tej wartości w przypadku hipoperfuzji (zmniejszenia przepływu) jako normalnej reakcji fizjologicznej, której celem jest zachowaniem płynów ustrojowych lub też patologicznie w przypadkach ostrego uszkodzenia nerek.

Pacjenci wymagający intensywnej opieki są często narażeni na wysokie ryzyko rozwoju ostrego uszkodzenia nerek, które może być pochodzenia wieloczynnikowego.

Możliwe przyczyny to:

• poprzednie epizody niedociśnienia wtórne do wstrząsu lub niedociśnienia,
• podawanie leków nefrotoksycznych w ramach terapii pacjenta,
• zapalenie ogólnoustrojowe,
• inne układowe choroby podstawowe.

Wczesne rozpoznanie zmienionego wydalania moczu może przyspieszyć dokładną ocenę pacjenta pod kątem trwającej hipoperfuzji lub uszkodzenia nerek, co pozwala na agresywne postępowanie.

Wydalanie moczu można czasami zwiększyć powyżej normalnego poziomu. Powody tego obejmują:

• jatrogenne przeciążenie objętościowe (przewodnienie),
• koty z diurezą postobstrukturalną po ustaniu niedrożności w drogach moczowych,
• pacjenci z poliurycznym ostrym uszkodzeniem nerek lub wypłukiwaniem rdzenia po dłuższym okresie terapii płynami.

Rozpoznanie patologicznego wielomoczu jest ważne, aby prowadzić terapię płynami i zapobiegać niezamierzonemu odwodnieniu.

Wydalanie moczu można mierzyć poprzez umieszczenie cewnika moczowego na stałe i zamkniętego systemu pobierania.

Inne techniki obejmują bezpośredni pomiar moczu wydalonego w sposób naturalny lub ważenie podkładu higienicznego u pacjentów hospitalizowanych.

Masę ciała pacjenta można również wykorzystać jako marker zmienionego wydalania moczu.

Pobieranie próbek moczu oraz jego analiza są również wskazane u pacjentów, u których podejrzewa się zakażenie dróg moczowych lub gdy u pacjenta wystąpi gorączka podczas hospitalizacji.

W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci poczyniono ogromne postępy w weterynarii, umożliwiając skuteczne leczenie pacjentów w stanie krytycznym.

Psy i koty wymagające intensywnej opieki mają poważne procesy chorobowe, ale przy odpowiednim monitorowaniu, skutecznym leczeniu, a także finansowym i emocjonalnym zaangażowaniu ich opiekunów, wiele z tych zwierząt może radzić sobie bardzo dobrze.

Żywienie psa i kota w szpitalu

Odpowiednie żywienie chorych zwierząt korzystnie wpływa na wzmocnienie funkcji obronnych organizmu, naprawę ran, odpowiedź na leczenie, czas powrotu do zdrowia i ogólne przeżycie.

Jednak potrzeby żywieniowe chorych zwierząt lub pacjentów w stanie krytycznym często są ignorowane ze względu na intensywny nacisk na “poważniejsze” w danej sytuacji, często zagrażające życiu problemy medyczne i chirurgiczne.

Po urazie, w stresie, czy też w przebiegu niektórych chorób następuje zmiana metabolizmu, która charakteryzuje się przede wszystkim zwiększonym zapotrzebowaniem kalorycznym.

Największy wzrost zapotrzebowania na kalorie mają pacjenci cierpiący na rozległe oparzenia i ciężki uraz głowy.

W takich sytuacjach następuje wyraźne podniesienie poziomu katecholamin, glikokortykoidów i glukagonu oraz wzrostu obwodowej oporności na insulinę co skutkuje wzrostem tempa metabolizmu i prowadzi do szybkiej mobilizacji energii z tkanek.

Jeśli uszkodzenie lub choroba utrzymują się oraz towarzyszy im niedożywienie, może dojść do immunosupresji, zwiększonego namnażania się bakterii (ze zwiększonym ryzykiem posocznicy), opóźnionego gojenia się ran, a to wszystko prowadzi do przedłużenia czasu hospitalizacji i opóźnienia powrotu do zdrowia.

Celem wsparcia żywieniowego jest dostarczenie energii i składników odżywczych w proporcjach, które mogą być wykorzystane przez pacjenta z maksymalną wydajnością.

Wsparcie żywieniowe zapewnia substraty do glukoneogenezy i syntezy białek oraz zapewnia energię potrzebna do spełnienia dodatkowych wymagań obrony gospodarza, naprawy rany oraz podziału i wzrostu komórek.

Wskazania do wsparcia żywieniowego

• Ogólnie rzecz biorąc wsparcie żywieniowe zalecane jest u zwierząt, które nie jadły przez okres dłuższy niż 5 dni lub straciły więcej niż 10% masy ciała.
• Pacjenci z hipoalbuminemią lub cierpiący na schorzenia wymagające zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze, takie jak rozległy uraz lub oparzenia.
• Pacjenci ze schorzeniami powodującymi zwiększoną utratę składników odżywczych (nadmierna utrata białka w przewodzie pokarmowym lub nerkach).

Żywienie dojelitowe

Preferowaną drogą podawania składników odżywczych jest podawanie doustne lub dojelitowe.

Żywienie dojelitowe jest najbezpieczniejszą, najprostszą, najtańszą i najbardziej fizjologiczną drogą i należy ją stosować, gdy tylko jest to możliwe.

U zwierząt, które są częściowo lub całkowicie anorektyczne, żywienie dojelitowe można osiągnąć za pomocą jednej z kilku technik: stymulacji apetytu, karmienia na siłę i karmienia przez zgłębnik.

• Stymulatory apetytu. Stosowane są głównie u kotów z częściową anoreksją. Powszechnie stosowane leki to diazepam, cyproheptadyna i mirtazapina. Diazepamu należy unikać u kotów z chorobami wątroby ze względu na możliwość indukcji martwicy wątroby.
• Wymuszone karmienie. Ta technika ma ograniczoną korzyść i jest stresująca dla kotów i psów, u których jest wykonywana. Ponadto przymusowe karmienie może wywołać uwarunkowaną niechęć do jedzenia i dlatego należy ją porzucić na rzecz technik karmienia przez zgłębnik, jeśli dobrowolne przyjmowanie pokarmu nie spełnia wymagań kalorycznych pacjenta.
• Urządzenia do odżywiania dojelitowego.

Zgłębnik nosowo-przełykowy

Prosty i skuteczny wybór krótkoterminowego (mniej niż 10 dni) wsparcia żywieniowego większości anorektycznych, hospitalizowanych pacjentów z prawidłową jamą nosową, gardłem, przełykiem i brzuchem.

Karmienie przez zgłębnik nosowo-przełykowy jest przeciwwskazane u zwierząt wymiotujących, w śpiączce lub bez odruchu wymiotnego.

Do najczęstszych powikłań związanych ze stosowaniem rurki nosowo-przełykowej należą:

• krwawienie z nosa,
• zapalenie woreczka łzowego,
• zapalenie błony śluzowej nosa,
• intubacja tchawicy (nieprawidłowe umieszczenie zgłębnika w tchawicy zamiast w przełyku),
• wtórne zapalenie płuc lub wymioty.

Rzadziej zdarza się odma opłucnowa i zapalenie przełyku.

Główną wadą zgłębników nosowo-przełykowych jest ich niewielka średnica, co wymaga stosowania płynnych preparatów dojelitowych (karmy w puszkach rozcieńczone wodą często zatykają rurki).

Gęstość kaloryczna większości ludzkich i weterynaryjnych płynnych preparatów dojelitowych wynosi od 1,0-1,5 kcal/ml.

Faryngostomia

Zgłębnik wprowadzany jest do gardła przez otwór na szyi (podczas krótkiego zabiegu chirurgicznego).

Wymaga znieczulenia ogólnego i skrupulatnej uwagi podczas umieszczania, aby uniknąć zakłóceń ruchu nagłośni i częściowej niedrożności krtani.

Ezofagostomia

Technika chirurgicznego umieszczenia rurki ezofagostomijnej w przełyku psów lub kotów.

Technika ta została udoskonalona w celu uniknięcia powikłań związanych z aspiracją treści lub niedrożnością krtani, które mogą wystąpić przy faryngostomii i umieszczeniu rurki nosowo-przełykowej.

Rurki można stosunkowo łatwo włożyć, a wprowadzenie wymaga jedynie lekkiego znieczulenia ogólnego lub silnej sedacji.

Jedynym poważnym powikłaniem związanym z założeniem rurki przełykowej jest zakażenie rany w miejscu stomii, w którym rurka wychodzi ze skóry.

Codzienna skrupulatna opieka nad miejscem stomii bywa skuteczna w zapobieganiu infekcji.

Gastrostomia

Wymaga znieczulenia ogólnego.

Ta procedura umożliwia umieszczenie cewników o stosunkowo dużej średnicy w żołądku pacjenta.

Chirurgiczna (otwarta) jejunostomia

Sonda zakładana jest do bliższej części jelita czczego.

Rodzaj diety, stosowanej do karmienia pacjenta zależy od wybranej drogi karmienia, stanu funkcjonalnego przewodu pokarmowego i wymagań żywieniowych pacjenta.

Ważne mogą być również inne czynniki, takie jak koszt, dostępność i łatwość użytkowania.

U pacjentów karmionych przez zgłębniki nosowo-przełykowe lub jejunostomijne możliwości karmienia ograniczone są do podawania płynnych preparatów dojelitowych.

Większość dostępnych w handlu płynnych diet ma gęstość kaloryczną około 1 kcal/ml.

Najważniejszym czynnikiem w jelitowym produkcie odżywczym jest zawartość białka, jego rodzaj (białko nienaruszone, peptydy i aminokwasy) oraz jakość.

Jakość białka zależy od strawności białka, wchłaniania i jego składu aminokwasowego. Najwyższą wartość biologiczną ma całe jajko, a następnie mleko krowie, laktoalbumina, wołowina, soja i kazeina.

Większość płynnych receptur ludzkich zawiera mniej niż 20% kalorii pochodzenia białkowego, co wyklucza ich stosowanie do długoterminowego (dłuższego niż 3 tygodnie) karmienia kotów.

Mieszanki o niższej zawartości białka należy uzupełnić specjalnymi formułami białkowymi.

Prawie wszystkie ludzkie preparaty dojelitowe nie zawierają tauryny, niezbędnego aminokwasu u kotów, co wymaga jej suplementacji.

Do karmienia dożołądkowego poprzez faryngostomię, ezofagostomię lub gastrostomię stosuje się zblendowane komercyjne karmy dla psa i kota.

W wybranych przypadkach wskazane może być stosowanie płynnego preparatu dojelitowego.

Istnieje wiele kompletnych i zrównoważonych weterynaryjnych preparatów dojelitowych, które zawierają odpowiednie ilości białka, taurynę i mikroelementy, co wyklucza potrzebę suplementacji w większości przypadków.

Karmienie rozpoczynane jest po 24 godzinach po założeniu rurki gastrostomijnej, aby umożliwić powrót motoryki żołądka oraz wytworzenia się uszczelnienia fibrynowego.

Karmienie poprzez jejnunostomię można rozpocząć w około 6 godzinie po założeniu, jeśli perystaltyka jest obecna.

Podawanie pokarmu może odbywać się poprzez cykliczne stosowanie bolusów (odpowiednio wyliczonej objętości jedzenia podawanej w określonym czasie) lub za pomocą ciągłego wlewu (np. za pośrednictwem pompy infuzyjnej).

Aby unikną skurczów brzucha i biegunki związanej z karmieniem bolusem przy jejunostomii stosuje się ciągłe karmienie przy początkowej szybkości wlewu 1 ml/kg/godzinę, którą zwiększa stopniowo w ciągu 48 godzin, aż całkowita dzienna objętość będzie mogła być podana w okresie 12-18 godzin.

Podczas karmienia przez zgłębnik gastrostomijny dieta może być podawana w formie bolusa lub ciągłego wlewu.

Jeśli stosuje się ciągłe karmienie, przerywa się je co 8 godzin i określa tzw objętość resztkową (poprzez zastosowanie ssania do rurki do karmienia).

Jeśli objętość resztkowa jest ponad dwukrotnie większa od objętości podanej w ciągu 1 godziny, karmienie przerywa się na 2 godziny, a następnie szybkość infuzji zmniejsza się o 25 %, aby zapobiec wymiotom.

W celu zwiększenia opróżniania żołądka i zapobiegnięcia wymiotom stosuje się metoklopramid w dawce 1-2 mg/kg/24 godziny jako ciągły wlew.

Przy podawaniu w bolusie wymaganą dzienną objętość pokarmu dzieli się na 4-6 posiłków.

Pacjenci są zwykle karmieni około 25% swojego zapotrzebowania kalorycznego w pierwszym dniu karmienia, ze stopniowym wzrostem 0 25% zapotrzebowania kalorycznego na dzień.

Większość pacjentów osiąga swoje zapotrzebowanie na energię do czwartego lub piątego dnia karmienia.

Jedzenie podgrzewane jest do temperatury pokojowej i podawane powoli przez rurkę (w celu uniknięcia wymiotów).

Zawsze jest lepiej, jeśli zwierzę będzie jeść samodzielnie lub przynajmniej będzie przyjmować pokarm doustnie. Małe objętości płynnej diety można na ogół podawać doustnie, kiedy jednak zwierzak odmawia przyjmowania pokarmu, można zastosować żywienie dojelitowe.

W rzadkich przypadkach, gdy nie można podawać pokarmu przez przewód pokarmowy, żywienie jest zapewniane dzięki tzw. żywieniu pozajelitowemu.

Żywienie pozajelitowe

Całkowite żywienie pozajelitowe polega na podawaniu pełnej energii i białka we wlewie dożylnym.

Szczególne wskazania do stosowania żywienia pozajelitowego obejmują:

• nietolerancję żywienia dojelitowego, objawiającą się wymiotami lub biegunką,
• ciężkie zaburzenia wchłaniania,
• ciężkie zapalenie trzustki,
• ryzyko aspiracji treści pokarmowej, jeśli pacjent jest karmiony przez przewód pokarmowy.

Podstawowe składniki żywienia pozajelitowego to roztwory aminokwasów, emulsje lipidowe i dekstroza.

Aminokwasy

Roztwory aminokwasów służą jako źródło białka w żywieniu pozajelitowym.

Emulsje lipidowe

Stanowią źródło kalorii oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Tłuszcz jest najgęstszym kalorycznie dostępnym substratem, mającym ponad dwukrotnie większą gęstość kaloryczną od węglowodanów i białek, zapewniający około 9 kcal/g.

Emulsje tłuszczowe zwykle składają się z olejów roślinnych, fosfolipidów i glicerolu.

Jako źródło niezbędnych kwasów tłuszczowych zapewniają różne ilości kwasu linolowego i linolenowego.

Koty nie mogą przekształcać kwasu linolowego w arachidonowy i dlatego powinny otrzymywać suplementację źródłem tłuszczu zwierzęcego, jeśli żywienie pozajelitowe trwa dłużej niż 2 tygodnie.

Emulsje lipidowe są w przybliżeniu izotoniczne.

Roztwory dekstrozy

Dekstroza jest stosowana prawie wyłącznie w roztworach pozajelitowych jako źródło kalorii pochodzenia węglowodanowego.

Jest to niedrogie i łatwo dostępne źródło energii, które jest wykorzystywane do zapewnienia 40-60% spożycia kalorii przez pacjenta.

Wykazano, że dostarczenie kalorii węglowodanowych hamuje glukoneogenezę z aminokwasów, a zatem oszczędza białka.

Suplementacja witamin

Witaminy działają przede wszystkim jako koenzymy energetycznych składników odżywczych, a także jako kofaktory w magazynowaniu i wykorzystaniu energii.

Zapotrzebowanie na witaminy pozajelitowe ogólnie jest znacznie niższe niż dietetyczne zapotrzebowanie, ponieważ droga pozajelitowa omija funkcje trawienne i absorpcyjne przewodu pokarmowego.

Elektrolity są zwykle dostarczane jako składnik dożylnej terapii płynowej.

Ścisła obserwacja zmian masy ciała pacjenta, bieżących strat (biegunka, wymioty, rany wysiękowe) i wyników badań fizykalnych (zmniejszenie zapasów tłuszczu podskórnego, zaniki mięśniowe, obecność obrzęku lub wodobrzusza) pomogą ustalić, czy należy zwiększyć czy zmniejszyć spożycie kalorii u pacjenta.

Częste pytania, zadawane przez opiekunów psów i kotów

Czy mój pies/kot będzie bezpieczny?

Każda praktyka weterynaryjna ma swoją własną politykę i standardowe ustalenia, dotyczące postępowania z pacjentami hospitalizowanymi.

Jednak pomimo różnych potrzeb pacjentów oraz rozmaitych okoliczności, istnieją pewne wspólne obszary, ważne zarówno w niewielkim gabinecie weterynaryjnym, jak i w dużej klinice.

• Przede wszystkim przekazywanie informacji pomiędzy poszczególnymi członkami zespołu. Personel odpowiedzialny za przejęcie opieki nad pacjentami hospitalizowanymi posiada wszystkie niezbędne informacje i przekazywane są one podczas zmiany obsady w ciągu dnia lub w okresach poza normalnymi godzinami pracy.
• Kontrolowanie i monitorowanie pacjentów przeprowadzanie jest szczegółowo i z odpowiednią, indywidualnie dostosowaną częstotliwością. Personel jest świadomy wszelkich zaleceń dotyczących tego, co należy sprawdzać i monitorować oraz jak często. Rutynowo sprawdzane są: temperatura, częstość tętna i oddechów, oznaki bólu pooperacyjnego, apetyt i przyjmowanie wody, wydalanie moczu i kału oraz wszelkie zmiany stanu lub statusu, na które należy zwrócić uwagę. Szczegółowo spełnianie są wytyczne dotyczące podawania leków oraz wszelkie specjalne wymagania dotyczące opieki.
• Personel odpowiedzialny na opiekę nad pacjentami ma jasno wytyczone obowiązki i jest świadomy zarówno prawnych, jak i zawodowych ograniczeń co do tego, co może zrobić. Na przykład technik weterynarii nie może samodzielnie decydować o ordynowaniu leków, jednak na wyraźne zalecenie lekarza weterynarii podaje on pacjentom leki według ustalonych dawek i częstotliwości.
• Zdarza się, iż stan pacjenta lub specyfika jego choroby wymagają specjalistycznego sprzętu, całodobowej opieki lub możliwości leczenia, którymi nie dysponuje dany gabinet, dlatego nierzadko pacjenci kierowani są do innych, specjalistycznych przychodni lub klinik. Jeśli lekarz weterynarii z różnych przyczyn nie może zapewnić odpowiedniej opieki lub pomocy medycznej (np. z powodu niedostępności odpowiedniego sprzętu, personelu, czy też poza godzinami pracy), a zwierzę wymaga znacznej i natychmiastowej opieki, personel przygotuje pacjenta i jego opiekuna do przeprowadzenia procedury w innym gabinecie, w którym ta opieka może być zapewniona.
• Jeśli oczekuje się, ze okres opieki weterynaryjnej może wiązać się ze zmianą personelu lub nawet zmianą praktyki (np. przeniesienie do specjalisty świadczącego usługi poza godzinami pracy lub do innego ośrodka) lekarz weterynarii opracowuje plan, który obejmuje:
  • przekazanie odpowiednich informacji klinicznych,
  • dostępność niezbędnego personelu, sprzętu i leków,
  • sposób transportu i wszelkie niezbędne względy pomocnicze (np. tlenoterapia, ciągłe podawanie płynów, łagodzenie bólu, obecność profesjonalnego personelu),
  • zwierzę poddane zostanie minimalnej liczbie transferów odpowiedniej dla tego zwierzęcia i jego właściciela.
• Świadoma zgoda właściciela od samego początku powinna obejmować ustalenia, które należy podjąć w przypadku konieczności hospitalizacji zwierzęcia. Opiekun musi mieć jasność co do poziomu nadzoru oraz możliwych uzgodnień dotyczących przeniesienia.
• Przez cały czas pobytu w szpitalu dobrostan zwierząt jest podstawowym priorytetem.

Czy moje zwierzę będzie miało w szpitalu weterynaryjnym stałą opiekę?

Gdy zwierzę zostaje przyjęte do szpitala, znajduje się ono pod opieką personelu pomocniczego oraz lekarza weterynarii.

Wiele zakładów weterynaryjnych nie jest czynnych przez całą dobę, toteż po zakończeniu dnia pracy w placówce nie ma ludzi od momentu zamknięcia aż do powrotu personelu następnego dnia rano.

Zanim obsługa opuści lecznicę, każde zwierzę jest karmione, podawane są leki, psy są wyprowadzane na krótki spacer, a następnie umieszczane są w klatkach.

Zwierzaki zwykle są przyzwyczajone do spania w nocy, więc gdy zgasną światła natychmiast się uspokajają.

Inne placówki oferują opiekę 24-godzinną.

W takich sytuacjach personel jest obecny przez całą dobę, obchodzi i sprawdza pacjentów oraz podaje leki, podobnie jak to ma miejsce w szpitalach dla ludzi.

Przed przyjęciem zwierzęcia do szpitala lekarz omówi z Tobą kwestię opieki i poinformuje Cię o ograniczeniach.

Pacjenci, którzy wymagają całodobowej opieki nigdy nie są pozostawieni sami.

W takich sytuacjach wiele gabinetów ustala dodatkowy dyżur lub przekierowuje pacjenta do innej placówki, świadczącej całodobowe usługi.

Jak długo moje zwierzę będzie hospitalizowane?

Przy przyjęciu pacjenta lekarz dokonuje wstępnej oceny i podejmuje próbę przewidzenia prawdopodobnego przebiegu zdarzeń i ewentualnych powikłań.

Jest to ważne nie tylko z punktu widzenia medycznego, ale także w celu uzyskania świadomej zgody opiekuna zwierzęcia na przeprowadzenie czynności diagnostycznych i leczniczych, a także oszacowanie kosztów.

Lekarz powinien więc ustalić w przybliżeniu jak długo zwierzę będzie prawdopodobnie musiało zostać pod opieką weterynaryjną, na jakim poziomie intensywności oraz powinien rozważyć, gdzie będzie to zapewnione (czy placówka jest w stanie spełnić wymagania pacjenta w zakresie diagnostycznym, terapeutycznym i opiekuńczym, czy też pacjent powinien zostać skierowany do innej lecznicy/kliniki).

Z reguły hospitalizacja planowa, czyli związana z przeprowadzeniem określonego zabiegu, badań diagnostycznych czy podania leków trwa krótko (od jednego do kilku dni).

U pacjentów hospitalizowanych z powodu poważnej choroby, pojawienia się groźnych powikłań lub tych w stanie ciężkim okres hospitalizacji może trwać dłużej i uzależniony jest w głównej mierze od dynamiki procesu chorobowego oraz odpowiedzi na zastosowane leczenie.

Jak mogę dowiedzieć się o samopoczuciu swojego psa/kota oraz postępach w leczeniu?

Podczas przyjmowania pacjenta do szpitala, lekarz weterynarii omówi z Tobą wszelkie ustalenia, dotyczące hospitalizacji oraz nakreśli zalecane leczenie.

Klienci są również informowani o kosztach opieki szpitalnej.

Jeśli pies lub kot przebywa w szpitalu dłużej niż 24 godziny, lekarz weterynarii kontaktuje się z właścicielem codziennie przedstawiając pełny raport medyczny oraz omawiając postępy w leczeniu.

Jeśli jakiekolwiek znaczące zmiany wystąpią podczas pobytu twojego psa lub kota w szpitalu, lekarz natychmiast się z tobą skontaktuje (niezależnie od pory dnia i nocy).

Możesz także zadzwonić do placówki, aby sprawdzić ogólny stan twojego zwierzaka w trakcie pobytu.

Czy moje zwierzę będzie przez cały czas trzymane w klatce?

Tak, na czas hospitalizacji pacjenci umieszczane są w specjalnych klatkach.

Ograniczają one ruch zwierzęcia, umożliwiają podawanie leków i płynów dożylnych, zapewniają bezpieczeństwo, a także w pewnym sensie zmuszają pacjenta do odpoczynku.

Większość zwierząt bardzo szybko przystosowuje się do klatki zwłaszcza, jeśli są chore – wówczas wszystko, czego potrzebują, to spokojny sen.

Szpitale zapewniają ciepłe, czyste koce, legowiska, koty dostają dodatkowo kuwety, a czasem nawet zasłonięte budki.

Jeśli u pacjenta pojawiają się problemy, które mogą zanieczyścić klatkę (np. wymioty, biegunka, problem z nietrzymaniem moczu itp.), dno klatki dodatkowo wyściełane jest podkładami higienicznymi, które są regularnie sprawdzane i wymieniane.

Czy mogę zostawić ulubioną zabawkę/kocyk/drapak?

W lecznicach jest mnóstwo czystych, przytulnych koców, ręczników i poduszek, które mogą służyć twojemu zwierzęciu podczas pobytu w szpitalu.

Możliwość zostawienia osobistych rzeczy pacjenta zależy od polityki placówki weterynaryjnej:

jedne bez problemu godzą się na pozostawienie koca, zabawki czy legowiska, inne z kolei sugerują pozostawienie tych przedmiotów w domu.

Ma to swoje uzasadnienie:

wiele rzeczy ulega zabrudzeniu, zaginięciu czy nawet zniszczeniu przez swojego właściciela.

Smycz najlepiej jest zabrać do domu – wszystkie szpitale dysponują własnymi, jednak obrożę lub uprząż pozostaw przy zwierzęciu.

Czy mogę odwiedzać swojego psa/kota w szpitalu?

Godziny odwiedzin dotyczą przede wszystkim zwierząt domowych hospitalizowanych z powodu intensywnej opieki.

Istnieją sytuacje, gdy interakcja z rodziną jest istotnym składnikiem powrotu do zdrowia.

Odwiedziny mogą być idealnym sposobem radzenia sobie z hospitalizacją twojego zwierzaka, jednak częste wizyty nie są zalecane.

Aklimatyzacja pacjentów w środowisku szpitalnym zajmuje trochę czasu, a wizyta może przerwać ten proces.

Zwierzęta domowe mogą być nadmiernie stymulowane i podekscytowane podczas wizyt rodzinnych, a poziom stresu może wzrosnąć, gdy wychodzisz.

Lekarz weterynarii poinformuje Cię, co jest najlepsze dla zwierzaka. Zwierzęta, które przeszły znieczulenie powinny mieć czas na całkowite dojście do siebie przez wizytą.

Z reguły odwiedziny odbywają się w określonych, zaplanowanych godzinach i trwają od kilku do kilkudziesięciu minut.

Jeśli wizyta właściciela nie utrudnia podawania leków, wykonywania zabiegów oraz nie wpływa na ogólną rutynę placówki, lekarz może wyrazić zgodę na przebywanie właściciela przy zwierzęciu także poza godzinami odwiedzin, jednak w ramach zdrowego rozsądku – pacjent potrzebuje przecież odpoczynku, a stres związany z wizytą może zakłócić proces regeneracji.

Pamiętać należy, by nie podawać zwierzęciu niczego do jedzenia ani do picia (zwłaszcza u pacjentów leczonych z powodu nudności i wymiotów), chyba że lekarz wyrazi na to zgodę.

Każdy troskliwy opiekun zwierzęcia chce być przy pupilu i wspierać go podczas pobytu w szpitalu, co jest zupełnie zrozumiałe.

Właściciele często martwią się, że zwierzę będzie się niepokoić.

Zanim jednak zdecydujesz się na odwiedziny swojego chorego psa lub kota, dokładnie przemyśl, czy rzeczywiście taka wizyta będzie wskazana.

Weź pod uwagę kilka ważnych kwestii, które dotyczą zarówno zwierzaka, jak i Ciebie.

• Osobowość Twojego psa/kota. Jest to jeden z najważniejszych czynników, wpływających na to, czy nasza wizyta będzie pomocna i rzeczywiście podniesie naszego zwierza “na duchu”, czy też wręcz przeciwnie – sprowokuje tylko smutek, wzmocni tęsknotę, a po naszym wyjściu spowoduje tylko rozczarowanie i stres. Niektóre zwierzęta cierpią z powodu poważnych lęków związanych z separacją, które mogą sprawić, że każde kolejne odwiedziny wywołują u psa lub kota emocjonalny roller coaster. Jest to bardzo stresujące dla pacjenta, a stres źle wpływa na zdrowienie. Jednakże większość zwierząt nie należy do tej grupy. U wielu pacjentów, którzy są hospitalizowani przez długi czas można obserwować stopniowe wycofywanie się, jakby tracili nadzieję, gdy opiekun nie pojawia się. Wydaje się, że koty częściej cierpią z powodu tej formy stresu. Dla takich zwierzaków okresowe, regularne odwiedziny mogą być zbawienne i wpływać na poprawę nastroju.
• Stopień świadomości. Na ile świadomy jest Twój hospitalizowany zwierzak? Jest to ważne, bo jeśli zwierzę znajduje się w pozycji leżącej i słabo reaguje, odwiedziny raczej nie wpłyną na jego lęk czy zdenerwowanie. Musisz jednak przygotować się emocjonalnie na widok nieprzytomnego, kochanego zwierzaka.
• Twoja osobowość. Bądź ze sobą szczery: czy widząc swojego schorowanego pupila rozpadniesz się na kawałki? Pamiętaj, że zwierzęta doskonale czytają nasze emocje; powiem więcej – zwykle nasz stres, zdenerwowanie czy lęk “przechodzi” na podopiecznego. Dlatego należy zachować dystans i poskromić wzruszenie. Roztkliwianie się nad przestraszonym, słabym, często obolałym zwierzakiem, który tęskni do swojej rodziny nie przyniesie żadnych korzyści, a wzmocni jedynie niepokój i stres. Jeśli nie jesteś w stanie poskromić tego rodzaju emocji, poważnie zastanów się nad odwiedzinami swojego zwierzęcia – dla jego dobra.
• Polityka szpitala. Zdarza się, że klinika nie pozwala na odwiedzanie pacjentów w godzinach, które ci ostatni preferują. Należy przestrzegać zasad szpitala, ponieważ niezapowiedziane wizyty mogą niekorzystnie wpłynąć na rutynowe czynności wykonywane w szpitalu, spowodować niepotrzebne zamieszanie i dezorganizację pracy.
• Chore zwierzę potrzebuje spokojnego i cichego miejsca, z ograniczoną ilością bodźców zewnętrznych. W przypadku, gdy w szpitalu znajduje się więcej zwierząt, wizyta opiekunów “sąsiada” może być dla nich bardzo stresująca. Nie zapominajmy więc o innych pacjentach, dla których obcy ludzie są kolejnym stresorem.

O czym muszę wiedzieć przy wypisywaniu mojego psa/kota ze szpitala?

Kiedy przyjdzie czas, by zabrać pacjenta do domu, upewnij się, ze całkowicie rozumiesz wszystkie instrukcje dotyczące opieki.

Często będziesz musiał ograniczyć aktywność zwierzęcia na pewien czas, szczególnie po operacji lub po złamaniach.

Możesz dostać polecenie ograniczenia ruchu poprzez umieszczenie zwierzaka w małym pokoju lub nawet w klatce, spacery na smyczy lub nawet zakaz wyprowadzania psa, by zapobiec bieganiu lub skakaniu.

Koty mogą być trzymane w małym pomieszczeniu, w którym nie będzie ich kusiło, by wskoczyć na meble lub blaty.

Przy wypisywaniu psa i kota ze szpitala:

• Lekarz weterynarii wcześniej ustala z właścicielem realistyczną, przewidywaną datę i godzinę wypisu.
  Ponieważ do momenty wypisania pacjenta ze szpitala, okoliczności mogą się zmieniać i ewoluować, dlatego zalecenia i plany są na bieżąco aktualizowane i przekazywane opiekunowi.
• Gdy konieczne jest zaangażowanie innej praktyki weterynaryjnej, pomocne jest wcześniejsze przekazanie informacji klinicznych oraz wyników badań (pośrednio lub za pośrednictwem klienta).
• Personel placówki zawsze upewnia się, czy właściciel otrzymał wszelkie niezbędne informacje na temat wypisu.
  Obejmują one: plan opieki i instrukcje dotyczące postępowania z pacjentem, objawy na które należy zwrócić uwagę, wyjaśnienie wszelkich powikłań chirurgicznych lub medycznych, ograniczenia aktywności fizycznej, numery kontaktowe do służb ratunkowych, szczegóły dotyczące wizyt kontrolnych oraz zalecenia dotyczące podawania leków.
• Lekarz upewnia się także, czy właściciele dostali wszelkie wymagane leki lub materiały (kołnierze, bandaże) oraz decyduje, czy zwierzę jest klinicznie zdolne do wypisania.

Leki należy podawać zgodnie z instrukcjami i ściśle przestrzegać wszelkich zaleceń lekarza weterynarii.

Podobnie zmiana bandaży i opatrunków powinna odbywać się zgodnie ze wskazówkami personelu, a rany lub szwy należy regularnie sprawdzać pod kątem występowania obrzęku, zaczerwienienia lub wydzieliny, wskazujących na pojawienie się infekcji.

Unikaj kąpieli swojego zwierzaka dopóki szwy nie zostaną usunięte (w przypadku szwów niewchłanialnych) lub przez 10-14 dni (w przypadku szwów wchłanialnych).

Twój weterynarz umówi Was na wizytę kontrolną, aby sprawdzić regenerację twojego zwierzaka.

W międzyczasie zadzwoń, jeśli pojawią się jakiekolwiek problemy lub masz pytania dotyczące opieki.

Ile kosztuje szpital dla psa i kota?

Niezmiernie trudno jest oszacować ogólne koszty hospitalizacji, ponieważ są one indywidualne dla każdego przypadku.

Sama usługa wyceniana jest przez różne placówki na poziomie 30-50 zł/dobę, jednak należy doliczyć do tej kwoty koszty wszelkich pozostałych zabiegów, badań diagnostycznych, materiałów oraz leków.

Doba intensywnego leczenia może opiewać nawet na 200-400 zł.

Chore zwierzęta potrzebują tyle samo troski i miłości, co człowiek. Różnica polega na tym, że pies lub kot nie powie nam kiedy odczuwa ból lub czegoś potrzebuje.

O jego cierpieniu, głodzie, bolesnym stanie czy innych nieprawidłowościach dowiadujemy się dzięki obserwacji zachowania, postawy oraz analizując wyniki różnorodnych badań.

Szpital jest miejscem, w którym wykwalifikowani technicy i lekarze weterynarii robią wszystko, by po pierwsze – precyzyjnie odczytać wszelkie sygnały, jakie przekazuje organizm chorego zwierzaka, a po drugie – jak najszybciej wdrożyć odpowiednie postępowanie mające na celu poprawę komfortu oraz zdrowia pacjenta.

Jeśli więc nadal nie potrafimy spojrzeć przychylniejszym okiem na fakt hospitalizacji zwierzaka, to spróbujmy przynajmniej traktować ją nie jako zło konieczne, ale raczej jako szansę na szybką pomoc i opiekę nad naszym ukochanym podopiecznym.